Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1968, Síða 23

menn liaía somu skylduna, að
lifa eftir rödd samvizku sininar.
Vissulega höfum við öll vissar
kristilegar skyldur, en geta
menn verið trúir öðrum ef þeir
eru ekki trúir sjálfum sér?
Ein falleg rós getur verið
fegurri en margax rósir saman
og ein lítil falleg gjöf til vin-
ar er fagur vottur um innri
gleði, hvort sem gjöfin er
kveðja, hugsun eða eitthvað
annað.
En fegursta gjöfin er fæðing
Jesú Krists vegna þess að í
þeirri sögu fáum við fyrirgefn-
inguna og lærum að þekkja
okkur sjálf. Þar lærum við sið-
fræðina í hversdagsleikanum og
þar fáum við að vera börn svo
lengi sem okkur er tamt og
þroskast í trúnni sem ár hvert
undirstrikast af jólunum, hátíð
fre'lsarans.
Ár eftir ár lokast hringur-
inn og alltaf er haldið áfram í
leit að fegurra mannlífi og ilm-
andi vonium. Eins og gári í
■vatni hverfa árin inn í eilífð-
ina.
ANNAR CÁRI
Það er hægt að skipta um
bíldekk hvar, sem er eða
stökkva heljarstökk, en það er
ekki hægt með góðu móti að
skipta um ár úti á víðavangi.
Kannski er hvergi hægt að
skipta um ár, halda áramót,
nema heima hjá sér, því þó að
þú sért staddur á einhverjum
Öðrum stað býst ég við að hug-
urinn sé heima að nokkru leyti
Við erum stödd í erlendri
höfn á gamlárskvöld um borð í
íslenzku skipi. Allt að hundr-
að manna hópur er að búa sig
til ferðar á einn herlegan
skemmtistað af vönduðustu
gerð þó.
Hugsið ykkur hundrað manna
hóp af íslendingum í sama veit-
ingahúsi á erlendri grund. En
hvað sem ykkur kemur í hug
lætur landinn ekki að sér hæða
í góðum hópi.
Við fórum í tveim rútubíl-
um frá skipshlið og vissulega
var fólkið í hátíðaskapi, því að
það voru jú áramót og hangi-
kjöt hafði verið á borðum.
Á leiðinni að skemmtistaðnum
þar sem átti að puðra út árið
var sungið við raust og það
þarf engan stjórnanda þegar
'landinn syngur af hjartans
mætti í fjöldasöng. Það var
táknrænt þegar Askenazy lék
forðum á píanó fyrir Grímsnes-
inga og sagði eftir á að hann
hefði fundið að hver og einn
hlustandi hefði haft sínar eig-
in ákveðnu skoðanir á túlk-
un tónlistarinnar. Við erum
nefnilega risar í litlu landi, ris-
ar sem trúum á Guð vors lands
og lifum í þúsund ár á einum
degi eftir því sem við leyfum
okkur stundum að hugsa og
gera, ek'ki stærri þjóð. Þó
að það sé talsvert sjálfs-
áiit að taka svona til orða
þá látum við það skvettast,
það hefur annað eins gusazt
á landi voru.
í rútubílnum voru sungin
göm’lu góðu lögin um sveitasæl-
una og allt það. Það er alveg
sama hvenær ársins er, það er
alltaf sungið jöfnum höndum
um sumarið ,ástina, veturinn og
kuldann, lifið og trúna. Kannski
er þetta svona allt í bland
vegna veðurfarsins, eiginlega
sama veðrið allt árið um kring
og stundum margar tegundir af
veðri á dag.
Flestir gluggar á rútunni
voru opnir þar sem við ókum í
gegn um Amsterdam Rem-
brants, og ugglaust hefur
söngurinn hljómað fyrir Hol-
lendinga eins og mynd verkar
á mann, sem veit ekki hvort að
api eða eitthvað annað hefur
gert hana.
Að veitingastaðnum komumst
við, fínum stað með postulíns-
súlum á milli borða. Kannski
hefur verið steinsteypa fyrir
innan eins og í félagsheimilun-
um íslenzku.
