Helgarpósturinn - 03.10.1994, Side 37

MÁNUDAGUR 3. OKTÓBER 1994
MORGUNPÓSTURINN MENNING
37
Thor Vilhjálmsson
Tvílýsi
★★★★
Thor er á skáldlegu flugi í einstaklega
góðu verki. Aðdáendur hans eiga eftir
að hrópa húrra.
Kristinn Sigmundsson
JÓNAS INGIMUNDARSON
Vetrarferðin
★ ★★★
Hina þunglyndislegu vetrarferð eftir
Schubert íflutningi Kristins og
Jónasar skortir einstöku sinnum
nœgilega sannfœringu. Sarnt voru hér
frábœrir listamenn á ferð. Kannski er
það bara ekki í eðli þeirra að vera
langt niðri.
Magnús PáLSSON
Yfirlitssýning
★★★★
Frágangur og framsetning sýningar
Magmisar Pálssonar er til
fyrirmyndar. Verkin spanna
óvanalega vítt svið þó iðulega með
persónulegum einkennum, sérstœðri
stríðni oggamansemi Magnúsar: sem
nú hefur endanlega sýntfram á að
hann er einn frjóasti og frumlegasti
listamaður þjóðarinnar.
Þorsteinn Jónsson
Skýjahöllin
★★
Tilþrifaleysi er höfuðeinkenni
Skýjahallarinnar.
£áið þið það stundum á
tilfinninguna að allt
sem þið hugsið komi út
á einhverjum
tölvuprentara út í bæ
- og sé settbeint í
bréfatætarann?
Emil er enginti ET
Skýjahöllin
Sambíóin
Barn plús dýr plús reiðhjól sama-
sem ET. Nei, samasem Skýjahöllin.
Og það er allt annar handleggur.
Því í ET var kvikmyndalistin töfr-
andi sem sjaldan fyrr og síðar, en í
Skýjahöllinni ríkir tær meðal-
mennskan.
Áhorfendur á frumsýningu
Skýjahallarinnar þökkuðu helst fyr-
ir það að hér hefði verið gerð ein-
föld og látlaus mynd með hollu
innihaldi. Því hvað vekur betri
kenndir en sögur um drengi og
hunda? Og ekki vantar að myndin
er nógu einföld. Það er varla hægt
að hugsa sér að lengra verði komist
frá því taumlausa myndsukki sem
auglýsingar og poppvídeó hafa fært
inn í kvikmyndahúsin. Hér er varla
gert annað en að setja upp mynda-
vél, ein sena tekin upp, svo önnur,
áður en haldið er í hina næstu. Eitt
leiðir svo óhjákvæmilega af öðru að
ekkert kemur á óvart. Teiknimynd-
ir sem eru felldar inn í frásögnina
breyta engu þar um; þær eru
kannski ekki beint út úr kú, en
mestanpart óþarfar.
Það er þetta tilþrifaleysi sem er
höfuðeinkenni Skýjahallarinnar.
Þetta er einfalt, en máski ekki að
sama skapi einlægt. Ég er hræddur
um að einhverjir bíógestir hafi fall-
ið í þá gryfju að rugla þessu tvennu
saman.
Besti partur myndarinnar eru
krakkarnir. Aðalleikarinn, Kári,
stendur sig með prýði og lítil vin-
kona hans er ferlega sæt og
skemmtileg. 1 sjálfu sér er þetta
ágætur árangur þegar litið er til
þess að yfirleitt hefur gengið erfið-
lega að fá íslensk börn
til að leika óþvingað. Hundurinn
er líka góður. Hins vegar ætlar að
ganga seint að skrúfa svo niður í ís-
lenskum sviðsleikurum að þeir séu
brúklegir í kvikmynd. Foreldrar
drengsins eru náttúrlega ekkert
annað en klisjur, einhvers konar
samsömun Sigtúnshópsins, og
hefði að ósekju mátt reyna að búa
til persónur úr þeim (svona til
dæmis eins og faðir Emils í Katt-
holti var persóna en ekki bara stere-
ótýpa). Máski er leikurum vorkunn
að þurfa að reyna að kreista líf út úr
„Barn plús dýrplús
reiðhjól samasem ET.
