Helgarpósturinn - 09.03.1995, Blaðsíða 18

18
MORGUNPÓSTURINN SKOÐUN
FIMMTUDAGUR 9. MARS 1995
PðSturihn
Útgefandi Miðill hf.
Ritstjóri
Fréttastjórar
Fram k væm d astj ó ri
Auglýsingastjóri
Setning og umbrot
Filmuvinnsla og prentun
Gunnar Smári Egilsson
Sigurður Már Jónsson
Styrmir Guðlaugsson
Kristinn Albertsson
Örn ísleifsson
Morgunpósturinn
Prentsmiðjan Oddi hf.
Verð í lausasölu kr. 195 á mánudögum
og kr. 280 á fimmtudögum.
Áskriftarverð er kr. 1.300 á mánuði fyrir tvö blöð í viku.
Þeir sem greiða með greiðslukorti fá 100 króna afslátt.
Þingmenn
án jarðsambands
í MORGUNPÓSTINUM í dag eru lagðar þrettán léttar spurning-
ar fyrir tíu frambjóðendur í komandi kosningum. Spurningarnar
fjalla ekki um þjóðfélags mál. Þær fjalla ekki um hin stærri mál og
ekki heldur um hin smærri mál. Þær fjalla um svokölluð ómerki-
leg mál - - sem eru furðu fyrirferðamikil í lífi venjulegs fólks.
í sjálfu sér gekk blaðinu ekkert sérstakt til með að spyrja þing-
mennina. Þetta var leikur. En þegar svörin eru skoðuð er ekki
laust við að maður skilji hvers vegna frumvarp um tóbaksvarnar-
lög hefði verið samþykkt á nýliðnu þingi ef ekki hefði komið til
andstaða veikasta þingmannsins á þingi — Inga Björns Alberts-
sonar.
Ingi Björn notaði reyndar daginn í gær til að tilkynna að hann
væri hættur í pólitík og búinn að snúa sér að heildverslun. Hans
verður ekki minnst sem mikilsvirts stjórnmálamanns. Þó er rétt
að minnast þess í framtíðinni að svanasöngur hans í stjórnmál-
unum varð til þess að tóbaksvarnarlögin náðu ekki fram.
I þessum lögum var meðal annars ákvæði sem bannaði tóbaks-
reykingar í tónlistarmyndböndum. Reykingar voru ekki bannað-
ar í kvikmyndum, ekki bókum, ekki sjónvarpsleikritum og ekki
einu sinni í stjórnmálaumræðum í sjónvarpssal. En þingmönn-
unum þótti eðlilegt að banna þær í tónlistarmyndböndum.
Ástæðan fyrir því að bannið var ekki víðtækara er sjálfsagt sú að
þingmenn hafa ekki treyst sér til að banna Hrafni Gunnlaugssyni
að segja sögu af manni ef sá maður reykti. Þeir vissu að ef Hrafn
teldi það styrkja persónusköpun sína þá myndi hann láta mann-
inn reykja. Þingmennirnir hafa áttað sig á að þrátt fyrir vilja sinn
til að vinna inn prik fyrir baráttu fyrir hollum lifnaðarháttum þá
væri þarna lína sem þeir gætu ekki farið yfir. Lína tjáningarfrels-
ís.
En þingmönnunum fannst í lagi að banna reykingar í tónlistar-
myndböndum. Ekki vegna þess að þau tilheyra geira samfélagsins
sem á sér ekki sterka talsmenn og er því hættulaus stjórnmála-
mönnum í leit að framlengingu ráðningarsamnings síns, heldur
vegna þess að þeim finnst tónlistarmyndbönd ómerkileg. Og þess
vegna eru þeir tilbúnir að setja gerð þeirra skorður sem þeim
dirfist ekki að bjóða öðrum upp á.
Þótt þetta sé lítið dæmi af smáu máli (og þótt það hafi eínn
smæsta þingmanninn að talsmanni) þá sýnir það vel hvernig
stjórnmálamenn hugsa. Þeir láta rekast með straumnum og von-
ast til að sneiða hjá skerjunum. Þá skortir stefnufestu í öllum
málum.
Og eins og fram kemur ú svörum þeirra flestra við spurningum
Morgunpóstsins þá vita þeir líka sáralítið um samfélagið sem þeir
lifa í, samfélagið sem þeir eiga að setja reglur.
Dýrar gardínur
Hvað gerir fjölskylda sem er að flytja inn í nýja íbúð þegar hún
skuldar 130 milljarða og eyðir um tíu milljörðum meira en hún
aflar á ári? Sjálfsagt reynir hún að spara. Hún myndi alla vega
ekki leyfa sér að kaupa gardínur fyrir á þriðju milljón.
Það gera hins vegar forsvarsmenn utanríkisráðuneytisins þegar
þeir flytja í nýtt húsnæði við Rauðarárstíginn. Þrátt fyrir að þeir
eigi í raun ekki bót fyrir rassinn á sér þá spara þeir ekki við sig.
