Helgarpósturinn - 10.11.1994, Page 12

12
MORGUNPÓSTURINN SKOÐUN
FIMMTUDAGUR 10. NÓVEMBER 1994
Utgefandi
Ritstjórar
Fréttastjóri
Framkvæmdastjóri
Markaðsstjóri
Miðill hf.
Páll Magnússon, ábm
Gunnar Smári Egilsson
Sigurður Már Jónsson
Kristinn Albertsson
Þórarinn Stefánsson
Setning og umbrot
Filmuvinnsla og prentun
Morgunpósturinn
Prentsmiðjan Oddi hf.
Verð í lausasölu kr. 195 á mánudögum
og kr. 280 á fimmtudögum.
Áskriftarverð er kr. 1.300 á mánuði fyrir tvö blöð í viku.
Þeir sem greiða með greiðslukorti fá 100 króna afslátt.
Ríkisjatan að fyllast
Ef heldur sem horfir gerist það á allra næstu árum, að þeir ein-
staldingar, sem þiggja framfærslu sína að mestu leyti frá ríkinu,
verða orðnir fleiri en þeir einstaklingar, sem greiða tekju- og eigna-
skatt til ríkisins.
I afar athyglisverðri grein effir Þór Sigfússon, ráðgjafa fjármála-
ráðherra, sem birtist í Vísbendingu í síðustu viku, kemur fram að á
síðasta ári höfðu hvorki fleiri né færri en 55 þúsund manns, eða um
20 prósent þjóðarinnar, stærstan hluta framfærslutekna sinna frá
ríkinu, og hafði þessi hópur þá stækkað um 17 þúsund einstaklinga,
eða 45 prósent á níu árum. Á sama tíma fjölgaði þjóðinni um 22
þúsund einstaklinga. Þetta jafngildir sem sagt því, að um 80 pró-
sent af þeirri fólksfjölgun, sem varð á íslandi á þessu níu ára tíma-
bili, fór beint eða óbeint á framfæri hins opinbera. Á sama tíma
lækkaði hlutfall þeirra einstaklinga, sem greiða tekju- og eignaskatt,
úr 30 prósentum í 25 prósent. Á þessu tímabili fjölgaði eiginlegum
opinberum starfsmönnum úr 19 þúsund í 25 þúsund, eða um 32
prósent.
Þetta er ískyggileg þróun og við svo búið má ekki standa.
Það er einna helst á þessu sviði, sem ríkisstjórnin hefur ekki stað-
ið undir væntingum. Henni hefur ekki tekist að skera niður ríkisút-
gjöld í þeim mæli sem vonir stóðu til, og henni hefur ekki tekist að
minnka opinber umsvif.
Fjármálaráðherra segir á móti, að tekist hafi að stöðva þensluna,
eða með öðrum orðum - klaufalegri en réttari: það hefur ekki tekist
að minnka sjálf umsvifin - einungis aukningu þeirra.
Þessi málsvörn dugar ekki, - frammistaða ríkisstjórnarinnar í
þessum málum er einfaldlega ekki nógu góð.
Og til að bíta höfðuðið af skömminni á nú að fara að skattleggja
skotsilfur blaðburðarbarna til að hala inn í hítina!
Til hamingju DV!
Síðdegisblaðið DV hefur nú breytt um siði og er nú orðið morg-
unblað að þriðjungi. Það kom inn um blaðalúguna hjá undirrituð-
um árla morguns á mánudaginn var, um svipað leyti og Morgun-
pósturinn síðasta hálfan annan mánuð eða svo, og var mikill au-
fúsugestur.
Ritstjóri DV skýrði í leiðara ástæður þessa breytta útgáfutíma,
sem einkum eru tvær. í fyrsta lagi liggur það nú loks fyrir, eftir
rúmlega 80 ára reynslu, að Morgunblaðið kemur alls ekki út á
mánudagsmorgnum, og DV ætlar nú að bæta landsmönnum skað-
ann.
I öðru lagi tókst DV einmitt í síðustu viku, eftir gott samstarf í
hátt á annan áratug, að gera nýtt samkomulag við prentsmiðju
Morgunblaðsins um breyttan útgáfutíma.
