Helgarpósturinn - 06.02.1995, Blaðsíða 6

6
MORGUNPÓSTURINN FRÉTTIR
MÁNUDAGUR 6. FEBRÚAR 1995
Kratar héldu fjölmennt aukaflokksþing á Hótel Loftleiðum í gær og fyrradag. Þar var samþykkt
kosningastefnuskrá flokksins í ellefu liðum, en aðaláhersla var þó lögð á Evrópumálin
og jöfnun lífskjara
ísland í Evrópu-
sambandið
og10 milfjarðar
til launþega
Um fjögur hundruð Alþýðu-
flokksmenn voru samankomnir til
að hlusta á Jón Baldvin Hanni-
balsson flytja stefnuræðu sína fyrir
komandi kosningar á aukaflokks-
þinginu á Hótel Loftleiðum á laug-
ardaginn. Það voru hins vegar að-
eins rúmlega tvö hundruð sem skil-
uðu sér til atkvæðagreiðslu um
kosningastefnuskrá flokksins í gær.
Var það mál þeirra sem mættu, að
heilsubrestur í kjölfar árshátíðar
flokksins, sem haldin var kvöldið
áður, væri líklegasta skýringin á
þessari miklu fækkun í þingliðinu.
Jón Baldvin kippti sér þó ekki upp
við þessa miklu fækkun og var
býsna ánægður með þingið. „Það er
ekki hægt annað en að vera mjög
ánægður með þing sem einkennist
af þvílíkri samstöðu sem þeirri, sem
hér hefur ríkt,“ sagði hann þegar
þingi hafði verið slitið í gær. „Við
höfum samþykkt hér kosninga-
stefnuskrá því sem næst í einu
hljóði og við afgreiddum einróma
sögulega ályktun um ísland í Evr-
ópu framtíðarinnar." Jón Baldvin
lýsti því yfir í lokaræðu sinni, að
þessa þings yrði minnst í Islands-
sögunni vegna ályktunarinnar um
Evrópumálin.
Kosningastefnuskráin byggir á
ellefu meginpunktum, en tveir
málaflokkar standa þó upp úr og
eru í raun það sem allt snýst um í
kosningabaráttu kratanna. Þar er
fýrst að nefna Evrópumálin, en á
aukaþinginu var einróma sam-
þykkt að Alþýðuflolckurinn skyldi
beita sér fyrir aðildarumsókn ís-
lendinga að Evrópusambandinu.
Hinn megináherslupunktur krata í
komandi kosningabaráttu varðar
bætt lífskjör landsmanna, en í
stefnuræðu sinni kvað Jón Baldvin
bættan efnahag þjóðarbúsins og
aukinn hagvöxt eiga að nýtast til að
bæta og jafna lífskjör almennings í
landinu.
Einfarar í
Evrópumálum
Eftir miklar og heitar umræður
um Evrópumálin síðastliðið sumar
og haust var eins og allt dytti í
dúnalogn eftir að Norðmenn höfn-
uðu aðild að Evrópusambandinu.
Flestir flokkar tóku Evrópumálin út
af dagskrá í framhaldi af niðurstöð-
unni í Noregi og telja ekki tímabært
að huga að aðild enn sem komið er.
Alþýðuflokkurinn ætlar samt sem
áður að gera umsókn íslands að
Heldur hafði fækkað á flokksþinginu á öðrum degi þess, en menn
röktu þá fækkun gjarna til heilsubrests í röðum þingliða í kjölfar árshá-
tíðar flokksins kvöldið áður.
