Helgarpósturinn - 24.04.1996, Blaðsíða 22

22
MIÐVIKUDAGUR 24. APRÍL1996
St.Croix
í Minnesota
Pljótiö St. Croix hlykkjast um
tvöhundruð kílómetra niöur
eftir norðurskógum Minnesota
og Wisconsin í Bandaríkjunum
og myndar einskonar landa-
mæri milli fylkjanna þar sem
hún rennur út I Mississippi suö-
austur af St. Paul. Meðfram
áttatíu kílómetra löngum árdaln-
um — um þrjátíu kílómetrum
austur af tvíburaborgunum —
gefur á að líta nokkur söguleg
þorp sem áöur gegndu hlutverki
viöar- og orkuiönaöar með
vatnsmyllum. Þessir átjándu
aldar bæir hafa að geyma
merkilega sögu og andrúmsloft-
i^er varöveitt eins og maður
ímyndar sér aö hafi veriö meöal
innflytjenda í Ameríku. Þar eru
einnig margar byggingar iönaö-
armógúla frá blómaskeiöi svæö-
isins sem margar eru í Viktoriu-
stíl. Nú er þama allt morandi í
smáum söfnum, forngripaversl-
unum og litlum gistihúsum fyrir
sífjölgandi feröamenn. Kanóar
og útsýnisbátar hafa leyst af
hólmi trjádrumbana sem áöur
flutu niður fljótiö. Staöurinn er
frábær fyrir feröamenn sem vilja
sameina afslöppun í friösælli
náttúrunni viö lærdómsferö um
uppbyggingu og lífsskilyröi Nýja
heimsins. Hluti af St. Croix hef-
ur veriö gerður aö fólkvangi og
friölýstur. Fjölmargir og stórir al-
menningsgaröar innihalda tjald-
stæði og stórbrotnar gönguleið-
ir þar sem hver ætti aö geta
fundið eitthvaö viö sitt hæfi: allt
frá þægilegri gönguferö um dal-
inn ogjafnvel gegnum mýrar-
svæöi yfir í erfiöustu fjallgöngur
og feröir um þykka skóganna. í
hinu gamla, friösæla og nor-
ræna trjáiönaðarþorpi Stillwater
í Minnesota, sem reist var áriö
1849 og stendur viö fljótiö, er
boöiö upp á kvöldveröarsiglingu
upp eftir dalnum. Eftir matinn er
svo vinsælt aö ráfa um götur
Stillwater og viröa fyrir sér um-
merki liöins tfma. Þorpiö var
einkum byggt af sænskum inn-
flytjendum sem sigldu yfir hafiö
í leit aö ævintýrum og nýju lífi.
Þó sést greinilega aö þeir hafa
tekiö hluta af Gamla heiminum
meö og sjást því skandinavísk
áhrif víða; á stundum gæti maö-
ur allt eins veriö staddur f smá-
löndum Svíþjóöar. Tuttugu kíló-
metrum noröur af Stillwater er
Gammelgarden safniö í þorpinu
Scandia. Og þar skammt frá er
haldin árleg Noröurlandahátíð.
Þeir sem áhuga hafa á jarö-
fræöi ættu svo ekki aö láta hjá
líöa, aö skoöa Taylor-fossana
þar sem dalirnir og bert grjótið
bera augljóst vitni ísaldarinnar.
Til aö skoöa þessi ummerki er
hægt aö leigja sér kanó og róa
upp eftir afleggjara fljótsins uns
komiö er aö hinum tignarlegu
fossum.
-EBE
Jóhannes Kjarval:
Lífið er saltfiskur í
Listasafninu.
Cartwright í Borgarleikhúsinu. Þessi
sýning hefur gengið fyrir fullu húsi síðan
í október á Leynibarnum í Borgarleik-
húsinu. Það eru þau Saga Jónsdóttir og
Guðmundur Ólaífsson sem fara kostum í
hlutverkunum 14. Nú eru fáar sýningar
eftir á Bar Par og ekki eftir neinu að bíða
fyrir þá sem ætla að drífa sig á barinn.
Ný menningar-
miðstöð opnuð
í Grindavík
Ný menningarmiðstöð hefur verið
opnuð í Grindavík þar sem áður var
Kvennó. Þar verður boðið upp á tón-
leika, leiksýningar og myndlistarsýning-
ar. Fyrsta sýningin verður opnuð á laug-
ardaginn og er um að ræða samsýningu
13 listamenn. Þeir eru Áslaug Thoriaci-
us, Bjarni Sigurbjömsson, Eygló Harð-
ardóttir, Flnnur Amar Amarsson, Guð-
rún Hjartardóttir, Helgi Hjaltalín Eyj-
ólfsson, Jón Bergmann Kjartansson,
Pekka Tapio Pyykönen, Pétur Öm Frið-
riksson, Sólveig Þorbergsdóttir, Spessi,
Þorvaldur Þorsteinsson og Hannes iár-
usson sem fremur gerning klukkan 14 á
laugardaginn.
