Morgunblaðið - 16.02.2001, Blaðsíða 23

1 " %" & "#
" ()"$ %
$%% '
23'4
56 % 
" ()"$ %
$3%%
%
7( 
" ()"$ %
$%% '

%&   '  (
) ( (
 (
-""% %
7( 
" " %" &

   



.



       . 
  /  8   
. 
.
 

 


       . 
  /  8   
4  

8
8




/




 8





/



8 
/
%&   '  *(
 *(
-""% %
7( 
"%%%" &"

   
  .8/
  . 8/


  .
 
 
./ 


  . 


9:;< =1>;* -**9-

   
/  
.


.//


.

88/
Innanlandsflugið leggst
af í núverandi mynd
Jón Karl Ólafsson telur að innanlandsflugið
muni leggjast af í núverandi mynd ef það verð-
ur flutt til Keflavíkur. Vísar hann í því efni til
Noregs þar sem fjórðungs samdráttur varð í
innanlandsflugi við flutning þess á Gardermo-
en-flugvöll fyrir utan Ósló. „Við vitum að það
eru til ódýrari kostir en að fljúga en styrkur
innanlandsflugsins hefur byggst á því að þá er
fólkið fljótt í förum. Samkeppnisstaðan versnar
mjög þegar það forskot er frá okkur tekið,“ seg-
ir Jón Karl.
Reiknað hefur verið út að flugtími lengist að
meðaltali um 5 mínútur á hvorri leið, við flutn-
ing miðstöðvar innanlandsflugsins til Keflavík-
ur, akstur flugvélar á flugvelli myndi lengjast
um 6 mínútur og akstur að flugvelli aukast um
40 mínútur á hvorri leið. Þetta lengir ferðina
um 51 mínútu og samtals 102 mínútur fram og
til baka.
Kostnaður við flugrekstur í Keflavík verður
því mun meiri en í Reykjavík. Áætlar Jón Karl
að þarna muni 5–10% og að það muni augljós-
lega hafa í för með sér hækkun fargjalda í inn-
anlandsfluginu. Flugfélag Íslands er sem kunn-
ugt er að mestu í eigu Flugleiða sem reka
umfangsmikla starfsemi á Keflavíkurflugvelli.
Hugsanlegt er talið að hægt sé að samnýta þá
aðstöðu sem fyrir er á vellinum og spara með
því fjármuni.
Við þetta bætist að áhrif veðurs á innanlands-
flugið verða meiri, þegar farþegar þurfa að fara
um lengri veg að flugvelli. Jón bendir á að oft
þurfi að sæta lagi til að fljúga á ýmsa staði. „Það
kemur fyrir að breyta þurfi áætlun með litlum
fyrirvara og kalla farþega í flug fyrr en reiknað
var með. Þegar það tekur lengri tíma fyrir far-
þega að koma sér á innanlandsflugvöllinn verð-
ur sveigjanleikinn minni,“ segir Jón Karl.
Framkvæmdastjóri Flugfélags Íslands veltir
því fyrir sér hvaða afleiðingar þessi breyting
hafi á innanlandsflugið. Farþegar eru nú um
450 þúsund á ári og fara 95% þeirra um Reykja-
víkurflugvöll. Ímyndar hann sér að þeim myndi
fækka niður í um 300 þúsund, sem þýddi 700
milljóna króna tekjutap. Tap er á þessum
rekstri í dag og kostnaður á hvern farþega mun
aukast. Hann veltir því fyrir sér hvort nokkur
framtíð verði í innanlandsflugi við breytingu
sem þessa.
Dönsku ráðgjafarnir Ramböll, sem hafa verið
að vinna í flugvallarmálum fyrir svæðisskipulag
höfuðborgarsvæðisins, telja að innanlandsflug-
ið muni minnka um fjórðung að meðaltali við
flutning til Keflavíkur en byrji síðan að vaxa
aftur í sama takti og áður. Telja þeir að farþeg-
