Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1952, Blaðsíða 19

Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1952, Blaðsíða 19
0 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 647 hefði verið kjörviður og hefði eigi fengizt nema í sérstökum skógum í Noregi, er konungarnir hefði ein- ir haft umráð yfir.“ Viðir þessir frá F!atatut\gu hafa ekki komið til ÞióðminiasafnSins, en von er á einhverju þaðan. Gamli bærinn þar var rifinn í vor, og bví sem þ.á fannst af útskornum fjöl- um hefur verið haldið t’! h?ga og eiga þær nú að lokum að kom,'st á safnið, tænum 70 ánin of+;r að Sigurður Vigfússon skoðaði þær. Kiörviðar er getið í Revkdæla- sögu og segir har að skip kom ?ð Knarrarevri við Evafjörð, hlaðið viði að miklum hluta „og þar var með kjörviður“ og var hvor tveggia viðurinn góður. Þó var kiörviður- inn dýrari og sóttust menn eft’r honum, svo að úr urðu víg og málaferli. UM ÞIUJURNAR í ÞJÓÐMINJASAFNI I skrá um muni Þjóðminjasafns- ins kemst dr. Matthías Þórðarson svo að orði um þiljurnar frá Flata- tungu: „Þiljur úr greni alls 13 brot, flest ósamstæð. Eru úr árefti í skemmu í Bjarnastaðarhlíð, en sagt er þau hafi forðum verið í skála í Flata- tungu, og eru á þeim bæ enn nokkrar þiljur með samskonar út- skurði. Allar eru þiljurnar hefl- aðar eða skafnar s'éttar á þeirri hlið, er inn hefir snúið. Brotið er af endum á öllum, en sumar halda enn fullri breidd. Þær hafa verið felldar saman láréttar, plægðar í rendur þannig að burst er í hinni efri en sýling á þeirri neðri. Á sléttu hliðinni á þeim öllum er útskurður, hiuti af stærri mynd, en megin myndm er heil, hefir tekið yíir fleiri þiljur. .Myndirnar hafa verið aðgreindar með stryk- um. Þær eru skornar mjög grunt í og iíkjast lauslegum teiknirigum. Þær eru gerðar af iist og eru sýni- lega eitir vanan Íeiknara. Þiijurnar munu að visu vera úr skaia þeim, er segir í sögu Þórðar hreðu að hann haii smiðað í Flata- tungu. Hefir höxundi sögunnar verið kunnugt um þær, en vitan- lega er það engin sönnun fyrir því að Þórður hafi gert það hús, sem þær eru úr, né að það hús hafi ver- ið tekið ofan, er Egill biskup Ey- ólfsson var á Hólum 1331—41. Að svo komnu er eriitt að ákve'ða með vissu aldur þessara fjala. Varla eru þær yngri en frá 15. öld“. HVAÐ TÁKNA MYNDIRNAR? Dr. Matthías hyggur að mynd- irnar.eigi að sýna sögu Jónasar spámanns. Stærsta myndin, þar sem 5 menn eru saman, „virðist eiga að sýna það, þegar Jónas spá- maður lét kasta sér í sjóinn og stórfiskurinn svelgdi hann“. Á annari fjöl sé svo sýnt hvernig stórfiskurinn gleypir Jónas og á þriðju myndinni hvar stórfiskur- inn spýr honum. En „varla eru ali- ar mvndirnar úr sögu Jónasar". Aítur á móti hugði dr. Guð- muridur Finnbogason að myndirn- ar væri af dansandi fólki. Segir hann svo um það (Iðnsaga 1. bls. 378-9): 7 „Myndirnar eru af konum ng körlum, og rétta sumar fram báð- ar hendur, aðrar leggja vinstri hönd á hjarta, en rétta hina, og enn aðrar taka hver um úlflið ann- arar og mynda röð, eins og þær ætli að hefja hringdans .... Við hlið konu, sem virðist vera í þann veginn að grípa í hönd yzta mannsins í dansröðinni, bugðast slanga eða dreki með gapandi gini, og minnir það á vísu Bjarna Jóns- sonar í Aldasöng: Hoffrúin hleypur ær, þá herrann gígjuna slær, gerir að dansa og dilla, drekinn gamli að Ipilla. .... Myndirnar eru mjög vel gerðar með fáum dráttum. Það ér líf og frjálsræði í svip og handa- burði og hendurnar óvenjulega vel .gerðar. Myndirnar minna á góðar pennateikningar og sýna, að drátt- listin hefir náð allmikium þroska, er þær voru gerðar“. Húsdrápa og myndasagan frá Flatatungu hafa sætt sömu forlög- um. Plvor tveggja er komin til vor í molum. Hvor tveggja hefir verið listaverk á sinni ö!d, og hvor bæt- ir aðra upp að nokkru leyti. Brot- in úr Húsdrápu segja oss hvernig sögur vorú ,.markaðar“ eða „skrif- aðar“ á þiljur, að þar tók hver myndin við af annari. En fjalabrot- in frá Flatatungu syna oss hvern- ig þetta hefir verið gert. Meðan fræðimenn greirdr á urn það, hvert sé efni myndasögunpar frá Flatatungu, og ekki verður úr því skorið hve gömul hún er, stendur þjóðsagan sem segir rð Þórður hreða hafi skorið mynd- irnar. Eftir því ætti þær að vera álíka gamlar og Húsdrápa. Á þessari fjöl er dansandi fólk og ennfremur mörg mannshöfuð, til uppfyllingar eða táknræns efnis.

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.