Alþýðublaðið - 18.10.1986, Blaðsíða 9

Laugardagur 18. október 1986
9
ANNARS
KONAR
VERÖLD
Þjóðleikhúsið sýnir óperuna Tosca
eftir Giacomo Puccini
Texti: Luigi Illica og Giuseppe
Giacosa
Hljómsveitarstjóri: Mauricio
Barbacini
Æfingarstjóri tónlistar: Agnes
Löve
Leikmynd og búningar: Gunnar
Bjarnason
Lýsing: Kristinn Daníelsson
Aðstoðarleikstjóri: Sigríður Þor-
valdsdóttir
Leikstjóri: Paul Ross
Það hvarflaði svo sem að mér eft-
ir atburði síðustu helgar, að konan
væri nú þrátt fyrir allt hinn mikli
örlagavaldur heimssögunnar, jafn-
vel á tuttugustu öld!
Heyrðuð þið í Ronald Reagan?
Hann opnaði vart munninn án þess
að senda fingurkoss yfir hafið — til
Nancyjar, sem beið með kvöldmat-
inn.
Gorbachov sýndi enn meiri
kænsku. Hann hafði eiginkonuna
með sér. Þegar honum varð orða
vant, tók hún upp þráðinn og hélt
uppi sýningunni. Ég held meira að
segja, að íslenzka þjóðin sé farin að
trúa því, að í Sovétríkjunum ríki
réttlæti og jöfnuður, og að þar búi
allir sælir við sitt. Þökk sé Raisu
Gorbachovu.
Vigdís forseti þurfti engan til að
segja sér fyrir verkum. Henni tókst
á augabragði með glæsilegri fram-
komu að bæta fyrir þann útbreidda
misskilning, að íslenzka þjóðin
kunni enga mannasiði og sé fégráð-
ug í meira lagi.
Þetta gerðist merkast á leiksviði
Iífsins. En ekki nóg með það. í
þjóðleikhúsinu, á alvöruleiksviði,
'var frumsýnd óperan Tosca eftir
Puccini á laugardagskvöldið. Og
þar var konan líka í öndvegi.
Puccini var hinn dæmigerði
ítalski sjarmör. Hann lifði i óham-
ingjusömu hjónabandi (hvaða ítali
gerir það annars ekki?), en elskaði
allt, sem kvenkyns var. Líf hans
snerist um konur, yrkisefni hans
voru konur — La Bohéme,
Madame Butterfly, Tosca, svo að
þær þekktustu séu nefndar.
Tosca er kona á framabraut, dáð
söngkona, sem nýtur hylli og getur
vafið karlmönnum um fingur sér.
En hún elskar bara einn, hann
Mario Cavaradossi. Mario er í hópi
óvina ríkisstjórnarinnar og hlýtur
að missa lífið fyrir það. Tosca legg-
ur allt í sölurnar til þess að bjarga
Mario, en að lokum gengur hún
sjálf út í opinn dauðann. (Það
hefðu Nancy og Raisa líka gert, eða
hvað?)
Tosca er draumahlutverk hverrar
söngkonu. Það gerir gífurlegar
kröfur bæði til söngs og leiks.
Alveg frá því að ég hreifst af Elísa-
betu F. Eiríksdóttur í hlutverki
Amelíu í Grímudansleiknum, hef
ég hlakkað til að heyra hana kljást
við Toscu. Elísabet hefur geysilega
fallega rödd, sem hún beitir
skemmtilega. Hvað eftir annað
tókst henni stórkostlega upp. Söng-
ur hennar hafði svipuð áhrif og
göfugt vín, sem yljar fram í fingur-
góma. En á stundum var eins og
sviðsskrekkurinn næði undirtök-
unum. Henni tókst ekki fullkom-
lega að gleyma sjálfri sér. Það
hamlaði tjáningarmættinum,
þrengdi að röddinni, smækkaði all-
ar hreyfingar. Ég efast samt ekki
um, að þegar Elísabet hefur yfir-
stigið þennan óþarfa ótta, þá nýtur
hún þess í botn að syngja Toscu.
Tosca er stórkostleg persóna,
falleg, trúuð, ástríðufull, ástfangin.
