Morgunblaðið - 08.02.2001, Page 36

36 FIMMTUDAGUR 8. FEBRÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
AÐ MÁLÞINGINU á Eg-ilsstöðum í gær stóðuSTAR, Samstarfsnefndum staðarvalsathuganir
iðnaðarsvæða á Reyðarfirði, Sam-
band sveitarfélaga á Austurlandi,
SSA, og Þróunarstofa Austurlands.
Valgerður Sverrisdóttir ávarpaði
málþingið, sem á annað hundrað
manns sóttu úr hópi austfirskra fyr-
irtækja og þjónustuaðila. Fullvissaði
ráðherra alla viðstadda um að samn-
ingsaðilar ynnu af mikilli einurð við
undirbúning álvers og virkjanafram-
kvæmda.
Jómfrúarræða á íslensku
Bjarne Reinholt, framkvæmda-
stjóri Reyðaráls, flutti stuttan fyr-
irlestur á íslensku sem fundarstjóri
sagði að hefði líklega verið jómfrúr-
ræðan á íslensku, enda fékk hann lof
fyrir. Bjarne sagðist vera sannfærð-
ur um að álverið á Reyðarfirði yrði
það nýtískulegasta, skilvirkasta og
umhverfisvænsta sem reist hefði
verið í heiminum til þessa.
Markmið málþingsins voru fjór-
þætt. Í fyrsta lagi að vekja athygli á
margvíslegum áhrifum og tækifær-
um tengdum stórframkvæmdum. Í
öðru lagi að kynna mikilvægi þess að
atvinnulíf á Austfjörðum sé virkt í
þeim undirbúningi sem á sér stað
varðandi áform um virkjanir og stór-
iðju. Í þriðja lagi að koma á sam-
starfi fyrirtækja um undirbúning
helstu atvinnugreina fyrir stóriðju-
framkvæmdir á Austurlandi og í
fjórða lagi að byggja upp bjartsýni
og trú á framtíðarmöguleikum at-
vinnulífs í landshlutanum.
Þorvaldur Jóhannsson, formaður
orku- og stóriðjunefndar SSA, setti
málþingið og bauð gesti velkomna.
Hann minnti á að gífurleg undir-
búningsvinna væri hafin fyrir
stærstu framkvæmdir Íslandssög-
unnar til þessa, bæði við álver á
Reyðarfirði, virkjun við Kárahnúka
og tengda vinnu.
Hann sagði margt hafa verið rætt
og ritað á undirbúningstímanum.
Austfirðingum hefði verið bent á að
þeirra tími kæmi þrátt fyrir að engin
stóriðja risi. En nú væri kominn tími
til að tengja. Í húfi væru 200 millj-
arða króna framkvæmdir á Austur-
landi á næstu tíu árum.
Hann vonaðist til þess að
málþingið myndi byggja
upp bjartsýni og trú á
framtíðina.
Í ávarpi sínu benti
Valgerður Sverrisdóttir
iðnaðarráðherra á að afloknum
byggingartíma yrðu aukin umsvif og
þjónusta fyrir álverið á Reyðarfirði.
Stefna Reyðaráls væri að kaupa sem
mesta þjónustu á svæðinu. Atvinnu-
lífið mætti því ekki einblína á upp-
byggingatímann. Laga þyrfti at-
vinnulífið að aðstæðum sem
sköpuðust á svæðinu. Fagnaði hún
frumkvæðinu sem tekið hefði verið
með því að halda málþingið. Það
markaði upphaf að markvissu upp-
byggingarstarfi sem miðaði að efl-
ingu atvinnulífsins til að takast á við
breytingar. Valgerður sagðist vera
sannfærð um að starfsemi álversins
myndi breikka grundvöllinn og
fjölga atvinnutækifærunum.
„Ég get fullvissað alla hér um að
samningsaðilar þessa mikla verkefn-
is vinna af fullri einurð. Allar áætl-
anir standast sem um var samið síð-
astliðið vor,“ sagði Valgerður og
benti á að unnið væri nú að gerð fjöl-
margra samninga, s.s. meðal fjár-
festa, um orkuverð og milli stjórn-
valda og sveitarfélaga á svæðinu.
