Lesbók Morgunblaðsins - 21.12.1996, Blaðsíða 15

SÓLIN hvarf skyndilega bak við
hæðirnar í norðri. Sveitalestin
mjakaðist áfram eftir lestar-
teinunum sem hlykkjuðust eftir
ávölum hæðum og ásum. Út-
hverfi Cassino sáust ógreini-
lega í flarska í rökkurmóð-
unni. Trén tóku á sig sérkenni-
legar myndir eftir því sem birtan þvarr, og
kræklóttar greinamar strukust við Iestarþakið.
Langt í austri, á toppi Monte Miletto-fjallsins,
léku geislar hinnar hnígandi sólar, en aðeins
stutta stund því loftið dökknaði meir og meir.
Samferðafólkinu hafði fækkað eftir því sem á
daginn leið. Margir höfðu farið úr lestinni í
Arce og fáir komið í staðinn. Ungu mennimir
þrír með svörtu hattana minntu óþyrmilega
mikið á félagana sem voru á myndinni á
Krímsóda-flöskunum í gamla daga. Þeir höfðu
verið með lestinni mestalla leiðina. Það hafði
nú ekki farið mikið fyrir þeim blessuðum. Þeir
ræddu saman í hálfum hljóðum, milli þess sem
þeir létu barðastóra hattana slúta yfir andlitið
og hölluðu sér aftur í sætunum og hlustuðu á
Regndropana, opus 28 eftir Chopin. Mjög sér-
stakt í glampandi Ítalíusólinni og brennandi
hitanum sem var um hádegið, enda loftræsting-
in ekki upp á marga fiska, en hún skánaði
mikið þegar degi fór að halla. Fyrstu stjömurn-
ar kviknuðu á dökkbláum himni. Þetta voru
ekki íslenskar stjömur, þessar voru daufari
og sem í mistri reyndu þær að ná í gegn, en
megnuðu það ekki nema að litlu leyti. Síðan
kom myrkrið eins og hendi væri veifað, án
nokkurs undirbúnings, án nokkurra norður-
ljósa. Allt hvarf. Stöku sinnum sáust þó ljós
inni á milli ttjánna. ítalska nóttin færðist yfir
við tónlist félaganna þriggja með hattana, en
nú hlustuðu á Military Pólonaise opus 40 á
svo lágum nótum að varla heyrðist. Þegar lag-
inu lauk, aðeins hið endalausa og taktfasta
hljóð lestarinnar sem leið áfram inn í myrka
nóttina.
Stundum ber spenningurinn manninn ofur-
liði svo að hann getur ekki sofið. Stundum
þurfa menn ekki að sofa á ferðalögum. Það
væri hægt að missa af einhverju. Jafnvel þótt
úti sé svartasta nótt. Þetta eru öðruvísi nætur
en á íslandi. Þær nætur eru vart byrjaðar
þegar þær enda. Jafnvel í svartasta skammdeg-
inu hafa menn þetta á tilfinningunni. Á Ítalíu
er þessu öðruvísi farið. Nóttin byrjar og hún
er þangað til ailt í einu að sólin stekkur upp
á himininn. Allt hrekkur við. Fuglamir hefja
upp þann söng sem þeir snögghættu þegar
myrkrið skall á. Trén bærast í morgungolunni
eftir lognkyrra nótt. Sólin er enn í einhvetju
mistri, léttar þokuslæður líða með fjöllunum í
vestri. Umhverfið tekur á sig ævintýralegan
blæ, dalirnir, hæðimar fjöllin og trén renna
saman í eitt. Maddaloni að baki og senn birt-
ist hafið. Acerra, síðasti viðkomustaðurinn.
Þykkt myrkur umlykur brautarstöðina. Ys og
þys. Verkamenn að störfum. Óróleiki í loftinu
og langur tími líður áður en haldið er af stað.
Aftur er lestin orðin full af fólki. Háværar
raddir rísa og hníga í takt við gamalkunnug
hljóð þegar lestin fer aftur á stað. Senn birtist
hafið. Sjá Napoli og dey síðan, sagði einhver,
einhvern tíma einhvers staðar. Borgin færist
nær, hún teygir sig langt upp í sveitina. Upp
undir fjöllin. Napler á hæðunum sjö. Margt
eiga borgirnar Lissabon og Napoli sameigin-
legt. Sorrento-hæðimar, næstum því enda-
tausar, en fallegar í hinni sérkennilegu birtu
hins nýja dags. Birtu sem virðist koma upp
úr jörðinni eða af himni og breiðist um efsta
hluta Napoleons-vatnsveitunnar á háu stöplun-
um. Gullnir geislar sólarinnar sveiflast í grein-
um tijánna og inn um glugga lestarinnar, á
svefndrukkin andlit samferðamannanna sem
horfa á borgina fjarrænum augum, meðan lest-
in á sinni þægilegu ferð nálgast áfangastað.
