Morgunblaðið - 05.06.2002, Síða 20

ERLENT
20 MIÐVIKUDAGUR 5. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
FIMM manns hlutu skotsár í óeirð-
um í Belfast á N-Írlandi í fyrrinótt.
Þetta var fjórða kvöldið í röð sem
til átaka kemur milli mótmælenda
og kaþólikka annars vegar og milli
óeirðaseggjanna og lögreglunnar
hins vegar en lögreglan varð illa úti
er hún reyndi að stilla til friðar.
Nítján lögreglumenn særðust í
átökunum skv. frétt PA en kalla
hefur þurft út varalið lögreglunnar
til að kveða bardagana niður. Eins
og fyrri daginn kom til átaka milli
kaþólikka og mótmælenda sem búa
í nokkru návígi við tilteknar götur í
Austur-Belfast. Höfðu mótmæl-
endur verið að minnast þess að
fimmtíu ár eru nú liðin frá því að
Elísabet II. var krýnd drottning. Er
talið að allt að eitt þúsund manns
hafi tekið þátt í götubardögunum í
fyrrinótt. Talsmaður lögreglunnar
fullyrti að öfgahópar sam-
bandssinna (UDA og UVF) og lýð-
veldissinna (IRA) stæðu fyrir átök-
unum. Hann vildi þó ekki svara því
hvort það þýddi að vopnahlé hóp-
anna væru fyrir bí.
Mark Durkan, aðstoðarforsæt-
isráðherra í heimastjórn Norður-
Írlands, en hann kemur úr röðum
hófsamra kaþólikka, tók undir
þessi orð. „Svo virðist sem ýmis
öfgasamtök séu tilbúin til að stuðla
að spennu og vandræðum í þeirri
trú að þau hagnist á afleiðing-
unum,“ sagði hann.
Hvatti Colin Cramphorn, aðstoð-
arlögreglustjóri, bæði kaþólikka og
mótmælendur til að sýna stillingu.
Kona gengur framhjá bíl, sem skemmdur var í óeirðum í fyrrakvöld í
Belfast. Kalla varð út varalið lögreglu til að binda enda á átökin.
Harðir bardag-
ar í Belfast
ÍRANSKA fréttastofan IRNA
sagði í gær, að nýlega hefði sést
til talibanaleiðtogans Muham-
ed Omars í Helmand-héraði í
Suðvestur-Afganistan, en þar
hafa breskir hermenn gert
mikla leit að honum. Hafði
fréttastofan það eftir héraðs-
stjóranum, að Omar hefði verið
þar á ferð ásamt einhverjum
hópi manna. Hann flýði frá
Kandahar eftir uppgjöf talib-
ana fyrir hálfu ári og hefur
hans verið leitað mikið síðan.
Kúariða
í Ísrael
ÍSRAELSKA landbúnaðar-
ráðuneytið tilkynnti í gær, að
komið væri upp fyrsta tilfellið
um kúariðu í Ísrael. Fannst
hún í tíu vetra kú, sem slátrað
var í Golan-hæðum. Hefur
ráðuneytið farið fram næstum
einn milljarð íslenskra króna til
að koma í veg fyrir, að riðan
breiðist út. Hefur nú sala á
kjöti af gripum, sem eru eldri
en 30 mánaða, verið bönnuð en
á þeim aldri kemur sjúkdóm-
urinn oft fyrst fram.
Erfið sjúk-
dómsgreining
LÍTIL, sænsk stúlka, sem átt
hefur við öndunarerfiðleika að
etja í sjö mánuði, hefur nú feng-
ið bót meina sinna. Í ljós kom,
að jarðhneta var föst í annarri
nösinni en það hafði farið fram
hjá þremur læknum. Sá fjórði
fann hana og fjarlægði. Það var
ekki aðeins, að stúlkan ætti
bágt með að draga andann
vegna hnetunnar, heldur olli
hún því líka, að hún misst allt
lyktarskyn. „Ég finn blómailm“
var það fyrsta, sem hún sagði
er hnetan var á burt.
Kaþólskir
kvenprestar?
ELLEFU konur ætla að láta
vígjast sem kaþólskir prestar
síðar í þessum mánuði þótt þær
eigi það á hættu að vera settar
út af sakramentinu fyrir vikið.
Er um að ræða þrjá austurrísk-
ar, þrjár þýskar og fimm
bandarískar konur og mun
vígslan fara fram á leynilegum
stað í „Mið-Evrópu“ 29. júní.
Mayr-Lumetzberger, fyrrver-
andi nunna, sem nú er gift
kona, sagði, að ónefndur, kaþ-
ólsku prestur myndi annast
vígsluna. Minnti hún á, að
helmingur kristinna manna
væri konur. Nokkrir frammá-
menn í kirkjunni hafa fordæmt
þessa fyrirætlan og ítrekað, að í
kaþólskum sið megi aðeins
karlar vera sáluhirðar.
Lest í
gegnum rútu
ÞRJÁTÍU manns að minnsta
kosti týndu lífi í gær er hraðlest
tætti í sundur yfirfulla fólks-
flutningabifreið við borgina
Izzatnagar á Austur-Indlandi.
