Vísir - 10.05.1980, Blaðsíða 6

VÍSIR
ítei. .i;- -VvirA i'u
■ V;,-f.
m
Laugardagur 10. mal 1980
6
1
II
i
i
II
— Því hefur verið
haldið fram að kjara-
rýrnun frá samningunum
1977 sé hátt í 20% hjá
launþegum. Hver er
kjararýrnun vinnuveit-
enda á þessum tíma?
„Þetta eru villandi tölur þvi
þarna er veriB að miöa viö á-
kveöna timapunkta og þaö er
aldrei hægt áö reikna kaup-
máttarþróun út frá einhverri
einni dagsetningu. Þaö gefur
ekki rétta mynd af heildar-
þróuninni. Ef viö litum á kaup-
máttarbreytinguna miöaö viö
heilt ár þá er kaupmátturinn
rúmlega 1% hærri á siöasta ári
heldur en hann var aö meöaltali
áriö 1977.
Þaö er auk þess erfitt aö skil-
greina kjararýrnun vinnuveit-
enda, en þaö liggja fyrir tölur
um hallarekstur atvinnuveg-
anna”.
— En þið hljótið að
hafa einhverjar tölur um
afkomu félaga í VSi al-
veg eins og iaunþegasam-
tök segjast geta sagt til
um kjör sinna félaga. Nú
segja sum samtök laun-
þega kjararýrnunina
vera alltað22% frá 1977?
„Þær tölur eru villandi. Þaö
er ekki hægt aö tala um þróun i
kaupmætti nema taka árs-
,/Það er erfitt að skilgreina kjararýrnun vinnuveitenda", segir Páll Sigurjónsson
formaður VSÍ. (Visism. BG)
möguleika og verö erlendis. Þaö
hefur auövitaö áhrif á þjóöar-
tekjurnar þannig aö þetta gæti
breyst á einni nóttu.
En þaö er grundvallaratriöi
aö lifskjörin veröa ekki ákveöin
I samningum. Þau ráöast af
verömætasköpun þjóöarbúsins i
heild”.
— Engu að síður hlýtur
að vera hægt að segjs
hvað skerðing á visitölu-
bótum þýðir miðað við ó-
breytt ástand?
„Viö leggjum þarna til lika ab
launakostnaöur I veröhækkun-
um falli út eins og er meö búvör-
urnar. Ætli þetta sé ekki nálægt
40% frádráttur frá framfærslu-
visitölunni fyrst I staö.
Ég vil leggja áherslu á aö
þetta má ekki slita úr samhengi
viö óskir okkar um þríhliöa viö-
ræöur og aukningu ráöstöfunar-
tekna meö skattalækkunum.
Þetta er óaöskiljanlegir hlutir i
einum pakka”.
— Hvað er launakostn-
aður stór hluti af útgjöld-
um fyrirtækja?
„Þaö er nokkuö mismunandi
eftir fyrirtækjum, en frá 10% og
allt upp i 60% I fiskveiöum og
fiskvinnslu en laun eru i heild
75% af þjóöartekjum. Hver
breyting hefur þvi gífurlega
þýöingu. Þaö er ýmsir þættir
sem spila inn I og þaö er ekki
hægt aB stöðva veröbóiguna
,,Lífskjörin verða ekki
ákveðin í samningum
99
meöaltöl. Ef þú tekur samn-
ingstímabiliö, meöaltaliö frá
1977 yfir á meöaltaliö 1979 þá
hefur oröiö rúmlega 1% kaup-
máttaraukning á sama tima og
þjóöartekjurnar hafa minnkaö
um rúmlega 6%. Launþegar
hafa þvi veriö aö auka hlut sinn i
þjóöartekjunum sem hafa
minnkaö og þaö eru þau áhrif
sem fyrirtækin standa frammi
fyrir”.
— Ef launþegar hafa
fengið 1% kaupmáttar-
aukningu hvað hefur á
afkoma vinnuveitenda
batnað mikið? Hvernig er
raunveruleg afkoma fyr-
irtækjanna sem alltaf eru
að barma sér?
„Afkoman er náttúrlega eng-
in föst stærö vegna þess aö hún
ræöst af þvl veröi sem fæst fyrir
framleiösluna erlendis og geng-
inu aö þvl er varöar útflutnings-
framleiösluna. Hér hefur veriö
viö þaö miöaö aö láta gengiö
siga nægilega hratt til þess aö
helstu útflutningsgreinarnar
eöa sjávarútvegurinn stæöi á
núlli.
Afkoman hefur fariö versn-
andi. Viö getum litiö til ýmissa
opinberra þjónustufyrirtækja.
Þar er sifellt aö vera aö fara
fram á hækkanir á gjaldskrám
vegna þess aö reksturinn
stendur ekki undir sér. Staöa
einkafyrirtækjanna er ekkert
betri”.