Hún sagði að Reyðarál gæti nú farið
að leita tilboða í fjármögnun fram-
kvæmdanna. Samhliða því færi fram
vinna við umhverfismat sem ætti að
ljúka í næsta mánuði. Upplýsti hún
að vinna vegna umhverfismats kost-
aði í heild um 350 milljónir króna,
þar af um 250 milljónir vegna virkj-
unarinnar, og kæmu 25 til 30 aðilar
þar að gerð skýrslu um umhverfis-
mat.
Valgerður sagðist vera þess full-
viss að álvers- og virkjunarfram-
kvæmdir styrktu atvinnulífið og
bættu lífskjör íbúanna á svæðinu.
Mikil vinna fer fram
á umhverfisáhrifum
Bjarne Reinholt, norskur fram-
kvæmdastjóri Reyðaráls, flutti sem
fyrr segir mál sitt á íslensku. Hann
sagði alla hafa mikla trú á verkefn-
inu. „Við erum sannfærðir um að við
séum að koma á fót nýtískulegasta,
umhverfisvænsta og skilvirkasta ál-
veri í heimi,“ sagði Bjarne. Hann
sagði mikla vinnu fara
fram núna á umhverfs-
áhrifum. Þar til fram-
kvæmdir hæfust í fyrsta
lagi á næsta ári væri
mikilvægt að nýta þann
tíma vel til alls undirbún-
ings. Hann sagðist finna fyrir áhuga
Austfirðinga á að verkefnið takist.
Reyðarál hefði fundið fyrir miklum
áhuga sveitarstjórnarmanna á svæð-
inu, sem eftir heimsókn til norskra
álvera sl. haust gerðu sér betur grein
fyrir verkefninu og mikilvægi þess.
Sigfús Jónsson, ráðgjafi hjá Nýsi,
tók í sínu máli fyrir aðföng að álveri
eftir að það hefur verið tekið í notk-
un á Reyðarfirði. Hann sag
um 200 milljarða fjárfes
næstu tíu árum kostaði álv
rafskautaverksmiðju um 1
arða króna. Þar af væru um
fluttar fjárfestingarvörur og
kostnaðar á innlendum mark
Hann sagði álverið ver
sóknarfæri fyrir austfirskt
líf. Fram myndi fara sala
konar vöru og þjónustu, fy
verktöku og þjónustu á by
tíma. Hann sagði margfeld
töluverð og fyrir hvert eitt s
verinu myndu skapast 1–2 ö
jafnvel fleiri. Hann sagði m
fyrir Reyðarál að kaupa se
þjónustu frá öðrum. Það my
sérhæfingu álversins, sa
yrði meðal þjónustuaðila, k
myndi lækka og áhrifin j
samfélagið. Sigfús sagði að
störf myndu skapast við
fullum rekstri og hann tald
400 önnur störf yrðu til á
landi.
Norðurál keypti þjónu
öðrum fyrir 550 millj. í
Tómas Már Sigurðsson
kvæmdastjóri tækni- og um
mála hjá Norðuráli, flutti
málþinginu um áhrif þess
samfélagið á Vesturland
sagði þau almennt vera m
kvæð. Uppbygging stó
Grundartanga hefði valdið
hvörfum í atvinnulífi sv
Tómas sagði verktaka á
hafa verið virka í að koma
við byggingu álversins og s
þjónustu eftir að starfsem
fyrir rúmum tveimur árum
sagði að markvisst væri
unnið að því að ráða fólk
af Vesturlandi og nú
væri svo komið að um
80% um 180 starfs-
manna kæmu norðan
Hvalfjarðar og 60% frá
Akranesi. Hann sýndi fram
tilkomu álversins hefði atvi
snarminnkað á Vesturland
væri þróun sem Norður
vildu sjá annars staðar á la
um leið á Austfjörðum.
Tómas Már upplýsti að N
hefði í fyrra keypt þjónust
100 aðilum fyrir um 550
króna en álverið hefði velt
Valgerður Sverrisdóttir iðnaðarráðherra ávarpaði málþing Austfirðinga á Egilsstöðum í gær um atvi
Hún ræðir hér við Smára Geirsson, formann Sambands austfirskra sveitarfélaga, ásamt aðst
Málþing á Egilsstöðum um nýja tíma í austfirsku atv
Framkvæmt fyr
milljarða næstu t
Væntingar og trú á að álver rísi einken
málþing sem efnt var til á Hótel Héra
Egilsstöðum í gær um áhrif og þátttö
austfirskra fyrirtækja í starfsemi ten
virkjunum og stóriðju á Austurland
Björn Jóhann Björnsson fylgdist með
þinginu sem var fjölsótt.