Það geislar af henni. Hún hrífur
okkur með. Elísabet hefur margt í
Toscu, útlitið, röddina. En kannski
er hún of ung. Það þarf þroskaða
konu til að skila öllu því tilfinn-
ingaróti, öllum þeim ástríðuofsa,
sem býr innra með Toscu. Elísabet
hefur enga reynslu í leik: hlutverkið
gerir hrikalegar kröfur.
Ég hafði líka hlakkað til að heyra
Kristján Jóhannsson fara með hlut-
verk Marios. Kristján hefur aldeilis
ótrúlega rödd, og hann sparaði
hana hvergi þetta frumsýningar-
Kvenréttindafélag Islands:
Konur í kosningaham
Senn Hður að Alþingiskosning-
um. Flokkarnir hafa nú þegar hafið
undirbúning kosninga, prófkjör að
fara i gang og listum er stillt upp.
í stefnuskrá KRFÍ segir m.a.:
KRFÍ telur það ógnun við frelsi og
lýðræði hversu ójafn hlutur karla
og kvenna er við ákvarðanatöku.
Ekki verður lengur við það unað í
lýðræðisþjóðfélagi, að karlar taki
nær allar mikilvægar ákvarðanir í
þjóðfélaginu, heldur skulu þær
teknar jafnt af konum sem körlum.
Stjórnmálaflokkarnir þurfa að
fá fleiri konur til starfa og í fram-
boð, og veita þeim sömu tækifæri
og körlum til að gegna ábyrgðar-
stöðum í flokkunum. Konur verða
að gera sér grein fyrir því að þær
bera jafnmikla þjóðfélagslega
ábyrgð og karlar, og mega því ekki
hika við að gefa kost á sér til fram-
boðs og annarra trúnaðarstarfa!*
Með þetta markmið að leiðar-
ljósi hyggst KRFÍ starfa í vetur og
freista þess að taka þátt í að breyta
þeirri mynd sem blasir við, og auka
hlutdeild kvenna á Alþingi undir
yfirskriftinni — Konur í kosninga-
ham.
Kvenréttindafélag íslands hefur
allt frá stofnun haft það sem megin-
markmið að auka hlutdeild kvenna
í stjórnmálum. Það lítur svo á að
þátttaka kvenna í stjórnmálum eigi
að vera jafnsjálfsögð og þátttaka
Scarpia (Malcolm Arnold) og Tosca (Etísabet F. Eiríksdóttir).
Angelotti (Viðar Gunnarsson) og Cavaradossi (Kristján Jóhannsson).
kvöld. Maður finnur, hvað hann
nýtur þess að syngja. Þess vegna er
svo gott að hlusta á hann. Mario er
ekki jafn margslungin persóna og
Tosca, gerir ekki sömu kröfur til
leiks. Kristján er ekki beint elsk-
hugatýpan (hvað sem það nú þýðir,
karla. Félagið hefur hvatt konur til
að sækja fram hverja í sínum flokki
til þátttöku, bæði í sveitastjórnir og
á Alþingi.
Vetrarstarf félagsins beinist að
þessu verkefni. Bréf hafa verið send
til kvenfélaga og kvennahreyfinga
stjórnmálaflokkanna í öllum kjör-
dæmum landsins, til fulltrúaráða,
kjördæmisráða og formanna flokk-
anna, þar sem þessir aðilar eru
hvattir til að vinna að framgangi
kvenna við komandi prófkjör, val á
lista og kosningar.
Veggspjald hefur verið útbúið,
þar sem spurt er: Býrð þú í karla-
riki? Þar er dregin upp mynd af
hlutdeild kvenna á Alþingi, en nú
eiga þar sæti níu konur af sextíu
þingmönnum, og spurt hvort við-
komandi hafi hugleitt hvað hægt sé
að gera til að breyta þessari mynd.
hver er það ekki?), en hann var
mátulega sannfærandi, jafnvel þar
sem hann liggur í blóði sínu þraut-
píndur og limlestur í öðrum þætti.
Hvaða kona hefði ekki fórnað líf-
inu fyrir Mario hans Kristjáns?
