Helgarpósturinn - 24.04.1996, Blaðsíða 20

MIÐVIKUDAGUR 24. APRÍL1996

„Þriggja kortera stuttmyndin Gas er í sjálfu
sér metnaðarfullt framtak hóps ungra Akureyr-
inga sem kalla sig Filmumenn. Myndin er hins-
vegar á kolrangri hillu og á engan veginn
heima í kvikmyndahúsi. Hún hefði betur sæmt
sér á stuttmyndahátíð eða í sjónvarpinu rétt
fyrir fréttir ... Viljinn er bersýnilega fyrir hendi
og með aukinni reynslu og vandvirkni má ugg-
laust búast við hverju sem er [í framtíðinni].“
erfiðis síns sé í það minnsta
tekið alvarlega er sjálfsagt að
gera það.
ívar og Atli eru tveir heim-
spekingar sem vinna á bensín-
stöð. Þeir spjalla um allt milli
himins og jarðar, en þó sér-
staklega tilvonandi endalok al-
heimsins sem spámaðurin Syf-
ulus (fattiði!) hefur ritað, að
muni eiga sér stað á miðnætti
þessa sama dags. Samtöl
þeirra félaga eru stærstu plús-
ar myndarinnar og eru skrifuð
með kómedísku innsæi af leik-
stjóranum Sævari Guðmunds-
syni og öðrum aðalleikaranum
Kristjáni Kristjánsyni. Það er
ekki laust við andi Óskars Jón-
assonar, leikstjóra og hand-
ritshöfunds Sódómu Reykjavík-
ur (1992), svífi þarna óljóst yfir
vötnum þó að hans sérkenni-
lega tegund af kímni sé að öll-
um líkindum á öllu hærri plani
en sá kúka-, piss- og æluhúmor
sem viðgengst á köflum í Gas.
Oddur Bjarni Þorkelsson og
Kristján Kristjánsson eru
þokkalegir í aðalhlutverkum
og sóma sér best þegar þeir
leika á móti hvor öðrum. Onn-
ur aukahlutverk eru ómerkileg
og hliðarsagan um eitthvert
leynimakk sem fer fram kring-
um bensínstöðina er jafn
óskiljanleg og hún er barnar-
leg. Plötusnúðurinn stórfætti,
Kiddi Bigfoot, er einn aðilinn
sem kemur þar við sögu og er
efnilegur harðjaxl í annars
fremur fáránlegu hlutverki.
Margir af bröndurunum í
Gas fara því miður fyrir ofan
garð og neðan, enda norðlensk
fyndni ekki fyrir hvern sem er.
Bjarna Fel-aðdáandinn (leik-
inn af Gunnari Inga Gunn-
steinssyni) slær samt í gegn og
nær að herma eftir áherslu-
tækni rauða ljónsins — í upi>
töku lýsingar á leik Saudí-Arab-
íu og Hollands í heimsmeist-
arakeppninni — á mjög fynd-
inn og sannfærandi hátt.
Söguþráður myndarinnar
skýtur upp kollinum annað
veifið, en aðaláherslan er lögð
á kómedíu-skissur í ætt við lak-
ara efni Radíus-bræðra. Mynd-
in endar einni mínútu fyrir
miðnætti og skilur áhorfandan
eftir nokk sama um hvort af
heimsendinum hafi orðið eður
ei.
__ Kvikmyndataka Gunnars
Árnasonar er viðunandi (mið-
að við vídeó) og hljóðvinnsla
hans sömuleiðis ágæt. Tónlist
þeirra Trausta Heiðars Har-
aldssonar og Jóns Andra Sig-
urðssonar er misjöfn en nær
toppum í titillaginu Gas — með
Stefáni Hilmarssyni og Selmu
Bjömsdóttur (afar töff söng-
kona) — og Viltu finna..., sem
er óvenjulegt og jafnframt
frumlegt lag með Heiga
Bjömsson í fararbroddi.
Eftir að sýningu myndarinn-
ar er lokið tekur við heimildar-
mynd um gerð hennar þar sem
krakkarnir í Filmumönnum
klappa sjálfum sér á bakið og
útiloka alla hógværð með yfir-
skammti af egósentrískri aðdá-
un. Þar upplýsir framkvæmda-
stjórinn, Kristrún Lind Birgis-
dóttir, reyndar að næsta skref-
ið hjá Filmumönnum sé að
gera kvikmynd í fullri lengd.
Ekki veit ég hvort það sé tíma-
bært miðað við gæði og efnivið
Gas, en á íslandi er allt hægt og
lítið sem getur stoppað þenn-
ann orkumikla hóp ungra kvik-
myndagerðarmanna frá því að
takast ætlunarverk sitt. Viljinn
er bersýnilega fyrir hendi og
með aukinni reynslu og vand-
virkni má ugglaust búast við
hverju sem er.
