Vísir - 23.10.1979, Blaðsíða 8

Þriðjudagur 23. október 1979
8
Útgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdasfjóri: Davfö GuAmundsson
Ritstjórar: ólafur Ragnarsson
HörAur Einarsson
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson
Blaðamenn: Axel Ammendrup, Halldór Reynisson, Jónina Michaelsdóttir, Katrin Dreifingarstjóri: SigurAur R. Pétursson.
Pálsdóttir, Kjartan Stefánsson, Oli Tynes, Sigurveig Jónsdóttir, Sæmundur Guð-
vinsson. Auglýsingar og skrifstofur:
Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Páisson. Ljósmyndir: Gunnar V. Sfðumúla 8. Simar 86611 og 82260.
Andrésson, Jens Aiexandersson. Útlit og hönnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Afgreiðsla: Stakkholti 2-4, simi 86611.
AAagnús Olafsson. .Ritstjórn: Sföumúla 14, sfmi 86611 7 linur.
Askrift er kr. 4.000 á mánuöi
innanlands. VerA i lausasölu
200. kr. eintakiö.
Prentun BlaAaprent h/f
Kerflsbreyting eöa .vlðhorfsbreyting’
Eftir yfirlýsingar Vilmundar Gylfasonar, dómsmáiaráðherra, um að hann muni
beita sér fyrir „opnun” dómskerfisins munu menn fylgjast spenntir meö þeim
breytingum, sem hann hyggst gera. Vonandi veröur þar um aö ræöa kerfisbreytingu
en ekki einungis „viöhorfsbreytingar”.
Vilmundur Gylfason, sá er
Olafur Jóhannesson kallaði
þúf utittling á Alþingi er nú sestur
í sæti Ólafs í dómsmálaráðuneyt-
inu og á þeim skamma tíma, sem
hann á von á að f á þar að starfa
með Baldri Möller, ráðuneytis-
stjóra, sem hann hellti sér yfir í
sjónvarpi fyrir nokkrum misser-
um, hyggst Vilmundur gera
breytingar og lagfæringar á
kerfinu, sem hann hefur svo
mjög f jargviðrast út i.
„Ég mun reyna að sveigja
dómskerfið nokkuð til opnunar"
sagði Viimundur meðal annars
um fyrirætlanir sínar á tröppum
Bessastaða eftir að hann tók við
embætti dómsmálaráðherra.
( viðtölum síðustu daga hefur
hann ekki tilgreint nánar hvar
hann muni grípa niður. Varla
verður það hjá Hæstarétti, því að
hann getur vart opnari verið,
með f yrirfram kynningu á hvaða
mál þar verða tekin til meðferð-
ar í hverri viku, opnum réttar-
höldum og útgáfu allra dóma
mjög fljótlega eftir að þeir hafa
verið kveðnir upp.
Aftur á móti má benda á ýmis
atriði, sem betur mættu fara
annars staðar í kerfinu, og er þá
fyrst og fremst um að ræða það,
sem snýr að fjölmiðlum og
blaðamönnum, sem eru í þessu
tilviki f ulltrúar þess almennings,
sem dómsmálaráðherrann nýi
segist bera fyrir brjósti.
Af hálfu saksóknara ríkisins,
rannsóknarlögreglu ríkisins og
Sakadóms Reykjavíkur er ekkert
gert til þess að auðvelda blaða-
mönnum að fylgjast með hvaða
mál koma til meðferðar þessara
aðila eða hvernig þau berast
gegnum kerfið. Fjölmiðlar geta
til dæmis ekki fengið lista yf ir ný
mál, sem koma til meðferðar
þessara aðila, né heldur f réttir af
því hvaða málum er unnið að á
hverjum tíma.
Blaðamenn geta einungis spurt
um ákveðin mál, sem þeir hafa
annars staðar fengið vitneskju
um að séu til meðferðar, og þá
vill oft verða tregt um svör. Þá
hefur einnig reynst erfitt að fá
upplýsingar um hvenær hin ýmsu
mál eru tekin fyrir í dómssölum
sakadóms og víðtækar heimildir
til að loka réttarhöldum umfram
það, sem gerist í nágranna-
löndunum, hafa orðið til þess, að
dómarar beita þeim gjarnan, ef
blaðamenn eru annars vegar og
koma þannig i veg fyrir að þeir
geti fylgst með.
Ennfremur má nefna, að
blaðamönnum hefur hvað eftir
annað verið neitað um gögn varð-
andi einstök mál, sem dómstólar
hafa f jallað um.
