Vísir - 31.03.1980, Qupperneq 3

Mánudagur 31. mars 1980
3
Hæsti-
réttur
émerkir
30 ára
erföamál
Hæstiréttur hefur ómerkt erfðamál úr Rangárvallasýslu, sem
talið var fuliafgreitt með búskiptum,sem fram fóru árið 1949. Munu
þvi skipti fara fram að nýju og vakna nú ýmsar spurningar um lög-
mæti skipta á dánarbúum á undanförnum árum.
Forsaga málsins er sú, að árið
1949 lést bóndakona i Rangár-
vallasýslu frá manni sinum og
tveimur ungum börnum. Þá fór
fram uppskriftar- og virðingar-
gjörð og samkvæmt henni voru
skuldir búsins meiri en eignir.
Skiptum var þar með talið lokið.
Börnunum voru ekki skipaðir
fjárhaldsmenn við skiptin,
aðeins einn virðingarmaður var
með hreppstjóra við skiptin, en
ekki tveir, og fleiri formsatriða
ekki gætt. Auk þess var jörðin
skrifuö upp samkvæmt fast-
eignamati en ekki markaðs-
verði.
þessi málalok og kærði lög-
maður hennar úrskurðinn til
Hæstaréttar. Dómur Hæsta-
réttar kom á mánudaginn í fyrri
viku og var úrskurði sýslu-
manns hrundið og skiptaráð-
anda Rangárvallasýslu gert að
láta fara fram uppskriftar- og
virðingargjörð á óskiptu dánar-
og félagsbúinu eins og það er nú.
1 forsendum Hæstaréttar er
meöal annars vikið að þvi, að
við framkvæmd búskipta 1949
hafi brostið nokkuð á að farið
væri aö lögum og beri því að
taka búið að nýju til upp-
skriftar.
Sýslumaður hafnar Rikið bótaskylt
A siðast liðnu hausti óskaði
siðan annað barnanna, dóttir,
eftir þvi að dánar- og félagsbúi
móöur hennar, sem lést árið
1949 eins og áður segir, og eftir-
lifandi föður, yrði tekið til
skipta. Beiðni hennar var
hafnaö af sýslumannsembætt-
inu á Hvolsvelli. Lögmaður
dótturinnar ritaði þá sýslu-
manni bréf og krafðist úr-
skurðar um opinber skipti. Eftir
umfangsmikil réttarhöld og
málflutning á Hvolsvelli var
kveðinn upp úrskurður
við sýslumannsembættið, þar
sem kröfunni var synjað,
Samkvæmt dómskýrslu i
málinu frá fyrrverandi sýslu-
manni taldi hann búskiptum
hafa lokið 1949 og að hans áliti
hefði þá farið fram lögmæt upp-
skriftar- og virðingargjörð.
Úrskurður sýsiumanns um að
hafna kröfunni vár kærður til
Hæstaréttar. Þar urðu úrslit þaú
að úrskurði undirréttar var
hrundið og dómsorð á þá leið, að
viðkomandi dánarbú skyldi
tekið til opinberra skipta.
Vegna þessara málsúrslita
vakna spurningar um lögmæti
j Hæstirettur
I 1 framhaldi a
j lögmaður dótturi
I að búið yrði teki?
j uppskriftar- o
gjörðar. Lögmi
ómerkir
pessu -gerði
ir kröfu um
öpinberrar
virðingar-
ir föðurins
geröi hins vegar þær dóm-
kröfur, að lokið yrði búskiptum i
dánarbúinu i framhaldi af upp-
skrift þeirri. er fram fór árið
1949 og synjað yrði um að upp-
skrift yrði nú endurtekin.
Af hálfu dótturinnar var þvi
haldið fram, að uppskriftin frá
1949 hefði verið þannig fram-
kvæmd.að hún sé nú þýðingar-
laus, sem grundvöllur búskipta,
og beri þvi að skrifa upp eignir
búsins aö nýju.
Úrskuröur skiptaréttar
Rangárvallasýslu kom seinni
hluta febrúar siöastliðins og þar
var kröfu dótturinnar synjað og
fallist á röksemdir föðurins um
aö leggja til grundvallar skipt-
anna stöðu búsins eins og hún
var 1949,samkvæmt uppskrift er
þá var gerð.
Ekki sætti dóttirin sig við
Sæmundur
Guðvinsson
blaðamaður
skrifar
skipta á dánarbúum undanfarin
ár, þar sem svipað hefur staöið
á um.
Einnig hljóta að vakna spurn-
ingar um rétt föðurins. Hann
hefur að sjálfsögðu ekki haft
ástæðu til að ætla annað en rétt
hafi verið staðiö að búskiptum
þeinver yfirvaldið framkvæmdi
árið 1949. Kann hann þvi að telja
sig eiga fébótakröfur á'rikis-
valdið. Verðmæti búsins nú er
eflaust -yfir 100 miiljónir.
Hröð afgreiðsla
Það vekur athygli hvab mál
þetta hefur farið hratt i gegnum
dómskerfið, sem hefur iegið
undir ámæli fyrir seinagang.
Málið hófst á siðastiiönu
hausti, gögn eru vibamikil og
mörg lögfræðileg álitaefni
hljóta að hafa komið upp sem
þarna var fjallað um. Þarna
liggja fyrir tveir itarlegir úr-
skurðir sýslumannsembættisins
i Rangárvallasýslu og tveir
dómar Hæstaréttar.
Lögmaöur dótturinnar var
Jón Oddsson, hæstaréttarlög-
maöur en Páll S. Pálsson hæsta-
réttarlögmaður var lögmaður
fööurins.
Dómarar i Hæstarétti i fyrra
skiptiö voru hæstaréttardóm-
ararnir Björn Sveinbjörnsson,
Benedikt Sigurónsson og Sigur-
geir Jónsson. t dómnum nú eftir
áramót voru hæstaréttardómar-
arnir Björn Sveinbjörnsson,
Armann Snævarr, Benedikt
Sigurjónsson, Sigurgeir Jónsson
og Þór Vilhjálmsson.
-SG
Skíöabogar
Farangursgríndur p
*p
p
FJODRIN
Skeifunni 2
82944
Púströraverkstæói
83466
* ^ * * IA
Amenskar :
. * Amerískar »
SWEATSHÍRTS

m
úW
■
- N

Sendum gegn póstkröfu
Verð kr. 6900. —
Laugavegi37 Sími12861
v Laugavegi89 Sími10353