Ævintýri Shakespeare um ástina
jóðleikhúsið kveður veturinn í
kvöld með frumsýningu á Sem yður
þóknast eftir William Shakespeare,
ævintýrið um ástina í öliu sínu veldi.
Þetta er fyrsta Shakespeareverkið sem
tekið var til sýninga í Þjóðleikhúsinu.
Það var árið 1952 og var jafnframt
fyrsta þýðing Helga Hálfdanarsonar á
verkum þessa mikla leikskálds.
Talið er að skáldið hafi skrifað verk-
ið um 1599 og er söguþráðurinn að
miklu byggður á hirðingjasögn eftir
Thomas Lodge, „Rosalynde". Heimur
Shakespeares er þó töluvert flóknari
og harðari en unaðsheimur hjarðljóð-
anna.
Sem yður þóknast segir frá Rósalind,
dóttur útlægs hertoga. Hún fellir hug
til ungs manns, Oriando og harð-
brjósta írændi hennar hrekar að heim-
an. Rósalind heldur dulbúin til skógar í
leit að föður sínum. í fylgd með henni
eru Celía frænka hennar og hirðfíflið
Prófsteinn. Til skógar flýr einnig Or-
lando eftir meðferð bróður síns. End-
urfundir Rósalindar og Orlandos
verða þó ekki með þeim hætti sem
ætla mætti og leikfléttan gerist æ
margþættari. En í skóginum blómstrar
ástin allt um kring, jafnvel verstu
skálkar verða betri menn og allir finna
að lokum sinn iífsförunaut.
Leikstjóri er Guðjón Pedersen og
sem fyrr segir er Helgi Hálfdanarson
þýðandi. Leikendur eru Elva Ósk Ól-
afsdóttir, Edda Heiðrún Backman,
Benedikt Erlingsson, Ingvar E. Sig-
urðsson, Stefán Jónsson, Sigurður
Skúlason, Erlingur Gíslason, Steinn
Ármann Magnússon, Hjálmar Hjálm-
arsson, Bjöm Ingi Hilmarsson, Gunn-
ar Eyjólfsson, Edda Amljótsdóttir og
Guðlaug Elísabet Óiafsdóttir. Önnur
sýning verður á sunnudagskvöld.
asson fyrrverandi
prófessor við Kaup-
mannahaf narhá-
skóla og Kjartan G.
Magnússon dósent
við Háskóla íslands.
Hörður
sendi-
herra
Söngvaskáldið
Hörður Torfa-
son hefur verið
sæmdur heitinu
Menningarsendi-
herra af ILGA, al-
heimsmannréttinda-
samtökum samkyn-
hneigðra. Hörður
lenti í bílslysi fyrir
tveimur árum og er
loks að ná sér eftir það. Á laugardags-
kvöldið verður Hörður Torfa með tón-
leika i Deiglunni á Akureyri og á sunnu-
dagskvöldið á Húsavík.
Hermesí
Gerðubergi
Asumardaginn fyrsta mætir tón-
smiðurinn Hermes til leiks í Gerðu-
bergi. Það er Guðni Franson klarinettu-
leikari sem er í gerfi Hermesar og gest-
ur hans á þessum tónleikum er gítar-
snillingurinn Einar Kristján Einarsson.
Á síðasta ári gekkst Gerðuberg fyrir
nokkrum klassískum tónleikum fyrir
börn þar sem tónsmiðurinn Hermes
leiddi börnin um undraveröld tónanna.
Síðan hefur Hermes víða komið fram og
háttum manna og dýra. Samspil manns
og náttúru árið um kring er meginstef
myndarinnar. Dýralíf við vatnið leikur
stórt hlutverk í myndinni og er sérstak-
lega fylgst með himbrimanum, sem
kalla má einkennisfugl vatnsins. Fram-
leiðandi er Lífsmynd og hefur Sjónvarp-
ið þegar keypt sýningarrétt á henni.
Myndatöku annast Valdimar Leifs-
son, handrit skrifar Einar Öm Stefáns-
son og ráðgjafar eru dr. Pétur M. Jón-
félagið
Nýr framkvæmdastjóri Sam-
bands Norrænu félaganna,
Teije Tveito er í heimsókn á ís-
landi. í tilefni af því heldur Nor-
ræna félagið málþing um hlutverk
félagsins í framtíðinni. Málþingið
verður í Norræna húsinu á sumar-
daginn fyrsta og hefst klukkan
15.30. Norrænu félögin hafa
ákveðið að leggja sérstaka
áherslu á þjónustu og samstarf
við skóla fram að aldamótum. Af því til-
efni hefur góðum gestum verið boðið
að fljdja stutt erindi um hlutverk Nor-
ræna félagsins og stefnumarkandi mál í
norrænu samstarfi.
