Morgunblaðið - 27.02.2001, Blaðsíða 2

FRÉTTIR
2 ÞRIÐJUDAGUR 27. FEBRÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Fylgstu
með
nýjustu
fréttum
www.mbl.isKA komið í 3. sæti eftir sigur
á Val / B3
Þórður Guðjónsson gengur til
liðs við Derby / B1
16 SÍÐUR48 SÍÐUR
Sérblöð í dag
Á ÞRIÐJUDÖGUM
HALLDÓR Runólfsson yfirdýra-
læknir hefur sent frá sér fréttatil-
kynningu í tilefni af því að gin- og
klaufaveiki hefur komið upp víða á
Bretlandseyjum. Hann hvetur Ís-
lendinga, sem ferðast á næstunni til
Stóra-Bretlands, til að viðhafa sér-
staka varúð og forðast að fara um
landbúnaðarsvæði og alls ekki heim
á bóndabæi. Þá er við komu til Ís-
lands öruggast að taka alls engin
matvæli með sér til landsins og
setja allan fatnað og skófatnað í
þvott og hreinsun áður en hann er
notaður á Íslandi. Strangt bann er
við að hafa með sér til landsins
hvers konar hrá matvæli. Þá beinir
yfirdýralæknir því til þeirra sem
hafa ferðast á landbúnaðarsvæðum í
Stóra-Bretlandi að viðkomandi eiga
að forðast snertingu við dýr hér-
lendis í a.m.k. fimm daga eftir heim-
komu.
Gin- og klaufaveiki er veirusjúk-
dómur sem leggst á klaufdýr en
fólki stafar engin hætta af sjúk-
dómnum. Veikin er bráðsmitandi og
efnahagstjón gífurlegt. Veikin hefur
aldrei greinst á Íslandi en það yrði
gífurlegt áfall ef hún bærist til
landsins, að því er segir í tilkynn-
ingu yfirdýralæknis.
Íslendingar
forðist bresk
landbúnaðar-
svæði
ÆTTINGJAR geta ekki komið í veg
fyrir að upplýsingar um látna lög-
ráða einstaklinga verði skráðar í
miðlægan gagnagrunn á heilbrigðis-
sviði, skv. lögfræðiáliti sem Guð-
mundur H. Pétursson héraðsdóms-
lögmaður vann fyrir
landlæknisembættið.
Hefur landlæknir í framhaldi af
þessari niðurstöðu sent um 30 ein-
staklingum, sem höfðu óskað eftir að
gögn um látna ættingja þeirra yrðu
ekki skráð í grunninn, bréf með vís-
an til þessarar álitsgerðar, þar sem
segir að því miður geti embættið
ekki orðið við beiðni þeirra, skv. upp-
lýsingum Matthíasar Halldórssonar
aðstoðarlandlæknis.
Búast má við málaferlum
Matthías sagði að sjálfsagt mætti
búast við einhverjum málaferlum
vegna þessa álitaefnis, eins og sam-
tökin Mannvernd hefðu boðað. „Það
er út af fyrir sig bara gott mál því þá
fæst botn í þetta,“ sagði hann.
Að sögn Matthíasar eru engin bein
ákvæði í gagnagrunnslögunum um
rétt aðstandenda til að hindra að
gögn um látna fari í grunninn. Í at-
hugasemdum með frumvarpinu var
hins vegar tekið fram að frumvarpið
gerði ekki ráð fyrir því að einstak-
lingar gætu hafnað því að upplýsing-
ar um látna foreldra þeirra væru
færðar í gagnagrunninn. Var því
óskað álits lögfræðings á ýmsum
álitaefnum í þessu sambandi.
Óskir foreldra um látin börn
ættu að ná fram að ganga
Í álitsgerð sinni kemst Guðmund-
ur að þeirri niðurstöðu að óskir for-
eldra látinna ólögráða barna um að
gögn um þau verði ekki skráð í
grunninn ættu að ná fram að ganga.
.„Eðli máls samkvæmt má ætla að
slíkar óskir foreldra ættu að ná fram
að ganga enda um að ræða rétt
(skyldu) sem fyrir hendi hefði verið í
lifanda lífi barns, um að taka ákvarð-
anir fyrir þess hönd, jafnvel þrátt
fyrir að eiginlegu rétthæfi þess sé
lokið [...]. Með sömu rökum myndi
slíkt aftur á móti ekki ná til óska for-
eldra um lögráða „börn“ sín, sem
orðin voru lögráða við andlát, þar
sem rétturinn til ákvörðunartöku
fyrir þeirra hönd á grundvelli for-
sjár, var ekki lengur fyrir hendi, fall-
inn niður, og hinn lögráða einstak-
lingur einn verið bær til að ráðstafa
réttindum sínum og skyldum væri
hann enn á lífi...“ segir í álitsgerð-
inni.
Nægilegt að annað foreldri óski
úrsagnar ef þau eru ósammála
Guðmundur kemst einnig að þeirri
niðurstöðu að ekki þurfi samþykki
beggja foreldra þegar foreldrar eru
ekki á einu máli um hvort segja beri
upplýsingar um ólögráða börn þeirra
úr gagnagrunninum. „Meginreglan
er að báðir forsjárforeldrar taki
ákvarðanir fyrir ólögráða barn sitt
sameiginlega, þ.m.t. um ráðstöfun á
persónulegum högum þess. Í tilvik-
um sem þessum má telja það eðlilega
túlkun á 8. gr. laga um gagnagrunn á
heilbrigðissviði að óski annað for-
eldrið eftir því að upplýsingar um
ólögráða barn sitt (einnig látið barn)
fari ekki í gagnagrunninn skuli verða
við slíkri beiðni, jafnvel þótt hitt for-
eldrið sé á öndverðum meiði,“ segir
m.a. í álitsgerðinni.