Þessi skjótu viðbrögð DV, einkum og sér í lagi eftir að Moggalaus
mánudagur í 80 ár rann upp fyrir þeim, sýna og sanna í eitt skipti
fyrir öll, að þeir DV-menn láta einskis ófreistað þegar bætt þjón-
usta við lesendur blaðsins er annars vegar. Þar á bæ er brugðist hart
og hratt við nýjum upplýsingum, og ekki heldur verið að hangsa
við hlutina þegar skyndilega birtast nýir fletir í annars afar flóknum
og langdregnum prenttæknilegum samningaviðræðum.
Það er rík ástæða til að óska DV til hamingju með þessi vinnu-
brögð og mættu þau verða öðrum fyrirtækjum til fyrirmyndar.
Páll Magnússon
Miðill hf., Vesturgötu 2, 101 Reykjavík, simi 2 22 11
Beinir simar eftir lokun skiptiborðs:
Ritstjórn 24666, tæknideild 24777, auglýsingadeild 24888 og dreifing 24999
Símbréf ritstjórnar 22243 - Símbréf auglýsingadeildar 22241 - Simbréf afgreiðslu 22311
Sigur siðbótarinnar
<í
mmæ

Pólitískt skáld er fætt
„Betra er seint en aldrei, því versti
kosturinn er, að svarthœrði fyrirlið-
inn í stjórnarliðinu beri markmann-
inn í eigin liði út af á hnjaskbörum
Ríkisendurskoðunar. “
Magnús Jónsson, pólitískur veðurviti
Óli blaðasali
„Sjálfur seldi ég blöð og merki þegar
ég var strákur á Isafirði. “
Ólafur Ragnar Grímsson, fyrrverandi
skattmann
Það var þó fjör!
„Hœttu þessum skrípalátum eða þú
verður alveg eins og ég. “
George Best, snillingur og gleðigjafi
Það er svona að fá
20. öldina í hausinn
„Þetta var mikil vél — mikil ma-
skína — sem vann gegn mér.“
Eggert Haukdal frambjóðandi
Mannréttindi - jöfnun atkvœðisréttar
„Með þessu fyrirkomulagi yrði jöfnun atkvœð-
isréttar mest ogþingmennirnir yrðu þingmenn
allrar þjóðarinnar.“
Jafnrétti þegnanna er horsteinn
samfélagsins. Jöfnun lífskjara og
kosningaréttar eru þar lykilatriði.
Mikilvægir þættir til að auka
mannréttindi og efla lýðræði í
landinu eru líka jafnrétti kynjanna
á öllum sviðum þjóðlífsins, jafn-
rétti fatlaðra á við ófatlaðra og jafn-
rétti til heilbrigðis- og menntakerf-
isins óháð kynferði, búsetu, fötlun,
aldri og efnahag. Þessi grundvallar-
mannréttindi verður að tryggja
með markvissum hætti við endur-
skoðun stjórnarskrárinnar.
Jöfnun atkvæðisréttar
Þó flestir séu sammála um að
ekki verður lengur búið við það
misrétti sem felst í kosningalögun-
um, þá virðist hægt miða að ná
frarn nauðsynlegum breytingum til
að jafna atkvæðavægi landsmanna.
Ólíldegt er því að nokkur niður-
staða náist á þessu þingi, sem máli
skiptir til að ná fram verulegri
breytingu á jöfnun atkvæðisréttar.
Þær breytingar sem ég tel heppi-
legastar til að jafna atkvæðavægið
væri að gera landið að einu kjör-
dæmi og fækka þingmönnum til
dærnis í 50. Samhliða því verði val-
frelsi kjósenda aukið með því að
tekið verði upp persónukjör og
sveitastjórnarstigið eflt. Með þessu
iýrirkomuiagi yrði jöfnun atkvæð-
isréttar mest og þingmennirnir
yrðu þingmenn allrar þjóðarinnar,
en ekki bara einstakra kjördæma.
Líklegt er líka að hlutur kvenna á
þingi muni aukast og lýðræði fólks-
ins fengi aukið vægi með því að
taka upp persónukjör.