Gunnar Smári Egilsson
Pósturmn
Vesturgötu 2, 101 Reykjavík,
sími 552-2211 fax 552-2311
Bein númer: Ritstjórn: 552-4666, símbréf: 552-2243 Tæknideild: 552-4888
Auglýsingadeild: 552-4888, símbréf: 552-2241 Dreifing: 552-4999
Fréttaskotið: 552-1900 Smáauglýsingar: 552-5577
Skrifstofa Morgunpóstsins er opin mánudaga til föstudaga frá 9:00 til 17:00
Dreifingar- og áskriftardeild er opin mánudaga og fimmtudaga
frá 8:00 til 19:00, aðra virka daga frá 9:00 til 17:00
Auglýsingadeild er opin mánudaga og fimmtudaga frá 9:00 til 18:00,
aðra virka daga frá 9:00 til 17:00
Smáauglýsingadeildin er opin frá 9:00 til 21:00 virka daga, nema miðvikudaga,
til 18:00, 12:00 til 16 á laugardögum og milli 13:00 og 18:00 á sunnudögum.
Fjandvinir er
retta orðið
„Ég vil svara
þessuþantiig að
við séum ekki
fjandmenn við
Benedikt en það
vœri synd að
kalla okkur vini
Gvendur Jaki
Nytsami sakleysinginn
„Ég hef áreiðanlega einhvern tíma
veitt Kínverjum kœrkomnar upplýs-
ingar án þess að gera mér grein fyrir
því að ég vceri njósnari. “
Arnþór Helgason Kínavinur
Einn á lúðurinn og þeir
koma aldrei aftur
„Eina árangursríka aðferðin til
þess að losna við Votta Jehóva er að
taka ekki við ritum þeirra, þá eru
mun minni líkur á að þeir komi aft-
ur ogþá ekki fyrr en eftir mörg ár. “
Gunnar Magnússon fórnarlamb
Eru bömin borin út?
„Við ákváðum aðgera tilraun t
Hafnarftrði, eins
konar rannsókn-
arverkefni, hvað
mikið aflífrœnu
er í því sem heim-
ilið kastarfrá
sér. “
Benóný Ólafsson,
framkvæmdastjóri
Gáma-
þjónustunnar
Bréf til blaðsins
Að hlaupafyrir hjörg
Núverandi umhverflsráðherra
skrifar grein í Morgunpóstinn þann
20. febrúar síðastliðinn þar sem
hann reifar skoðanir sínar í Evr-
ópumálunum. Rauði þráðurinn í
skrifum hans er dýrðaróður um þá
möguleika sem aðild Islands að
Evrópusambandinu myndi opna
tslendingum, þá sérstaklega „bráð-
efnilegu ungu fólki, sem heldur til
náms erlendis“.
Tllvistarkreppa Al-
þýðuflokksms
Nú er það kunnugra en frá þurfi
að segja að Alþýðuflokkurinn ætl-
aði að losna úr þeirri tilvistar-
kreppu sem hann er í með því að
freista þess að gera Evrópusam-
bandsmálin að kosningamáli í
komandi kosningum. Á þann hátt
átti að leiða athyglina frá verkum
flokksins í tíð núverandi ríkis-
stjórnar, flokkslegri spillingu um-
fram það sem þekkist í íslenskum
stjórnmálum og subbuskap margs
konar. Sá möguleiki var á hinn
bóginn frá þeim tekinn þegar Nor-
egur hafnaði aðild að Evrópusam-
bandinu og því féll sú röksemd sem
bundnar höfðu verið vonir við að
keyra þennan málflutning á þeim
nótum að ísland væri eitt Norður-
landanna utan EB. Engu að síður
berja þeir lóminn og reyna að koma
Evrópusambandsmálunum í for-
grunn og kyrja sönginn um það að
það sé ekkert óttaiegt við það að
sækja um aðild að EB, niðurstaðan
verði ætíð lögð í dóm þjóðarinnar í
þjóðaratkvæðagreiðslu.
Innan EB eru átök og
óeining
í grein Össurar kemur fram að
aðild að EB myndi hafa sömu já-
kvæðu áhrifin á efnahag Islands
eins og það hefur haft á efnahag
þeirra þjóða sem hafa gengið í það.
Er þessi fullyrðing einhlít? Það er
staðreynd sem ekki verður fram hjá
gengið að innan EB er mikil óein-
ing og átök um stefnu sambandsins
í mörgum málaflokkum. Innri
markaður þess og aukin miðstýring
leiðir til þess að valdið safnast sam-
an á æ færri hendur, hvort sem um
er að ræða vald yfir markaðinum í
Gunnlaugur
; JÚLÍUSSON
■Æi Éi hagfræðirtgur
krafti fjármagns og stærðar eða
stjórnmálalegt vald. Stóru löndin
sækja æ harðar á að fá aukið vægi
við ákvarðanatöku og ýta þannig
hinum smærri til hliðar. Innan ein-
stakra landa er mikil og vaxandi
óánægja út í stefnu bandalagsins og
þeim áhrifum sem innra þjóð-
skipulag verður fyrir vegna þess.
