Lesbók Morgunblaðsins - 19.12.1989, Blaðsíða 44

Götumynd frá Góu. Ferðamannaþorpin hverfa inn í pálmaskóginn við ströndina.
breyttir og smakkast vel. En
matseld í Góu er viðbrugðið. Þar
fléttast portúgalskar hefðir í ind-
verska þjóðarrétti.
í kvöldsiglingu með gamalli
fiskiskútu, er stólum komið fyrir
á þilfari og drykkjarföng fram-
reidd. Og síðan hefst þjóðdansa-
sýning undir rökkurhimni. Eld-
rauð sól er að síga í hafið og
hver stjarnan að kvikna af ann-
arri. Allt í kring eru fiskibátar
að koma úr róðri. Bátsveijar veifa
og kalla glaðlega til okkar. Bát-
arnir eru drekkhlaðnir - af mann-
fólki - ekki síður en fiski! Það
glitrar á hreistur fiskana í botni
bátanna og karlar á öllum aldri
hanga utan á borðstokkum. Ind-
veijar, aldir uþp í 900 milljón
manna þjóðfélagi, kunna best við
sig í þrengslum. Ferðamenn
gleyma sér við óvenjulegt og fag-
urt sjónarspil. Og litlu luktarljósin
blikka út um allan sjó, frá stafni
fiskibátanna.
Góabúar eru mjög lífsglaðir.
Og við hver árstíðaskipti eru há-
tíðahöld. Þeir dansa og syngja,
hvort sem það trúarhátíð Jóhann-
esar skírara, uppskeruhátíð eða
undirbúningur fyrir monsúnregn-
ið. Á aðventu er sviðsettur eins-
konar kabarett, sem gerir góðlát-
legt grín að stjórnmálamönnum
og hefðarfólki eins og vera ber!
Hápunktur jólahátíðahalda er
nautaat á kirkjutorgi!
Hvert fótmál í Góu er stikað
með krossum og helgiskrínum.
Gamla Góa, höfuðborgin, er safn
af kirkjum, sem geyma gullslegin
listaverk. Dómkirkjan Se’ er sú
élsta og stærsta í Austurlöndum
og var 100 ár í byggingu! Klaust-
ur heilags Cajetan er eftirlíking
af Péturskirkjunni í Róm og svona
mætti lengi telja. Góa var „hin
gullna Góa“ eða „Róm Austurs-
ins“ og hún geymir líka musteri
o g moskur. í trúarlegum bygging-
um frá 18. öld, blandast öíl trúar-
brögðin saman í byggingarstíl,
sérkennandi fyrir Góu. Sjá má
kirkjulega framhlið, fallegan
„lampaturn" og serkneskar boga-
hvelfingar á sama musteri!
0g Góa geymir mesta aðdrátt-
arafl fyrir ferðamenn í öllu Ind-
landi, ef hið undurfagra hvíta
.marmaramusteri „Taj Mahal“ er
undanskilið. Árlega hópast hingað
pílagrímar þúsundum saman til
að kijúpa fyrir framan jarðneskar
leifar heilags Fransis Xavier.
Ótrúlegt og óskiljanlegt að horfa
á órotinn líkama manns sem dó
árið 1554! Dýrlingurinn liggur í
geysifögru silfurskríni til hliðar
við háaltarið í „Basilíu hins góða
Jesús“ - með krosslagðar hendur
á bijósti, krýndur gullkórónu.
Líkaminn er að vísu rýr, en menn
voru miklu minni áður fyrr.
Portúgalski trúboðinn boðaði
að líkami sinn myndi ekki rýrna.
Hann dó í Kína og bað um að
Góa er friðsæll hvíldarstaður.
líkami sinn yrði fluttur til Góu.
Tíunda hvert ár er helgiskrín heil-
ags Fransis borið um götur Góu.
I hliðarkapellu eru nærmyndir af
dýrlingnum og undirskriftir
þekktra vísindamanna og páfans,
sem vitna um að engin efni hafi
verið notuð til að varðveita líkam-
ann. Orðin: „Ó þér vantrúuðu, sem
verðið að sjá til að skilja“ koma
upp í hugann. Ef augun blekkja
ekki, þá er hér vissulega um
kraftaverk að ræða.
En trúarbrögð geta verið
hræðileg! Safnið sem geymir
„Sati-steininn“ sýnir svo mikla
hrolivekju, að ég skelf í brennandi
sóiinni. í hjónavígslu gáfu ind-
verskar konur hönd sína til „sólar
og tungls" - sóru þess eið að
fylgja eiginmanni sínum í gegnum
líf og dauða. Skaitbúnar gengu
þær í bálið eða var varpað í það.
Ekkja átti enga lífsvon í indversku
þjóðfélagi. Hún var byrði, sem
ættingjar losuðu sig við í gegnum
trúna. Við bálið var spilað hátt
og sungið - guði til dýrðar - til
að yfirgnæfa sársaukaveinin.
í logandi sólarlagi skijáfa
pálmablöð eins og risastórir
pappírsblævængir. Hlýr andvari
ber ferska sjávarlykt. Ungir Ind-
veijar leika sér í brimgarðinum,
viðbragðssnöggir og grannir eins
og hlébarðar. Sumir sitja á virkis-
veggnum og horfa á sígandi sól
eða renna út færi. Úti við sjón-
deildarhring kvikna fiskibátalukt-
ir hver af annarri. Kona, vafinn
litríkum sarí, líður fram án fóta-
taks, án svipbrigða. Slæðuþytur
hennar ber með sér óm kynsystra
um aldir. Og hún sendir dulúðugt
augnaráð tii vestrænnar konu,
sem er mótuð af ís og eldi Norð-
ursins. En staðbundinn vindur ber
hveija árölduna á fætur annarri
upp á strönd. Og sólin hrapar í
hafið.