Nýtískuleg-
asta og um-
hverfisvænsta
álver heims
MISVÍSANDI YFIRLÝSINGAR
ÍSLANDSPÓSTS
SIGUR SHARONS
Sigur Ariels Sharons í ísraelsku for-sætisráðherrakosningunum varafgerandi. Hann var hins vegar
ekki óvæntur. Það hefur blasað við um
nokkurra vikna skeið að Ehud Barak,
fráfarandi forsætisráðherra, myndi
bíða mikinn ósigur í kosningunum.
Samt eru ekki tvö ár liðin frá því að
Barak gjörsigraði þáverandi forsætis-
ráðherra, Benjamin Netanyahu, í kosn-
ingum. Þá var talið að Barak myndi
hleypa nýju lífi í friðarumleitanir og
hugsanlega reynast sveigjanlegri í
samningaviðræðum við Palestínumenn
en forverinn.
Frá því í kosningunum í maí 1999 hef-
ur hins vegar lítið miðað í samkomulag-
sátt. Ofbeldisalda hefur riðið yfir Vest-
urbakkann og Gaza og samskipti Ísraela
við nágrannaríkin eru í mikilli lægð.
Þetta gerist þrátt fyrir að Barak hafi
teygt sig mun lengra í samkomulagsátt
en nokkur átti von á. Hann dró herlið Ís-
raela til baka frá Suður-Líbanon fyrr en
búist hafði verið við. Hann bauðst til að
ræða afhendingu Gólan-hæða við Sýr-
lendinga. Og í viðræðum hans og Yass-
ers Arafats, leiðtoga Palestínumanna, í
Camp David á síðasta ári gekk hann
lengra en nokkur fyrri forsætisráðherra
Ísraels er hann lýsti sig reiðubúinn til
að semja um skiptingu Jerúsalem.
Allar þessar tilslakanir, er gengu
þvert á fyrirheit Baraks fyrir kosning-
ar, hafa ekki orðið til að bæta andrúms-
loftið í samskiptum Ísraela og Palest-
ínumanna. Arafat reyndist ekki reiðu-
búinn að semja á þessum forsendum og
við tóku verstu átök á hernumdu svæð-
unum í rúman áratug.
Ísraelskir kjósendur sneru í kjölfarið
baki við Barak og ákváðu að binda trúss
sitt við Sharon þess í stað. Líklega kom-
ast fáir stjórnmálamenn eins nálægt því
að vera þekkt stærð og Ariel Sharon.
Stefna hans hefur lítið breyst í gegnum
árin, hann hefur verið helsti fulltrúi
þeirra er ekki vilja gefa eftir í samn-
ingaviðræðum við Palestínumenn og
láta hart mæta hörðu er til átaka kemur
á hernumdum svæðum. Hann hefur bar-
ist í öllum þeim stríðum er Ísraelar hafa
háð og varð að stríðshetju í Yom Kipp-
ur-stríðinu er hann leiddi skriðdreka-
sveit yfir Suez-skurðinn. Áratug síðar
varð hann hins vegar að segja af sér sem
varnarmálaráðherra vegna fjöldamorða
á palestínskum flóttamönnum í Líb-
anon.
Margir af talsmönnum Palestínu-
manna lýsa því nú yfir að kosning Shar-
ons sé stórslys er geti haft ófyrirséðar
afleiðingar. Raunar telja líklega fæstir
að harðlínumaðurinn Sharon sé líklegur
til að bera klæði á vopnin og ná því sam-
komulagi er Barak dreymdi um.
Palestínumenn verða hins vegar einn-
ig að axla verulegan hluta af ábyrgðinni.
Þeir fengu sögulegt tækifæri í Camp
David, sem þeir nýttu sér ekki. Sharon
verður vafalítið mun stífari við samn-
ingaborðið en Barak, auk þess sem eftir
á að koma í ljós hver stefna hins nýja
forseta Bandaríkjanna verður í málefn-
um Mið-Austurlanda.