Stjórnlagaþing
í ljósi þess að þingmönnum hef-
ur ekki tekist vel til unt breytingu á
kosningalögunum, eins og síðasta
breyting á kosningalögunum ber
gleggst vitni urn, þar sem þing-
menn tóku helst mið af að tryggja
sín eigin þingsæti, er rétt að skoða
af fullri alvöru nýja leið til þess að
leysa þann hnút sem málið er kom-
ið í. Ekki síst er rétt að huga að ann-
arri skipan þessara mála, þar sem
sama virðist gilda um heildarend-
urskoðun á stjórnarskránni, sem
árum saman Jtvælist fyrir þing-
mönnum að gera nauðsynlegar
Þunqaviqtin
breytingar. Skoðanir eru mjög
skiptar urn hvaða leiðir skuli fara í
heildarendurskoðun stjórnarskrár-
innar og draga verður í efa að sam-
staða náist um nauðsynlegar og
skynsamlegar breytingar á kosn-
ingalöggjöftnni á næstunni. Að
óbreyttu fyrirkomulagi er líklegt að
ekki verði kosið eftir nýjunt kosn-
ingalögum, ef samstaða næst um
breytingar á annað borð fýrr en að
fjórum áruni liðnum.
Því er fullt tilefni til að gefa gaum
hvort haldið skuli sérstakt stjórn-
lagaþing, þar sem stjórnarskráin í
heild sinni verði tekin til endur-
skoðunar, ekki síst mannréttinda-
ákvæði hennar og kosningareglur.
Einnig væri rétt að fela stjórnlaga-
þingi að skoða sérstaklega æskilegar
breytingar á stjórnkerfinu, svo sem
skýrari skil milli framkvæmda- og
löggjafarvalds, og hvort rétt sé að
breyta og setja skýrari ákvæði um
þingrofsréttinn og setningu bráða-
birgðalaga. Jafnframt yrði stjórn-
lagaþingi sérstaklega falið að skoða,
að auka rétt fólks til þjóðarat-
kvæðagreiðslu í stærri málum. Vel
kæmi einnig til greina að stjórn-
lagaþingið fjallaði unt ráðherra-
ábyrgð, og að til umfjöllunar yrðu
teknar þær skráðu og óskráðu regl-
ur sem í reynd ríkja urn embættis-
færslur í opinberri stjórnsýslu,
einkum varðandi embættisveiting-
ar í æðstu stöður í stjórnkerfinu og
ráðstöfun opinberra fjármuna, og
þá hvort rétt sé að draga úr stjórn-
málalegum afskiptum í sjóða- og
bankakerfinu.
Bindandi þjóðarat-
kvæðagreiösla
Ýmsar leiðir koma til greina um
fyrirkomulag stjórnlagaþings og
hverjir það væru sem sæti ættu á
slíku þingi. Ein leiðin væri sú að
stjórnlagaþing yrði undir forsæti
forseta Hæstaréttar, en að öðru
leyti yrði það skipað einum fulltrúa
frá hverjum stjórnmálaflokkanna,
fulltrúum aðila vinnumarkaðarins
og frá mennta-, menningar-, fé-
lags- og heilbrigðissviði, svo og frá
Lagastofnun Háskólans. Vali á full-
trúum til stjórnlagaþings yrði hag-
að þannig að þeir kæmu frá öllum
kjördæmum. Hægt væri að breyta
stjórnarskránni á yfirstandandi Al-
þingi, þar sem heimilt yrði að koma
á slíku stjórnlagaþingi, til dæmis 30
ntanna, sem hefði það verkefni sem
hér hefur verið lýst.
Slíku stjórnlagaþingi væri hægt
að koma á næsta sumar á Alþingi,
en setja þyrfti sérstök þingsköp fýr-
ir stjórnlagaþingið, sem sett yrði að
ljúka störfum fyrir næsta haust. Til-
lögur stjórnlagaþings yrðu síðan
bornar undir þjóðaratkvæði sem
yrði bindandi. Hugsa mætti sér að
stjórnlagaþingið setti ákvæði urn að
eftir að ný stjórnarskrá hafi verið
staðfest, skuli þing rofið og efnt
yrði til kosninga samkvæmt nýjunt
kosningalögum þegar næsta haust.
Þungavigtarmenn eru meðal annars: Árni Sigfússon, Geir Haarde, Halldór Ásgrímsson, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, Jóhanna Sigurðardóttir,
Jón Steinar Gunnlaugsson, Óskar Magnússon, Páll Kr. Pálsson, Svavar Gestsson, Ögmundur Jónasson, Össur Skarphéðinsson.