Helgarpósturinn - 03.10.1994, Side 17

MÁNUDAGUR 3. OKTÓBER 1994
MORGUNPÓSTURINN VIÐSKIPTI
17
sammála um að innanlandsfluginu
megi að miklu leyti kenna um tap-
rekstur á félaginu, en nýlega var sú
ákvörðun tekin að aðskilja það ffá
rekstrinum og gera að dótturfyrir-
tæki.
Gísli Marteinsson, forstjóri
Lífeyrissjóðs Austurlands, sem á
rúmlega 1,5% hlut í Flugleiðum,
segir að á innanlandsmarkaðnum
sé fyrirtækið að berjast við bættar
vegasamgöngur. Það sé t.d. hag-
kvæmara fyrir þrjá til fjóra einstak-
linga að slá saman og keyra til Ak-
ureyrar en að fljúga. Hann heldur
því fram að Egilsstaðir séu eini
staðurinn á landinu þar sem aukn-
ing hafi orðið á farþegaflutningum
innanlands. Alls staðar annars stað-
ar sé um samdrátt að ræða.
Gísli segir erfitt að átta sig á því af
hverju svo mikið tap sé á innan-
landsfluginu sérstaklega þar sem
sér virðist alltaf vera fullt í vélunum
þegar hann flýgur innanlands. Að
hans mati stafar þetta af því að of
dýrt sé að fljúga innanlands. T.d. sé
næstum því jafn dýrt að fara í helg-
arferð til Lúxemborgar og að fljúga
frá Egilsstöðum til Reykjavíkur og
affur til baka.
Hann segist engar skoðanir hafa
á því hvort nýtt fýrirtæki um inn-
anlandsflug geti leyst vandann,
enda hafi hann engar upplýsingar
fengið um það hvernig staðið verði
að því.
„Mér finnst að þeir hefðu mátt
boða til hluthafafundar vegna fyrir-
ætlana um að stofna þetta nýja fyr-
irtæki og kynna það áður en það
kom í blöðunum. Það hefur alveg
gleymst að kynna þetta fýrir hinum
almenna hluthafa.“
Bengt Scheving fullyrðir að aðal-
tapið sé í innanlandsfluginu. „Þess-
ar Fokker-vélar hafa reynst vel og
þeir sem stjórna hafa verið ánægðir
með þær, en það er ljóst að þær
skila ekki arði og það gengur ekki.“
Því hefur af sumum verið haldið
fram að Fokker-vélarnar séu of
stórar og erfiðar í rekstri. Stærðin
geri að verkum að þrátt fyrir fækk-
un ferða náist ekki góð sætanýting.
Bengt er sammála þessu og vill að
keyptar verði minni vélar sem henti
betur innanlandsfluginu, sem eigi í
vaxandi mæli í samkeppni við bíl-
inn og bættar vegasamgöngur.
Neikvæð ávöxtun
I Morgunblaðinu laugardaginn
24. september, þar sem fjallað er
um taprekstur Flugleiða, er það
haft eftir Herði Sigurgestssyni,
stjórnarformanni Flugleiða, að
heildarafkoma félagsins 1993 hafi
orðið lakari vegna óhagstæðrar
gengisþróunar og að stjórnarmenn
geti ekki haft áhrif á slíkt. Þetta er
dregið í efa af greinarhöfundi og
bent á að stýra megi gengishættu
með ýmsum tækjum. Um þetta
segir Gísli Marteinsson: „Það er
hægt að gera framvirka samninga.
Ef það er eitthvað sem þarf að gera
á næstunni eða innan ákveðins
tíma þá er hægt að festa núverandi
gengi í samningum. Bankinn tekur
þá áhættuna en viðkomandi fyrir-
tæki borgar að vísu vexti.“
Það að raunávöxtun hluthafa-
bréfa í Flugleiðum er neikvæð (á
fýrri helmingi ársins var hún nei-
kvæð um 0,4%) á meðan miklu
arðbærra er að ávaxta fé sitt í t.d.
spariskírteinum ríkisins hlýtur að
vera hluthöfunum áhyggjuefni og
sér í lagi þeim sem bera þá ábyrgð
að fjárfesta fé fjölmennra hópa eins
og þeir sem fara með stjórn lífeyris-
sjóðanna. Lífeyrisþegar sem keypt
hafa bréf í góðri trú fá engan arð af
þeim og eiga það á hættu að geta
ekki selt þau.
