Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1968, Blaðsíða 5

Andlit
látinnar konu
Eftir Kawabata,
Nóbelsverðlaunaskáld 1968
„Sj'á — þarna er hún. Hve glöð hún
hefði orðið við að sjá yður aftur, þó
ekki væri nema andartak." Þessi orð
lét móðir hans falla um konu hans,
og hún fyigdi honum inn í herberg-
ið röskum skrefum. Þeir sem sátu við
höfðalag hinnar látnu, litu allir upp
í einu, og horfðu fast á hann.
Móðirin fór að hafa yfir bæn, og
ætlaði að fjarlægja sveitadúkinn, sem
huildi andlit látinnar eiginkonu hans.
En orðin, sem þá komu fram yfir
varir hans, komu honum sjálfum á
óvart. „Bíðið. Lofið mér að sjá hana
í einrúmi. Lofið mér að vera einum
í herberginu".
Hjá foreldrum, bræðrum og systr-
um hinnar látnu kviknaði tilfinning,
sem kom þeim til að láta að orðum
hans. Þau opnuðu dyrnar hljóðlega
og gengu brott.
Hann tók hvítan sveitadúkinn burt.
Andlit látinnar konu Ihans var
herpt af sársauka. Tennurnar, sem
höfðu breytt um lit, sköguðu fram
milli innsoginna vanga. Augnalokin
voru samankipruð og límdust þétt að
augunum. Naktar taugar, líkt og
storlknuð þjáning, strengdust yfir
enni.
Hann horfði niður á líflaust and-
litið, sem lá þarna fyrir framan hann
og stóð örskamma stund hreyfingar-
laus.
Síðan lyfti hann báðum höndum,
sem titruðu án afláts, lagði þær á
varir konu sinnar og reyndi að 'loka
munni hennar. En varirnar, sem
höfðu lokazt við snertingu hans, opn
uðust aftur mjúkri hreyfingu jafn-
skjótt og hann tók hendurnar frá.
Þegar hann hafði farið höndum um
'hana á þennan hátt ótal sinnuim, sá
hann, að harðir drættirnir við munn-
inn höfðu fengið hvíld.
Og nú fann hann nau'tn sitreyma
fram í fingurgómana. Hann langaði
til að sefa taugarnar, sem þrýstust
fram í andlitið og neri ennið jafrat
og þétt. Lófarnir brunnu.
Andli't hinnar látnu hafði tekið
stakkaskiptum undir liprum fingrum
hans. Hann leit niður og enn á ný
stóð hann örskamma stund hreyfing-
arlaus.
„Þér hljótið að vera þreyttur eftir
lestarferðina. Fáið yður að borða og
reynið að hvílast.“
Þannig mælti móðir hans ag eldri
systir hinnar látnu, þegar þær komu
inn.
„Ó!“
Og móðirin flóði í tárum.
„Mannsálin er ógnarleg. Vesling-
urinn gat ekki dáið til fulls fyrr
en þér voruð kominn heim. Nei, þetta
skil ég ekki. Þér þurfið ekki nema
lí'ta á hana andartak og þá er eins
og andlitið breytist og fái frið —
það þjáist ekki lengur. Annað hefur
hún ekki viljað."
Slikju ómegins dró á augu manns-
ins, en systir konu hans endurgallt
tillit hans skærum augum, frá
þeim stafaði ástúð, sem ekki er af
bessum heimi. Síðan bugaðist hún af
ekika og brast í grát.
Svava Jakobsdóttir
þýddi úr norsku.
þetta er maður á gangi. Auðvitað maður á gangi! Hann silast áfram skref fyrir
skref og það styttist að túngirðingunni. Mínúturnar silast áfram líka. Ég ákveð að
bíða enn. Þetta er karlmaður, mér sýnist hann mikill að vallarsýn og ég ber engin
kennsl á hann. Flakkari? Göngumaður kominn sunnan fjöll? Hann á eftir fáein spor
að girðingunni, og svo klofast hann yfir vírinn og stefnir heim til bæjar. Nú greini
ég hann betur. Þetta er maður við aldur, dökkklæddur, með svartan hattkúf á
höfði. Luralegur og álútur, vel í meðallagi hár en ekki gildvaxinn. Hann ber svart-
an í græna túnbrekkuna — og minnir á draug. Ég byrja að ókyrrast. Hver er
þessi maður? Hvaða erindi á harni liingað? Hann er ekki með neinn farangur, né
heldur f.srðaklæddur ejns og menn sem komnir eru sunnan Kjöl. Hann er kolsvart-
nr og meff sparihatt! Ég lief ekki ltjark tii að bíða lengur utandyra, sprett á fætur,
flýti mér inn og tilkynni gestkomuna. Sezt svo inn í baðstofu. Komi það sem koma
vill —
Svo er drepið á bæjardyrnar. Einhver skýzt fram, ég heyri fótatak og rólegt
mannamál sem berst 'innar og innar eftir göngunum. Guði sé lof! Þetta er þá skárra
en ég hélt. Baðstofudyrnar opnast og inn stígur g-esturinn. Ég liorfi á liann með
varúð úr nokkurra skrefa fjarlægð, hann heilsar, skimar í ltringum sig, og svo er
lionum boðiö sæti á einu rúminu. Hann er ekki skelfilegur eftir allt saman, en þó
finnst mér ýmislegt benda til að hann sé fremur draugur en maður. Sólin skín
glatt inn í baðstofuna, gesturinn er langleitur og mjóleitur þegar hann hefur tekið
ofan hattinn.
Þetta reynist vera karl framan lir sveit. Hann hefur fengið sér skemmtigöngu i
erindisleysu og farið gamla leið ofan bæja. Hann svolgrar kaffisopa og masar um
dag'inn og veginn. Ég gef lionum gætur. Hann talar mjög djúpraddað og með skrýtn-
um sóni og rynkjum. Röddin líkist bauli, þumbaralegu fjósbauli. Kannski talar
hann alls ekki m-eð munninum eins og annað fólk, heldur vömbinni?
Þessi máður er framan úr sveit, hugsa ég með mér, en getur það verið? Hann
er miklu eldri en allt sem gamalt er í sveitinni, og hálfpartinn utanveltu, jafnvel
þó hann sitji á baðstofurúmi. Hér er þó alltjent útvarp, og stundum heyrist í bíl
og flugvél. Er þetta eftirlegumaður? Gleymdist guði að láta hann deyja? Hvaða vit-
leysa er þetta í mér, kannski er hann ekkert mjög gamall að áratali, þótt hann sé
svona forgamall að málrómi, talsliáttum, limaburði — einhvers staðar langt aftan úr
grasaferðum og seljabúskap og rímum.
Svo lilammast liann aftur út í sólskinið, kolsvartur. Og hann fjarlægist hægt og
hægt, hverfur inn í melbungurnar ofan bæja.
23. des. 1968
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 5