Við fengum borðaröð í saln-
um miðjum og vísaði röðin yf-
ir dansgólfið að hljómsveitinni.
Þegar íslenzkir útilegumenn
sóttu kirkju hér áður fyrr
þurftu þeir vopnaðir að standa
í miðri kirkjunni og snúa bök-
um saman til þess að vera ó-
hulltir um líf sitt. Við sátum
þarna á skemmtistað í útlönd-
um og snérum ekki einu sinni
saman bökum. Það er af sem
áður var.
I staðinn fyrir að horfa á
kertaljós og hlusta á útvarpið
eða sjónvarpið, lesa bók,
spila á spil eða bara á
einhvern hátt hegða sér sæmi-
lega svona síðustu klukku-
tímana í árinu, þá horfðum við
á strípistelpur aka sér til, dans-
ara leika listir sínar og sitthvað
fleira mun hafa verið á boðstói-
um ásamt ljúffengum smárétt-
um. Ekki sást þó neinn afger-
andi munur á kríkum þeirra
hollenzku sem óku sér og
því sem maður hefur séð af
svona löguðu á íslandi.
Þarna var líka mikið af alls
kyns skrauti bæði á pilsföldum
sérstakra meyja og í loftgling-
ursbrúskum. Líklega hafa hoi-
lenzkir þessháttar í staðinn fyr-
ir skrautblys og flugelda, enda
horfa þeir víst ekkert upp í
himininn um áramót eins og ís-
lenzkir. Kannski eiga þeir eng-
an himin.
A mil'li skemmtiatriða skemmti
fólk sér sjálft með dansi, skrafi
og hverju sem var. Landinn
gaf ekkert eftir í dansinum, en
engin voru peysufötin. Aftur á
móti var þarna mikið af Japön-
um og Spánverjum, og munu
þær þjóðir tvær ásamt fslend-
ingum hafa verið stoðir þrenn-
ingarinnar í húsinu þetta
kvöld. Sáu þarna sumir í fyrsta
skipti geisur japanskra og voru
þær um margt ólíkar íslenzkum
ungfrúm, en þó svipaði til að
þær voru vel tenntar eins og
íslenzkar sveitastelpur, sem
kunna að prjóna og rífa þorsk-
hausa.
Nú leið að miðnætti og það
fór að fara fiðringur um land-
ann og maður hugsaði ósjálf-
rátt um kirkjuklukkur og blást-
urspípur skipa, en það er ýmis-
legt svo'lítið á annan veg úti í
heimi og í því felst líka mun-
urinn á því að við skulum vera
þjóð.
Á borðunum voru bjöllur úr
plasti og blísturflautur úr
pappír, ásamt skrauthöttum og
öðru stórmenningarlegu gamni.
Og þar kom að því árið var
liðið og það var eins og hljóm-
sveitinni væri gefið inn, papp-
írsblístrurnar ýluðu, bjöllurn-
ar klingdu og bréfræmur þutu
um loftið. Það varð æðisgeng-
inn hamagangur, sem vissulega
var gaman að því þetta voru
hressileg áraskipti. Mitt í öll-
um hamagangnum hópaðist
landinn saman á sviðinu í saln-
um og hóf að syngja: ,,Nú árið
er liðið“. Dró þá nokkuð niður
í spönskum og japönskum,
enda hljómaði söngurinn eins
og frá kirkjukór í Flóanum.
Áramótadansinn tók þarna
hálfa klukkustund án hvíldar
og gafst enginn upp, en sumir
héldu að þeir vaeru komnir í
færeyskan hringdans.
Þannig leið áramótanóttin á
erlendri grund við glaum og
gleði, en engin stjörnúljós. Um
síðir slóst ég í hóp Japana,
sem einnig voru á skemmtiferða
skipi og buðu þeir mér um borð
í skip sitt sem var amerískætt-
að og auðsjáanlega ekki á færi
venjulegs íslendings að borga
fyrir farið þar. Gaf ég þó ekk-
ert eftir í tilburðum í hópi Ja-
pananna og stiklaði um borð.
