Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1952, Blaðsíða 11

LESBÓK M0RGUNBLAÐSIN5
639
fc •-----------------------------.J
4. mynd. Fléttusaumað teppi. i'fir
stendur ÞORA STEPHANSD, en neðst
ANNO MDCCV. Talið er að þetta sé
Þóra dóttir Stefáns skáids Olaíssonar
i Vallancsi.
•
flug föður síns, því að teppið er
gert af mörgum ólíkúm fvrirmynd-
utn, og þó ekki án samræmis. En í
uppfyllingunni hefur hún látið
ímyndunaraflið leiða sig í gönur,
því að þar hefur hún stóra tuli-
pana, sem eru í ósamræmi við allt
annað. Þeir eru fagurlitir, og um
1700 hafa þeir verið sjáldséðir á ís-
landi og þess vegna hefur Þóra
bætt þeim við hinar mörgu fyrir-
myndir í tjaldi sínu.
Ég er ekki svo vel að mér í
menningarsögu íslands að ég geti
skorið úr því hvort þessir fjórir
dúkar eru heldur ábreiður eða
.veggtjöld. Efst á dúknum með
biblíumyndunum stendur upphaf á
Ijóði, er gæti bent til þess að það
hefði verið rúmábreiða: „Hér mun
himna stýrir hvílu með blessan
skýla, engill guðs að gangi, g...“.
Mönnum kann að virðast það ótrú-
legt að svo skrautlegir dúkar hafi
verið notaðir til þess að breiða yfir
rúmin, í stað þess að vera vegg-
skraut. En þcss ber að gæta, að
rúmin stóðu í aðalvistarverum
bæanna fyrrum, og hin mörgu og
íögru rekkjutjöld, oíin og útsaum-
5. mynd
uð, sýna hve mikil rækt var við
það lögð á íslandi fyrrum að
skreyta rúmin. (Sjá 5. mynd). Ef
til vill hafa þetta ýmist verið vegg-
tjöld og ábreiður. Á menningar-
sögulegum lýsingum bæði frá Dan-
mörk og öðrum löndum, sjáum vér
að nafnið „tapet“, sem þýða ætti
veggtjald, hefur verið notað reglu-
laust um borðdúka, ábreiður og
veggtjöld.
Svo kemur dúkur (6. m.) sem ekki
er gott að vita til hvers hefur verið
notaður. Upprunalega hefur hann
verið öðru vísi í laginu. Miðbikið
með einhyrninga-myndunum hef-