Valgarður Sverrisson, fram-
kvæmdastjóri Lífeyrissjóðs verslun-
armanna, sem er næststærsti hlut-
hafinn í Flugleiðum (á 6,3%),
bendir á að það sé eðli hlutabréfa-
kaupa að þau séu áhættusöm fjár-
festing. „Stundum gengur vel og þá
fara bréfin upp og öfugt. Það er
mikilvægt að gera sér grein fýrir því
að hlutabréfakaup eru langtíma-
fjárfesting þannig að ekki má bara
horfa á þetta til skamms tíma. Líf-
eyrissjóðir hugsa þessar hlutabréfa-
fjárfestingar til tíu fimmtán ára.
Hlutabréfaverð í Flugleiðum hefur
farið niður á við, fór reyndar upp í
1,32 nýlega, en síðan er aftur komið
bakslag í þetta. Vonandi er það
Hvernig á að...
ákvarða
verð vöru?
Þegar setja á nýja vöru á markað
er ein erfiðasta spurningin sú
hvað hún eigi að kosta. Oft er beð-
ið með að taka endanlega ákvörð-
un fram á síðustu stundu, en það
skapar mörg vandamál. Af öllum
skilaboðum sem markaðssetning-
in færir væntanlegum kaupend-
um er verðið það sem ræður úr-
slitum. Það sem fram er sett í aug-
lýsingum og öll framsetning vör-
unnar á sölustað á undantekning-
arlaust að miðast við hvaða verð-
stefna hefur verið valin.
Ef um er að ræða vöru sem ætlað
er að keppa við aðrar sambærileg-
ar vörur keppinautanna þarf að
taka mið af þeirra verðlagningu.
Ef varan er á einhvern hátt betri
en þeirra á að leggja áherslu á það
í auglýsingum og selja vöruna
dýrar en hinar. Fólk er nefnilega
vant því að borga fyrir meiri gæði.
Það að staðsetja vöru sína neðar
en keppinaufanna í verði er erfitt
því þeir geta auðveldlega svarað
því með tilboðum og tímabundn-
um verðlækkunum sem geta spillt
fýrir sölu nýju vörunnar.
Auglýsingar og kynningarmál
geta hins vegar nýst til að halda
ímynd vörunnar á lofti og verð-
inu uppi. Frægt dæmi um það
eru Levi’s-gallabuxur, en
þeirra verðstefna er fólgin í
því að skapa eftirsóknar-
verða ímynd og verð-
leggja hana mismun-
andi eftir því hver
kaupgeta fólks er
á hverjum
markaði fyr-
ir sig. Þeir
velja ósköp ein-
faldlega að selja vör-
una dýrt og láta
ímyndina skapa eftir-
spurnina. Það er hins
vegar kostnaðarsamt
og verður því að taka
heildarkostnað við
markaðssetningu með í reikning-
inn.
Ef varan sem markaðssetja á er
hins vegar ný og engir keppinaut-
ar fyrir á markaðinum þá vandast
málið. Ekki liggur fyrir hverjir
hafa raunverulegan áhuga á vör-
unni né hversu mikið þeir eru til-
búnir að greiða fyrir hana. Þetta
er hægt að kanna og hafa þegar
verið framkvæmdar slíkar rann-
sóknir hérlendis. Fólk er einfald-
lega spurt með aðferðum mark-
aðsrannsókna hvort það hefði
áhuga á tiltekinni vöru og ef svo
væri hvað það væri tilbúið að
greiða fyrir hana.
Eftir þetta gætu forsvarsmenn fyr-
irtækisins reiknað út hvort það
skilaði meiri framlegð að einbeita
sér að þeim hópi sem væri tilbú-
inn að greiða hæsta verðið eða
hvort miða ætti við það verð sem
flestum þætti sanngjarnt. ■
þannig hjá flestum hlutafélögum að
línuritið fari upp þegar til iengri
tíma er litið.“
Jóhannes Sigurgeirsson, for-
stjóri Sameinaða lífeyrissjóðsins,
sem á tæpt 1% í félaginu, tekur í
sama streng. „Ekkert er öruggt. Það
þurfa allir þeir sem kaupa sér hluta-
bréf að gera sér grein fýrir. Það ligg-
ur ljóst fýrir að lækkandi verð á
hlutabréfum í Flugleiðum. er m.a.
vegna taprekstrarins. Það er nokk-
uð ljóst að allir sem eiga hlutabréf í
fýrirtækjum sem rekin eru með tapi
hafa vissar áhyggjur af því. Við hér
höfum eðli málsins samkvæmt þá
stefnu að tilkynna ekki fyrirfram
hvort við ætlum að kaupa eða selja
hlutabréf í næsta eða þarnæsta
mánuði.“
Haldið í vonina
Þrátt fyrir að margir hluthafar
séu orðnir Iangeygir eftir að fýrir-
tæki þeirra skili arði og aukinnar
óþreyju sé farið að gæta á meðal
þeirra hafa fæstir gefið upp von um
betri tíð.
