Morgunblaðið - 21.02.2001, Blaðsíða 20

ERLENT
20 MIÐVIKUDAGUR 21. FEBRÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
HENRIQUE Cardoso, forseti Bras-
ilíu, lofaði í gær fjármagni til að reisa
ný fangelsi í landinu eftir að yfirvöld-
um tókst að kveða niður uppreisn í
29 fangelsum sem kostaði að
minnsta kosti 16 manns lífið. Er
þetta mesta fangauppreisn í sögu
landsins.
Cardoso sagði að uppreisnin hefði
skaðað ímynd Brasilíu og kvaðst
ætla að tífalda framlög ríkisins til
fangelsismála. „Ég veit að við getum
ekki leyst öll vandamál fangelsanna
með því að fjölga þeim,“ sagði forset-
inn og bætti við að hann hygðist
einnig beita sér fyrir breytingum á
refsilöggjöfinni, bættri endurhæf-
ingu fanga og betri þjálfun fanga-
varða.
Talið er að alls hafi um 20.000
fangar tekið þátt í uppreisninni í 29
fangelsum í Sao Paulo, fjölmennasta
ríki Brasilíu. Fangelsin í ríkinu eru
yfirfull og talið er að það hafi stuðlað
að uppreisninni.
Tóku 8.000
gesti í gíslingu
Fangavörðum tókst að kveða upp-
reisnina niður á mánudag með að-
stoð hermanna. Hún hófst í illræmd-
asta og stærsta fangelsi Sao Paulo,
Caraniru, á heimsóknartíma á
sunnudag þegar um 10.000 fangar
tóku verði og um 8.000 gesti í gísl-
ingu. Þetta varð til þess að fangar í
28 öðrum fangelsum risu upp og
embættismenn segja að glæpasam-
tökin PCC hafi skipulagt uppreisn-
ina.
Fangarnir kröfðust þess að tíu
leiðtogar PCC yrðu fluttir aftur í
Caraniru-fangelsið, en þeir höfðu
verið fluttir í önnur fangelsi eftir að
fundist höfðu miklar birgðir af skot-
færum, hnífum og farsímum í klefum
þeirra.
Fangarnir féllust á að sleppa öll-
um gíslum sínum, aðallega konum og
börnum, eftir sólarhrings samninga-
viðræður. Fangarnir veittu litla mót-
spyrnu þegar hermenn réðust inn í
fangelsin.
Að minnsta kosti sextán fangar
lágu í valnum og um 50 manns særð-
ust í uppreisninni. Langflest dauðs-
fallanna voru rakin til átaka milli
fanga en grunur leikur á að verðir
hafi orðið tveimur fanganna að bana.
Embættismenn lögðu áherslu á að
ekki kæmi til greina að flytja leið-
toga PCC aftur í Carandiru-fangels-
ið.
Kúguðu fé af föngum
Fangauppreisnin varð til þess að
athyglin beindist að auknum áhrif-
um PCC í fangelsunum í Sao Paulo
þar sem um 90.000 fangar eru nú í
haldi.
Talið er að dæmdir bankaræningj-
ar og eiturlyfjasalar hafi stofnað
samtökin fyrir fjórum árum. Fanga-
vörður sagði í sjónvarpsviðtali á
mánudag að liðsmenn PCC hefðu
stundað eiturlyfjasölu í fangelsunum
og kúgað fé af föngum sem neituðu
að ganga í samtökin. Þeir sem neit-
uðu að greiða samtökunum eða
svikju þau væru myrtir.
Renato Simoes, formaður mann-
réttindanefndar Sao Paulo, sagði að
samtökin hefðu sýnt með uppreisn-
inni að þau réðu í reynd lögum og lof-
um í fangelsunum og fangelsiskerfið
í ríkinu væri algjörlega hrunið.
Stjórn Brasilíu lofaði að taka hart
á samtökunum en sagði ekkert um til
hvaða aðgerða yrði gripið.
Mesta fangauppreisn í sögu Brasilíu kveðin niður
AP
Gíslar ganga út úr Carandiru-fangelsinu í Brasilíu eftir að fangar slepptu þeim í fyrradag.
Sao Paulo. AP, AFP.
Glæpasamtök sögð hafa
skipulagt uppreisnina
JÓHANNES Páll II páfi mun í dag
tilnefna 44 nýja kardínála við há-
tíðlega athöfn og munu margir
reyna að átta sig á því hvort ein-
hver þeirra sé líklegur eftirmaður
páfa sem er áttræður og orðinn
heilsutæpur. Nýju kardínálarnir
munu síðan eftir mánuð sverja að
vera hlýðnir páfa og sýna honum
tryggð. Á morgun verður messa í
Péturskirkjunni þar sem væntan-
legir kardínálar fá gullhring til
merkis um náin tengsl þeirra við
embætti páfa. Með nýju mönnunum
verða kardínálar Rómarkirkjunnar
alls 184, fleiri en nokkru sinni fyrr.
Af þeim eru 49 orðnir áttræðir og
mega því ekki taka þátt í vali nýs
páfa er til þess kemur. Myndin var
tekin á Péturstorginu í gær.
AP
Nýir kardín-
álar í Róm
TALIÐ er að maður sem hand-
tekinn var í fyrrakvöld í Stokk-
hólmi, grunaður um njósnir, hafi
stundað iðnaðar- eða viðskipta-
njósnir. Nær fullvíst er talið að
maðurinn hafi njósnað fyrir
Rússa og kemur málið sér
einkar illa þar sem Svíar eru í
formennsku Evrópusambandsins
og hafa lagt áherslu á að bæta
samskiptin við Rússa. Í því skyni
hefur Vladímír Pútín Rússlands-
forseta verið boðið að vera við-
staddur leiðtogafund ESB í
Stokkhólmi eftir rúman mánuð
og hafði hann þekkst boðið.