Malcolm Arnold, Bandaríkja-
Kvenréttindafélagið er ávallt
reiðubúið að senda fulltrúa sína á
fundi í félögunum til að vera með í
umræðum um þátttöku kvenna í
stjórnmálum. Hafa konur í KRFÍ
nú þegar mætt á nokkra fundi
vegna komandi kosninga.
I ráði er að efna til námskeiða
fyrir konur sem vilja vera virkari í
pólitísku starfi, námskeiða í fjöl-
miðlaframkomu, ræðumennsku,
stjórnskipunarrétti o.fl.
Með vorinu er svo í ráði að halda
ráðstefnu með þeim konum sem
verða í framboði til komandi Al-
þingiskosninga, og verður sú ráð-
stefna haldin í tengslum við afmæli
félagsins, en það verður áttatíu ára
þann 27. janúar 1987.
Skrifstofa KRFÍ er opin frá
mánud—fimmtud. frá kl. 13—16.
Síminn er 18156.
maður fer með þriðja stærsta hlut-
verk óperunnar, Scarpia lögreglu-
stjóra. Manni finnst það ótrúlegt
með tvo frábæra söngvara í farar-
broddi, að við skulum ekki eiga lið-
tækan barriton söngvara (hvar var
Kristinn Sigmundsson?) til að
syngja Scarpia. Malcolm hefur
ljúfa og óaðfinnanlega rödd, en þó
án nokkurra tilþrifa. Persónulega
fannst mér hann skorta lævísi til
þess að vera sannfærandi í hlutverki
skúrksins.
Einn var sá í litlu hlutverki, sem
aldeilis kom á óvart. Það var Guð-
jón Óskarsson, bassi, sem söng
djáknahlutverkið. Það var ekki
bara, að hann syngi eins og engill,
heldur sló hann um sig með frábær-
um leik. Hann bókstaflega stal sen-
unni þau fáu skipti, sem hann birt-
ist.
Óperan er látin gerast árið 1937,
á valdatíma Mussolinis. Við erum í
upphafi stödd í kirkju, þar sem
Mario vinnur við mynd af Maríu
Magdalenu. Gunnar Bjarnason
hefur fengið það hlutverk að skapa
óperunni viðeigandi umgerð. Það
hefur honum í alla staði tekizt mjög
vel. Hann velur raunsæisleiðina,
þung, skýr form, sem undirstrika
yfirvofandi voðaatburði. Fallegir
búningar settu líka skemmtilegan
svip, þó að mér fyndist, svona eftir
á, að Tosca hefði mátt klæðast föt-
um, sem undirstrikuðu betur kyn-
þokka hennar.
Leikstjórinn að Toscu er brezkur,
Paul Ross að nafni. Þessi sýning er
stílhrein, án þess að vera frumleg.
Ross hefur tekizt að laða fram það
bezta í hverjum og einum, og hóp-
atriðin eru sérstaklega lifandi og
eðlileg. Sigríður Þorvaldsdóttir var
leikstjóra til aðstoðar, og efa ég
ekki að það hefur verið söngvurun-
um, ekki sízt Elísabetu, mikill
styrkur að hafa svo reynda og
smekkvísa leikkonu sér til aðstoð-
ar.
Sérstakar kveðjur sendi ég
Kristni Daníelssyni fyrir afbragðs
ljósaleik. Skýjafarið og sólarupp-
koman í lokaþættinum vakti verð-
skuldaða athygli.
Ekki má gleyma að þakka hljóm-
sveitinni fyrir hennar framlag til
þessarar sýningar. Gæði hljóm-
sveita á óperusýningum eru oft
metin eftir því, hvort þær yfirgnæfa
söngvarana á sviðinu. Svo var ekki
að þessu sinni, og verður það auð-
vitað fyrst og fremst þakkað hljóm-
sveitarstjóranum, Maurizio
Barbacini. Undir hans stjórn lék
hljómsveitin af tilskilinni hógværð,
en samt fumlausri ákveðni.
Það var samlandi Puccinis, sem
hélt um sprotann þetta kvöld, og
undir hans stjórn vorum við leidd
burt frá skarkala og argaþrasi
stjórnmálanna hér heima inn í ann-
ars konar veröld, þar sem ríkir ann-
að tjáningarform, en snýst þó um
það sama, konur og völd.
Bryndís Schram