Morgunblaðið - 27.02.2001, Blaðsíða 41

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 27. FEBRÚAR 2001 41
Stórsekkir
Algengar tegundir
fyrirliggjandi
Útvegum allar stærðir
og gerðir
Tæknileg ráðgjöf
Bernh. Petersen ehf.,
Ánanaust 15, 101 Reykjavík,
sími 551 1570, fax 552 8575.
Netfang: steinpet@simnet.is
Gull
er gjöfin
Gullsmiðir
TÖKUM AÐ OKKUR AÐ SJÁ UM
ERFIDRYKKJUR
H Ó T E L B O R G
RESTAURANT . CAFÉ
Upplýsingar í s: 551 1247
Umboðs- og heildverslun
Nethyl 3-3a - 110 Reykjavík
Sími 53 53 600 - Fax 567 3609
Hilllukerfi / Milligólf
Skrúfulaust
Smellt saman!
Netverslun - www.isold.is
Heildarlausnir
fyrir fyrirtækið
fyrir lagerinn,verslunina,
heimilið, bílskúrinn.
Skipholti 35
sími 588 1955
King
Koil
Ein mesta selda heilsudýnan í heiminum
Alþjóðasamtök Chiropractora mæla með
King Koil heilsudýnunum.
Amerískar lúxus
heilsudýnur
Dúndurtilboð!
NÚ EFTIR þinghlé
verður tekið fyrir á Al-
þingi frumvarp sam-
gönguráðherra um
áhafnir íslenskra skipa.
Í greinargerð er sagt
að megintilgangur
frumvarpsins sé að
laga íslenska löggjöf að
alþjóða samþykkt um
menntun, þjálfun, skír-
teini og vaktstöður sjó-
manna sem tekur til
áhafna á flutninga- og
farþegaskipum, svo-
nefnda STCW-sam-
þykkt frá 1978, sem Ís-
lendingar urðu
fullgildir aðilar að 21.
júní 1995. Því ber að fagna að Ísland
skuli hafa náð inn á svokallaðan hvít-
lista alþjóða siglingamálastofnunar-
innar IMO og skírteini íslenskra
skipstjórnar- og vélstjórnarmanna
verði gefin út samkvæmt samþykkt-
inni. Ekki er hinsvegar fagnaðarefni
hvernig frumvarpið tekur á málefn-
um fiskimanna, þar kveður við ann-
an tón. Það má segja að frumvarpið
sé aðför að starfsréttindum skip-
stjórnarmanna og vélstjóra auk þess
sem öryggi skipa og manna er stefnt
í voða. Hér á eftir ætla
ég að gera grein fyrir
afleiðingum sem breyt-
ingarnar hafa í för með
sér ef frumvarpið nær
fram að ganga óbreytt.
Ein meginbreytingin
er sú að mælieiningu
sem notuð er við
ákvörðun á stærð skipa
er breytt úr brúttólest-
um (brl) í brúttótonn
(brt), en við það mæl-
ast skip í langflestum
tilfellum stærri. Til
samræmis er viðmiðun
til réttinda breytt og 30
brl réttindi hækka í 50
brt. Við þessa breyt-
ingu fá nokkrir aðilar réttindi á
stærri skip en þeir áður höfðu.
Samkvæmt 14. gr. skal vera á
skipi 50 brt og minni einn stýrimað-
ur en ekki þarf stýrimann ef útivera
skips fer ekki fram úr 36 klst. á
tímabilinu 1. apríl til 30. sept. en 24
klst. þess utan. Það er gert ráð fyrir
því að skipstjóri sé vakandi við störf
allt að 36 klst., sé útivera skips með
þeim hætti. Ákvæði þetta brýtur
ekki einungis kjarasamninga heldur
einnig lög um lágmarks hvíldartíma
sem skal vera 8 klst. 7. grein leggur
þær skyldur á skipstjóra að hann
sjái til þess að ávallt sé staðin örugg
vakt, hvort sem skip er á siglingu, í
höfn eða á legu og stýrimenn séu
ábyrgir fyrir siglingu skips á sinni
vakt. Það er vandséð hvernig skip-
stjóri getur tryggt að staðin sé
örugg vakt, stýrimannslaus og van-
svefta sjálfur. Með þessu er vegið
svo að öryggi manna að ekki verður
við unað. Önnur breyting er sú að á
skipum frá 50 brt til 700 brt skal
vera einn stýrimaður. Þessi breyting
er allsendis óskiljanleg. Nú er skylt
að hafa 2 stýrimenn á skipum yfir
300 brl, sem eru um 570 brt skip.
