Helgarpósturinn - 09.03.1995, Blaðsíða 20

20
MORGUNPÓSTURINN
FIMMTUDAGUR 9. MARS 1995
Ástþór Magnússon hóf barnungur feril sinn sem athafnamaður og
komst milli tannanna á fólki þegar Myndiðjan Ástþór varð gjaldþrota.
Hann var einn af stofnendum Eurocard á íslandi og kom nálægt ýmsum
öðrum rekstri bæði hér heima og erlendis. Nú er hann kominn hingað til
að koma á laggirnar alþjóðlegri friðarstofnun á íslandi. Þóra Kristín
Ásgeirsdóttir kannaáíÉiá&r maðurinn væri á bak við Frið 2000.
askáld
Imaðul
Það óraði fáa fyrir því, þegar Póstverslunin Magasín og Mynd-
iðjan Ástþór lögðu upp laupana og skildu eftir sig milljóna
gjaldþrot og eigandinn flutti erlendis, að hann myndi snúa aftur
til þess að koma á friði í heiminum. Hann kom jú, heim á einka-
þotunni, „Spirit of Iceland," í millitíðinni. Þær eru stórar hug-
sjónirnar að félaginu Friði 2000, sem vinnur að undirbúningi al-
þjóðlegrar friðarstofnunar á Islandi. En maðurinn að baki félag-
inu var bisnissmaður þar til fyrir tveimur árum, að hann hitti að
sögn fyrir milligöngu kunningja, Ray Logan, breskan kennara,
sem breytti heimsmynd hans. Logan sagði honum þá frá þeirri
skoðun sinni að höfuðstöðvar Sameinuðu þjóðanna ættu rétti-
lega heima á íslandi. Núna segist Ástþór leigja flugvélina í stál-
flutninga í Austur-Evrópu til að fjármagna starfsemi undirbún-
ingsfélags að alþjóðlegri friðarstofnun á íslandi.
Ástþór er fæddur 1953 í ljónsmerk-
inu og ólst upp í Kleppsholtinu í
Reykjavík. Hann er sagður hafa verið
pabbadrengur og átt þar vísan bak-
hjarl þegar hann hóf feril sinn sem
athafnamaður. En fyrsta starfsemi
Ástþórs á athafhasviðinu var í raun
tengd blaðaútgáfu en hann gaf út
unglingablaðið Jónínu sem síðan
sameinaðist tímaritinu Samúel sem
er gefið út enn þann dag í dag. „Við
vorum þrír með þetta, ég og Páll
Hermannsson og Jens Ingólfsson
sem núna rekur Kolaportið. Þetta
gekk mjög vel en útgáfan sameinað-
ist öðru blaði þegar ég fór erlendis að
læra.“ Ástþór var þá barnungur en
sameiningin átti sér stað árið 1971,
þegar hann var aðeins 18 ára, seinna
á ferli sínum átti Ástþór það til að
grípa í útgáfustarfsemi, hann gaf til
dæmis út fréttabréf og annað slíkt í
prentaraverkfallinu. En eftir samein-
inguna gekk hann í listaskóla í Bret-
landi, „skólinn hét Medway College
of Design,“ segir Ástþór. „Ég lærði
ljósmyndun og markaðsfræði.“
Inn í staðnað kerfi
Gunnar Borg í Litseli vann hjá
Ástþóri þegar hann fór af stað með
Myndiðjuna Ástþór árið 1974, þá var
Ástþór aðeins 21 árs gamall. „Við fór-
um til Dusseldorf, til höfuðstöðva
Fuji og síðar til Zurich, til Gretach að
kaupa nýjustu og bestu tækin og
dvöldum erlendis í mánuð við að
læra aðferðirnar til að nota þau.