— Vinnuveitendasam-
bandið hefur birt tölur
um heimilistekjur hjóna,
unnar uppúr skatta-
skýrslum og framreikn-
aðar til þessa mánaðar,
sem sýna að helmíngur
hjóna hefur 785-1350 þús-
und á mánuði í heimilis-
tekjur. Hvað eiga þesser
tölur að sýna? Að hagur
launþega sé betri en af er
látið?
„Þaö má kannski segja aö
fólk hafi meira sér til viðurvær-
i%meira en af er látið, en þessar
tölur sýna tekjudreifinguna
vegna þess aö iaunataxtarnir
eru ekki nein viðmiöun.Þettaer
þaö sem menn komast næst þvi
að sýna tekjudreifineuna og
Hvorki virðist ganga né reka í samningum launþega og vinnuveitenda. Hinir
siðarnefndu héldu aðalfund samtaka sinna nú í vikunni og af því tilefni er
fréttaljósi beint að Páli Sigurjónssyni formanni Vinnuveitendasambands Is-
lands.
hvaö fjölskyldur hafa sér til llfs-
viöurværis”.
— Getur þetta ekki líka
sýnt hvað fjölskyldur
þurfa að hafa til að lifa?
„Þaö er endalaust matsatriöi.
í þessu felst ekkert mat á þvi
hvort þetta eru of há laun eöa of
lág. Þetta eru bara staöreyndir
um tekjudreifinguna. Þetta er
sett fram til aö upplýsa hver
raunveruleikinn er I tekjum
fjölskyldna I landinu”.
— Vantar ekki mikið á
til að sýna raunveruleik-
ann þegar ekki er greint
f rá hvað mikil vinna ligg-
ur að baki þessara tekna?
„Ég veit ekki hvort vantar
svo mikiö þar á. Viö vitum aö
viö þurfum aö vinna meira
heldur en ýmsar aörar þjóöir til
aö ná sambærilegum launatekj-
um þvi hér er minni framleiðni
og lægri þjóöartekjur. Þaö þýöir
aö viö þurfum lengri vinnutlma
heldur en aörir. Ef atvinnuveg-
irnir fengju aö þróast á eölileg-
an hátt myndu þjóðartekjur
vera hærri og fólk gæti fengiö
hærra kaup en meöalvinnutími I
viku er I kringum 50 stundir.
— Og þið segið að ekki
sé hægt að hækka kaupið
nema þjóðarframleiðsian
aukist?
„Möguleikarnir eru þrir. Þaö
er aö auka verömætasköpunina
og framleiösluna, stækka kök-
una. önnur leiö er aö auka hlut-
fall launa I þjóöartekjunum og
viö höfum sagt aö þetta hlutfall
sé orðiö svo hátt, með þvl allra
hæsta I Evrópu og verður þvi
ekki gengiö lengra á þeirri
braut þvl þá veröur einfaldlega
of litiö eftir til að endurnýja fyr-
irtækin.
Þriöja leiöin er sú aö færa
fjármagn frá rlkinu til fólksins
meö skattalækkunum og þaö er
sú leiö sem viö höfum bent á I
dag.
— Ef við víkjum að
samningaviðræðunum
sem eru í gangi. Alþýðu
sambandið segir að þið
segið nei við öllum kröf-
um en þið segið að við-
ræður geti ekki farið
fram vegna ósamstöðu
innan ASI. Hvað þarf að
gerast til að koma hreyf-
ingu á málin?
„Ég held aö þeir hjá ASÍ þurfi
aö llta af meiri skynsemi á þau
vandamál sem viö er aö etja. AB
okkar áliti eru þau svo mikil aö
þaö sé ekki einvöröungu á
í íréttaljósinu
Sæmundur
Guövinsson
blaðamaöur
skrifar
valdi ASÍ og VSÍ út af fyrir sig
aö leysa þau. Þaö þurfi aö gera i
þrihliða viöræöum og viö teljum
aö þaö yröi til mikilla bóta aö
Alþýöusambandið fengi raun-
verulegt samningaumboö fyrir
sina meölimi. Okkur viröist þaö
ekki vera fyrir hendi I dag.
Alþýðusambandiö má semja
um þessi 5% og siöan telja þeir
sig mega semja um visitölu sem
viö getum ekki séð aö þeir hafi
umboð til. A samningafundum
hafa komiö fram athugasemdir
frá vissum aöilum innan Al-
þýöusambandsins aö þaö sé
ekki einhugur um þetta. Kröfur
einstakra sambanda og félaga
innan ASI fara iangt fram úr
þessari sameiginlegu 5% kröfu.
Þar kemur stefnuleysiö fram.
— Hvað þýða kröfur
Vinnuveitendasambands-
ins mikia kjaraskerðingu,
til dæmis verðbætur á
iaun bara á sex mánaða
fresti?