Hugsanlega gerði Barak þau mistök
að leggja öll sín spil á borðið of snemma.
Hann gat ekki teygt sig lengra en í
Camp David og hafði því ekkert frekar
að bjóða Palestínumönnum. Þegar sett
var fram sú krafa að palestínskum
flóttamönnum yrði leyft að snúa aftur til
Ísraels var í raun verið að slíta viðræð-
um. Nú þætti það kraftaverk ef Ísraels-
stjórn fengist til að ræða mál á svip-
uðum forsendum og gert var í Camp
David.
Sharon hefur sagt að hann sé ekki fús
til viðræðna fyrr en ofbeldinu linni.
Boltinn er því hjá Arafat, sem einnig
verður að sýna að honum er alvara er
hann segist vilja frið. Það skyldi enginn
útiloka fyrirfram að hægt verði að ná
samningum við Sharon. Ekki má
gleyma því að hann gegndi lykilhlut-
verki er samið var um Wye-samkomu-
lagið né heldur því sögulega samkomu-
lagi er annar þekktur harðlínumaður,
Menachem Begin, gerði á sínum tíma
við Eygpta. Eða eins og ísraelski rithöf-
undurinn Amos Oz segir í grein á öðrum
stað í blaðinu í dag um hugsanleg sam-
skipti þeirra Sharons og Arafats: „Upp-
haf yndislegrar vináttu? Furðulegri
félagsskapur hefur oft litið dagsins ljós í
sögu Mið-Austurlanda.“
Íslandspóstur hf. hefur orðið uppvís aðþví að gefa fjölmiðlum afar misvís-
andi upplýsingar. Í viðtali í Morgun-
blaðinu 2. febrúar sl. vildi starfsmanna-
stjóri Íslandspósts hvorki játa því né
neita að listi með kennitölum umsækj-
enda um störf hjá fyrirtækinu væri
sendur lögreglu, í því skyni að afla upp-
lýsinga um hvort þeir væru á skrá vegna
fíkniefnaneyzlu. Starfsmannastjórinn
sagði hins vegar orðrétt: „Lögreglan
veitir okkur í sjálfu sér ekki neinar
formlegar upplýsingar. Þetta er ekki
með neinum formlegum hætti – að við
séum að kalla eftir þessu hjá lögregl-
unni. En við höfum að einhverju leyti
fengið upplýsingar hjá þeim um ein-
staka aðila sem hafa sótt um vinnu hjá
okkur.“
Í Morgunblaðinu í fyrradag birtist yf-
irlýsing frá lögreglustjóranum í Reykja-
vík, þar sem fram kemur að Íslandspóst-
ur hafi hvorki formlega né óformlega
óskað upplýsinga hjá embættinu og að
lögreglan hafi „ekki á takteinum hvern-
ig það gerðist að þessi frétt varð til“.
Það ætti nú að vera augljóst af tilvitn-
uðum ummælum starfsmannastjóra Ís-
landspósts hér að ofan hvernig fréttin
varð til.
Í sama blaði birtist svo yfirlýsing Ís-
landspósts, þar sem fyrirtækið vitnar til
þessarar yfirlýsingar lögreglunnar og
upplýsir jafnframt að það hafi ekki leit-
að til lögreglunnar eftir upplýsingum
um umsækjendur um vinnu, heldur til
tollstjórans í Reykjavík. Íslandspóstur
segir síðan orðrétt: „Í samtölum við fjöl-
miðla hefur starfsmannastjóri Íslands-
pósts hf. hvorki játað þessu né neitað og
ekki talið sig þess umkominn að taka
fyrir að beðið hafi verið um slíkar upp-
lýsingar án sérstakrar skoðunar sem
leiddi framangreint í ljós.“
Það liggur alveg ljóst fyrir að starfs-
mannastjóri Íslandspósts sagði við
Morgunblaðið og fleiri fjölmiðla að fyr-
irtækið hefði leitað óformlega eftir upp-
lýsingum hjá lögreglu. Nú reynir fyr-
irtækið að halda því fram að hann hafi
ekki sagt það. Svona málflutningur er
stórfyrirtæki á borð við Póstinn til lítils
sóma. Ef menn gefa rangar upplýsingar
opinberlega er við hæfi að leiðrétta þær.