um til Akureyrar myndi fækka um helming en
minna til áfangastaða sem eru fjær. Er þetta
heldur minni samdráttur en stjórnendur Flug-
félags Íslands hafa ímyndað sér.
Stöðug fjölgun farþega
Farþegum í innanlandsflugi hefur fjölgað
mjög á undanförnum árum og áratugum, eins
og sést á meðfylgjandi línuriti. Náði farþega-
fjöldinn hámarki á árinu 1999. Þá flugu liðlega
450 þúsund farþegar í innanlandsflugi. Á síð-
asta ári dró heldur úr aftur, um 6%, en sérfræð-
ingar spá áframhaldandi aukningu.
Framtíð innanlandsflugsins hefur komið til
umræðu í tengslum við flugvallarmálið og sum-
ir spá illa fyrir því. Trausti Valsson skipulags-
fræðingur segir í samtali við annan blaðamann
Morgunblaðsins: „Með bættum vegasamgöng-
um hefur flugið farið halloka. Ekki er til dæmis
langt síðan flogið var til Stykkishólms, Blöndu-
óss og Húsavíkur og nú er Sauðárkrókur að
detta út. Er rætt um að líklega muni fjórir stað-
ir á landinu verða háðir flugi eitthvað áfram,
Ísafjörður, Akureyri, Egilsstaðir og Vest-
mannaeyjar.“ Við þetta má bæta löngum lista af
stöðum sem hætt er að fljúga til og áhrifum af
Hvalfjarðargöngunum sem lengja áhrifasvæði
bílsins verulega ef horft er út frá Reykjavík.
Einnig stórfelldum búsetubreytingum í þjóð-
félaginu, með flutningi fólks af landsbyggðinni
til höfuðborgarsvæðisins.
Jón Karl Ólafsson segir að þrátt fyrir allt
þetta, bættar vegasamgöngur, búferlaflutninga
af landsbyggðinni til höfuðborgarsvæðisins og
fækkun áfangastaða flugfélaganna, hafi farþeg-
um í innanlandsflugi fjölgað flest ár síðustu ára-
tugi. Meðalfjölgunin hafi verið 3,7% á ári síðast-
liðin þrjátíu ár. Vekur hann athygli á því að
innanlandsflugið sé eina almenningsfarartækið
sem hafi verið í stöðugum vexti á þessum tíma.
Nefnir hann breytingar og opnun í viðskiptalíf-
inu og dreifingu fyrirtækjanna um landið sem
skýringu. Þá vekur hann athygli á því að vega-
samgöngur innan svæðanna séu sífellt að batna
og það auðveldi fólki að komast í flugið. Telur
Jón Karl að ekkert bendi til annars en að áfram
verði aukning í farþegafluginu og geri Flug-
félagið ráð fyrir 2–3% árlegri aukningu.
Erlendir sérfræðingar segja að reikna megi
með að innanlandsflugið vaxi tvöfalt meira en
þjóðarframleiðsla. Það þýðir að hér ætti að
reikna með 8% árlegri aukningu innanlands-
flugs en erlendu ráðgjafarnir hafa mælt með að
reiknað sé með 4–5% aukningu sem er meira en
Flugfélagið þorir að áætla. Ef gert er ráð fyrir
4% árlegri aukningu verður farþegafjöldinn
orðinn yfir milljón eftir tuttugu ár, meira en
tvöfaldur á við það sem nú er.
Nógu langur tími fer í ferðalög
Innanlandsflugið er fyrir margar byggðir
lykill að búsetu vegna þess að íbúarnir þurfa að
sækja mikið til höfuðborgarinnar. Jón Karl
áætlar að um 70% af þeim Íslendingum sem
nota sér þjónustu innanlandsflugsins séu lands-
byggðarfólk og vekur athygli á því að það, um