-KDP
„Ef til vill er gegnumgangandi óreiðan í mynd-
inni réttlætanleg miðað við hvað á undan hefur
farið hjá þessari ólánsömu þjóð, en hljóð og
myndrænt yfirhlass leikstjórans gera stundum
illt verra ... Underground er kvikmynd sem
segir margt bæði skiljanlegt og óskiljanlegt á
eftirminnilegan og einstakan hátt. Hér er á
ferðinni sannur furðufugl í skrautlegu fugla-
búri evrópskrar kvikmyndagerðar.“
Imyndbandið
Ys og þys út af engu
'el
★★
Myndln The Road to Well-
ville er skipuð úrvali
stórleikara. Með aðalhlutverk
fara Anthony Hopkins,
Bridget Fonda, Matthew Bro-
derick, John Cusack og
Dana Carvey. Stjörnum
prýddur leikaraflotinn ætti
sem sagt að duga til að fleyta
hvaða kvikmynd sem er yfir
mannskæðar flúðir kvik-
myndaálitsins. Jafnvel leik-
stjóri myndarinnar er hinn
margrómaði Alan Parker og
myndin meira að segja styrkt
af Evrópuráðinu. Einhvern
veginr. nær hún þó ekki neinu
risi og verður að metnaðarlít-
illi flatneskju sem stansaði
skiljanlega stutt við í kvik-
myndahúsum hér á íslandi.
Myndin segir frá hinum lit-
ríka doktor Kellogg — föður
morgunkornsins, kornfleks-
ins og hnetusmjörsins — sem
lifði sitt fegursta um síðustu
aldamót. Kellogg er leikinn af
Anthony Hopkins, sem í raun
ber myndina uppi. Hann
byggði upp og rak á vegum
Sjöunda dags aðventista
heimsfrægt heilsuhæli í smá-
bænum Battle Creek í Michig-
an-fylki. Doktor Kellogg boð-
aði hreinlífi og heilbrigt líf-
erni með mikilli hreyfingu,
hollu mataræði og algeru
bindindi á kynlíf og tóbak.
Grænmeti og korn kom í stað
kjöts. Heilsumusteri og hug-
myndaflug Kelloggs ætti að
geta verið gott myndefni, en 1
þessari mynd er því klúðrað.
Þó eru ýmsir góðir sprettir
innanum og hugmyndaflugið
svona endrum og eins fengið
að ráða ferðinni. Fylgt er eftir
ungum hjónum sem koma á
hælið til að fá ráðið bót
meina sinna. Eiginmanninum
líst þó ilia á regluna um kyn-
lffsbindindi og með mikilli
hugmyndaauðgi finnur hann
ýmsar leiðir fram hjá því. Og
myndin snýst að miklu leyti
um hvernig fólkið reynir að fá
útrás fyrir ýmsar innri hvatir
með læknisfræðilegum for-
merkjum. Hliðarsaga mynd-
arinnar er svo af George
Kellogg, einum þrjátíu og níu
fóstursona Kelloggs. Hann er
aumingi og ræfill — alger
andstaða við doktor Kellogg.
í samstarfi við vafasama biss-
nessmenn fer hann að fram-
leiða óætt morgunkorn undir
heitinu Kellogg og verður þá
upp fótur og fit. En fyrir
áhorfendur er best að segja
ekki meira.
-EBE
Einkahúmor vídeókynslóðarinnar
Gas
Sýnd í Háskólabíó
Leikstjóri: Sævar Guðmundsson
Aðalhlutverk: Oddur Bjami Þorkelson og
Kristján Kristjánsson
★
Þriggja kortera stuttmyiidin
Gas er í sjálfu sér metnað-
arfullt framtak hóps ungra Ak-
ureyringa sem kalla sig Filmu-
menn. Myndin er hinsvegar á
kolrangri hillu og á engan veg-
inn heima í kvikmyndahúsi.
Hún hefði betur sæmt sér á
stuttmyndahátíð eða í sjón-
varpinu rétt fyrir fréttir.
