Lesbók Morgunblaðsins - 25.10.1953, Blaðsíða 19

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
617
æðum þeirra. — Þeir blönduðust
Negrum fyrir mörgum öldum og
bera ýmis einkenni þeirra, eru flat-
nefjaðir, með þykkar varir og snar-
hrokkið stutt hár. Eftir því sem
sagnfræðingar komast næst, var
upprunalegt heimkynni Bantu-
manna í fjalllendinu í Austur-
Afríku, um það bil er miðjarðar-
baugur liggur. Fyrir nokkrum öld-
um kom los á þá og þeir fóru að
færast suður á bóginn. Ástæðurnar
til þessa hafa verið þær, að her-
skáir þjóðflokkar fyrir norðan hafa
þrengt kosti þeirra og eins hafa
þeir viljað forðast þrælaveiðara
Araba. Fyrstu hóparnir settust svo
að í því landi, sem nú er kallað
Suður-Afríka, einmitt um sama
leyti og hvítir menn fóru að nema
þar land. Bantumenn settust að
nyrzt og austast í landinu, en hvítir
menn syðst og vestast, og leið svo
heil öld, að hvorugir voru fyrir
öðrum. En Bantumenn sóttu fram
suður á bóginn og hvítir menn
norður á bóginn, og svo lauzt þeim
saman. Báðir vildu eigna sér landið
og gæði þess, og það leiddi óhjá-
kvæmilega til ófriðar. Um einnar
aldar skeið áttu hvítir menn og
Bantumenn í sífelldu stríði, en að
lokum urðu blökkumenn undir í
þeirri viðureign.
Áður en stríðið hófst, voru Bantu-
menn dreifðir um hin frjóvsöm-
ustu héruð Suður-Afríku. Að stríð-
inu loknu voru þeim afmörkuð
landsvæði til þess að búa á, og það
var htið svo á, að þessi landsvæði
ættu að vera framtíðarheimkynni
þeirra. Þarna gátu þeir lifað í friði
og spekt, undir vernd hvítra
manna. En utan þessara landsvæða
og í borgum hvítra manna, áttu
þeir ekki heima, og höfðu engin
réttindi þar. Að vísu máttu þeir
koma til byggðra hvítra manna og
stunda þar atvinnu, en þó aðeins
um stundarsakir, og gátu aldrei
öðlast þar þegnrétt. Þetta er grund
völlurinn að því stjórnarfyrirkomu
lagi, sem var í Suður-Afríku. Er
þetta fyrirkomulag var brotið nið-
ur, varð afleiðingin algjör glund-
roði, öryggisleysi og árekstrar.
Ástæðurnar til þess, að þetta
einangrunarfyrirkomulag varð að
víkja, voru aðallega tvær. Á annan
bóginn var hin öra fjölgun Bantu-
manna og á hinn bóginn skorti
hvíta menn vinnuafl í námur sínar
og iðnfyrirtæki. Bantumenn eru
ekki á „eðlilegri leið til tortíming-
ar“, eins og ástralskur landstjóri
sagði um blökkumennina í Ástra-
líu. Þeim fjölgaði mjög ört og það
varð of þröngt um þá á hinum af-
mörkuðu landsvæðum. En um svip-
að leyti fengu hvítir menn mikla
þörf fyrir aukið vinnuafl, vegna
demantanámanna, gullnámanna og
aukins iðnaðar. í námunum þurfti
ódýran vinnukraft. — Og nógur
vinnukraftur leitaði á frá land-
svæðum Bantumanna.
Nú sem stendur eiga um 3.000.000
Bantumanna heima á hinum af-
mörkuðu svæðum, en helmingi
fleiri hafa flutzt til byggða hvítra
manna. Suður-Afríka hefur fengið
innflytjendur frá sjálfri sér, og
þessir innflytjendur eru blökku-
menn. Og nú stendur baráttan um
það, hvort veita skuli þessum
blökku innflytjendum jafnrétti við
hvíta menn.
SKIFTAR SKOÐANIR
Hinir hvítu menn í Suður-Afríku
hafa mjög skiftar skoðanir um
þetta. Þjóðernisflokkurinn, sem nú
er við völd, viðurkennir að vísu
að blökkumenn hafi flutzt inn á
svæði hvítra manna, en telur að
þeir eigi ekki að ílendast þar, heid-
ur beri að senda þá aftur til heim-
kynna sinna. Hann heldur því
fram að það yrði hvorki hvítum
mönnum né blökkum til gæfu að
stofna sameiginlegt þjóðfélag. —
Hann vill að í Suður-Afríku verði
tvö ríki, annað fyrir hvíta menn,
hitt fyrir svarta og að hvort ríkið
reyni að komast eins vel af og
hæfileikar þegnanna leyfa. Það er
skoðun stjórnarinnar, að Bantu-
menn eigi hvergi heima nema á
hinum afmörkuðu svæðum sínum
og að þeir sé komnir réttindalausir
inn á svæði hvítra manna.
Þessi afstaða á miklu fylgi að
fagna meðal hvítra manna í Suður-
Afríku. En aðrir segja að þetta sé
aðeins loftkastalar og óframkvæm-
anlegt. Þeir segja að hagsmunir
hvítra manna og blakkra geti vel
farið saman og þess vegna eigi ekki
að stía þeim sundur. Hvítir menn
standi blökkumönnunum það fram
ar í öllu, að þeim sé engin hætta
búin. En þá hafa þjóðernissinnar
því að svara, að ef blökkumönnum
verði fengið jafnrétti við hvíta
menn og kosningaréttur, þá hljóti
svo að fara að þeir beri hvíta menn
ofurliði og stjórn hvítra manna í
Suður-Afríku líði undir lok.
MARGIR ÞJÓÐFLOKKAR
Miklum misskilningi hefur það
valdið í þessu máli, að margir halda
að Bantumenn sé einn og sami
þjóðflokkur. Þeir skiftast í fjóra
aðalflokka: Ngoni, Sutho, Venda
og Tonga. Hver flokkur er sérstök
þjóð, er hefur sitt eigið tungumál,
sem menn hinna þjóðflokkanna
skilja ekki. Og svo er hver þjóð-
flokkur skiftur í ótal kynkvíslir,
sem tala sína mállýzkuna hver,
hefur sína eigin siði, og innbyrðis
eru þessar kynkvíslir fjandsamleg-
ar hver annarri.
Bantumenn þeir, sem búa á hin-
um afmörkuðu svæðum, eru enn
skammt komnir yfir villumanns-
stigið. Þeir eru hjátrúarfullir og
halda fast við siði feðra sinna. Hið
sama ipá og segja um flesta þeirra,
sem tekið hafa sér bólfestu meðal
0
hvítra manna. En einstaka menn
hafa hafið sig þar upp yfir fjöld-