Morgunblaðið - 08.02.2001, Blaðsíða 22

ÚR VERINU
22 FIMMTUDAGUR 8. FEBRÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Upplýsingatækni og umhverfismál
Markáætlun um rannsóknir og þróun
Rannsóknarráð Íslands auglýsir eftir umsóknum í markáætlun um rannsóknir og þróun á sviði upp-
lýsingatækni og umhverfismála. Markáætlunin var samþykkt á fundi ríkisstjórnarinnar haustið 1999
og gerir hún ráð fyrir að 580 milljónir kr. verði til ráðstöfunar á árabilinu 1999-2004.
Markmið
Leitað er eftir umsóknum til verkefna í samræmi við yfirskriftir og efnislega lýsingu
áætlunarinnar. Endanlegt val verkefna ræðst af mati á gæðum þeirra umsókna sem
berast og metnar verða í innbyrðis samkeppni.
Veittir verða styrkir til verkefna sem koma fyrirtækjunum til góða og leitt geta til
þjóðfélagslegs og hagræns ávinnings, svo og verkefna sem stuðla að langtíma-
uppbyggingu þekkingar hjá stofnunum og fyrirtækjum á sviðum áætlunarinnar.
Form styrkja
Verkefnastyrkir geta verið til allt að þriggja ára og numið allt að 7 m.kr. á ári til
einstakra verkefna. Heimilt er að styrkja allt að 50% af heildarkostnaði einstakra
þátttakenda. Rannsóknarráði er heimilt að veita styrki til forverkefna allt að 600 þ.kr.
og styðja sérstakar aðgerðir eins og ráðstefnur og vinnufundi og bjóða erlendum
vísindamönnum til fyrirlestrahalds eða tímabundinnar dvalar ef það er talið þjóna vel
skilgreindum markmiðum áætlunarinnar.
Upplýsingatækni - lykilsvið

Upplýsingatækni í þágu íslensks
menningararfs og aðlögun hennar að
menntun og menningu.

Notkun og þróun upplýsingatækni innan
fyrirtækja og stofnana í framleiðslu og
þjónustu.

Fjarvinna í þágu byggðastefnu.

Fjarkönnun í þágu umhverfismála.

Áhrif upplýsingatækni á íslenskt mannlíf.
Umhverfismál - lykilsvið

Sjálfbær nýting auðlinda - sjálfbært
efnahagslíf.

Hnattrænar umhverfisbreytingar og
náttúrusveiflur.

Umhverfisvænt atvinnulíf.

Umhverfi, hollusta og heilsa.

Erfðaauðlindir Íslands.
Tvö umsóknarþrep
Til 1. mars 2001 verður hægt að skila inn
forumsóknum á einföldu formi þar sem verk-
efni er lýst á þrem til fjórum blaðsíðum. Um-
sækjendur fá skjót viðbrögð Rannsóknarráðs
við forumsókn og aðstoð við frágang endan-
legrar umsóknar, séu efni til þess. Forumsókn
er ekki skilyrði fyrir umsókn í markáætlunina
en eindregið er hvatt til þess að umsækjendur
nýti sér boðið.
Til og með 18. apríl 2001 verður hægt að
skila endanlegum umsóknum ásamt nauðsyn-
legum fylgigögnum.
Mat á umsóknum
Fagráð Rannsóknarráðs munu meta umsóknir.
Að öðru jöfnu njóta umsóknir forgangs;

þar sem náin samvinna er milli þeirra sem
stunda rannsóknir og ráða yfir viðeigandi
sérþekkingu og þeirra sem hyggjast nota
niðurstöðurnar eða ætla sér að koma þeim
á framfæri og markvisst stuðla að notkun
þeirra;

þar sem mikils ávinnings er að vænta í ljósi
markmiða áætlunarinnar;

þar sem fleiri verkefni stuðla að samvirkni
á viðkomandi sviði;