300 þúsund farþegar, skilji eftir gífurlega fjár-
muni í Reykjavík.
Smári Geirsson í Fjarðabyggð segir að mun
fyrirhafnarmeira yrði að sækja þá þjónustu
sem nauðsynlegt er að sækja til Reykjavíkur ef
flugið yrði flutt til Keflavíkur. „Það fer nógu
mikill tími í ferðalög hjá þeim sem þurfa að
sækja í stjórnsýslu til Reykjavíkur þótt ekki
bætist við keyrsla milli Reykjavíkur og Kefla-
víkur.“ Hann segir að flugvöllur sunnan Hafn-
arfjarðar komi frekar til greina en flutningur
innanlandsflugsins þangað myndi þó einnig
skerða aðgengi landsbyggðarfólks að stjórn-
sýslunni og mikilvægum þjónustustofnunum.
Rétt er að nefna hér að ekki eru nærri því all-
ir íbúar landsbyggðarinnar háðir samgöngum í
lofti. Vesturland, vestanvert Norðurland, allt
Suðurland og Reykjanes eru innan þess hrings
sem gerir mönnum fært að nota bílana. Einnig
hluti Vestfjarða og miðhluti Norðurlands.
Hringurinn er alltaf að víkka með bættum sam-
göngum, eins og bent hefur verið á.
Þá má heldur ekki gleyma því að flutningur
innanlandsflugsins til Keflavíkur hentar betur
þeim farþegum innanlandsflugsins sem eru að
fara til útlanda eða koma heim og þurfa ekki að
koma við í Reykjavík.
Mikilvægur hlekkur í
öryggismálum
Reykjavíkurflugvöllur gegnir mikilvægu ör-
yggishlutverki, ekki síst vegna sjúkraflugs, og
hafa Hollvinasamtök Reykjavíkurflugvallar
dregið fram ýmsar upplýsingar um það og mik-
ilvægi þess að hafa flugvöllinn á núverandi stað
af þeim ástæðum. Hafa þau aflað fjölda vott-
orða frá sjúkrahúsum úti á landi, landlækni og
Landhelgisgæslu. Bera þau öll að sama brunni,
álitsgjafarnir telja það rýra öryggi íbúa staða
fjarri höfuðborginni ef flugvöllurinn flyst til
Keflavíkur. Einar Rafn Haraldsson, fram-
kvæmdastjóri Heilbrigðisstofnunar Austur-
lands, vekur athygli á því að sjúkraflug frá Eg-
ilsstöðum og flutningur sjúklings á Landspítala
við Eiríksgötu taki 60–65 mínútur. Ef flytja
þurfi sjúklinginn í gegn um Keflavíkurflugvöll
taki flutningurinn 95–110 mínútur og geti því
lengst um allt að 45 mínútur eða 75%.
Hjá sjúkraflutningaráði kemur fram það álit
að Reykjavíkurflugvöllur gegni einstöku og af-
ar mikilvægu hlutverki í sjúkraflutningum frá
landsbyggðinni til Reykjavíkur og að ekki sé
unnt að sjá fyrir sér neina aðra og jafngóða
lausn í því efni. Vakin er athygli á því að sjúkra-
flugvélar og björgunarþyrlur þurfi sérstakan
búnað og með þeim verði að fara sérþjálfað
starfslið, það er að segja læknar, hjúkrunar-
fræðingar og sjúkraflutningamenn. Nálægð
þessa fólks við flugvöllinn sé geysilega mikil-
væg. Þá geti flutningstíminn ráðið úrslitum en
hann myndi lengjast ef flugvöllur yrði aflagður í
Reykjavík.
Þess má geta að á árinu 1996 voru farin 347
sjúkraflug á landinu öllu, samkvæmt skýrslu
    
     
 *! %
%!"! %"$ %
$%%4
 ()"$ %
$%%
Morgunblaðið/Árni Sæberg
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. FEBRÚAR 2001 23