Englendingar, Frakkar og Danir,
svo dæmi séu nefnd, eru klofnir í
herðar niður í afstöðu sinni til
bandalagsins. Aðiid Svía og Finna
var samþykkt með mjög naumum
meirihluta og umsókn Noregs felld
með naumum meirihluta. Þannig
er ljóst að afar deildar meiningar
eru innan þeirra landa sem við höf-
um hvað mest tengsl við um ágæti
Evrópusambandsins og stefnu þess,
eins og hún lítur út í dag. Þessu
verður ekki á móti mælt og því eru
mærðarfullar greinar um Evrópu-
sambandið sem paradís á jörð væg-
ast sagt afar hjákátlegar.
Möguleikar innan EB
Össur fer um það nokkrum orð-
um hve möguleikarnir séu rniklir
fyrir vel menntað ungt fólk innan
EB og atgervisflótti blasi við, ef ekki
tekst að skapa jafn góð skilyrði hér-
lendis og í nágrannalöndum okkar.
Maður hlýtur að spyrja sig í fram-
haldi af þessu út frá hvaða hags-
munurn á að taka mið við ákvarð-
anatöku um inngöngu í EB? At-
vinnuleysi innan EB er gífurlegt og
eitt af stærstu vandamálum ríkja-
samsteypunnar. í kaupmannahöfn
var til dæmis starfandi félag for-
eldra gjaldþrota námsmanna þegar
ég bjó þar fyrir nokkrum árum. I
danmörku og öðrum EB-löndum
er fjöldinn allur af „bráðefnilegu
ungu fólki“ atvinnulaus og hefur
iitla sem enga möguleika á að fá
vinnu. Það er síðan effirtektarvert
að nú þykir talsmönnum inngöngu
Islands í EB vera sjálfsagt mál að
taka endanlega ákvörðun um hana
í þjóðaratkvæðagreiðslu. Þeirri að-
ferð var hins vegar alfarið hafnað
varðandi samninginn um evrópskt
efnahagssvæði. Þá þótti stjórnvöld-
um almenningur vera það illa upp-
lýstur og fáfróður um eðli samn-
ingsins að hann gæti ekki tekið
ákvörðun í svo flóknu máli. Hvað
hefur breyst?
Eftir hverju er verið
að sælast?
Það er eftirtektarvert í þessu
sambandi að þegar rætt er um EB af
þeim sem tala fyrir inngöngu ís-
lands í bandalagið þá er ætíð rætt
um stöðu íslands út frá hagsmun-
um tiltölulega fámenns hóps, en
ekki út frá stöðu almennings.
Ég sé ekki að það sé sérstaklega
eftirsóknarvert að ganga til liðs við
ríkjasamsteypu þar sem atvinnu-
leysi er milli to og 20 prósent og
mest hjá almennu verkafólki.
Ég sé ekki að það sé eftirsóknar-
vert að ganga til liðs við ríkjasam-
steypu þar sem kynslóð eftir kyn-
slóð þekkir ekkert annað en at-
vinnuleysi.
Ég sé ekki að það sé effirsóknar-
vert að ganga til liðs við ríkjasam-
steypu þar sem troðið er á réttind-
um starfandi fólks og verkalýðsfé-
lög eru vanmáttug og sundruð.
Ég sé ekki að það sé eftirsóknar-
vert að ganga til liðs við ríkjasam-
steypu þar sem mengunarvarnir
eru hunsaðar og umgengni við
helstu náttúruauðlindir mótast af
rányrkjuhugsunarhætti nýlendu-
ríkja.
Óttinn nagar Össur
Óttinn við framtíðina virðist
naga umhverfisráðherra að innan
og hann sér það bjargráð helst að
flýja í náðarfaðm EB. Hann virðist
óttast að takast á við framtíðina á
eigin vegum og á eigin ábyrgð hér á
Islandi. Þess vegna mærir hann
möguleikana innan EB fyrir örfáa
útvalda og tekur ákvarðanir sam-
kvæmt því fyrir heildina. Virtur
ræðumaður íslenskur varaði eitt
sinn þjóðina við því að hlaupa fyrir
björg af ótta við tröllin í þokunni.
Mér sýnast þau varnaðarorð eiga
við enn í dag.
„Össur Skarphéðinsson fór um það nokkrum
orðum hve möguleikarnir vœru miklirfyrir vel
menntað ungtfólk innan EB og atgervisflótti blasi
við.<(
Þungavigtarmenn eru meðal annars: Árni Sigfússon, Geir H. Haarde, HalldórÁsgrímsson, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, Jóhanna Sigurðardóttir, Jón Erlendsson,
Jón Steinar Gunnlaugsson, Ólafur Ragnar Grímsson, Óskar Magnússon, Páll Kr. Pálsson, Svavar Gestsson, Ögmundur Jónasson, Össur Skarphéðinsson.