Myndiðjan Ástþór var í upphafi rek-
in í samstarfi við Gísla Gestsson,
hjá Fuji-umboðinu, en það samstarf
gekk ekki. Hans Petersen hafði þá
haft einokunaraðstöðu á markaðn-
um mjög lengi svo þetta var ansi
djarft fyrirtæki. Við fyrirtækið unnu
20 til 30 manns og við buðum upp á
byltingarkennda þjónustu, hraðari
framköllun og stærri myndir. Fólk
gat einnig sent filmurnar í pósti sem
var nýtt á þeim tíma og framköllun
fylgdi ókeypis filma. Ástþór var mik-
ill áhugamaður um hönnun og aug-
lýsingar og oft voru auglýsingaher-
ferðirnar svo öflugar að við önnuð-
um ekki eftirspurn. Við hliðina á
Myndiðjunni rak Ástþór ljósmynda-
stofú og ári eftir að fyrirtækið hóf
starfsemi sína var Ástþór líka kom-
inn með móttöku í Kaupmanna-
höfn, en þá var flogið með filmurnar
hingað heim og þær framkallaðar.
Hvað sem síðar varð þá braut þessi
starfsemi Ástþórs upp hefðbundið
kerfi og breytti markaðnum varan-
lega. Sjálfur hætti ég störfúm hjá Ást-
þóri og fór aftur á Sjónvarpið en
þaðan hafði ég verið í ársleyfi. Hvað
varð til þess að fyrirtækinu fór að
hnigna skal ég því ekki segja. Mér
finnst þó líklegt að hann hafi verið of
gírugur, bara færst of mikið í fang.“
Sígandi iukka er...
„Fyrirtækið var að byrja og vélarn-
ar komnar til landsins,“ sagði Krist-
ján Sigurðsson ljósmyndari. „Það
var varla búið að koma vélunum í
gagnið þegar ég kom heim eitt
kvöldið og kveikti á sjónvarpinu en
þá blasti við auglýsing frá Myndiðj-
unni Ástþór, „Framköllun og frí
filma á 24 tímurn." Auglýsingaher-
ferðin var hafin og undirbúningur
enn í gangi.
Hann fór strax út í að stækka fyrir-
tækið og var með önnur járn í eldin-
um,“ sagði Kristján. „En fólk var
ánægt með myndirnar og hann hefði
átt að halda sig við það. Hann var
fyrst og fremst hugmyndasmiður og
brautryðjandi. Hann var kominn
með ýmislegt annað í gang, til dæm-
is heildsölu og einhvern tímann
rigndi inn fyrirspurnum um kven-
mannsnærbuxur yfir Myndiðjuna
þannig að það var ekki vinnufriður.“
Málaferli og einokun
„Ég fór í slag við eitt sterkasta fyr-
irtækið á Islandi," sagði Ástþór. „Ég
vissi að forstjóri fýrirtækisins varð al-
veg brjálaður yfir því sem við gerð-
um því að við vorum langt á undan
þeim í markaðssetningu. í marga
ljósmyndabúðum í Reykjavík vegna
auglýsingaherferðarinnar. Þeir töp-
uðu að vísu málinu en það setti sitt
strik í reikninginn. Þeir hækkuðu
síðan ekki hjá sér framköllunarverð í
mörg ár og reyndu þannig að svelta
mig út. Þegar ég fór af stað var marg-
falt dýrara að framkalla hér en á
Spáni, undir lokin á verðstríðinu var
það orðið ódýrara hér, sem segir sína
sögu.“
Nýríkur á jakkafötum
Fjölskyldan aðstoðaði hann á
alla lund og setti traust sitt á hann.
„Ég sá Ástþór nú aðallega útundan
mér, ungan strák í jakkafötum,
hafði lítil bein samskipti við hann
maður hjá starfsfólkinu. Hann var
að vinna við fyrirtækið og einhvern
tímann var hann að negla lista og
skreið eftir gólfinu meðan dírekt-
orinn sat við skrifborðið í jakkaföt-
unum þegar annar fínn maður
gekk inn á skrifstofuna. „Heldurðu
að þetta verði tilbúið fyrir kvöldið
Magnús?“ sagði Ástþór myndug-
lega og beindi máli sínu til pabba
síns. Hann var svona dálítið nýrík-
ur.“
Fór fjölskylda þín illa út úr gjald-
þrotinu?
