Vísir - 21.06.1980, Blaðsíða 17

vtsnt
Laugardagur 21. jjúnt 1980
16
VÍSIR
Laugardagur
21. júní 1980
,/Ég lofaöi þessu viötali
sumpart af því að ég átti
von á venjulegu ólukkans
sautjánda-júní-veðri og
líka vegna þess að ég
þurfti ekki aö skemmta
þetta árið," segir Arni
Tryggvason leikari þegar
ég heimsæki hann á miðj-
um þjóðhátiðardegi og
hermi uppá hann loforð um
Helgarblaðsviðtal. „A und-
anförnum árum hef ég
yfirleitt verið að skemmta
börnum niðrá Arnarhóli
um þetta leyti á
sautjándann, oftast hefur
verið rigning, síðast í fyrra
hellirigndi þegar við vor-
um að skemmta," segir
Arni og býður til sætis.
Hann er kvikur i hreyf-
ingum, lágur í loftinu og
röddin er sterk og lætur
kunnuglega í eyrum. Hann
er órakaður. Ég hef auð-
vitað ekki orð á því en er
því feginn að Ijósmyndar-
inn hefur týnt minnisblað-
inu. „Hlutverkið útheimtir
þetta," segir hann síðar í
spjalli okkar og strýkur
þriggja daga gamalt
skeggið í andlitinu. Það er
hlutverk Estragons í leik-
riti Samuels Beckett,
„Beðið eftir Godot", sem
um er rætt en Leikfélag
Akureyrar sýnir þetta verk
í Reykjavík á Listahátíð
um þessar mundir. Árni
Tryggvason hefur starfað
með Leikfélagi Akureyrar
fyrri hluta þessa árs.
Svolítið sorglegt
„Viö hjónin fórum til Akureyr-
ar 20. janúar og vorum þar fram i
maí,” segir Arni. „Þjóöleikhúsiö
og Leikfélag Akureyrar höföu
skipti á leikurum, ég fór noröur
og Þráinn Karlsson suöur. Ég ef-
ast ekki um gildi þess aö hafa
svona skipti, en manni þótti þaö
kannski svolitiö sorglegt aö æfa 1
tvo og hálfan mánuö og fá svo
heldur litla aösókn á Akureyri.
Okkur þótti þaö leiöinlegt. En þaö
er ekkert viö þvl aö segja, svona
gengur þetta i leiklistinni, annaö
hvort hefur fólk áhuga á þvi sem
maöur er aö gera eöa ekki. Leik-
ritinu var vel tekiö af þeim sem
sáu þaö, þvi er ekki aö neita. Hér
fyrir sunnan hefur veriö mikil aö-
sókn aö leikritinu og tvær auka-
sýningar, sem er sérlega
skemmtilegt þar sem þetta er liö-
ur I Listahátiö.”
„Þú ert þarna á þinum
bernskuslóöum i Iönó.”
„Já, þaö eru tuttugu ár siöan ég
lék i Iönó og mér fannst dálitiö
sérkennilegt fyrst aö koma fram
þarna aftur.”
„Og svo hefur þú veriö á öörum
bernskuslóöum I vetur, þ.e. fyrir
noröan?”
„Rétt er þaö. Ég er ættaöur aö
noröan. Ég er Hriseyingur, þó
ekki hreinræktaöur þvi ég er frá
Arskógsströndinni. Foreldrar
minir fluttu hins vegar til Hris-
eyjar þegar ég var á þriöja ári og
þar ólst ég upp. Ég á margar góö-
ar minningar frá Hrisey.”
Tók krók á leið mina
„Þaö geröist dálitiö skemmti-
legt,” heldur Arni áfram, „i sam-
bandi viö æfingarnar á Godot. Svo
mikiö var aö gerast um frumsýn-
ingarleytiö á „Herbergi 213” aö
hvergi var hægt aö fá æfingaaö-
stööu svo viö fórum bara út I
Hrisey og vorum þar I heila viku.
Viö fengum lánaö samkomuhús-
iö, þar sem ekki var veriö aö nota
þaö. Og þetta var mjög skemmti-
legt.”