þar sem vísindaleg þjálfun og þáttur ungra
vísindamanna er hluti af framkvæmd
verkefnisins.
Umsóknareyðublöð og frekari upplýsingar
Á heimasíðu Rannsóknarráðs http://www.rannis.is er hægt að nálgast
umsóknareyðublöð og ítarlegar upplýsingar um markáætlunina.
Rannsóknarráð Íslands, Laugavegi 13,
101 Reykjavík, sími 515 5800,
bréfsími 552 9814, netfang rannis@rannis.is,
heimasíða http//www.rannis.is
SKIPVERJAR á frystiskipinu
Örfirisey RE fengu óvæntan gest
um borð er þeir voru að veiðum í
Kolluál djúpt út af Snæfellsnesi að
áliðnum janúar. Þá settist á skipið
myndarlegur fálki, að fram kominn
af þreytu og hungri og hafði ekki
lengur kraft til að fljúga upp, þeg-
ar að honum var komið. Honum
var fyrst fært fitulaust kjöt að éta á
dekkið, þar sem hann hafði aðsetur
fyrst. En þegar haft var samband
við Ólaf Níelsen, fuglafræðing á
Náttúrufræðistofnun í Reykjavík,
fékk hann betri aðbúnað. Ólafur
sagði ekki óhætt að sleppa honum
og vildi fá hann í land til merking-
ar. Þá fékk fálkinn að fara upp í
brú, þar sem stúkað var af rými
framan við skeifuna. Þegar svo
kom að því að þrír farþegar færu í
land var afráðið að fálkinn færi
með og ætlaði Eiríkur háseti að
koma honum í kassa. Fálkinn flaug
þá góðan kveðjuhring í brúnni, en
Eiríki tókst með lopapeysunni hans
Trausta skipstjóra að veiða fuglinn
og koma honum í kassann.
Ólafur Nielsen, fuglafræðingur,
fékk fálkann til skoðunar og merk-
ingar þann 24. janúar. Þetta reynd-
ist kvenfugl á fyrsta vetri og amaði
ekkert að honum. „Vala“ var því
merkt og henni sleppt daginn eftir
við Úlfarsfell. Fálkinn er staðfugl
en ungir fuglar leggjast oft í flakk
og eiga það þá til að villast langt út
yfir sjóinn og eiga þá oft ekki aft-
urkvæmt nema með hjálp sjó-
manna. Sem dæmi um það má
nefna að í haust settist fálki, sem
merktur hafði verið í Þingeyjar-
sýslu, á skip á Kögurgrunni.
Eiríkur háseti heldur á fálkanum áður en hann var sendur í land til
merkingar. Honum var síðan sleppt við Úlfarsfell nokkru síðar.
Ljósmynd/Brynjar Gunnarsson
Vel fór um fálkann í brúnni og hér er engu líkara en hann ætli að fara að
hífa trollið. Í það minnsta situr hann við þau stjórntæki.
Óvæntur
gestur um
borð
EINAR Valur Kristjánsson, fram-
kvæmdastjóri Hraðfrystihússins-
Gunnvarar hf. á Ísafirði, segir sýnt
að sjómenn fái ekkert út úr því að
fara í verkfall hinn 15 mars nk.
Hann segir að krafa sjómanna um
allan fisk á fiskmarkað myndi stór-
skaða markaðs- og gæðamál sjáv-
arútvegsins og draga verulega úr
starfsöryggi fiskverkafólks. Þetta
kemur fram í Útveginum, frétta-
bréfi Landssambands íslenskra út-
vegsmanna.
Einar Valur segist vona að verk-
fall sjómanna skelli ekki á 15.
mars nk., bæði vegna starfsfólks-
ins og eigenda fyrirtækisins. Hann
segir ágætis samkomulag ríkja
milli sjómanna fyrirtækisins og
stjórnenda þess, ekki síst skip-
verja á frystitogaranum Júlíusi
Geirmundssyni ÍS, þar sem há-
setahluturinn sé upp á 10 milljónir
króna á ári. „Mér heyrist ekki að
sjómennirnir séu æstir í að fara í
verkfall. En mér finnst að for-
ystumenn sjómanna tali með öðr-
um hætti, mér sýnist að þeir vilji
helst fara í verkfall og þeir hvetja
beinlínis til þess, jafnvel þótt að
vitað sé að sjómennirnir muni ekki
fá neitt út úr því. Það sýnir sagan
frá síðasta verkfalli.“
Krafa sjómanna
út úr kortinu
Einar segir útilokað að slíta í
sundur tengsl veiða og vinnslu og
því sé krafa sjómanna, um að allur
fiskur eigi að fara á fiskmarkað, út
úr kortinu. „Við höfum verið að
byggja upp þá ímynd af gæðum af-
urðanna, að við stjórnum ferlinu
allt frá veiðum og gegnum vinnsl-
una. Þetta verður ekki hægt nema
við höndlum fiskinn í gegnum allt
ferlið. Þess vegna er krafan um
allan fisk á markað algerlega út úr
kortinu og myndi stórskaða mark-
aðs- og gæðamál fyrirtækisins.“
Einar segir að krafa sjómanna
myndi þannig draga verulega úr
starfsöryggi fiskverkafólks í landi.
„Fólk mætir til vinnu í fiskvinnsl-
unni hjá okkur í 51 viku á ári, það
fellur nánast aldrei niður vinna í
húsinu. Það er vegna þess sem við
erum með stærri skip í rekstri,
togara, sem geta sótt hráefni út á
sjó þótt einhver gola sé á mið-
unum. Það voru brælur á þessu
svæði síðastliðið haust í þrjár vik-
ur og þá reru héðan nánast engar
trillur. Menn byggja ekki upp
stóra landvinnslu á framleiðslu á
fyrsta flokks afurðum á grundvelli
smábátaútgerðar.“
Einar Valur segir óeðlilegt að
einn flokkur skipa geti gengið
óheftur í ákveðnar tegundir, eins
og raunin sé með smábátaflotann.
Loka verði á slíkt. Þó að veiðarnar
skapi víða atvinnu, skapi þær ekki
öryggi. „Smábátar geta aldrei
skapað sama öryggi og stærri
skipin. Þessar veiðar eru mjög
háðar veðri og vindum og fjölmörg
dæmi eru um að þeir hafi ekki róið
langtímum saman vegna brælu,“
segir Einar Valur.
Einar Valur Kristjánsson
Sjómenn fá ekk-
ert út úr verkfalli