BarPar nr. 50
*
Ikvöld, síðasta vetrardag, verður 5Q.
sýning á leikritinu Bar Par eftir Jim
Málþing um
Norræna
leikið fyrir skólabörn víðs vegar um
land. Á efnisskrá tónleikanna i Gerðu-
bergi annað kvöld verður frumstæð
tónlist og þjóðleg frá ólíkum heims-
hornum og tengsl hennar við klassíska
tónlist skoðuð. Tónleikarnir hefjast
klukkan 15:00 að lokinni skrúðgöngu og
fjölskylduskemmtun við Fellahelli. Að
tónleikunum Ioknum gefst börnum
tækifæri til að skoða þau hljóðfæri sem
leikið verður á og ennfremur að teikna
og lita.
Albaníu-Lára
Kvikmyndin Albaníu-Lára verður
frumsýnd á Háskólabíói á sumdar-
daginn fyrsta. Um er að ræða lokam'ynd
Margrétar Rúnar Guðmundsdóttur í
kvikmyndaskólanum Hochschule fur
Fernsehen und Film í Munchen. Hand-
ritið að myndinni var upphaflega skrif-
að fyrir samevrópska samkeppni sem
haldin var í París um þemað „flótta-
menn í Evrópu“, sem Margrét Rún vann
fyrir hönd Þýskalands. Myndin hefur
unnið til fjölda verðlauna og verið sýnd
á þriðja tug alþjóðlegra kvikmyndahá-
tíða út um allan heim og seld í sjónvarp
á Spáni og í Belgíu.
Álbaníu-Lára fjallar um níu ára al-
banska telpu, Láru. Hún býr ásamt fjöl-
skyldu sinni á hæli fyrir pólitíska flótta-
menn í Slésvík-Holsetalandi í Þýska-
landi. Á hælinu er þröng á þingi og þar
er samankomið fólk af flestöllu þjóð-
erni, mest einstæðir karlmenn og marg-
ir heldur slæmir á taugum. Til að iosna
við áhrifin frá þessu óþægilega um-
hverfi teiknar Lára litla myndir sem
hún hverfur síðan inn í. Hún lætur sig
dreyma fagra drauma en skyndilega er
hún hrifsuð úr þessum draumaheimi
inn í gallharðan veruleikann.
Nú er Margrét Rún, ásamt Kristínu
Ólafsdóttur félagsfræðingi og útvarps-
manni, að vinna að kvikmyndahandriti
að leikini kvikmynd um Sölva Helga-
son, byggðu á skáldsögu Davíð Stefáns-
sonar, Sólon íslandus. íslenskur fram-
leiðandi myndarinnar er kvikmyndafyr-
irtæki Margrétar Rúnar, Islenska
draumaverksmiðjan.
Ný kvikmynd
um Þingvalla-
vatn væntanleg
Nú standa sem hæst tökur á kvik-
mynd um lífið við Þingvallavatn
sem hefur vinnuheitið Maður, fugl, vatn.
Stefnt er að því að ljúka gerð hennar á
þessu ári. í myndinni er fylgst með dag-
legum störfum bónda við vatnið og lífs-
Saltfiskur
Guðni Franzson:
Bregður sér í
Hermesar.
Kjarvals
Afimmtudagskvöld verður opnuð í
Listasafni íslands sýningin Lífið er
saltfiskur. Það er Bjöm Bjarnason
menntamálaráðherra sem opnar sýn-
inguna formlega. Þar má sjá frumdrög
Jóhannesar Kjarval að veggmyndum
sem hann málaði á gangi annarrar hæð-
ar í húsi Landsbankans í Reykjavík á ár-
unum 1924-25 og er efni myndanna sjó-
sókn og fiskverkun.
Veggmyndirnar í Landsbankanum
eru meðal fyrstu verka sinnar tegundar
á íslandi og er ein þeirra, Saltfiskstöflun,
af mörgum talin vera eitt af öndvegis-
verkum íslenskrar myndlistar. Tilefni
sýningarinnar nú er að fyrir tæpum
tveimur árum fundust
10 stórar teikningar á
lofti gamla Stýrimanna-
skólans í Reykjavík. Af
þeim voru sex teikning-
ar af fiskverkafólki sem
tengjast veggmyndun-
um í Landsbankanum
og auk þess ein af sjó-
manni við stýri. Á sýn-
ingunni í Listasafninu
verður auk stóru teikn-
inganna einnig hægt að
sjá eftirmyndir Lands-
bankamyndanna í fuliri
stærð ásamt frumdrög-
um, ljósmyndum og
öðrum heimildum.
Einnig verða sýndir
myndir frá fjórða áratugnum er Kjarval
tók aftur við myndefnið um stúlkuna og
saltfiskinn.
Sýningin ej unnin í samvinnu við
Landsbanka íslands í tilefni af 110 ára
afmæli bankans. Gefin verður út mynd-
skreytt bók í tengslum við sýninguna
þar sem eru greinar eftir Júlíönu Gott-
skálksdóttur, Viktor Smára Sæmunds-
son og Aðalstein Ingólfsson. Sýningin
stendur til 30. júní.