Var þar farið beint í borðsal
og etnir undarlegir réttir, ja-
panskir, með þar til gerðum
prjónum úr tré. Enn undar-
legra þótti mér þegar menn
fóru að ropa eftir töluvert át,
svo ' að heyrðist greinilega.
Innti ég sessunaut minn, unga
stúlku, eftir skýringum. Sagði
hún þetta sið innlendra við sér-
stakar máltíðir og lét ég mér
það ve'l líka og vildi sýna þess-
um sið virðingu með heiðar-
legri undirtekt. Gekk mér illa
að ná rophljóðinu og tók þá
til þess ráðs að gefa frá mér
sama hljóð og saddir lundar á
vordegi í grasbrekkum Vest-
mannaeyja. Sá ég á öllu að ég
þótti mjög kurteis.
Var nú vikið að öðru og far-
ið í ýmsa leiki, en engum datt
þó í hug að fara í lomber, spila
vist eða fela fantinn. Var náð
í hljóðfæri og sungið og dans-
að. Ekki minntu danssporin á
vals eða tangó, en barn, sem
er alið upp í björgum með
bjargfuglum þekkir ýmis spor
sem stundum er hægt að not-
færa sér.
Ekki gat ég sti'llt mig um að
handfjatla gitar, sem lá þarna
á lausu og draga mig til hliðar
til þess að raula nokkur lög
til heiðurs nýja árinu. Fékk ég
fljótlega nokkurn hóp í lið með
mér og hóf að kenna þeim lag-
ið við ljóð Steins Steinarr
„Kvenmannslaus í kulda og
trekki ... “ Ekki gekk það vel
en betur með það vinsæla:
Komdu og skoðaðu ... ásamt
skýringum, sem gekk þó illa að
túlka. Ég hafði veitt því at-
hygli að breyting hafði orðið á
gangi véla skipsins, en ekki
var hægt að greina neina hreyf
ingu.
Hélt nú gleðin áfram um hríð
með fögru fólki og fimm
klukkustundir liðnar á nýja ár-
ið. Þrátt fyrir nógan mjöð og
safa úr kreistum appelsínum,
glóaldinum á máli háskóla-
manna, en sterkara drekk ég
aldrei vegna þess að ég má
ekki við því, þá varð ég nú
æði þyrstur í hitamol'lunni af Ja
pönunum. Svolgraði ég í mig
safa úr nokkrum appelsínum og
hélt síðan upp á dekk til þess
að viðra mig. Fylgdi mér kona
að japönskum sið.
Heldur brá mér í brún þegar
á dekk kom, því að þá sá ég
að skipið var á hægri siglingu
niður skipaskurðinn eða damm-
inn eins og það er víst kallað
á sjómannamáli. Var skipið
væntanlega á leið til hafs. Nú
voru góð ráð dýr og sá ég strax
að einhver misskilningur hafði
orðið í leiknum. Datt mér fyrst
í hug að tala við skipstjórn-
armenn og fá þá til að setja
mig í land eða fylgja lóðsinum,
sem ugglaust var um borð, nið-
ur að Norðursjó. En auðvitað
myndi enginn stórskipstjóri
stöðva skip fyrir íslending að
óreyndu og þar að auki var sá
möguleiki á að Japanarnir ætl-
uðu að ræna mér, þvl að þelr
eru kurteis þjóð og ég alinn
upp með lundum. Sá ég að skip
ið nálgaðist upplýstan bryggju-
haus, sem skagaði út í sundið,
en slíkir hausar eru með
nokkru millibili á þessu svæði
Framha-ld á bls. 26
HVÍT JÓL
f hjarta mínu
bláu bergi
logar lítið kertaljós
h'ljóða jólanótt,
birla
Guðs
kyrrðin,
sem var fjarlægðarblá.
í hjarta mínu
á jólanótt
hlustar trú barns
og þrá manns
á klukknahljóm
hátíðarinnar
og loginn brennur
til hans.
Augu mín
vakna
og sjá:
„Hvít mynd
af fólki,
sem ég elska
er í ljósinu
og jólanóttin sefur
í hjarta mínu“.
Árni Jolinsen.
23. des. 1968
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 23