Lesbók Morgunblaðsins - 25.10.1953, Blaðsíða 4

602

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Í2L
ir hlutir, t. d. lítill skápur frá
Tjörn á Vatnsnesi, útskorinn og
með ártalinu 1653, skáphurð og
þverfiöl af skáp með merkilegum
og sérstæðum skurði, ártalinu
1699 og nafninu Thorarinn Einars-
son, þá eru tveir kistlar, skápur og
lítil dragkista eftir Hallgrím bíld-
höggvara Jónsson (d. 1785), eftir
hann er líka stór skápur við vest-
urvegg með útskornum súlum og
einkennilegri spónlagningu.
Rétt framan við innganginn að
kirkjudeildinni hanga í umgerðum:
efst skrautritað ljóðabréf til stúlku
frá Árna skáldi Böðvarssyni á
Jörva (1715—77), þar fyrir neðan
er teikning með texta eftir Eggert
Ólafsson, sem hann kallar „Maal-
verk Islendskunnar 1766 og þess
Skyring í Modurmaale". Neðst er
lítill silkidúkur fínlega útsaumað-
ur með myndum, og í boga yfir:
„Minni Bjarna Thorarensens Amt-
manns í Nord og Austur Amti R af
D.“ Dúkurinn er saumaður af
Ágústu Grímsdóttur, amtmanns,
Jónssonar. —
Hinum megin við innganginn
stendur stór og myndarlegur skáp-
ur úr dökkleitri eik frá 16. öld,
þýzkur að uppruna, og hefur verið
í eigu Staðarhóls-Páls. Þar inn af
er gamalt skrifborð, sem átt hafa
þeir feðgar Ólafur stiftamtmaður
Stephensen og Magnús sonur hans
í Viðey. Á því liggja tvær fornar
íslenzkar fiðlur og fyrir ofan hanga
tvö langspil, sitt af hvorri gerð,
og er annað þeirra fornlegt. Þar
hanga líka nótnablöð forn úr
skinni og tvær flautur, sem Svein-
björn rektor Egilsson hefur átt.
Framan á milligerðinni fyrir inn-
an hanga svartir flosborðar en að
innan kniplingar og blúndur úr
íslenzku bandi, og á gólfinu fyrir
neðan standa kniplilárar. Innar á
veggnum hanga þrjár ábreiður,
eru tvær þeirra með fléttusaum, er
önnur með nafni Þóru dóttur
Stefáns skálds Ólafssonar í Valla-
nesi og ártalinu MDCCV, hin er
með austurlenzkum blómamynd-
um og áletrun „Helga Björnsdóttir
anno MDCCXXI“ — en hún mun
hafa verið kona séra Eiríks Þor-
steinssonar í Saurbæ í Eyjafirði.
Þriðja ábreiðan, sem hangir í mið-
ið, er mjög skrautleg; saumuð með
listsaum í mörgum litum, með
myndum af höfuðdyggðunum og
úr Tobiasbók. Hún mun vera
saumuð um 1700 af dætrum séra
Hjalta Þorsteinssonar í Vatnsfirði,
en uppdrættirnir eru taldir vera
frá 16. öld.
Á gólfinu eru fimm allstór sýni-
borð, eru þau tvö innstu með alls-
konar skrauti úr silfri og látúni,
sem tilheyrt hefur kvenbúningum,
eru þar á meðal svo margir lista-
vel smíðaðir gripir, að engin tök
eru á að lýsa þeim, en benda má
á hið vandaða víravirki, sem pft-
ast er hreinasta snilld. í þriðja
borðinu eru sýndar silfurbaldíring-
ar á treyjuboðungum, húfum og
krögum o. fl. í hinu fjórða eru út-
saumaðar handlínur, klútar og
skrautprjón o. þ. h. og í hinu
fimmta spjaldvefnaður, eru sum
böndin ofin af framúrskarandi list-
fengi og kunnáttu, oft með löngum
áletrunum, stundum heilum vers-
um fyrir utan fangamörk.
f skápunum beggja vegna við
innganginn er fjöldi merkilegra
gripa, þó þeir verði ekki taldir
hér nema að litlu leyti. í skápn-
um að austanverðu eru silfurmun-
ir frá ýmsum tímum, spænir, marg-
ir þeirra útskornir og ágætisverk,
postulíns-, leir-, gler- og tinmunir.
Hér skal aðeins bent á skeið frá
15. öld með mynd heilags Ólafs á
blaðinu og þessari áletrun: „ORA
PRO NOBIS SANCTE OLAUE
MERTIR DOMINI“ — og ferða-
veski með vínskál, skeið og hnífa-
pörum úr gylltu silfri í renesans-
stíl, sem talið er að Guðbrandur
biskup Þorláksson hafi átt, og ann-
að ferðaveski með skeið og hnífa-
pörum Stefáns amtmanns Þórar-
inssonar, og krystalsbikaratvo.með
fangamörkum, annan hefur Skúli
fógeti Magnússon átt, en Bjarni
Pálsson, landlæknir, hinn. —