Evrópusambandinu að kosninga-
máli. Aðspurður hvort Alþýðu-
flokkurinn væri ekki eins og hróp-
andinn í eyðimörkinni í þessum
málum, þar sem aðrir flokkar virð-
ast hafa ákveðið að EES- samning-
urinn dugi okkur fyllilega, sagði
Jón Baldvin EES- samninginn
vissulega vera „afspyrnugóðan
samning“. „En það hljómar ank-
annalega í okkar eyrum þegar þeir
sem fóru hamförum gegn EES-
samningnum á sínum tíma segja
EES-samninginn vera ágætan og
duga okkur fullkomlega. Þetta
hljómar óneitanlega undarlega úr
munni þeirra manna sem fúllyrtu
að þetta væri nánast landsölusamn-
ingur þegar við vorum að knýja
hann fram.“ Á þinginu var lögð rík
áhersla á muninn á umsókn og inn-
göngu í Evrópusambandið. Jón
Baldvin kvað kominn tíma til að
útrýma þeim hræðsluáróðri sem
einkennt hefur umræðu annarra
flokka og sagði engan komast und-
an því að taka skýra afstöðu í Evr-
ópumálunum. „Þjóðin á kröfu á
því að stjórnmálaflokkar móti
stefnu, að þeir hafi einhverja fram-
tíðarsýn og geri hreint fýrir sínum
dyrum fyrir kosningar, en taki ekki
ákvarðanir eftir kosningar um eitt-
hvað allt annað en það sem þeir
hafa sagt fyrir kosningar. Sú staða
getur komið upp á næsta kjörtíma-
hili, fyrirvaralítið, að næsti áfangi í
stækkun Evrópusambandsins væri
á dagskrá, og þá væri öll heima-
vinnan í skötulíki, málið órætt og
menn óundirbúnir að taka afstöðu.
Það eru vinnubrögð sem má kenna
við kæruleysi.“ Það fór ekki á mill
mála að þessum skeytum var ekki
síður beint til samstarfsflokks krata
í ríkisstjórn en annarra flokka.
Tíu milljarða svigrúm
til kjarabóta
I stefnuræðu sinni sagði Jón
Baldvin að svigrúm væri til að bæta
tíu milljörðum í launaumslög
landsmanna án þess að blása lífi í
glæður verðbólgubálsins. „Ef þessu
fjármagni á að veita til þess að
Jón Baldvin Hannibalsson formaður Alþýðuflokksins í ræðustól á aukaflokksþingi í gær. Flokkssystkini
hans samþykktu einróma að gera helsta baráttumál hans, umsókn íslands um aðild að Evrópusambandinu,
að sínu.
hækka laun á allan launastigann, þá
næmi það ekki nema svona 3 1/2
prósenti, og vegna tengsla launa og
lánskjara, þá mundi kaupmáttar-
aukningin sem eftir stendur vera
um það bil eitt prósent. Skynsam-
legasta lausnin er því föst krónu-
tala.“ Jón Baldvin sagði að sú stað-
reynd að íslendingar byggju ekki
lengur við óðaverðbólgu þýddi að
nú væri virkileg von til þess að sam-
staða næðist um krónutöluhækk-
anir, þrátt fýrir slíkt hafi sjaldan
tekist áður, en benti á að þetta væri
vonlaust ef ekki næðist samstaða
um þetta innan launþegasamtak-
anna. „Auk þess bendum við á íjöl-
mörg mál, sem ríkisvaldið getur
beitt sér fyrir til þess að auka kaup-
mátt án verðbólgu með því að
lækka framfærslukostnað. Hann
getum við lækkað fyrst og fremst á
tveimur sviðum. Við erum með eitt
hæsta matvælaverð í heimi, sem er
bein afleiðing af því einokunarkerfi
sem við höfum búið við. Og við er-
um með hátt verð á opinberri þjón-
ustu þar sem ríkir annað hvort ein-
okun eða fákeppni. Verð í einok-
unarkerfum er alltaf hátt og hlutur
neytenda alltaf fyrir borð borinn.