Svo mætti benda ráðherranum
á að reyna að lyfta hulunni af
skattsvikamálunum, sem eru af-
greidd innan kerfisins í skatt-
sektanefnd án þess að f jölmiðlar
eða almenningur hafi nokkurn
möguleika á að fá upplýsingar
um niðurstöðu þeirra. Eina
undantekningin í þessu sambandi
er, ef skattsvikarinn óskar sjálf-
ur eftir þvi að málinu sé vísað til
sakadóms, þá er von til þess, að
blaðamenn geti fengið upplýs-
ingar um það, en slík meðferð
heyrirtil hreinna undantekninga.
Vilmundur Gylfason hefur til
þessa verið þeirrar skoðunar að
skattsvikarar séu hinir mestu
glæpamenn, og skyldi maður því
ætla, að hann gengist fyrir því,
að tugmilljónasvik þeirra verði
jafnopinber og fjármálaafbrot
af öðru tagi og smáþjófnaðir.
Þetta eru aðeins nokkrar
ábendingar til dómsmálaráð-
herrans og tekst honum vonandi
að leysa þessi mál og opna dóms-
kerfið, eins og hann segist vilja.
Hann getur varla, eftir allt sem á
undan er gengið, sætt sig við ann-
að en veruleg breyting verði í
dómskerfinu í hans tíð, og má
ekki láta sér nægja að það verði
aðeins „viðhorfsbreyting" eins
og hann orðar það í viðtali í
Helgarblaði Vísis á laugardag-
inn.
Pillur. hass, kókaín og englaryk
Nú þegar Vika gegn vimuefnum er haldin er ekki úr
vegi að skoða hvernig við stöndum i sambandi við
önnur vímuefni en áfengi. Áfengið er selt af ríkinu og
telst því löglegt og um notkun þess höfum við nokkuð
góðar upplýsingar. Aftur á móti eru ýmis önnur efni
notuð hér á landi sem fólk sækir í til að komast í vímu.
Víma þessi er oft kölluð vellíðunarástand en af þeim
sem betur vita flóttinn frá raunveruleikanum. Hér á
landi hafa nokkur lyf verið mjög misnotuð og finnst
mér stundum að þeir sem misnota þau séu hreinir
snillingar í lyfjafræði. Það eru ólíklegustu lyf sem
þeir ná að sulla saman í svokölluðum pillu-partýjum
sem haldin eru víða. Helst hefur maður orðið var við
að þetta fólk sæktist í Librium. Diazepin gengur
venjulega undir nafninu Dísan og er geysivinsæit og er
stundum selt á götum úti á 500 — 700 kr. stk. Mogadon
sem er svefnlyf þykir þessu fólki líka gott og notar þá
gjarnan kaffi með. Ymis önnur lyf í þessum flokki
sem eru róandi hafa skotið hér upp kolli. Þeim hefur
þá verið smyglað inn í landið og seld.
Hasshópurinn stór.
Hver hefur ekki heyrt og lesiö
i blööum um hassiö? Hér á landi
er töluvert stór hópur sem
reykir hass og fer fólk ekkert i
felur meö þaö. Fólk talar um
þaö sem sjálfsagöan hlut en
vitaskuld er þetta ekki satt þvi
aö upplýsingar frá Banda-
rikjunum og Danmörku sýna aö
þeir vita nú aö flestir þeirra
sem byrja aö reykja hass og
fara aö nota þaö aö staöaldri
fara út í önnur sterkari efni.
Enda hafa þeir sem ég hef talaö
viö og hafa haldiö því fram aö
þeir noti bara hass, viöurkennt
undir lok aö þeir hafi prófaö
eitthvaö annaö. Margir
foreldrar hafa ekki hugmynd
um þó unglingar þeirra reyki
hass heima þvl aö þeir kaupa
sér reykelsi til aö eyöa lyktinni,
svo er hassiö reykt í pipu.
Töluvert af kókaíni.
Ég hef horft upp á margan
ungan manninn veröa aö skari á
fáum árum. Tölur ættu lika aö
vera til um hversu margir hafa
látist af of stórum skömmtum
og ekki yröi ég hissa þó aöþeim
heföi fjölgaö. Amphetamin á
miklum vinsældum aö fagna og
er þvi mest smyglaö til landsins
bæöi I töfluformi og dufti. Mér
hefur veriö sagt af lyfjafræöingi
aö þaö sé litill vandi aö búa til
amphetamin og hafi þaö
hvarflaö aö mönnum hvort ekki
væru hér einhverjir sem
stunduöu þann iönaö. Þvi mikil
gróöavon er i sölu
amphetamins.