Það er víða fólk á ferli. Afkomendur miðlungs-
lýðs og ónytjunga sem aðeins gátu sungið og
etið ijómaís. Fráleitt rétt, en Mussolini sagði
þetta nú samt um íbúana og hló þegar Napoli
var næstum lögð í rúst af bandamönnum. En
hann hló ekki lengi. Og alls ekki þegar hann
hafði verið hengdur upp á fótunum í þeirri
fögru borg Milano. Að sögn þeirra sem það
sáu, fór ekki mikið fyrir honum þá og leiðtoga-
svipurinn var víðs fjarri. Svona eru örlög mín,
sagði hann eitt sinn á hátindi frægðar sinnar,
frá dufti til valda og frá völdum til dufts. En
stríð og eldur hafa ekki bugað Napolibúa.
Vesuvius dregur athyglina til sín, grænt er
fjallið hið neðra. Dökkt og dulmagnað hið efra.
Satt er það, fagurt er fjallið en fegurri er
borgin. Magnþrungin f mikilleik sínum. Og
lestin er komin á áfangastað. Á stöðinni er
faðmað og kysst, talað, faðmað og kysst. Sé-
reinkenni íbúanna sunnan Voltumo-fljótsins.
Samferðafólkið yfirgefur letsina og hverfur út
í hádegissólina bjarta og heita. Krimsóda-pilt-
arnir virtust hafa gufað upp með sína Regn-
dropa opus 28 eftir Chopin í farteskinu og
eflaust verk fleiri tónskálda. Konur á óræðum
aldri þjóta hjá á léttum bifhjólum. Bláir, rauð-
ir og gulir kjólar sem kenndir eru við sumar-
ið, fiaksast til í golunni. Leigubíllinn, með sín
brennheitu leðursæti og sveittan bílstjóra, líður
FISKIMENN á Capri.
SPOR
DAVÍÐS
Á CAPRI
EFTIR ÞORSTEIN ÞORSTEINSSON
*
Fiskikofar og knæpur. 1 hitamollunni sitjg sjómennirn-
ir í skuggg bátanna. Var þetta staóurinn, þar sem
Katarina skenkti skáldinu sitt Capri~vín, og þau
dönsuðu við tóna frá gítarspili og mandólínleik?
að sækja en upp skal farið. Umferðarmerki
gefa til kynna að bannað sé að flauta. Myndin
á merkinu er af lúðri sem þverstrik er yfir.
Útsýnið verður stórkostlegra eftir því sem
hærra er komið og þegar trén verða ekki eins
þétt við veginn sést ofan í dalkvosina á milli
kettahöfðanna tveggja á báðum endum eyjar-
innar. Hópur bama kemur syngjandi niður
götuna ásamt kennara sínum. Þau halda öll á
gulum blómum sem þau hafa tínt í götukatnin-
um á leið sinni að ofan. Enn eru nunnunar
komnar á stjá og ætla upp eins og aðrir. Einn
piltanna í hópi bamanna víkur sér að einni
nunnunni og gefur henni blómvöndinn sinn.
Hefur efalaust fengið blessunarorð að launum
því hann talar við hana í smástund áður en
hann hleypur á eftir hinum sem eru að hverfa
fyrir bugðu á veginum. Úti við hafsbrún sést
stórt skemmtiferðaskip á siglingu inn flóann.
En sægur smábáta lónar austur með eynni
þétt með hamraveggnum, í silfurtærri vík
handan klettanna. Eitt af undrum veraldar.
Þangað er för þessara smábáta beint með
ferðamenn, alla daga allt sumarið þegar gefur
á sjóinn. Á hellisins boga slær í ljósbláum loga,
sem lyftist frá Poseidons glóð, kvað skáldið
svo snilldarlega þegar það var hér á ferð end-
ur fyrir löngu. Bjargbrúninni er náð. Þar uppi
hátt yfir allri byggð, veitingahúsið E1 Mare
með marglita sólstóla og blómaker þar sem
stór gul fiðrildi flögra kringum rósimar. Og
líða síðan fram af brúninni, út í endalaust tóm-
ið fyrir neðan. Hvft marmarastyttan af Caes-
ari Augustusi, sem horfir hvössum augum yfir
eyjuna og út á hafið. Hægri hönd styttunnar
beinist fram og út fyrir brúnina, líkt og hún
sé að blessa þá sem koma til eyjarinnar utan
af hafinu. Það fer þytur um tijágróðurinn efst
á eynni, þó er sjórinn spegilsléttur svo langt
út sem sést. Götuslóðinn, sem liggur eftir þess-
um gróðri, endar í litlu dalverpi eða kvos með
bröttum brekkum. Það er farið niður margar
tröppur. Tréhandrið til að styðja sig við eru
víða í brekkunni. Þar sem brattast er hefur
viðurinn eyðst eftir strok þúsund handa.
