Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1968, Page 25

Karen Blixen og ljón, seni hún er nýbúin a'ð fella.
. : t 'fí ,; *.?. pi
■m % :mmm
■, ■‘V^* ' 'i'
Karen Blixen í veiðibúningi með eftirlætishund sinn Dusk,
ryðja þar skóg á dálitlu svæði,
sem síðan átti að verða kaffi-
eki'a. Ég reið hægt gegnum
skóginn, ferskgrænan eftir
hinn stuitta retgintíma og margs
Ikonar iimbylgjum siló fyrir vit
mér. Hér var ég aftur það, sem
ég átti að vera — hluti af Af-
ríku.
Hálfri klukkustund áður en
ég kom til oprua svæðisins í
skóginum, hafði orðið þar slys.
Unigur Kí'kújú, Kitaiu að nafni,
hafði orðið of seinn að forða
sér undan stóru, gömlu fail-
aindi tré, og kramdist annar
fótur hans undir því. Ég heyrði
langar kvalastunurnar úr fjar-
lægð og hleypti Rouge á sprett
eftir skógarstígnum. Þegar ég
kom á slysstaðinn, höfðu vinnu
félagar Kitaus náð honum und-
an trénu og lagt hann á gras-
bflett. Þeir stóðu í hnapp um-
hverfis hann, viku til hliðar
fyrir mér, en ekki leng.ra en
svo, að þeir gætu séð, hvernig
mér yrði við ósköpin og hvað
ég hefði að segja um þetta dlys.
Kitau lá í tjörn af blóði.
Annar fóturinn var þverbrot-
iinn rétt fyrir ofan hnéð og lá í
vinkil úit frá honum í senn
skelfilega og annarlega. Ég lét
skógarhöggsmennina halda í
hestinn minn og sendi mann
heim á búgarðinn með boð til
Farah að koma með bílinn, svo
að ég 'gæti flutt Kitau á sjúkra-
húsið í Nairobi. En Fordinn
minn var kominn til ára sinna
og erfitt að setja hann í gang,
þar að auki hæggengur. Ég
fann með þungum kvíða, að
langt yrði að bíða komu (hans.
Meðan við biðum, sat ég hjá
Kitau. Hinir skógarhöggsmenn
irnir stóðu álengdar, grafkyrr-
ir, dökkleitir eins og dimmur
skógurinn. Kitau var sárþjáð-
ur og grét í sífeillu.
Ég átti alltaf morfín heima
hjá mér, þegar slys bæri að
liöndum. En þarna úti í skóg-
inum hafði ég hvorki á mér
morfín né sprautu. Þegar Kit-
au gerði sér ljóst, að ég var
hjá honum, kveinaði hamn á-
takanlega og sárbændi mig um
hj'álp: „Saidea mimi“ — hjálp-
aðu mér — „Msabu“, og aftur
„Saidea mimi“, gefðu mér þetta
Dawa, sem hjádpar fóffiki", og
jafnframt fálmaði hann eftir
hendinni á mér og um kné mér,
og’ greip með krampakenndu
taki í fötin mín. Ég var vön
að hafa nokkra sykurmola með
mór, þegar ég fór í eftMits-
ferðir á búgarðinum og skipta
þeim meðal megrakrakkanna,
sem gættu geita og kinda og
voru vön að kalla til mín. Ég
tók upp fáeina mdla handa Ki-
tau. Hann reyndi ekki að lyfta
upp sködduðum höndunum, en
lét mig stinga þeim upp í sig,
einum eftir annan. Það var
eins og kvöl hans sjatnaði við
það og kvalaópin urðu að lágu
veini. En brátt þraut sykur-
birgðirnar, og þá tók hann aft-
ur að kveina hástöfum í þungri
kvöl, en krampa'teygjur fóru
um allan líkamann. Það var
sár, hörmuleg reynsla að sitja
hjá svo sárþjáðri mannveru
án alilra hjáiparráða, manni lá
við að hlaupast á brott elileg-
ar, líkt og þegar um sjúkt dýr
er að ræða, binda endi á alla
eymdina, — ég held ég hafi á
endanum verið farin að skima
eftir einhverju tæki til þess.
Og aftur heyrðust stunumiar,
hræðilegar en háttbundnar:
„Áttu ekki meira, Msabu?
Áttu ekkert meira að gefa
mér?“
Ráðþrota þreifaði ég enn I
vasa mínum, og þá varð fyriir
mér konungsbréfið. „Jú, Ki-
tau“, sagði ég: „Ég á meira.
Ég á mzuri sana — nokkuð al
veg óbrigðult — ég á Barua a
Soldani — bréf frá konungim-
um heima í landinu mínu. Og
það vita. allir menn að bréf frá
konungi, mokone yake, með
hans eigin hönd, það tekur burt
al'la kvöl, hvað mikifl. sem hún
er“. Ég tók upp bréfið, lagði
það á brjóst honum, sem kippt-
ist til af kvalastunum, og
þrýsti hendinni fast ofan á það.
Ég held ég hafi reynt að safna
allri orku, sem í mér bjó, í
hægri hendina.
Það var undarlegt fyrir mig
að sjá, hveirniig orð mín og
handhreyfing, virtust sam-
stundis hafa áhriif á gervalian
líkama hans. Afmyndað andlit-
ið varð slétt o.g kynrt, augun
lokuðust. Rétt á eftir llauk
hann þeim upp, horfði á
mig með augnaráði ungbarns,
sem enn er ómá'lga, svo að ég
varð nærri því undrandi, þegar
hann ávarpaði mig. „Já,“ sagði
hann, „það er mzuri sana“, og
aftur rétt á eftir: „Já, það er
mzuri sana. Haltu því föstu
þarna áfram, Msabu“.