Guðmundur kemst að lokum að
þeirri niðurstöðu að gagnagrunns-
lögin feli ekki í sér sérstaka heimild
nákominna ættingja til að fara með
réttindi nákomins lögráða einstak-
lings, sé hann látinn. „Hvorki for-
eldrar þess látna eða eftir atvikum
maki hans eða börn, geta því haldið
uppi einstaklingsbundnum rétti hins
látna, nema þá helst í tilvikum að við-
komandi hafi lögvarða hagsmuni af
því sjálfur að upplýsingar um hinn
látna fari ekki í gagnagrunninn eða á
grundvelli fyrirmæla hins látna sem
hann hefur sannanlega gefið í lifanda
lífi,“ segir í álitsgerðinni.
Geta ekki hindrað að gögn
um látna fari í grunninn
Landlæknir leitaði til lögmanns vegna óska 30 manns um úrsagnir látinna
ættingja úr gagnagrunni á heilbrigðissviði
JEPPABIFREIÐ valt út af Norð-
fjarðarvegi við Sandskeið fyrir ofan
Eskifjörð á sunnudagskvöld. Hjón
með þrjú börn voru í bílnum en þau
sluppu með minniháttar meiðsl.
Lögreglan á Eskifirði fékk til-
kynningu um slysið skömmu fyrir
klukkan 22 en fólkið hafði hringt í
Neyðarlínu og beðið um aðstoð.
Samkvæmt upplýsingum frá lög-
reglu var þá aftakaveður á þessum
slóðum og skyggni lítið sem ekkert.
Björgunarsveitir frá Eskifirði og
Neskaupstað voru þegar kallaðar
út. Starfsmenn RARIK sem staddir
voru á Eskifirði aðstoðuðu einnig
við leitina.
Fólkið gat ekki gefið upp ná-
kvæma staðsetningu þannig að það
tók lögreglu og björgunarsveitir
nokkurn tíma að finna bifreiðina.
Lögreglan bað þá manninn að
ganga upp á veg til móts við leit-
arflokkana. Skömmu síðar ók lög-
reglan fram á hann. Þá var liðinn
rúmur hálftími frá slysinu sam-
kvæmt upplýsingum frá lögreglu.
Jeppinn hafði oltið út af veginum
og runnið niður hlíðina. Allar rúður
á hægri hlið hans höfðu brotnað og
var fólkinu orðið nokkuð kalt þegar
lögregla og björgunarsveitir komu
að.
Jeppinn er talsvert skemmdur.
Aftakaveður á Austfjörðum á sunnudag
Jeppi með fimm
manna fjölskyldu valt
Morgunblaðið/Helgi Garðarsson
Skyggni var afar slæmt og því sáu björgunarmenn ekki jeppann þrátt
fyrir að hann væri skammt frá veginum.
DAVÍÐ Oddsson forsætisráðherra
og Siv Friðleifsdóttir umhverfisráð-
herra undirrituðu samning um
lokafrágang þeirra eftirmála snjó-
flóðsins á Flateyri sem snúa að rík-
isvaldinu og Ofanflóðasjóði á borg-
arafundi sem haldinn var í
íþróttahúsinu á Flateyri í gær. Davíð
og Siv komu við á Flateyri í ferð sinni
um norðanverða Vestfirði í gær þar
sem einnig var farið til Ísafjarðar og
Bolungarvíkur, fyrirtæki heimsótt
og fundað með bæjaryfirvöldum.
Í fyrrnefndum samningi er gert
ráð fyrir að útdeila um 50 milljónum
króna frá ríkinu og sömu upphæð frá
Ofanflóðasjóði vegna afleiðinga snjó-
flóðsins 1995. Þá var einnig greint
frá ráðstöfun eftirstöðva söfnunar-
innar „Samhugur í verki“, um 58
milljóna króna, sem fara í ýmis verk-
efni á Flateyri. Alls eru þetta því 158
milljónir króna sem renna nú til
Flateyringa vegna snjóflóðsins fyrir
rúmum fimm árum sem tók 20
mannslíf.
Samkvæmt samningnum er kveð-
ið á um að lokaframlag ríkisins, 50
milljónir króna, fari til endurbóta á
gatnakerfinu í neðri hluta þorpsins,
þangað sem byggðin hefur verið flutt
eftir snjóflóðið. Þá er gert ráð fyrir
að Ofanflóðasjóður taki að sér tiltek-
in verkefni, sem eru m.a. frágangur
gatna og opinna svæða í efri hluta
bæjarins þar sem flóðið féll.
158 milljónir vegna eftir-
mála snjóflóðsins á Flateyri
Morgunblaðið/Sigurjón
Davíð Oddsson forsætisráðherra og Siv Friðleifsdóttir umhverfisráð-
herra fengu sér sushi-rétti á Flateyri.
Forsætisráðherra og umhverfisráðherra á Vestfjörðum