„Þetta takmarkar visitölu-
greiösluna talsvert. Hins vegar
höfum viö sett þetta fram I þvi
samhengi aö þetta sé gert sam-
hliöa skattalækkunum. Ef rlkis-
valdiö fæst til samvinnu um
þessa leiö þá eiga ráöstöfunar-
tekjur, aö minnsta kosti þeirra
lægstlaunuöu ekkert aö skerö-
ast. Þegar til lengdar lætur
hefur þetta þaö mikil áhrif til aö
draga úr veröbólgunni aö viö
teljum þessa leiö tryggja betri
llfskjör en þau sem hljótast af
leiö Alþýöusambandsins sem
stefnir 1100% veröbólgu strax á
næsta ári.
Þaö eru timabundnir erfiö-
leikar sem hijótast af okkar
leiö, en ef rlkisvaldiö fæst til
þess aö taka þátt I þessar sam-
starfsleiö á hún ekki aö þurfa aö
skeröa ráðstöfunartekjur þeirra
sem hafa lægst launin”.
— Þið segið að allir
þurfi að taka á sig ein-
hverjar byrðar, nema þá
þeir lægst iaunuðu, en hve
mikil er skerðingin á
meðaltekjur eftir ykkar
tillögum?
„Þaö fer náttúrlega eftir þvl
hve langt rlkisvaldiö er reiöubú-
iöaö ganga 1 skattaráöstöfunun-
um þvl viö horfum fyrst og
fremst á ráöstöfunartekjurnar,
þaö sem fólk hefur eftir. En þaö
er mjög erfitt aö nefna ákveöna
prósentutölur um rýrnun ráö-
stöfunartekna þeirra sem hafa
hærri laun á þessu fyrsta tlma-
bili. Aöalatriöiö er aö menn
komist út úr veröbólgunni og
tryggi þar meö betri lífskjör
þegar þvi marki er náð”.
— En eruð þið ekki með
einhverja stærð um hvað
þurfi að skerða lífskjörin
áður en þróuninni verður
snúið við?
„Þaö ræöst svo mikiö af afla-
brögöum, veröi á okkar afurð-
um erlendis en nú er veruieg
tvisýna bæöi varðandi söh
meö þvl einu aö sýna aöhalds-
semi I launamálum. Rikiö þarf
aö sýna aöhaldssemi bæöi varö-
andi opinber útgjöld og stjórn
peningamála”.
— Er hægt aö hætta
þessum eilífu átökum um
kaup og kjör og taka upp
önnur vinnubrögð við
kjarasamninga?
„Þegar viö upphaf samninga
stungum viö uppá þvl aö skipuö
yröi nefnd frá vinnuveitendum
og Alþýöusambandinu til aö
meta hvaö væri til skiptanna.
Þaö var sett upp nefnd tveggja
manna, framkvæmdastjóra VSl
og ASl til aö koma þessu á lagg-
irnar.
Alþýöusambandiö reyndist þá
ekki fáanlegt til aö meta hvaö
væri til skiptanna. Þaö vildi
stofna nefnd til aö gera tillögur
um breytingar á efnahagskerf-
inu og reyndu meö þvi móti aö
drepa þessa hugmynd og geröu
þaö. Viö vildum aö sérfræöingar
skoöuöu þaö ofán I kjölinn hvaö
væri til skiptanna. Alþýöusam-
bandiö endurtók þaö hjá sátta-
semjara, aö þaö heföi ekki
áhuga á aö vera meö 1 slikri at-
hugun.
Þeir vita niöurstöðuna, en þar
á móti bentum viö strax á þaö,
aö þótt þaö væri nokkuö ljóst
hver niöurstaöan yröi af slíkri
rannsókn núna þá gæti vinnu-
brögö af þessu tagi komiö þeim
til góöa slöar þegar þjóöartekj-
ur fara vaxandi og þá þýddi ekki
fyrir vinnuveitendur aö segja aö
þaö sé ekki tilefni til launa-
hækkana þegar þjóöartekjur '
hafa raunverulega aukist.
Þegar horft er á þetta meö
langtimasjónarmið i huga þá
ættu svona vinnubrögð aö koma
báöum aöilum til góöa. Viö höf-
um lika viljaö horfa á þetta út
frá þvi sjónarmiði aö taka inn
og meta möguleika til samninga
út frá afkomu þjóöarbúsins i
heild. Afkoma fyrirtækjanna
ræðst af þvi hver afkoma þjóö-
arbúsins i heild er og afkoma
neimilanna ræöst af þvl lika.
Þetta er allt ein keöja. Afkoma
heimiianna hlýtur að versna um
leið og afkoma fyrirtækjanna.
En til þess aö bæta hag ein-
staklinganna nú veröur rlkiö aö
draga saman hjá sér og lækks
skattana”.
—SG
1
1