„Ég átti fyrirtækið ekki einn.
Fjölskyldan átti líka sinn hlut og
þetta var fjölskyldufyrirtæki. Við
vorum í þessu saman.“
Ástþór ásamt hjálparkokkum sínum í Friði 2000, Tristan
Gribbin, Adi Roche, Robert Green, Lindu Lundbergs og
Freyju Ragnarsdóttur.
mánuði voru læti vegna þess að við
gátum ekki keypt ffamköllunarvörur
frá Hans Petersen, og þurftum að
versla þær erlendis, það voru hálf-
gerð svartamarkaðskaup á hráefú-
um. Það breyttist ekki fyrr en þeim
var skipað, af ég held Kodak, að selja
okkur vörur. Þeir stóðu líka í mála-
ferlum við okkur ásamt nær öllum
en við áttum ágætt samstarf," sagði
Gunnar Vilhelmsson ljósmynd-
ari.
„Pabbi hans var mjög vinsæll
Alþjóðlegt fyrirtæki
„Hann hafði víst verið feitur og
pattaralegur en var grannur og
spengilegur þegar ég kynntist hon-
um,“ sagði ljósmyndari sem vann
með Ástþóri í Myndiðjunni Ástþór
þegar farið var að halla undan fæti.
„Hann var sportí týpa, klæddi sig
ágætlega en hann horfði aldrei í aug-
un á manni. Ástþór er í raun einn
frjóasti maður sem ég hef kynnst.
Hann skorti ekki hugmyndir en gat
bara ekki haldið utan um hlutina.
Hann var svo sérstakur. Framköll-
unarvélarnar voru allar meira eða
minna bilaðar undir það síðasta og
haldið í gangi með spottum hér og
þar og alls kyns reddingum. En þegar
það voru pantaðir varahlutir þá gat
hann tekið upp á að senda allt til
baka. Það reyndist vera of dýrt.
Starfsfólkið kom og fór, hélst ekki
lengi. Það má segja að andrúmsloftið
hafi verið að þessum sökum alþjóð-
legt, þarna var Breti, Kenyamaður og
Kóreani. Þetta var eiginlega alþjóð-
legt fyrirtæki með þeim formerkj-
um.“
Myndiðjan Ástþór við Suður-
landsbraut sem varð Glöggmynd fór
að lokum á hausinn.
„Það er líkt og með hjónabönd,
sumt gengur upp, annað ekki,“ segir
Ástþór sjálfúr um þetta tímabil í lífi
sínu.
Vinnuþjarkur
„Ég mætti í vinnuna um sexleytið
aftur þegar allir hinir voru að fara
heim og vann svo alla nóttina í stúd-
íói niðri í kjallara," sagði Ástþór.
„Þangað fékk ég fyrirsætur til að
koma í myndatökur en þegar þær
voru farnar var ég að mynda ýmsa
aðra hluti. Ég hafði þá tónlistina á
fullu og þar sem það var hánótt hafði
ég algeran vinnufrið. Ég fór síðan
heim og lagði mig þegar aðrir mættu
til vinnu en sneri aftur á vinnustað-
inn skömmu síðar. Þetta gerði ég
bæði meðan ég var með Myndiðjuna
svo og þegar ég var farinn algerlega
út í Póstverslunina Magasín."
Ástþór giftist líka og skildi á þess-
um árum en hann á sautján ára dótt-
ur úr því hjónabandi.
Stígvél eða regnkápa?
„Astþór var horaður á þessum ár-
um og fölur eins og hann svæfi lítið,
augnaráðið var flöktandi og hann
gekk í verk og lauk þeim þrátt fyrir
að það tæki tíma,“ sagði maður sem
þekkti Ástþór þegar Magasín var og