„Ertu allan þinn uppvöxt i
Hrisey?”
„Nei, þegar ég var nitján ára
gamall flutti ég frá eynni og fór
þá austur á Borgarfjörö eystra og
vann I tvö og hálft ár i kaupfélag-
inu þar. Svo var ég á leiöinni
legan vinnudag og eru sjaldan
heima. Vinnutiminn er ákaflega
óvenjulegur, maöur er eiginlega
fastur i ákveönum hring og á ekki
samleiö meö fólki sem vinnur
reglulegan vinnudag, nema aö
litlu leyti. Og þaö getur veriö
dálitiö erfitt á stundum fyrir fjöl-
skylduna. En þetta er atvinna
sem maöur hefur valiö sér sjálfur
og úti þessa vinnu fer maöur ekki
án þess aö hafa áhuga á starfinu.
Ég á margar góöar endur-
minningar úr leiklistinni en auö-
vitaö koma inná milli timar sem
eru manni ekki nógu hliöhollir,
t.d. hlutverk sem kallar ekki
alltof mikiö til manns. Þaö getur
gert manni dálitiö gramt I geöi.
En ég hugsa þaö sé i færri tilvik-
um sem maöur finnur ekki eitt-
hvaö skemmtilegt i hverju hlut-
verki.
Þaö er ekki hægt aö búast viö
þvi þegar maöur leikur þrjú fjög-
ur fimm hlutverk á hverju ári aö
þau kalli öll til manns. Þegar um
atvinnuleikhús er aö ræöa veröur
maöur aö taka þvi sem aö hönd-
um ber. Auövitaö er hægt aö hafa
mótmæli i frammi en kannski
ekki neita . Og ég man ekki til
þess aö ég hafi nokkru sinni neit-
aö aö leika hlutverk. Og hafi ég
einhvern timann haft sérlega
leiöinlegt hlutverk, þá er ég búinn
aö gleyma þvi.”
Kristin Nikulásdóttir eiginkona
Arna, kemur nú til okkar, heilsar
blaöamanni og húsbóndinn segir:
„Sestu hérna hjá okkur, Stina
min”. Hún kveöst koma aö vörmu
spori. Arni heldur áfram þar sem
frá var horfiö:
„Er þaö ekki eins og þaö ætti aö
vera i lifinu, á maöur ekki aö
gleyma þvi leiöinlega?
Leikarablóð í ættinni
„Vaknaöi áhugi þinn á leiklist
strax á unglingsárunum þegar þú
varst i Hrisey?”
„Þaö var ekkert starfandi leik-
félag I Hrisey á þessum árum, en
samt leikiö töluvert og alla jafna
tvö leikrit á vetri. Þaö eru ekki
nein stórhlutverk eins og gefur aö
skilja en leiklistaráhuginn mikill.
Ég veit ekki hvort þaö hafi nokk-
urn timann hvarflaö aö mér á
unglingsárunum aö gerast leik-
ari. En kannski hefur þetta veriö i
blóöinu. Þaö er dálitiö skrýtiö aö
móöir min, nú 94 ára gömul, haföi
sem ung stúlka ákaflega mikla
löngun til þess aö veröa leikari. A
þeim tima held ég mér sé óhætt
aö segja aö ekki hafi veriö um
leiklist aö ræöa nema á Mööru-
völlum. Og þá léku konur aldrei!
Þegar móöir min flutti svo til
Hriseyjar lék hún I þó nokkrum
leikritum. Ég man aöeins eftir
henni einu sinni þegar ég var
smákrakki og gleymi þvi aldrei
hvaö mér þótti þaö sérkennilegt
áttta ára stráknum.
Táknrænt fyrsta hlut-
verkið
Ég lék aöeins eitt hlutverk i
Hrisey þegar ég var krakki I
skóla. Þaö hlutverk var kannski
dálitiö táknrænt fyrir þaö sem á
eftir fór þvi þá lék ég kvenmann!