Þegar bíllinn loks kom og við
höfðum komið Kitau þar fyrir,
ætlaði ég að setjast við stýrið,
en þá komist Kitau í óttalegt
uppnám. „Nei, Msabu", hrópaði
hann. „Farah getur ekið bíln-
um, segðu hanum að gera það!
Þú átt að vera hjá mér og
ha'lda Barua a Soldani íöstiu á
mér, annairs kemur Stóra pínan
aftur.“ Ég sat á bílgólfinu hjá
honum alla leiðina til Nairobi
með höndina á bréfi konungs.
Þegar á sjúkrahúsið kom, var
mér leyft að fýlgjast með bör-
unum inn í skurðstofuna, þar
til hann var lagður á skurðar-
borðið, og á meðan gaf hann
ekkert hljóð frá sér. — Ég get
reyndar bætt því við, að þeim
tókst að gera við fótbrotið á
spítalanum, og gat Ki'tau geng-
ið upp frá því, þótt harrn væri
jafnan haltur síðan.
Ég vil einnig geta þess, að
ég heyrði síðar af vörum Dana-
konungs sjálfs, að ljónsfeldur-
inn minn hefði hlotið virðuleg-
an stað í hásætissalnum á Ama-
lienbarg með ísbjarnarskinn
sem hliðstæðu á aðra bönd há-
sætinu.
En nú varð brátt kunnugt á
búgarðinum að ég ætti þetta
Barua a Soldani með sínum
töfrakrafti. Fólk fýsti að vita
meira um það. Landsetar mínir
tóiku að koma hekn til mín einn
eftir annan til þess að þreifa
fyrir sér. Gömlu konurnar
urðu fyrstar, fonvitnar, en þó
varfærnar, eins og hænur sem
höggva gogginum í igrasið hér
og hvar í leit að korni handa
ungahópnum. Von bháðar
farið að bera heim til min
sjúklinga, sem sárþjóðir voru í
því skyni að fá bréf konungs-
ins lagt á þá, svo að kvöl
þeirna mætti linna. Síðar gengu
menn lengra, báðu um að
fá bréf konungsins að láni
heim í negrakofana til líknar
gamalli ömmu á banabeðinu
eða þjáðu kornabarnd.
Bréfi konungsins var strax
frá byrjun komið fyrir meðal
lyfjabirgða minna. Sú ákvörð-
un var tekin af sjá'lfu fólkinu
á búgarðinum án minnar tilhlut
unar. Barua á Soldani var ó-
brigðult meðal við kvölum, á
því lék aldrei mininsiti vatfi. Ein
það mátti aðeins leita eftir því
og nota það, þegar líf lá við.
— Stundum gat það borið við
að ungur eða gama'll Kíkújú
með tannpínu æpti upp og
heimtaði að fá bréf konungs-
ins. En mógrannar hans af-
sögðu kröfuna, sárhneyksl'aðir
og án allrar meðaumkumiair.
„Þú“, hrópuðu þeir. „Þér amar
ar dkkert neima ein skemmd
tönn. Farðu til Jeroge gamla
Bemu og láttu hann rífa hana
úr þér. Hvernig ættir þú
að fá bréf konungsins? Nei,
það er anmað með hann Kath-
egu gamla, sem er fárveikur,
með ógurlegan verk í maganum,
hann deyir víst í nótt. Dóttur-
sonur hans bíður eftir að fá
Barua a Soldani handa honum,
þangað til snemma í fyrramállið.
Hann lætur hún fá það“. Þegar
hér var komið hafði ég látið
sauma lítið leðurveski með ó'I
utan um bréfið. Og svo mundi
litli alvörugefni dremghnokk-
inn taka við veskinu úr hönd-
um Kamante, hengja það gæti-
lega uim háls sér og tölta af
stað með höndina á bréfinu.
Jú, víst dó afi hams í dögum
morguninn eftir. En Barua a
Soldani hafði létt honium bana-
stríðið um nóttina.
Ég á enn þetta bréf frá kon-
unginum. En nú er það ólæsi-
legt. Skriftin er máð og papp-
írinm brúnn og harður af
gömlu, storknuðu blóði og
greftri.
f Rósenborgarhöll liggur í
sýnisborði he'lgur dómur, harla
dýrmætur, meira en þrjú hundr
uð ára, — igulnuð pjatla, alsett
dökkum fölnuðum blettum. Það
er vasaklútur Kristjáms IV,
sem konungur bar upp að
krömdu auga sínu í orustunni á
Kolbergheiði. Blicher hefur ort
kvæði um þetta. Þar segir:
End ser vi paa Rosembong
Rlædet.
som kongeligt Blod har vædet,
to hundrede Aar ej udsiletter
de kostbare purpurne Pletter.
Blóðið á bréfi'mu mínu var
ekki konunglegt, það var blóð
svarlauss fólks. En það er rit-
að með konungshendi, mokone
yake. Um það hafa emgiin kvæði
verið kveðin. Samt er það,
hygg ég, í dag sögulegur vitn-
isburður eigi síður en vasa-
klúturinn í Rósenborgarhöll.
Hér er sáttmáli milli Evrópu
og Afríku, skráður bleki og
blóði. Við getum ekki vitað, hve
nær þess háttar skjai verður
undirritað að nýju.
Arnheiöur Sigurðardóttir
þýddi.
23. des. 1968
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 25