Þess vegna viljum við samkeppni.“
Jón Baldvin segir framkvæmd
GATT- samningsins einnig fela í
sér bætt lífskjör fyrir þjóðina, ef vel
er að henni staðið. „En þar eru
reyndar uppi ólík sjónarmið, milli
annars vegar landbúnaðarráðherra
og hins vegar til dæmis viðskipta-
og utanríkisráðherra um það,
hvernig eigi að útfæra þetta. Ég hef
kallað tillögu landbúnaðarráðherra
ofurtolla og tel að þar sé gengið allt
of langt og í berhögg við tilgang
samningsins, því ef tollarnir yrðu
samkvæmt hans tillögum, þá
mundu íslenskir neytendur upplifa
GATT-samninginn sem viðskipta-
hindrun. Það yrði enginn innflutn-
ingur, engin samkeppni.“
Bætifláki
ÁTVR stenst ekki nútímasamfélag
Vilhjálmur
Egilsson al-
þingismaður og
fi amkvæmd j
stjóri Verslunar-
ráðs Islands
skrifar kjallar-
grein um ÁTVR
í DV síðasta
fimmtudag og
er ekki par hrifinn af batteríinu.
Vilhjálmur finnur ÁTVR flest til
foráttu og segir það meðal annars
dæmigert fyrir fornaldarhugsun-
arhátt fyrirtækisins hve lengi það
var að uppgötva að sjálfsaf-
greiðslukerfi er mun hentugra fyr-
irkomulag en að starfsmenn
„handlangi" vöruna yfir risavaxin
afgreiðsluborð. Vilhjálmur týnir til
ýmis önnur dæmi um framfarir
ÁTVR en gefur fyrirtækinu samt
dapra einkunn.
„Það má að sjálfsögðu líta á það
sem framför að hækka í einkunn
úr 0,5 í þrjá. Mikil framför vissu-
lega en falleinkunn engu að síður.
E.t.v. kemst ÁTVR í 3,5 með því að
taka kreditkort. ÁTVR stenst ekki
nútímasamfélag..."
Höskuldur Jónsson forstjóri
ÁTVR.
„Það er svo vfðs fjarri að ÁTVR
standist ekki nútímasamfélag að
ég ræði það ekki við Vilhjálm Eg-
ilsson. Það er svo langt utan raun-
veruleikans að það mætti allt eins
finna einhverja fjarstæðu í þjóð-
félaginu og spyrja menn álits á
því. Þctta með kreditkortin hef ég
margoft skýrt. Það er bannað í
áfengislögunum að lána þær vör-
ur sem við seljum. Að taka við
greiðslum með kreditkorti er í
raun og veru ekkert annað en lán
eins og margsinnis hefur kornið
fram. Það breyta ekki aðrir lög-
unum en alþingismenn og einn af
þeim er Vilhjálmur Egilsson.
Hann ætti að hafa haft möguleika
tii að gera eitthvað í þessum mál-
um þar sem hann hefur setið all
mörg úr á þingi.“ ■
Veiðileyfagjald rökrétt
afleiðing laganna
Eitt af stefnumálum Alþýðu-
flokksins er að binda sameign þjóð-
arinnar á fiskimiðunum í stjórnar-
skrána. Þegar eru í gildi lög sem
kveða á um hið sama, en þrátt fyrir
það fær þjóðin ekkert greitt fyrir af-
not útgerðarmanna af fiskimiðun-
um, heldur gengur kvótinn kaup-
um og sölum á milli einstaklinga.
„Með því að binda þetta sameign-
arákvæði í stjórnarskrá, er fyrst og
fremst verið að taka af öll tvímæli
um það, að jafnvel þótt kvótakerfið
haldi velli, þá festi það ekki í sessi
eða búi til neinn hefðarrétt fyrir
hugsanlegum eignarréttarkröfum.
Og ef þetta er bundið í stjórnarskrá
er einnig tryggt, að íslensk stjórn-
völd geta ekki í neinum samning-
um við neina aðila, samið þessa
eign af þjóðinni. Og hvort sem
þetta er aðeins í lögum eins og nú
er eða bundið í stjórnarskrá, þá
hlýtur það að vera rökrétt afleiðing
að þeir sem eiga auðlindina, það er
að segja þjóðin, fái greitt fyrir af-
notin sem menn hafa af henni. En
það er aðeins einn stjórnmálaflokk-
ur, nefnilega Alþýðuflokkurinn,
sem hefur þá stefnu að greiða eigi
veiðileyfagjald. Við mótuðum þá
stefnu fyrir mörgum árum en aðrir
flokkar hafa hingað til ekki tekið
undir þetta.“ -æöj
Spamaðaraðgerðimar
komnar á ystu nöf
segirÁsta B. Þorsteinsdóttir, en hún telurekki unnt að spara
meira í heilbrigðiskerfinu en gert hefur verið nú þegar.