Ég staöhæfi þaö aö hér hafi
veriö selt töluvert af kókafni
sem er bæöi dýrt og hættulegt
efni. Mér hefur veriö sagt aö
grammiö sé selt á 80.000 krónur
og ekki skortir kaupendur.
Kókain er tekiö I nefiö, kallaö aö
snuffa. Þaö er selt og notaö i
þröngum hópum og er ekki auö-
velt aö komast i þá hópa. Meö
þaö er aö sjálfsögöu fariö meö
mikilli leynd. Bandarikjamenn
segja aö þeir sem mest nota
kókaín hjá þeim séu börn
efnaðara foreldra. Skyldi
þaö lika vera svo hér? Allavega
þarf fólk sem neytir þess aö
hafa töluverö auraráö.
Englaryk boðið hér.
Nýlega barst mér til eyrna aö
hér heföi veriö boöiö enn hættu-
legra efni og gengi þaö undir
nafninu englaryk sem þýöir i
raun og veru sama og dauöinn.
Þetta efni er skylt heróini og er
tekiö í nefiö, neytendur sprauta
þvi einnig i sig.
Ég hef verið spurö hvort ég
hafi heyrt nokkuö um aö mjög
ungir krakkar, t.d. i grunnskóla,
væru aö fikta I þessum efnum.
Nei, en krakkar hafa sagt mér
aö þau viti um nokkra sem hafa
lyktaö af bensini og þynni.
Kennarar ættu aö ræöa um
hættuna af þessu. Ég vil taka
þaö fram hér að flestum þeirra
efna sem ég hef talið hér upp er
smyglað til landsins, ekki bara
hér á höfuðborgarsvæöinu
heldur á hinum ýmsu stööum á
neðanmóls
Andrea Þóröardóttir segir I
grein þessari um vimuefna-
notkun hér á landi aö margir
foreldrar hafi ekki hugmynd um
þaö, þótt unglingar þeirra reyki
hass heima fyrir þvf aö þeir
kaupi sér reykelsi til þess aö
eyöa lyktinni, og svo sé hassiö
reykt I venjulegri pipu.
Þá fjallar hún einnig um önnur
og hættulegri vimuefni, sem hér
eru notuö.
landinu. Flestum þessara efna
er auðvelt aö smygla, það fer
litiö fyrir þeim, og svo er gróöa-
vonin afar mikil. Þeir sem
hingaö til hafa slett i góm og
tala um aö Island sé afskipt eyja
út i miöju Atlantshafi, ættu aö
skoöa hug sinn svolitið betur.
Nei, okkar eiturlyfjaneytendum
hefur sannanlega fjölgað mikið
á siöustu árum. Um þaö geta
þeir boriö sem fá þetta fólk til
meöferöar og þekkja þetta
alvarlega ástand vel.
Ekki efni á að loka
augunum.
Viö höfum hreinlega ekki efni
á aö loka augunum fyrir þessu
þvi viö veröum aö athuga aö allt
er þetta ungt fólk sem ánetjast
og hvaöa þjóö hefur efni á þvi að
missa æsku landsins út i slikt
böl? Fólk hefur veriö aö ásaka
fikniefnalögregluna fyrir getu-
leysi. Þeir séu alltaf að taka
einhverja og segist vera að upp-
lýsa stórmál, svo reynist þetta
ekkert, og aldrei nái þeir i neitt
efni. Þessu svara ég þannig aö
þeir sem vinna að þessum
málum gera eins vel og hægt er
aö búast viö af jafn fáum mönn-
um, og þeir hafa upplýst mörg
mál. Ef viö einhvern er aö sak-
ast þá eru þaö yf irvöld sem hafa
steinsofiö og trúa ekki hversu
alvarleg þessi mál eru. Þaö
væri þvi aö minu mati vegleg-
asta gjöfin frá þeim til barna á
barnaárinu aö kaupa simtæki
tengt viö segulband er notað
væri til aö taka á móti upplýs-
ingum frá aöilum er vildu skýra
frá vitneskju sinni um þessi mál
en hafa hingað til ekki þorað þaö
vegna hræöslu um aö upp um þá
komist.
Ég vil biöja foreldra um aö
nota þessa viku vel og ræöa öll
þessi mál ýtarlega viö börn sln.
Börnin eru framtið þessa lands.
Forðum þeim frá þessum ófögn-
uöi.
Andrea Þóröardóttir.