Flestir skuttogarar og loðnuskip
landsmanna eru yfir gömlu mörkun-
um. Ef frumvarpið nær fram að
ganga leggjast um það bil 63 stöður
2. stýrimanns af, sem þýðir að senni-
lega tapast á milli 110-120 störf. Á
togurunum hefur 2. stýrimaður
stjórnað vinnu á dekki auk þess að
leysa af í brú. Hafa menn með þessu
fengið nauðsynlega starfsþjálfun og
verið í stakk búnir til að taka að sér
skipstjórn síðar. Sama má segja um
2. stýrimann á öðrum veiðum, en ef
frumvarpið nær fram að ganga
leggst þessi starfsþjálfun væntan-
lega af. Ef þessar stöður verða lagð-
ar niður eykst álagið á þá sem eftir
eru um borð og öryggi manna og
skipa verður veruleg hætta búin.
8. grein frumvarpsins fjallar um
undanþágur, en allnokkuð hefur ver-
ið um að undanþágur hafi verið
veittar bæði til skipstjórnar og vél-
stjórnar til starfa á tilteknum skip-
um í tiltekinn tíma. Hefur undan-
þáguveiting þessi verið í höndum
nefndar þar sem sæti eiga fulltrúar
fagfélaganna auk Siglingastofnunar.
Reynt hefur verið að halda undan-
þágum í lágmarki en þó má segja að
sanngirni hafi ríkt af hálfu félaganna
og flestir fengið úrlausn á sínum
málum. Samkvæmt frumvarpinu er
það alfarið í höndum Siglingastofn-
unar að fjalla um og veita undanþág-
ur og er það óviðunandi fyrir fag-
félögin. Í 8. grein en einnig fjallað
um hvernig veita megi undanþágur,
en þar segir að veita megi undan-
þágu þeim sem hefur skírteini til að
gegna næstu stöðu fyrir neðan. Þar
segir t.d. að veita megi manni með
réttindi til skipstjórnar á skipi allt
að 50 brt undanþágu sem stýrimanni
á skip allt að 700 brt. Að baki slíkum
réttindum á að liggja 168 klst. nám
auk siglingatíma (margir hafa fengið
þau nánast gefins). Ekki má sá hinn
sami leysa af skipstjóra ef hann for-
fallast. Til stýrimannsréttinda á slíkt
skip í dag er krafist 2 vetra náms í
viðurkenndum skóla.
Alveg er dagljóst undan hverra
rifjum þessar breytingar á lögum
um áhafnir skipa eru runnar, en það
er frá forystu LÍÚ, en margítrekað
hefur hún farið fram á fækkun á
stýrimönnum og vélstjórum til að
leysa tímabundin vandræði með
mönnun á skipum, og nú hefur þeim
tekist að fá samgönguráðherra í lið
með sér. Alls staðar í þjóðfélaginu
eru gerðar kröfur um aukna mennt-
un og færni manna til starfa, en á
sama tíma vilja þessir aðilar draga
úr kröfum og fækka fólki sem haft
hefur fyrir því að mennta sig til
þessara starfa. Það er með ólíkind-
um að hugsa til þess að á sama tíma
og skipin verða stærri og fullkomn-
ari, sum hver að minnsta kosti, gangi
menn fram með þessum hætti með
stjórnvöld í broddi fylkingar. Ef lög-
in ná fram að ganga óbreytt er gerð
þvílík aðför að störfum og öryggi
sjómanna og fjölskyldum þeirra að
fáheyrt er. Ég vona að alþingismenn
og -konur geri sér grein fyrir því
hversu alvarleg mál eru hér á ferð-
inni og hafi vit fyrir samgönguráð-
herra og samgöngunefnd og komi í
veg fyrir að frumvarpið verði að lög-
um óbreytt.
Fækkun stýrimanna á fiskiskip-
um og skert öryggi sjómanna
Eiríkur
Jónsson
Öryggismál
Ef lögin ná fram að
ganga óbreytt, segir
Eiríkur Jónsson, er
gerð þvílík aðför að
störfum og öryggi sjó-
manna og fjölskyldum
þeirra að fáheyrt er.
Höfundur er stýrimaður og
varaformaður Félags íslenskra
skipstjórnarmanna.
