Frjáls verslun - 01.04.1977, Qupperneq 30

Fjórða megin k,rafa bænda-
fundanna er sú að færa beri til
niðurgreiðslur á landbúnaðar-
vörum, þannig að í stað þess að
greiða niður framleiðsluvörurn-
ar tilbúnar frá bóndanum skuli
heldur greiða niður hráefnið
sem notað er til framleiðslu
landbúnaðarvaranna, t.d. raf-
magn, áburð o.fl.
Hér er komin fram krafan
um það að lækka verðið á að-
föngum til framleiðslu búvar-
anna, til þess að gera bændum
auðveldara fyri,r um öflun
þeirra. Telja bændur þessa 'leið
alveg eins hagkvæma fyrir
fólkið í landinu ef ekki hag-
kvæmari en þá leið sem farin
er nú, og gæti ihún auk þess
leitt til nofckuð lækkaðs vöru-
verðs til neytenda.
Óneitanlega lítur þessi krafa
vel úa á pappírnum. Ef farið er
að skoða nánar afleiðingar þess
að hún væri framkvæmd, kem-
ur í ljós að hún mundi hafa það
í för með sér að bændur gætu
fengið t.d. greiðan aðgang að
ódýru rafmagni, sem hagnýta
má á margvíslegan hátt í fram-
leiðslunni, sem aftur mundi
hafa í för með sér mjög aukið
álag á dreifikerfi rafmagnsins,
sem er nú þegar allt of veikt
og mundi leiða afsér mjög auk-
inn kostnað við styrkingu þess.
En aðalatriðið er þó að ef raf-
magnið væri ódýrt væri óhjá-
kvæmilegt bruðlað mikið með
það. Ef áburðarverð væri hins-
vegar lækkað mundi það leiða
til aukinnar áburðarnotkunar.
Aukin áburðarnotkun hefði að
vissu marki í för með sér fleiri
skepnur á fóðrum og fleiri
skepnur á fóðrum þýddi aukn-
ar afurðir og auknar afurðir
þýddu svo aftur meiri útflutn-
ingsbætur og þá er hringurinn
lokaður.
Þannig skiptir í sjálfu sér
ekki máli hvaða refcstrarliðir
búsins væru lækkaðir með nið-
urgreiðslum úr ríkissjóði. Þær
mundu annað hvo.rt leiða til
aukinnar heildarframleiðslu
landbúnaðarvara eða hafa í för
með sér hættu á óhagsýni í
meðferð framleiðsluþátta, svo
sem óihagsýni í notkun orku til
framleiðslunnar.
FREKAR ÁSTÆÐA TIL
VERÐHÆKKUNAR
Það hefur verið sagt um
blessað brennivínið að eina leið-
in til þess að halda almenningi
frá því að drekka það í óhófi
sé, að hafa það nógu óaðgengi-
legt verzlunum og nógu dýrt.
Þar sem staðreynd er, að við
íslendingar neytum allt of mik-
ils af kjöti og mjólk, er svipað
og með brennivínið fremur á-
stæða til að hækka verð á
mjólk og kjöti og beita niður-
greiðslunum á erlenda ávexti
og grænmeti og magurt kjöt,
miklu fremur en að lækka bú-
vöruverðið til neytenda.
Fimmta meginkrafa bænda-
fundanna hefur verið að út-
flutningsbætur y.rðu ekki skert-
ar og yrðu greiddar jafnóðum
og úbf'lutningur á sér stað.
Bændur hafa eðlilega gert
sér grein fyrir þvi fyrstir
manna að þeir þurfa að hafa
markað fyrir framleiðsluvörur
sínar. Ef útflutningsbætur yrðu
skertar mundi það 'hafa í för
með sér lækkað verð til þeirra
eða minni markaðsmöguleika,
sem mundi hafa í för með sér
samdrátt í framleiðslunni.
Einnig hefur viljað bera við
upp á síðkastið að ríkissjóður
hafi verið tómur þegar greiða
átti útflutningsbætur af útflutt-
um 'land'búnaðarvörum.
Hafa því greiðslur útflutn-
ingsbóta stundum dregist
nokkra mánuði eða jafnvel enn
lengri tíima.
40 ÞÚS. KR. SKATTUR Á
HVERT HEIMILI
Verðábyrgð ríkissjóðs, út-
flutningsbæturnar, gera unnt
að flytja út 10% landbúnaðar-
framleiðslunnar, jafnvel þó
ekkert verð fáist fyrir hana er-
lendis. Fáist Ihinsvegar 90%
heildsö'luverðs greitt við út-
flutning er unnt að flytja út
alla landbúnaðarframleiðsluna.
Það verð sem fengist hefur
fyrir kindakjötið á erlendum
mörkuðum hefur verið um
50% af heildsöluverði innan-
lands á undanförnum fimm ár-
um. Mismuninn hefur ríkissjóð-
ur orðið að greiða. Síðastliðið
ár námu útflutningsbætur á
landbúnaðarvörur úr ríkissjóði
um tveimur milljörðum króna,
en þetta mótsvarar um 40 þús-
und króna skatti á hvert heim-
ili í landinu, eða 500 þúsund
króna framleiðslustyrk á hvern
bónda, en þeir eru um 4.000 í
landinu.
Á undanförnum áruon hefur
innanlandsneyzla á kindakjöti
numið um 10 þúsund tonnum á
ári, en heildarframleiðslan síð-
astliðin tvö til þrjú ár hefur
numið 14—15 þúsund tonnum.
Þannig hafa verið flutt út miHi
4 og 5 þúsund tonn á ári eða
V3 heildarframleiðslunnar á
undanförnum árum. í landinu
eru um 2.500 bú sem framleiða
sauðfjárafurðir. Hvert bú fram-
leiðir því að meðaltali um 6
tonn af kindakjöti. Ef við
framleiddum aðeins kindakjöt
upp í innanlandsþarfir mætti
því fækka þeim búum sem
framleiða sauðfé um 5000 : 6 =
830 bú.
Þessa niðurstöðu má túlka
þannig að við höldum uppi 830
sauðfjárbúum að þarflausu.
GEIGVÆNLEGT OFFRAM-
LEIÐSLUVANDAMÁL
Fyrir nokkru mátti sjá því
slegið upp í æsifréttastíl í einu
dagblaðanna, að níunda hvern
dag færi býli í eyði á ári eða í
öðrum tölum talið 1% sam-
dráttur í landbúnaði á ári.
Ekki hefur þessi fækfcun
bænda haft í för með sér neinn
samdrátt í framleiðslu búvara,
nema síður sé. Offramleiðslu-
vandamálið hefur farið sífellt
vaxandi og er nú svo komið að
bændum hrís hugur við því
sjálfum. Til þess að sýna hve
geigvænlegt offramleiðslu-
vandamálið er má nota annars-
konar samanburð og segja sem
svo að í 'árslok 1973 voru í land-
inu 4.258 hændur.
Ef allir bændur í Austur-
Barðastrandasýslu, Vestur-
Barðastrandasýslu, Vestur-ísa-
fjarðarsýslu, Strandasýslu,
Norður-Þingeyjasýslu, Norður-
Múlasýslu og Suður-Múlasýslu
30
PV 4 1977