„Það hefur verið leitað eftir því
við mig af mörgum aðilum að taka
3. sætið í Reykjavík og ég hef sagt að
ég muni taka það sæti, verði það
niðurstaða stjórnar fulltrúaráðs
flokksins,“
sagði Ásta B. Þorsteinsdóttir,
formaður Þroskahjálpar, í samtali
við blaðið á aukaflokksþinginu í
gær. Aðspurð hvort einhverjir aðrir
væru í umræðunni, sem hugsan-
lega gætu tekið 3. sætið sagðist hún
ekki vita til þess. Ásta hefur verið
félagi í Alþýðuflokknum um
tveggja ára skeið en hefur ekki tekið
virkan þátt í flokksstarfinu til þessa.
„Ég tók hins vegar þá afstöðu að
starfa með Alþýðuflokknum eftir
að hafa átt mjög gott samstarf við
Alþýðuflokksfólk um margra ára
skeið í starfi mínu sem formaður
Þroskahjálpar. Ég er búin að vera í
því starfi í 8 ár og finnst kominn
tími til að skipta um vettvang núna
og fara að vinna að þeim málum
sem mér finnst brýnust. Það eru
velferðarmálin og mér finnst ég
geta fundið mér farveg innan Al-
þýðuflokksins til að vinna að
þeim.“
Auk starfa sinna fyrir Þroska-
hjálp, hefur Ásta unnið sem hjúkr-
unarffæðingur og hjúkrunarfram-
kvæmdastjóri Landspítalans um
margra ára skeið og þekkir því vel
til málefna sjúkrahúsanna. Hún tel-
ur ekki hægt að spara meira í heil-
brigðiskerfinu en nú er gert. „Mér
finnst sparnaðaraðgerðir í heil-
brigðisþjónustunni vera komnar á
ystu nöf og að það þurfi að finna
aðrar leiðir en þennan flata niður-
skurð, sem tíðkast hefur hingað til.
Eins er kostnaðarhlutdeild sjúk-
linga orðin eins mikil og almenn-
ingur þolir.“
Ásta kveðst bjartsýn á gott gengi
Alþýðuflokksins í komandi kosn-
ingum og sér enga ástæðu til að
ætla annað en að þriðja sætið dugi
Ásta B. Þorsteinsdóttir, formað-
ur Þroskahjálpar, er talin örugg
með að verma 3. sætið á fram-
boðslista Alþýðuflokksins í
Reykjavík. Hún er bjartsýn á að
það sæti dugi til að fleyta henni
inn á þing.
til að fleyta henni inn á þing. „Það
eru mörg mjög brýn mál, sem AI-
þýðuflokkurinn hefúr bryddað upp
á og á það ekki síst við um Evrópu-
málin. Það er alveg makalaust að
við höfum ekki rætt þetta málefni
af neinni alvöru hér á íslandi. Fólk
þarf að fá betri upplýsingar um
hvað er í húfi þarna. Það hefur
hingað til verið einblínt á efnahags-
málin, en lítið verið talað um önn-
ur, eins og félags-, menntunar- og
menningarmál. En á þeim sviðum
tel ég að við getum haft mikinn hag
af inngöngu í Evrópusambandið.
Ég held að Evrópumálin verði að
vera í umræðunni í þessari kosn-
ingabaráttu og ég get ekki skilið að
við getum afgreitt þau með því að
ýta þeim út af borðinu og segja að
þau séu ekki á dagskránni," sagði
Ásta að lokum.
æöj/mynd Jim Smart