Sænska leyniþjónustan segir
að maðurinn hafi starfað hjá
sænsk-svissneska stórfyrirtæk-
inu ABB. Ekkert hefur verið
gefið upp um hans persónulegu
hagi, hvorki þjóðerni né annað.
Expressen hefur hins vegar eftir
áreiðanlegum heimildarmönnum
að njósnarinn hafi starfað fyrir
Rússa.
Óeinkennisklæddir leyniþjón-
ustumenn handtóku manninn á
mánudagskvöld og var ríkis-
stjórninni gerð grein fyrir mál-
inu eftir handtökuna. Dómsmála-
ráðherra Svíþjóðar, Thomas
Bodström, viðurkenndi í samtali
við Expressen að málið kæmi
upp á afar óheppilegum tíma,
þótt auðvitað væri ekkert til sem
héti heppilegur tími þegar
njósnamál væru annars vegar.
Þetta er í fimmta sinn frá stríðs-
lokum sem njósnari er handtek-
inn í Svíþjóð og eru 18 ár liðin
frá því að slíkt gerðist síðast.
Hlaut háttsettur foringi í
sænska flughernum 6 ára dóm
fyrir hernaðarnjósnir fyrir
Rússa. Þeir hafa vísað allnokkr-
um Svíum úr landi fyrir njósnir,
nú síðast í mars sl.
Segja njósnir
hafa aukist í Svíþjóð
Samkvæmt upplýsingum
sænsku leyniþjónustunnar,
SÄPO, hafa njósnir erlendra
ríkja í Svíþjóð aukist og starfs-
mönnum erlendra leyniþjón-
ustna í landinu fjölgað. Sam-
kvæmt ársskýrslu SÄPO voru
starfsmenn 15 erlendra leyni-
þjónustna í Svíþjóð árið 1999
sem er helmingsfjölgun frá árinu
áður.
Meintur njósn-
ari Rússa
handtekinn
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
Sænska leyniþjónustan
HJÚKRUNARFRÆÐINGUR í
Ungverjalandi hefur verið handtek-
inn eftir að hafa viðurkennt að hafa
orðið 30–40 dauðvona sjúklingum að
bana með því að gefa þeim of stóra
skammta af lyfjum. Um er að ræða
24 ára gamla konu.
Framkvæmdastjóri sjúkrahúss
sem konan starfaði við sagði að hin
ákærða hefði verið ein að verki.
Embættismaðurinn bætti við að
ástandið í heilbrigðiskerfi landsins
væri svo slæmt að slíkt gæti átt sér
stað í fleiri sjúkrahúsum.
Myrti
tugi sjúk-
linga
Búdapest. Reuters.
STUTT
Lögregl-
an hindr-
aði hand-
töku
LÖGREGLAN á Sikiley var
harðlega gagnrýnd í gær fyrir
að hafa hugsanlega eyðilagt
áætlanir ítölsku herlögreglunn-
ar um að hafa hendur í hári eft-
irlýstasta glæpamanns landsins,
mafíuforingjans Bernardo
Provenzano.
Í bréfi frá foringja í herlög-
reglunni, sem dagblaðið La
Repubblica birti í gær, segir að
lögreglan í Palermo á Sikiley
hafi „klúðrað“ áformum herlög-
reglunnar um að klófesta Prov-
enzano með því að handtaka
annan mafíuforingja sem teng-
ist honum, Nicola La Barbera, í
síðasta mánuði. Herlögreglan
hafði um langt skeið fylgst með
ferðum Barbera og telur að
hann hafi verið á leið til Prov-
enzanos er hann var handtek-
inn, og að hann hefði þannig get-
að vísað á mafíuforingjann
eftirlýsta, sem hefur verið í fel-
um í nær fjóra áratugi.
Provenzano var dæmdur að
sér fjarstöddum í lífstíðarfang-
elsi árið 1999, fyrir aðild að
sprengjutilræði sem varð rann-
sóknardómaranum Paolo Bors-
ellino að bana árið 1992. Er
hann talinn bera ábyrgð á ótal
glæpum til viðbótar.
Kommúnistar
boða van-
trauststillögu
RÚSSNESKIR kommúnistar
sögðust í gær ætla að óska eftir
atkvæðagreiðslu um van-
trauststil-
lögu á stjórn
Vladímírs
Pútíns
Rússlands-
forseta
vegna efna-
hagsstefnu
hennar.
Gennadí
Zjúganov,
leiðtogi
kommúnista, sagði að stefnt
væri að því að atkvæðagreiðslan
færi fram í byrjun næsta mán-
aðar.
Kommúnistar og bandamenn
þeirra eru með 127 þingsæti af
450 í dúmunni, neðri deild
þingsins. Til að knýja fram at-
kvæðagreiðslu um vantrausts-
tillögu þurfa 90 þingmenn að
undirrita beiðnina.
Sagðir rægja
lögreglu
LETTNESKA innanríkisráðu-
neytið fyrirskipaði í gær rann-
sókn á sænskri heimildarmynd
um vændi í Lettlandi og hótaði
að höfða mál gegn framleiðanda
myndarinnar, Pal Hollander,
fyrir að rægja lettnesku lögregl-
una.
Í heimildarmyndinni er því
haldið fram að helmingur lett-
neskra kvenna á aldrinum 18-30
ára stundi vændi og að lettneska
lögreglan hafi þegið mútur fyrir
að taka ekki á þessu vandamáli.
Sænska sjónvarpið TV3 sýndi
myndina 15. þessa mánaðar og
hún var gerð með styrk frá
sænsku kvikmyndastofnuninni
að andvirði 2,5 milljóna ísl.
króna.
Gennadí
Zjúganov