Helgarpósturinn - 06.02.1995, Blaðsíða 20

20
MORGUNPÓSTURINN MENNING
MÁNUDAGUR 6. FEBRÚAR 1995
Kvikmyndaperlur í Háskólabíói í febrúar
Hlaðborð fyrir kvikmyndasælkera
verður í Háskólabíói undir heitinu
Vetrarperlur í febrúar. Meðal mynda
sem bíóið tekur til sýninga er Nostr-
adamus: Maðurinn og spádómarnir.
Þetta er saga mannsins sem sá fyrir
tvær heimsstyrjaldir, morðið á
Kennedy og tunglferðir manna.
Kynnst er spádómum sem hafa ræst
og þeim sem enn kunna að eiga eftir
að rætast. Þá verður sýnd nýjasta
mynd Peter Greenaway sem fræg-
astur er fyrir sína mögnuðu mynd
Kokkurinn, þjófurinn, kona hans og
elskhugi hennar. í þessari mynd er
vakin upp sú spurning hvað fólk ger-
ir við barn serp álitið er haldið guð-
legum anda og hvaða tilkall eiga for-
eldrar slíks barns til að ala það upp?
Widows Peak, eða Ekkjuhæð, er
þriðja myndin sem Háskólabíó sýnir í
febrúar. Hún fjallar um unga og fal-
lega ekkju í kyrrlátu samfélagi þar
sem fljótt kvisast út sá orðrómur að
ekki sé allt með felldu með lát bónda
hennar...Kvennasamfélagið fer á
hvolf og karlarnir verða að ræfilsleg-
um leiksoppum. Þetta er gaman-
mynd með Miu Farrow og Natas-
ha Richardson í aðalhlutverkum.
Nýjasta mynd Taviani-bræðranna
ítölsku er fjórða myndin, en það er
örlagasaga fjölskyldu sem virðist
hafa verið undir álögum frá tímum
Napóleónsstyrjaldanna. Ungur
franskur hermaður var saklaus
dæmdur til dauða fyrir tilverknað fjöl-
skyldumeðlima og ástarævintýri
hans og stúlku úr fjölskyldunni hefur
afdrifaríkar afleiðingar. Mynd þess
ber heitið Fiorile. Reið Roberts Alt-
mans um Ameríkuland, eða Short
Cuts, er fimmta myndin. Leikaralist-
inn er eins og gestalistinn við Ósk-
arsverðlaunaafhendinguna. Meðal
aðalhlutverk fara Tim Robbins, Lily
Tomlin, Tom Waits, Madeline
Stowe og Andie MacDowell. Leik-
stjórinn ræðst með hörku á banda-
rískt þjóðlíf: sjónvarpsmenninguna,
kántríið og tískuheiminn.B
Launasjóður rithöfunda hefur löngum vakið illvígar deilur innan Rithöfundasambands
Islands. Á síðasta félagsfundi rithöfunda blossuðu enn einu sinni upp deilur um
úthlutun úr sjóðnum en þeir
sem skarðan hlut hafa borið
frá borði segja að sömu höf-
undar sitji að úthlutunum ár
eftir ár. Jón Kaldal leitaði til
nokkurra einstaklinga sem
málið snertir og velti upp
spurningunni hvert hlutverk
launasjóðs rithöfunda á að
vera.
Það á ekki að
styrkja höfunda
sem enginn vill
gefa út
- segirJóhann Páll Valdimarsson forleggjari
„I Frakklandi er það næstum því
feimnismál ef rithöfundar fá laun
frá ríkinu. Hér á íslandi er þetta
öðruvísi, rithöfundum finnst það
vera heiður að vera á 12 eða 36
mánaða launum ffá ríkinu. Ástæð-
an fyrir því að þetta er næstum því
falið í Frakklandi er sú að sögulega
hefur landið slæmar minningar af
þessu.“ Það er Gérard Lemarqius,
kennari í bókmenntum og ffönsku
við Háskóla Islands, sem hefur orð-
ið og umræðuefnið er launasjóður
íslenskra rithöfunda, sem hinir
skrifandi menn landsins virðast
seint þreytast á að rífast um. Á síð-
asta félagsþingi Rithöfundasam-
bands íslands spruttu upp eldheitar
deilur um úthlutanir úr sjóðnum.
Stór orð féllu og menn ruku á dyr
og skelltu á effir sér. En hvað skyldi
Gérard eiga við með slæmum sögu-
legum minningum um ríkislaun-
aða rithöfunda í Frakklandi?