Aðalgalli myndarinnar er að
hún er tekin upp á vídeó og
síðan yfirfærð á filmu svo hægt
sé að sýna hana og selja inná í
kvikmyndahúsi. Þetta er í mín-
um augum tabú og ef til vill
gott dæmi um hvað íslensk
kvikmyndagerð á bágt þessa
dagana þegar svo er komið að
lítil éinkaflippsmynd gerð á
vídeó er markaðsett sem stutt
bíómynd. Hugsanlega tek ég
þessu framtaki Filmumanna of
hátíðlega, enda á ferðinni sak-
laus grínmynd unnin að mestu
leyti í sjálfboðavinnu af áhuga-
mönnum, en þar sem aðstand-
endur vilja eflaust að uppskera
Ákaflega sérstök
ringulreið
Underground
Sýnd í Háskólabíó
Leikstjóri: Emir Kusturica
Aðalhlutverk: Lazar Ristovoski, Miki
Manojlovic og stelpan
★★★
A
Iþessari sérstöku stríðs-
ádeilu júgóslavneska leik-
stjórans Emir Kusturica er að
finna senur og myndmál sem
eru engu öðru lík og grafa um
sig í minni áhorfandans:
sprengjuárás á dýragarð í
Belgrað; rauð rós klemmd
milli ríflegra rasskinna vænd-
iskonu; svanur sem flögrar
niður úr brennandi kirkjuturni
— og fleira í þessum dúr.
Súrrealisminn í Underground
virkar þó ekki nægilega vel í
bland við þann almenna
glundroða sem þarna ræður
ríkjum í rúmlega þrjár klukku-
stundir. Áhorfandinn er yfir-
gefinn ringlaður og óviss um
hvort hann hafi skilið mynd-
ina rétt.
Öngþveitið snýst um tvo fé-
laga í hertekinni Júgóslavíu
seinni heimsstyrjaldarinnar.
Þeir standa í ýmsu ólöglegu
braski sem tengist stríðinu er
heltekur land þeirra. Inní vin-
áttu þeirra þvælist ung,
áhrifagjörn og drykkfelld leik-
kona er virkar sem þriðja
hornið í sérkennilegum þrí-
hyrningi. í sama mund og
þýski herinn — og síðar
Bandamenn — sprengja borg-
ir Júgóslavíu í tætlur fara vin-
irnir tveir í sitt hvora áttina.
Tækifærissinninn Markó verð-
ur hægrihandarmaður komm-
únistaleiðtogans Tító meðan
hugsjónarmaðurinn Svartur
sleikir sár sín í risavöxnum
kjallara, nokkurskonar neðan-
jarðarbyrgi sem breyst hefur í
nýlendu fyrir flóttafólk og
meðlimi andspyrnunnar.
Markó nælir sér í leikkonuna
og sannfærir kjallarabúa um
að stríðið sé enn í fullum
gangi þrátt fyrir að mörg ár
hafi liðið frá því að stríðinu
lauk, enda græðir hann á tá og
fingri á vopnaframleiðslunni
sem fer þar fram undir stjórn
félaga hans, Svarts.
Pólitík og blóðlituð saga
Júgóslavíu er yrkisefni Kust-
urica og tekst honum vel að
deila á bæði núverandi ástand
í landi sínu — og stríð yfirhöf-
uð — með áhrifamiklu mynd-
máli og symbólisma. Sjónrænt
yfirbragð Underground svipar
á köflum til Arizona Dreams
sem leikstjórinn gerði í
Bandaríkjunum á sínum tima,
en er þó öll dekkri og kraft-
meiri með ádeiluboðskapinn í
fyrirrúmi.
Myndin er þriskipt og er
hver þáttur tileinkaður vissu
tímabili í sögu Júgóslavíu:
fyrri heimstyrjöldinni, kalda
Kvikmyndir
Kristofer
Dignus
Pétursson
striðiðinu og núverandi
stríðsátökum í lýðveldum
fyrrum Júgóslavíu. Þessi loka-
þáttur myndarinnar er hvað
átakanlegastur og lýsir á eftir-
minnilegan hátt þeim tilgangs-
lausu hörmungum er átt hafa
sér stað í þessu landi síðustu
árin.
Það er þó ávallt skrýtinn
léttleiki og dökkur húmor sem
vomir yfir myndinni og tryll-
ingslega fjörug lúðrasveita-
tónlistin fær mann til að slá
taktinn ómeðvitað meðan
sprengjur springa og þjóðir
sundrast.
Ef til vill er gegnugangandi
óreiðan í myndinni réttlætan-
leg miðað við hvað á undan
hefur farið hjá þessari ólán-
sömu þjóð, en hljóð og mynd-
rænt yfirhlass leikstjórans
gera stundum illt verra.
Leikarar eru ágætir og þó
sérstaklega þríeykið í aðal-
hlutverkum og hafa þeir réttu
tæknina og túlkunarhæfileik-
ana til að uppfylla bæði dram-
atískar og kómedískar kröfur
hlutverka sinna.
Underground er kvikmynd
sem segir margt bæði skiljan-
legt og óskiljanlegt á eftir-
minnilegan og einstakan hátt.
Hér er á ferðinni sannur
furðufugl í skrautlegu fugla-
búri evrópskrar kvikmynda-
gerðar. -kdp