Gísli Marteinsson segir að hans
menn hafi trú á Flugleiðum og tel-
ur að fyrirtækið komi til með að
standa sig. „Félagið er með yngsta
flugflotann í heiminum í dag og
þann hagkvæmasta. Því hlýtur að
koma að því að það sýni jákvæðar
niðurstöður.”
Valgarður Sverrisson segir að
stjórnendur Flugleiða njóti enn
trausts flestra hluthafa. „Það þarf
að líta á reksturinn til langs tíma.
Það er mikil samkeppni í flug-
rekstri og einnig verða menn ac
hafa í huga hversu árstíðabundinn
þessi rekstur er. Venjulega er tap á
fyrstu sex mánuðunum en sumrin
hafa síðan híft þetta upp. Það er því
ekkert útséð um að Flugleiðir geti
sýnt hagnað í heild yfir árið, því
tekjurnar yfir sumarið eru svo
miklar.
Aftur á móti er það rétt að út-
koma undanfarinna ára mætti hafa
verið betri. Það kemur ekkert ann-
að til greina en að félagið fari að
sýna hagnað. Ég held að það sé ljóst
og hluthöfunum finnst það. Við
verðum að horfa björtum augum
fram í tímann og vonast til að það
takist.“
„Ég geri ráð fyrir að hluthafar séu
farnir að þreytast á þessum tap-
rekstri," segir Dagfinnur Stefáns-
son, en hann hefur þó enn trú á
bjartari horfum. „Það er bjartari tíð
í heiminum yfirleitt. Það eru skipu-
lagsbreytingar framundan hjá fé-
laginu og því verður skipt í tvennt
þannig að innanlandsflugið verði
sér. Það hefði reyndar átt að vera
búið áð því fyrir löngu. Innan-
landsflugið og millilandaflugið
rennur ekki saman eins og það hef-
ur verið. Þessi blanda gerir það að
verkurn að flugmenn og áhafnir
hafa verið að fara á milli flugs inn-
anlands og millilandaflugs. Slíkt
hefur mikinn kostnað í för með sér.
Það þarf að stokka innanlands-
flugið upp frá grunni og fá flug-
menn og annað starfsfólk sem
vinnur við þetta til að leggja sig
meira fram.“B
A
I tilefni af
luissins^^^^W
FMÆLIS afmœli hússins^
MATSEÐILL
L i f a n d i t ó n l i s t
f r ú fimmtudags-til sunnudagskvölds
ir

Blandað ferskt salat með reyktum lunda,
ristuðum fúruhnetum og hindbeija „vinaigrette"sósu.
Laxa- og lúðusamleikur í grænmetisbeði á grænum grunni.
c^/ððlfGttSWi

Humarfylltar kjúklingabringur
kóngasveppasósu.

með eplabitum í
Grillaður skötuselur með sítruslegnum hörpufiski og hvítlauks-
saffronsósu.
Eldsteiktar kálfaorður í koníaksbættri grænpiparsósu.
mam
Grand Mariner ísfrauð
i r, k r. 1 9 9 4
með karamellusósu.
Kampavínsterta með kanilkremi. *
m
1834 ~ 1994
Borðapantanir í s í m a . 1 4 4 3 0
Pmurínn
OSKUM
EFTIR
DUG-
LEGUM
SÖLU-
BÖRNUM
Blaðsölubörn!
Nú er tækifærið!
Verið með frá
byrjun og gefíð
ykkur fram við
afgreiðslu
blaðsins.
Þetta er blaðið
sem beðið hefur
verið eftir!
Pósturmii
Vesturgötu 2,
Sími 222-11
FRITT
HÚSNÆÐI FYRIR HVERS
KONAR EINKASAMKVÆMI,
AFMÆLI, ÁRSHÁTÍÐIR,
VINNUSTAÐAPARTÝ
OG ÞAÐ SEM ÞÉR
DETTUR í HUG.
KOMDU MEÐ HUGMYNDINA OG VIÐ
GERUM VEISLUNA GÓÐA!
AFSLÁTTUR Á VEITINGUM
FYRIR HOPA.
100 MAISINA SALUR
GVENDUR DÚLLARI V/AUSTURVÖLL, SÍM11 33