Hversu margir hafa hingað komið í sína píla-
grímsferð? Staðið hér á þessu litla hringlaga
torgi með hátt grindverkið í kring. Beint fyrir
neðan er sjórinn þakinn litlum bátum sem virð-
ast hverfa inn í bergið á einhvem undarlegan
hátt. Á hellinum bláa undir berginu háa / eru
brimsorfnar musterisdyr.
Hefur skáldið staðið hér í þessum sporum
og kveðið þau hljóð sem munu lifa meðan
bækur verða lesnar. Lognaldan gjálfrar við
klettana fyrir neðan. En það er aðeins úr hin-
um risastóru skeljum, sem seldar eru sem
minjagripir úr bát við hellisopið, að heyra má,
ef vel ef hlustað á þungan brimgnýinn þar sem
aldan kastast á björgin. Ólgandi sogið þeytir
þara og öðmm sjávargróðri hátt upp eftir klett-
unum. En þá em allir ferðamenn löngu famir
og sírenumar á sundinu bláa em hættar og
syngja um ævintýri þeirra er gist hafa hina
undurfögm klettaey.
Höfundur er arferlis-
frasðingur fugla og
veðurspómaður ó
Akureyri og gefur út
veðurspó þar í
hverri viku.
áfram gegnum borgina. Borg nýja og gamla
tímans, borg gamalla og nýrra kirkna. Kastal-
inn við höfnina. Og hið bláa haf sem býður í
áframhaldandi ferðalag. Skipið heitir Freccia
Doro. Það er hvítt og rautt. Blátt i botninn
og skíðin, sem em undir skipinu, em líka blá.
Innan lítillar stundar er haldið út í blámóðuna.
Við vitann hjá innsiglingunni stendur ungt par
í faðmlögum og sinnir því engu þótt myndavél-
ar ferðamanna frá mörgum löndum séu á lofti.
Framundan blikandi hafið og Capri.
Við Miðjarðarhafið himinblátt / horfir borg-
in í vesturátt, kvað skáldið frá Fagraskógi
forðum daga. Skipið kemur varla við sjóinn
og skíðin kljúfa iygnan Napoli-flóann. Borgin
við rætur eldfjallsins fjarlægist og hverfur fyrr
en varir. Fólkið hefur komið sér fyrir í sætun-
um. Ein röðin er þéttsetin nunnum. Sumar em
ungar og glaðlegar á svipinn og hvíslast á.
En þær eldri horfa þóttafullum augum á sam-
ferðamennina og sjá eflaust horn og hala á
þeim flestum, og ekki góðar fyrirmyndir fyrir
þær yngri. Yfir skipinu þreyta máfamir kapp-
flug, en verða að játa sig sigraða. Brátt verða
fáir eftir, og að lokum sést aðeins einn og einn
á stangli. Mistrið hylur sýn til landsins að
mestu, en klettaeyjan færist nær og verður
hærri, líkt og hún rísi upp úr hafinu. Björgin
em svo ljós á litinn að það má auðveldlega fá
ofbirtu í augun þegar sólin endurkastast af
þeim. Húsin era hvít og standa í hlíðinni og
upp eftir eynni. Þau em líka á bjargbrúninni.
Baka til er sjálfur bærinn með bogadregna
glugga. Brosandi andlit bamanna á hafnar-
garðinum. Höfnin er ekki stór, en íjöldi smá-
báta stendur uppi í sandfjömnni neðan aðalgöt-
unnar. Fiskikofar og knæpur. Net liggja yfir
um stefni flestra bátanna. í hitamollunni sitja
sjómennimir í skugga bátanna. Þeir yngri gjóa
augunum til ungu nunnanna sem enn em að
hvíslast á. Þóttasvipurinn á þeim eldri hefur
aðeins mildast, og allar fara þær rakleitt inn
á hótel Marioritu sem er spölkom ofan hafnar-
innar. Það má segja að hótelið sé að mestu
hulið gróðri því vafningsviðurinn nær upp á
miðja veggina. Rauðar em rósirnar í beðunum
beggja megin við innganginn. En bláar sólhlíf-
ar yfir borðunum á svæðinu fyrir framan.
Lágvær tónlist og syngjandi smáfuglar í tiján-
um, og umferðargnýr af götunni fyrir framan.
Samt svo kyrrt og hljótt. Var þetta staðurinn,
þar sem Katarína skenkti skáldinu sitt Capri-
vín, og þau
dönsuðu við
tóna frá gít-
arspili og
mandólínleik?
Það gæti verið
en engin sól-
brennd og
svarthærð mær 'Jl
syngur nú fyrir *
utan dyr fiski-
kofanna á kletta-
eynni.
Það er á brattan
Myndina teiknaöi Ríkaröur Jónsson.
DAVÍÐ Stefánsson skáld í Ítalíuferð sinni

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 21. DESEMBER 1996 15