Nei, samasem Skýja-
höllin. Ogþað er allt
annar handleggur.
Því í ET var kvik-
myndalistin töfrandi
sem sjaldan fyrr og
síðar, en í Skýjahöll-
inni ríkir tœr meðal-
mennskan. “
svona fólki. Það tekst Guðrúnu
Gísladóttur og Hjalta Rögnvalds-
syni ekki og því bregða þau á nær
hömlulausan ofleik í staðinn.
Gamlir menn í heimi Emils og
Skunda eru góðir og vingjarnlegir
og tala með þýðum rómi og ná há-
mörkun manngæskunnar með því
að segja væni og hananú. Þessa
karla leika gömlu mennirnir úr
leikhúsunum á engu nema göml-
um lummum og töktum sem þjóð-
in nauðaþekkir. Ég verð að viður-
kenna að ég hrökk við í sætinu þeg-
ar Gísli Halldórsson líkt og boðaði
komu sína í myndinni með háværu
dæsi.
Sigurður Sigurjónsson er sætur
fyllikall í rútu eins og svo oft áður
og má spyrja hvort þar sé hið raun-
verulega samhengi í íslenskum
kvikmyndum.
Framleiðendur Skýjahallarinnar
hafa stært sig af því hvað myndin
hafi kostað mikla peninga, meira en
hundrað milljónir. Raunar virðist
það núorðið lenska að básúna hvað
íslenskar myndir hafi verið dýrar -
sem á þá væntanlega að þýða að
áhorfendur fái meira fyrir pening-
ana sína, eins og það sé eitthvað af-
rek (eða dyggð?) í sjálfu sér að eyða
miklum peningum. Ég verð hins
vegar að segja að mér er fyrirmun-
að að sjá hvar eða hvernig þessum
peningum var eytt. Að minnsta
kosti ber myndin þess engin merki
að hún hafi kostað svona mikið.
En kannski er þetta tal um pen-
inga í fullu samræmi við þann anda
bókhalds fremur en sköpunar sem
hér svífur yfir vötnunum - eins og
reyndar er alltítt með kvikmyndir
sem eru styrktar í bak og fyrir af
norrænum og evrópskum sjóðum.
• Strákurinn ergóður og líka
hundurinn. Fullorðna fólkið
reynir að komastþetta á ofleikn-
um. Þetta er einfalt og ábyggi-
lega ekkert óholltfyrir böm, en
mjög tilþrifalítið.
13 Erótísk
tundur dufl
Forlagið sendir frá sér erótískar smásögur eftirþrettán íslenska höfunda.
Ein umtalaðasta bók síðari tíma,
án þess þó að margir hafi enn lesið
hana, kom út á laugardag. Þetta er
bókin Tundur dufl sem hefur að
geyma erótískar smásögur þrettán
skálda. I hópi höfunda eru Sús-
anna Svavarsdóttir, Árni
Bergmann, Hallgrímur
Helgason, Sjón og Kristín
Ómarsdóttir, en leitað var
til um helmingi fleiri en
þeirra um að skrifa sögu í
bókina. Þar sem bókin varð
strax afar umtöluð á vinnsl-
ustigi komust margar sögur á
kreik. Ein var sú að senda hefði í;
þurft nokkra karlhöfúndana
heim þar sem þeir skrifuðu
allir um það sama,
fyrstu uppáferðina.
Þessi sögusögn er
þó orðum auk-
in. Eftir því
sem næst
verður komist
er hið rétta í
málinu að einn
höfundanna á
að hafa spurt rit-
stjóra bókarinnar
um hvað hann
ætti eiginlega
skrifa. Hafi þá
ritstjórinn sagt
honum að skrifa
ekki um fyrstu
uppáferðina, því
tvær slíkar sögur
hefðu þegar verð
skrifaðar af karl-
kyns kollegum
hans.
Ritstjóri bókarinnar er Soffía
Auður Birgisdóttir. Við spurðum
hana hvort sögurnar væru forvitni-
legar? „Sögurnar eru margar mjög
góðar að mínu mati og
skemmtilega ólíkar.