Ég lék gamla konu sem var aö
kenna barnabörnum sinum aö
þekkja á klukkuna. Táknrænt
segi ég sökum þess aö þaö er taliö
aö ég hafi slegiö fyrst I gegn I
„Frænka Charlies”.
Þegar ég kom á Borgarf jörö lék
ég I nokkrum leikritum. Ég var i
ungmennafélaginu og stundaöi
iþróttir nokkuð og lenti þar I góö-
um félagsskap þar sem leiklist
var I hávegum höfö. Þarna voru
margir ágætir leikarar, — eins og
reyndar I öllum þorpum á Islandi.
Þetta er stórmerkilegt þjóöfélag
hvaö þaö snertir. Ég held tæpast
aö þaö sé til sá staöur á landinu
þar sem leiklist hefur ekki veriö
meira eöa minna stunduö. tlt-
lendingar standa alveg gapandi
yfir þvi hversu leikhúsaösókn er
mikil hér á tslandi.”
Kristin er komin meö hrásalat
fyrir strákana til þess aö narta i
meöan spjallaö er. En Arni held-
ur sinu striki.
„Þetta er áreiöanlega mjög
gott fyrir alla þar sem leiklistin
er svo stór þáttur af félagslifinu.
Ég veit t.d. hvernig þetta er i
Hrisey.”
„Ég man ekki til þess.aö ég hafi nokkru sinni neitaö aö leika hiutverk.”
„Umfram aíít
audmjúkur
gagnvart
Ustinni
Arni
Tryggvason
leikari í
þjódhátiðarrabbi
Þaö sem nafni Hriseyjar hefur
aftur skotið upp spyr ég hvort
hann hafi ekki átt góöa æsku i
eynni.
„Jú.mjög skemmtilega. Æskuár
min i Hrisey eru mér mjög eftir-
minnilegur timi, enda er þaö svo,
aö ég hef ekki getað slitiö mig frá
eynni. Svo færöist þetta yfir á
frúna lika. Viö erum búin að
stunda þarna sjó i tuttugu ár.”
Kristin og Arni hafa komiö sér
upp húsi i Hrisey og dvelja þar I
öllum sinum fristundum þegar
þau koma þvi viö og stunda þar
sjóinn af kappi á nýju fleyi sinu.
Góður í tíu til tólf föðmum
„Þú hefur kannski ætlaö þér aö
veröa sjómaöur, þó annaö hafi
oröiö ofan á?”
„Já, ef ég hef ætlað mér nokk-
uö, ég veit þaö ekki. Minn hugur
stóö mikiö til þess aö veröa sjó-
maöur og það er I mér mikill sjó-
maöur. Ja, kannski ekki mikill,”
segir hann og skellir upp úr.
„Svona fjörufiskari sem sér alltaf
heim. Út á reginhafi vil ég ekki
vera. Kannski heföi ég aldrei get-
aö oröiö alvörusjómaöur, en ég er
mjög góöur svona viö fjörurnar, á
tiu til tólf föömum.”
„Hann er flinkur aö fá hann
þar,” segir Kristín „en ég vil á
hinn bóginn fara eitthvert langt út
á haf.”
„Ég held aö henni væri alveg
sama þó hún sæi aldrei land,”
segir Arni.
Mikið slys
Nú sneruhn viö okkar kvæöi i
kross sem sagt er og leikhúsmálin
á Akureyri voru rædd um stund:
„Þaö er búiö aö segja upp öllu
fólki hjá Leikfélagi Akureyrar”,
segir Arni, ,„og framtlðin hjá
þeim er mjög óörugg. Ég tel þaö
yröi mikiö slys ef atvinnuleikhús
legöist niöur á Akureyri. Þaö væri
hrein skömm aö þvi! Leikhúsiö er
þaö dýrt i rekstri aö þaö getur
ekki starfað meö óbreyttu fyrir-
komulagi og þaö veröur aö auka
styrkveitingar, ef afstýra á slys-
inu.”
Mannlifið hefur svo marg-
ar skoplegar hliðar
Frá leikhúsmálum nyöra höld-
um viö yfir I heim hugmyndanna
og reviuleikhús eru nefnd á nafn.
