Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1952, Blaðsíða 25

Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1952, Blaðsíða 25
80 árusn Kirkjugestir fyrir 70 ÞESSI frásögn er kafli úr eniurminningum Helgu Sigurðardóttur frá Barkarstöðum í Fljótshlíð. Handritið er geymt í Landsbókasaini (Los. 363 fol.). Helga var fædd að Barkarstöðum 4. júní 1847 og ólst þar upp hjá foreldrum sinum. Rúmlega tvítug giftist hún Helga Jónssyni að Árbæ í Holtum og fóru þau að búa þar í júlí 1868. Helgi andaðist 1801 en Helga bjó þar nokkur ár eítir það. Árbær er kirkjustaður og í þess- um kafla segir hún frá presti mm og kirkjugestunum, og eins frá hinum mikla átroðningi, sem buendur á kirkjustöðum urðu fyrir. Er það biot úr þjóðlífslýsingu frá þeim árum. OFT var mannmargt við Árbæar- kirkju á þeim dögum og eftirstöður miklar, oft fram á kvöld, því margt þurftu bændur að spjalla, þegar saman var komið á kirkjustaðnum,.- semja fjallaseðil, lesa upp hrossa- lýsingar og fleira í kirkjudyrum, áður en fólkið fór út. Og það var svo sem nauðsynlegt að allir fengi að heyra það og lesarinn vildi eng- an setja hjá. Vjljað gat auðveldlega til, að hestur' kæmi ókunnugur, annað hvort í hagann eða túnið, og þá var gott að vera búinn að hlusta á lesturinn í kirkjudyrum. Séra Benedikt Eiríksson var prestur minn í 16 ár. Hann var stakasta ljúfmenni, reglumaður mesti, en klerkur ekki meira en í meðallagi. Hefðu ræður hans verið helmingi styttri, hefði almenningi ekki orðið eins rótt og svefnsamt undir þeim, eins og raun varð á. Þeir voru sérstaklega heppnir í sætavalinu, sem hafði hlotnazt að sitja efstir í stóL Það var svo undur þægilegt að geta hallað sér út af. Fólkið var, þrátt fyrir löngu ræð- urnar, kirkjurækið, jafnvel konur af utustu bæum úr sókninni, sem er nokkuð langur vegur, komu oft og einatt í skafrennings byljum. Allir vissu það, að ekki stóð nokk- urn tíma á prestinum. Hann var þessi fyrirtaks ferðamaður og átti ljómandi góða hesta. Hann kom hverju sem viðraði aleinn ofan frá Guttormshaga og var heldur sjald- an nætursakir, nema þegar hann þurfti að hlýða ungdóminum yfir kverið, sem hann lauk miklu af í einu, þegar hann tók sig til. Allir sýndu gamla manninum elskublandna virðingu, sem hann átti skilið fyrir framferði sitt utan kirkju. Og þegar bændur komu inn í kórdyrnar, hneigðu þeir sig bæði með höfði og hnjám, ég hugsa fyrir prestinum fyrir altarinu. Ég hafði ekki séð það í Hlíðinni. Þegar inn í bæinn kom, ruddust allir, karlar og konur í einni þvögu hver sem fyrstur gat, að þakka fyrir ræðuna og stundum skauzt um leið svuntuhornið kvennanna upp að augunum, en vinstri hand- leggsermi karlmannanna sömu leið -ina; það var svo sem ekki tilhlýði- legt að þeir væri eftirbátar kvenna sinna. Að þessu loknu settust þeir inn í stofu að spjalla saman, en konur tóku sér sæti í loftinu á meðan verið var að hella upp á stóru könnuna, úr stóra katlinum, sem eitt sinn var keyptur hjá Thorgrim- sen á Eyrarbakka og rúmaði 10 potta af vatni. Eldakonan mín sá alltaf um það, að komið væri að suðu á honum þegar ég kom inn. Konurnar fóru nú að rabba sam- an. Umræðuefnið vildi nú verða eitthvað um búskapinn, hvernig hefði gengið að þvo og þurrka ull- arlagðinn, hvað smjörögnin væri þung af strokknum í hvert mál, hvernig hefði gengið með skánina, aukatöðin og svo móinn, hvort þetta væri komið undir þak. Já, þak, þau voru nú ekki beisin, þær húðláku óhræsis torfþekjurnar, svo illa verkaðist eldiviðurinn, jafnvel þótt skráþurr væri hirtur. Það voru nú meiri vandræðin að eiga við það allt saman. Þá minntust þær á vefjaívinn- una. Hún gekk -nú náttúrlega mis- munandi eins og gerist. Sumar voru búnar að láta vefa 50, sumar 60, sumar 100, sumar 2—300 alnir, allt eftir efnum og ástæðum. — Ólukkans plöggin draga svo mikið frá, að það eru hrein vandræði. Það þarf ekki svo lítið af þessum plöggum þar sem eru 10—12—14 manns í heimili og margt krakkar, þau slitu kannske ekki sokkunum greyaraangarnir, já, þvílík ósköp! En skemmtileg eru þau nú samt allt fyrir þetta, krakka angarnir. Það er hún Gunna mín greyið, eða hann Nonni minn; hann er nú far- inn að stafa, Gunna að stauta, Kata að klóra, þó enginn sé til eiginlega sem getur sýnt henni hvernig á að draga til stafs. Vala er að byrja að taka lykkjuna og gengur vel. Svona mátti nú heyra viðræð- urnar í Árbæar baðstofu þriðja hvern sunnudag í 28 ár. Mér þótti leiðinlegast að mega ekki taka þátt í samræðunum, það gerði kaffi- greyið, en bót í máli var, að hægt var að fá sér sopa áður en fullhellt var upp á, með hnausþykkum rjóma, sem varla hneig. Það var

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.