PÉTUR Blöndal,
þingmaður Sjálfstæð-
isflokksins, er yfirlýs-
ingaglaður og verður
af þeim sökum áber-
andi, sérstaklega fyrir
þá sem lifa öldrun
óþarflega lengi. Mann-
eskjur sem eru öryrkj-
ar, hvort sem er af
völdum slysa eða ann-
ars, fara görsamlega
með taugar Péturs og
má glögglega sjá það á
málflutningi hans í
þingi og í blöðum.
Hann leggur kapp á að
vernda ríkið fyrir
óþarfa kostnaði og
væri það í góðu lagi ef óþarfinn væri
ekki aldrað fólk og öryrkjar. Ég er
viss um að þjóðin lítur ekki á þetta
fólk sem lata vesalinga sem drekki
vín hvenær sem því verður við kom-
ið. Þessi hái herra ætti að líta sér
nær og á ég þar við embættismenn
hvers konar og eru arkitektar og
skipuleggendur á ríkis vegum með-
taldir. Ég gæti talið aragrúa mis-
taka upp á milljarða. Nú minni ég
Pétur aðeins á safnahúsið við
Hverfisgötu og viðbótina við alþing-
ishúsið sem fóru hundruð milljóna
fram úr áætlun. Það reyndist
stjórnvöldum léttur leikur að afsaka
það og fór Davíð Oddsson á kostum
í þeim efnum. Þar höfðu hönnuðir
fengið að leika lausum hala í fjár-
hirslum almennings og ekki heigl-
um hent að sporna við slíku ofurefli
enda engir tómthúsmenn þar á ferð.
Íslendingar eru furðu fljótir að trúa
stjórnmálamönnum og þola þeim
alls konar fyrirslátt og fáránlegar
skýringar. Það sem lagar stöðu Pét-
urs Blöndals gagnvart því fólki, sem
hann telur að fái óþarflega mikla
aðstoð, er að hann hefur skipað sér í
raðir kynlegra kvista. En svo ótrú-
lega vill til að hann er alþingismað-
ur og menn því nauðbeygðir til að
taka hann að einhverju leyti alvar-
lega. Grein Péturs í Morgunblaðinu
30. desember er dæmigerð fyrir
hug hans í garð þeirra verst stöddu.
Pétur er sýnilega á móti réttlæti
fyrir alla og dregur fólk í dilka eftir
efnum og aðstæðum. Ég fyrir mitt
leyti finn ekki til með honum í þessu
vandræðastríði hans gegn fólki sem
ekkert hefur gert á hlut hans nema
að vera til. Ég vona að
hann lesi sér til um
forfeður okkar allra og
reyni að skilja að mis-
munandi tímar kalla á
mismunandi athafnir.
Það er til fátækt fólk í
dag og það hefur ekki
kosið sér það hlut-
skipti. Að álasa illa
stöddu fólki um leti og
sjálfskaparvíti er í
meira lagi ömurlegt af
vörum fulltrúa þess.
Veit Pétur Blöndal
ekki af misréttinu í
þjóðfélaginu? Það er
kannski í of mikið ráð-
ist að reyna að fá Pét-
ur til að skilja að það þarf ekki stór-
ar breytingar til jöfnuðar launa svo
létt sé á ríkissjóði. Samkennd er
greinilega langt fyrir ofan skilning
Péturs Blöndals. Háttvirtur þing-
maðurinn hlýtur að vita að hjúkr-
unarfólk sjúkrahúsa býr flest við
óhóflegt vinnuálag, hefur margfalt
lægri laun en embættismenn sem
sestir eru í helgan stein á kostnað
ríkis. Eftirlauna- og lífeyrissjóða
fjárausturinn í hinn íslenska aðal er
eitthvað sem Pétri væri nær að spá
í vilji hann ríkissjóði verulega vel.
Við þær dyr þrýtur vonandi ekki
kjarkinn. Jöfnuðarleiðir til farsæld-
ar í þjóðfélögum og ójöfnuður til of-
beldis. Hér á landi er verið að festa
misréttið í sessi og er það þegar far-
ið að skaða samfélagið. Pétur og
skoðanasystkin hans ættu að leiða
hug sinn að tilgangi mannsinns hér
á jörðu.
Það væri snjallt hjá Pétri Blöndal
að biðja þjóðina afsökunar.
Aldraðir og
Blöndal
Albert
Jensen
Höfundur er trésmíðameistari.
Öryrkjar
Verið er að festa mis-
réttið í sessi, að mati
Alberts Jensens, sem
telur að það sé þegar
farið að skaða sam-
félagið.