Arni hefur oröið:
„Þaö sem uppá hefur verið boö-
iö á þessu sviöi á undanförnum
árum hefur gert sig ágætlega og
ég er alveg sannfæröur um þaö aö
hér væri hægt aö reka reviuleik-
hús. Þaö er ekki svo litiö alltaf aö
gerast I þjóöfélaginu! En kannski
vilja menn ekki leggja sig niöur
viö þetta, e.t.v. finnst góöum höf-
undum einhver skömm af þvi aö
skrifa fyrir reviur. En þaö er
engu likara en aö þetta leiklistar-
form hafi dáiö út meö Haraldi A.
Alfreð, Indriöa og Tómasi. Ég
tók þátt i revium tvisvar eöa
þrisvar sinnum og ég man þaö
var alveg rokgangur i þessu.
En þó þetta hafi veriö sérlega
góöir menn, furöar maður sig
samt á þvi aö reviuleikhús skuli
ekki hafa verið reynt aftur, ein-
faldlega vegna þess aö mannlifiö
hefur svo margar skoplegar hliö-
ar. Ég veit ekki hvaö er aö. Erum
viö kannski aö veröa svona
húmorslausir?
Harmskopið fellur mér
best
„Nú hefur þú jöfnum höndum
leikiö I gamanleikjum og alvar-
legum leikritum, hvort hefur fall-
iö þér almennt betur?”
„Ég hef mjög gaman af hvoru
tveggja. Þaö sem menn kalla
þeir, „bara svona tíu minutur.”
„Ég hef ekki nokkurn skapaöan
hlut,” segi ég. „Þú þarf ekkert aö
gera,” segja þeir, „þú getur bara
komiðog syo kemur þetta.” — En
þaö er bara aldeilis ekki svoleiöis.
Ég get ekki verið fyndinn nema
ég sé búinn aö undirbúa mig.”
„Halló, Lilli klifurmús"
Arni er kunnur fyrir þátt sinn i
barnaleikritum, ég spyr hann
hvort viö gerum nóg fyrir börnin i
leikhúsi.
„Areiöanlega ekki, viö þurfum
aö sinna þeim meira. Þaö veröur
lika aö gera þá kröfu til höfunda
aö þeir skrifi ekki bara fyrir börn,
þvi börn eru fólk. Ég vil heldur
tvær sýningar fyrir fulloröna en
eina fyrir börn sökum þess aö þaö
er miklu erfiöara. Þau eru miklu
kröfuharöari áhorfendur.
Þegar fullorönu fólki likar eitt-
hvaö ekki I leikhúsi þegir þaö, en
þaö gera börn ekki. Þau vilja fá
sitt. En ég hef haft mjög gaman
af þvi aö leika fyrir börn og mér
þykir skemmtilegt þegar börn
hrópa aö mér á götu: „Halló, Lilli
Klifurmús.” Þaö hlýjar um
hjartaræturnar.”
„Ertu hamingjumaöur?”
„Ég get ekki sagt annaö. Ég
veit ekki undan hverju ég ætti aö
kvarta.”
„Hvaö meturöu mest I fari ann-
arra?”
„Ég met mest i fari fólks aö þaö
sé heiöarlegt. Og hvaö leiklistina
snertir aö vera heiöarlegur og
samkvæmur sjálfum sér, — og
umfram allt auömjúkur gagnvart
listinni. Þannig vil ég aö allir séu
og þá hlýtur árangurinn aö veröa
góöur. Ég get ekki annaö sagt en
ég hafi kynnst nema góöu fólki.”
Svo endum viö spjalliö á þjóö-
hátiöartertu Kristinar en af þvi
áti fara engar sögur.
—Gsal
Texti: Gunnar Salvarsson
hálfan mánuö eöa svo, ætlaöi aö
taka mér sæmilegan tlma I þaö aö
skoöa mig um, enda aldrei fyrr
komiö hingaö i höfuöborgina. Og
þá var hann bara búinn aö ráöa
mig 1 kjötbúö aö Laugavegi 2, hjá
Tómasi Jónssyni Svo sagöi hann
viö mig aö ég yröi aö sækja um
skólann hjá Lárusi Pálssyni, sem
auglýstur yröi um haustiö. Þar
var ég I þrjú ár.”