Oddný Sv. Björgvins
Upplýsingar: Mörg flugfélög
eru með áætlunarflug til Ind-
lands, fi'á London og Kaup-
mannahöfii. Og frá Bombay er
daglegt ílug til Góu. Skrifstofa
Ferðamálaráðs Indlands ásamt
Air India: 7 Cork Street, WIX
2AB, London. Sími: 01-437-
3677/8 (01-205-6795).
Jól ferðamannsins
Og ennþá eru jól. Stærsta
hátíð ársins. Frí frá hversdags-
leika og starfi. En oft skygir
undirbúningur og jólahald á til-
gang jólanna og margir snúa
dauðþreyttir til vinnu eftir hátí-
ðina. Margir flýja því jólin
heima. Nota jólafríið til að ferð-
ast og hvíla sig. Og ferðaþjón-
usta víða um heim heillar ferða-
menn um jól. Já, jafiivel svo
mjög að jólin ná yfir allt árið á
mörgum ferðamannastöðum!
Þjóðlöndin rífast um jólasvein-
inn! Finnar voru á undan okkur að
eigna sér hann í auglýsingum.
„Jólasveinninn kemur á hreindýra-
sleða yfir _heimskautsbauginn,“
segja þeir. í Lapplandi er jóla-
sveinabær, sem ferðamenn geta
heimsótt allt árið. Árið um kring
berast bréf til finnska jólasveinsins
frá börnum alls staðar að úr heim-
inum. Svíar eru með jólasveina-
skemmtigarð, seni hægt að heim-
sækja að sumrinu. Hinn glerfíni
jólasveinn Bandaríkjanna (í kvik-
myndastíl) býr í Klettafjöllum og
á þar heimili sitt.
Ótrúleg hugmyndaauðgi liggur
að baki minjagripum í jólasveina-
bæjunum. Á Norðurlöndum eru
jólasveinar oftast góðlátiegir karlar
í rauðum klæðum, hálfgerðir
dvergar eða tröll. Norrænir jóla-
munir eru yfirleitt handunnir,
litríkir og mótaðir af ævintýrasögn-
um. í kaþólskum 'löndum á meginl-
andinu er jólasveinninn ímynd trú-
ardýrlings. 1 minjagripabúðum þar
finnast útskornar jötur, ímynd vitr-
inganna, María með Jesúbarnið og
handunnir englar.
En ekkert þjóðland á 13 hrekkj-
ótta jólakarla eins og við íslending-
ar. Handunnu jólasveinarnir okkar,
Grýla og Leppalúði vekja mikla
Ferðamenn
að tína jóla-
skraut afjóla-
trénu í þýska
ferðamanna-
bænum
Rothenborg
— á miðjum
sumardegi!
Á ferð með
finnska jóla-
sveininum og
hreindýrinu
hans.
hrifningu hjá útlendingum, ef sag-
an er sögð sem að baki býr. Já,
jólamunir hafa náð svo föstum sessi
í minjagripabúðum að margar sér-
hæfðar jólaversianir hafa sprottið
upp á ferðamannastöðum. Það er
skrítið að sjá skreytt jólatré í búð-
arglugga á heitum júlídegi og
hlusta á „Heims um ból“ hjá Vínar-
drengjakórnum! Jólabúðin í hinni
þýsku Rothenborg hefur náð svo
miklum vinsældum að bærinn hefur
fengið viðurnefnið „Jólabær“! Og
borgirnar keppast um að vera með
vinsælustu jólamarkaðina í desem-
ber.
í tengslum við þjóðsagnir, ævin-
týri og trúmál jólanna, skapar
ferðaþjónusta víða um heim ævin-
týraheim um jól. í austurrísku Ölp-
unum ganga bændur milli fjalla-
þorpa, klæddir sem vitringarnir frá
Austurlöndum. í breskum köstul-
um (hótelum) eru leikin jólaævin-
týri með tilheyrandi draugagangi!
Á norrænum slóðum þjóta ferða-
menn yfir snjóbreiður, í hreindýra-
sleðum með klingjandi jólabjöllur.
í heitari löndum eru trúarlegar
skrúðgöngur yfir á kirkjutorg, þar
sem jólasýning er sviðsett. Og fjár-
húsjatan, María og Jesúbarnið sjást
víða — leikin í íburðarmiklum tón-
leikahöllum — eða sem jólaskreyt-
ing í anddyrum hótela.
Besti árstíminn í heitari löndum
er oft um jólaleytið. Góaströndin í
Indlandi og Aswan í Egyptalandi
eru meðal eftirsóttra dvalarstaða
um jól. Margir kjósa hvít jól eða
menningaijól og þá eru Salzborg
og Vínarborg ofariega á blaði. Hið
fagra jólaguðspjall um ferðalag
Maríu til Betlehem greinir frá einu
merkasta ferðalagi mannkyns.
Fögur menningarverðmæti eru allt-
af að skapast út frá jólaguðspjall-
inu, í tónum, málverkum, tréskurði
og rituðu máli. Megi hinn sanni
jólaandi vitja ykkar allra — hvort
sem þið eruð á ferðalagi — eða
ferðist í huganum með Maríu til
Betlehem.
Oddný Sv. Björgvins