Sumar eru fýndnar,
aðrar alvarlegri og
enn aðrar jafnvel
óhugnanlegar og
ofbeldiskenndar.
Og svo er þarna
saga sem er bara
erótísk í stílnum.
Það ekki fyrr en í
síð-
ustu setningunni að plottið rennur
upp fýrir manni.“
Fylgja þessar sögur einhverri
formúlu?
„Enginn höfundanna lætur
njörva sig niður. Meðal annars
skrifa karlar út frá kvensjónarhorni
og konur út frá fyrstu persónu
karlmanns og allt þar á milli.“
Hvað er annars smásaga?
„Það er ekki til nein lengdarein-
ing sem gildir ef þú ert að spyrja
um það. Það er fremur efnislega
sem smásagan er skilgreind. Hún
verður að snúast um einhvern einn
ákveðinn atburð og takmarðan
persónuþölda á móti því sem
skáldsaga getur verið flókin og far-
ið í margar áttir. Smásagan verður
að hafa mjög hnitmiðað plott.“
Grípum inn í smásöguna hennar
Súsönnu. Hún ber nafnið Hróp í
óbyggðum. „Rauðhærða stúlkan
strauk líkama hennar; lét hendur
sínar leika um axlir og brjóst,
renndi þeim niður eftir sléttum
kviðnum; lét varir sínar og tungu
fylgja eftir_“
Súsanna Svavarsaóttir er
ein þrettán höfunda sent
skrifa erótíska sinásögu í
Tundurdufl. T^arlfft^fifF^
irnir vildu flestir skrifa
umfyrstu uppáferðina.
óra Kuistín ásgeirsdóttir blaða-
maður sendir frá sér eina af forvitni-
legri bókum komandi jólabókaflóðs.
I þetta sinn ræðir Þóra Kristín við
„ástandskonur" og munu þær greina
hispurslaust frá kynnum sínum af
breskum og bandarískum hermönn-
um í stríðinu. Fyrir nokkrum árum
kom út viðtalsbók
hennar þar sem
viðmælandinn var
Guðbergur Bergs-
son rithöfundur og
hlaut hún tals-
vert lof. Forráða-
menn Fróða hf.,
sem gefur bókina
út, gera sér mildar
vonir um að bókin
seljist í stóru upp-
lagi...
Myndlistin er
skemmtileg
Magnús PAlsson
Kjarvalsstöðum, SEPT.-OKT. 1994
Fyrir nokkrum árum sló Gunnar
Kvaran, forstöðumaður Kjarvals-
staða, því fram í gríni við undirrit-
aðan að eiginlega væri engin þörf á
öðrum sýningarstöðum í Reykjavík
en Kjarvalsstöðum, en þeir væru
ígildi fimm venjulegra gallería.
Þetta grín er ekkert grín lengur því
segja má að undir stjórn hins
kappsfulla Gunnars hafi Kjarvals-
staðir eða Listasafn Reykjavíkur
kveðið nær alla aðra sýningarstarf-
semi í kútinn - og ætti fáum að
koma á óvart með óþrjótandi sjóði
stærsta sveitarfélags landsins að
Myndlist
bakhjarli. Eftir því sem harðnað
hefur á dalnum hafa fleiri og fleiri
listamenn líka uppgötvað mikil-
vægi þess að umgangast Listasafn
Reykjavíkur með varúð og vinsemd
og jafnvel smjaðri ef annað þrýtur,
— hið sama á reyndar einnig við
um samskiptin við aðrar opinberar
menningarstofnanir þar sem lista-
menn sjá einhverja bjargræðisvon.
Á sama tíma og almennum tæki-
færum og afkomumöguleikum
Magnús Pálsson „Mér segir líka
svo hugur að um þessar mundir
ættu allir aldurshópar að geta
fundið eitthvað við sitt hæfi á
Kjarvalsstöðum og að hin yfir-
lýsta stefna um „fjölskylduvænt"
safn standi nú undir merkjum,“
segir Hannes Lárusson í gagnrýni
sinni á sýningu Magnúsar.