„Færri tilvik sem maður
finnur ekki eitthvað
skemmtilegt"
Arni gerir hlé á máli sinu. Segir
svo:
„Ég kannski sé ekkert eftir
þessu, ekki svoleiöis. Þetta hefur
gengiö svona þokkalega. Ég held
ég megi vera sæmilega ánægöur
meö mitt hlutskipti. Ég á ágæta
konu og þaö er ekki litiö atriöi hjá
mönnum sem vinna mjög óvenju-
„Þaö eru tuttugu ár siöan ég lék I Iönó og mér fannst dálitiö sérkenni-
legt fyrst aö koma fram þarna aftur.”
harmskop fellur mér eiginlega
best. Ég hef verið svo heppinn aö
festast ekki I neinu ákveönu þó
gamanleikurinn hafi oröiö ofan á i
gegnum árin. Ég byrjaöi aö leika
á þeim timamótum þegar Þjóö-
leikhúsiö var aö opna og flestir
leikarar fóru þangaö. Viö sem
vorum á hinn bóginn nýgræöingar
og vorum I Iönó þurftum jöfnum
höndum aö leika gaman og al-
vöru. Og þetta tel ég hafa verið
lán.
„Gamanleikurinn hefur þó ein-
kennt þinn feril meira en annaö.”
„Vegna þess aö skopiö nær aö
þvi er viröist til fleiri þá er eöli-
legt aö svo sé. Og ég er þeirrar
skoöunar, aö a.m.k. 80% af fólki
fari I leikhús til þess aö skemmta
sér. Svo er lika svo hollt að hlæja.
Þaö sagöi einu sinni læknir viö
mig: „Ef þú getur komiö fólki til
aö hlæja frá innsta hjartans
grunni, þá er þaö á viö mörg
meöalaglös.”
„Reynir þú yfirleitt aö sjá bros-
legu hliðar lifsins?”
„Já, þaö hefur fylgt mér aö
vera bjartsýnn. Þaö hefur veriö
sagt um gamanleikara aö þeir
séu heldur leiöinlegir og erfiöir á
heimili. Ég vil nú ekki alveg
skrifa undir þaö. Ég held ég sé
ekkert átakanlega leiöinlegur
heima. Kannski mátulega. Þessi
skoðun er þó skiljanleg aö mörgu
leyti, þvi einhvers staöar veröa
gamanleikarar aö slappa af og þá
er þaö auövitaö helst heima hjá
sér.
Þaö hefur stundum veriö hringt
til mln og ég beöinn aö koma og
skemmta einhvers staöar. „Þú
þarft ekki aö vera lengi,” segja
heim, búinn aö senda dótiö mitt
heim I Hrisey og ætlaöi aö gerast
sjómaöur, en tók krók á leiö mina
og fór hingaö til Reykjavikur. Ég
átti hér og á hér tvær systur og
hugöist heimsækja þær, en endir-
inn varö sá aö ég fór aldrei aftur
til Hriseyjar ekki til þess aö vera
þar, — nema bara á sumrin.”
Réð mig í kjötbúð
',Var þaö leiklistin sem
hremmdi þig?”
„Já,” segir hann en dregur tón-
inn þó aðeins viö sig. „Ég haföi
leikiö I nokkrum leikritum austur
á Borgarfiröi og Jón Björnsson
kaupfélagsstjóri ýtti mér eigin-
lega út I þetta. Hann sagöi aö ég
ætti annaö hvort aö fara I söng-
nám eöa leiklistarnám, og réöi
mig hér I kjötbúö aö mér for-
spuröum!” Hann hlær, en heldur
svo áfram.
„Ég var búinn aö vera hér i
Arni Tryggvason og Kristin Nikulásdóttir. „Þaö hefur veriö sagt um gamanleikara aö þeir séu heldur
leiöinlegir og erfiöir á heimili. Ég vil nú ekki alveg skrifa undir þaö.”
17