„Frakkland á slæmar minningar
af hirðskáldum sem þurftu að
sleikja sér upp við konunga eða
smjaðra við yfirvaldið til að fá ölm-
usu. Hjá Lúðvík XIV var leikrita-
skáldið Quinault formaður rithöf-
undasjóðsins og hann notaði tæki-
færið og setti sjálfan sig efst á
launalistann.“
Og hversu fjarstæðukennt sem
það hljómar hafa stjórnarmenn
Rithöfundasambandsins óbeint
verið sakaðir um sömu svívirðu og
Quinault gerði sig sekan um fyrir
tæplega þrjú hundruð árum. Ljóð-
skáldið Pjetur Hafstein Lárusson
steig í pontu á síðasta félagafundi
Rithöfundasambandsins og lýsti
þeirri skoðun sinni að úthlutanir úr
launasjóðnum til stjórnarmanna
sambandsins yrðu kannaðar sér-
staklega. Tilefni þessara orða Pjet-
urs var umræða um tillögu, sem
Birgir Svan Símonarson og
Hilmar Jónsson lögðu fyrir fund-
inn, þess efnis að núverandi úthlut-
unarkerfi yrði endurskoðað. Meðal
þess sem tillagan gerði ráð fyrir var
að laun dreifðust betur milli félaga í
sambandinu og að enginn félagi
sæti endalaust hjá við úthlutun
starfslauna.
Jafnaðarmennska
á ekki við í listum
Óhætt er að segja að tillaga þessi
hafi síður en svo vakið almenna
lukku meðal rithöfundanna. Létu
andstæðingar hennar óspart í ljós
þá skoðun sína að jafnaðar-
mennska gæti aldrei átt við í listum.
Ef inntak deilnanna sem risu á
þessum fundi er dregið saman má
segja að þær snúist um þá stað-
reynd að innan Rithöfundasam-
bandsins er hópur manna sem
aldrei fær krónu úthlutað úr launa-
sjóðnum á sama tíma og aðrir fá há
starfslaun ár hvert. Nú vill svo til að
síðarnefndi hópurinn, svokallaðir
„meistaraflokksmenn“, er svo til
eins og hann leggur sig á mála hjá
helstu útgefendum landsins en
mönnum úr þeim fyrrnefnda hefur
síður gengið að koma sér á fram-
færi. Og þeim finnst sem svo að
fyrst hinir eru með samning við
forlögin þurfa starfslaunin ekki að
fara til þeirra líka. Þetta er að vísu
nokkuð einfaldað en er í raun
kjarni deilunnar, eins og kom í ljós
Tilfinningaskalinn nær yfir nokkrar áttundir hjá þeim sem eru í Nemenda-
leikhúsinu hverju sinni. Þá stendur fyrir dyrum aö yfirgefa öryggi skólans
og ganga óstuddur út í leikhúsbransann sem þykir meö þeim haröari.
Þarna er vettvangur fyrir verðandi leikara aö sýna hvaö þeir geta. Enda er
Nemendaleikhúsið ávallt spennandi og þar hafa frábærar sýningar litiö
dagsins Ijós. Á föstudagskvöld var leikritiö Tangó frumsýnt — önnur
uppfærsla þeirra fimm sem útskrifast í vor. morgunpóstinum fannst
dónalegt annaö en aö spyrja leikaraefnin þessarar krefjandi spurningar:
6
Bergur Þór Ingólfsson
„Mig langar til að banka
á dyrnar, bjóða góðan
dag og sjá svo bara
til hvernig fer.“
Halldóra Geirharðsdóttir: „Ég spurði hann
Halla bara:
Ég: Hvað finnst þér?
Halli: Ég meina, (hugsanaþögn) er einhver sem nálg-
ast að vera af þinni tegund?
Ég: Látt’ekki svona, takt’etta alvarlega, ekki leika.
Halli: Málið er (þögn) að þú átt bara að vera þarna ... eða ...
(hann hugsar) ...
Ég: Ekki vanda þig svona mikið. Svaraðu bara!
Halli: Já, svaraðu bara. (Segir hann eins og við sjálfan sig. Löng
þögn. Hann athugar hvort það sé eitthvað expressó eftir í könn-
unni.) Bara aðeins að ná upp taugaveikluninni. (Sér mig skrifa þetta
niður.) Ertu að skrifa þetta niður?
Ég: Já.
Halli: Þú kemur bara úr þeirri átt, eða, þú kemur úr þeirri átt, eða, þú kem-
ur bara. Eins og ég er margbúinn að segja við þig!!! (Hann hlær taugaveikluð
um stuttum hlátri.)
TJALDIÐ"
Pálína Jónsdóttir:
„Kannski allt og
gjí, kannski ekkert. Það fer
■ eftir þvi hvernig á málið
er litið. Ég valdi leiklístina
og hún valdi mig og svo
verð ég bara að láta tímann
skera úr um það hvernig til
tekst. En mitt erindi hlýtur að
vera að leika, að leika eins vel
og ég get.“
Sveinn
Þórir Geirsson:
„Það kemur í Ijós,
auk þess er það ekki
mitt að svara því að svo
stöddu máli. Við spyrjum að
leikslokum."
Kjartan
Guðjónsson: „Að
hjálpa Árna Pétri
bróður mínum að ná
völdum. Að öðru leyti
neita ég að svara þess-
ari spurningu á þeim for-
sendum að svarið gæti
skaðað mínar framtiðar-
horfur sem leikari."