Talsmaður indversku járn-
brautanna sagði, að bílstjórinn
hefði opnað öryggishlið við
teinana og reynt að komast yfir
þá þótt hann hefði vitað, að
hliðið var lokað vegna þess að
lestin var að koma.
STUTT
Talibana-
leiðtoginn
sást í Afg-
anistan
SVOKÖLLUÐ „pólitísk rétt-
hugsun“ hefur nýverið sætt harka-
legri gagnrýni í Bandaríkjunum og
hafa foreldrasamtök og mennta-
menn mótmælt þessu bandaríska
menningarfyrirbæri opinberlega í
því augnamiði að koma menntun
barna sinna til varnar. Upphlaup-
inu ollu fregnir af því að á vegum
menntamálaráðuneytis New York-
ríkis hafi vísvitandi verið gerðar
„hreingerningar“ á skrifum
þekktra höfunda, þ. á m. fram-
kvæmdastjóra Sameinuðu þjóð-
anna, Kofis Annans, til þess að
fjarlægja orð sem gætu virst orka
tvímælis.
Móðgandi orð
Ritin eru hluti af árlegum ensku-
prófum, þar sem nemendur eru
beðnir að segja skoðanir sínar á
skrifum bandarískra og erlendra
höfunda. En hvað er til bragðs að
taka ef þessi skrif innihalda móðg-
andi orð eða tilvísanir til kynþáttar,
trúar, kynhneigðar eða beinlínis
gagnrýni á bandarísk stjórnvöld?
Það var í slíkum tilvikum sem
menntamálayfirvöld gripu til rit-
skoðunar.
Samkvæmt gögnum er lögð voru
fram á blaðamannafundi í New
York á mánudaginn hafa 20 af 26
textabrotum sem notuð hafa verið
á enskuprófum undanfarin þrjú ár
verið hreinsuð og fjarlægt úr þeim
allt sem skilja mætti sem móðg-
andi. Þar á meðal var ræða eftir
Annan, þar sem hann nefnir að
bandarískur almenningur sýni SÞ
eindreginn stuðning „burtséð frá
því hvað er sagt eða gert í
þinginu“. Hafði síðasti hluti setn-
ingarinnar verið strikaður út til
þess að forðast svo mikið sem
dulda gagnrýni á bandaríska þing-
ið.
Of mikið af Guði
Skrif Elies Wiesels, sem lifði af
helförina gegn gyðingum og hlaut
síðar Nóbelsverðlaun, voru tálguð
til vegna þess hve oft hann talar
um Guð. „Maðurinn, sem skapaður
var í mynd Guðs, vill vera frjáls
líkt og Guð er frjáls,“ skrifaði
Wiesel í einni af sínum þekktustu
ritgerðum. Menntamálaráðuneytið
vildi fyrir alla muni forðast að upp
kæmu umræður um gildi trú-
arinnar og einfaldaði því hlutina
svolítið: „Maðurinn vill vera frjáls.“
Í smásögu eftir rússneska rithöf-
undinn Anton Tsjekhov var strikað
út atriði þar sem auðug kona lætur
þjónustufólk sitt fara úr hverri
spjör til þess að hún geti leitað á
því að stolnum skartgrip. En Er-
nesto Galarza, sem skrifaði um
mexíkóska innflytjendur í Kali-
forníu, var aftur á móti „leiðréttur
á listrænan máta“, þegar „gringo-
dömu“ (gringo er spænskt slang-
uryrði er merkir útlendingur, oft í
niðrandi merkingu) var breytt í
„bandaríska dömu“.
Jeanne Heifetz, sem uppgötvaði
þessar breytingar, sagði að próf
sem þessi væru „hættuleg vitund-
arþroska barnanna“. Donna Lieb-
erman, framkvæmdastjóri Borg-
araréttindasamtaka New York,
sagði, að með svona ritskoðun væri
troðið upp á nemendur „undarlegri
bókstafstrú sem gefur ekkert rúm
fyrir mismunandi menningar-
hugmyndir“.
Í beiðni sem send var mennta-
málaráðherra New York-ríkis,
Richard Mills, undirrituð af framá-
mönnum í menntamálum og útgáfu,
var þess krafist að þegar yrði látið
af þessum aðferðum. „Burtséð frá
spurningum um höfundarrétt og
sanngirni teljum við þessar aðfarir
óviðunandi fyrir menntun og stang-
ast á við augljósa túlkun á fyrsta
viðaukanum,“ sagði í beiðninni, og
var þar skírskotað til viðauka við
bandarísku stjórnarskrána, sem
tryggir málfrelsi.
Pólitísk rétthugsun for-
dæmd í kjölfar ritskoðunar
New York. AFP.
’ Hættulegt vitundarþroska
barna ‘
GEORGE Tenet, yfirmaður
bandarísku leyniþjónustunnar
(CIA), ræddi í gær við Yasser
Arafat, forseta heimastjórnar Pal-
estínumanna, en Bandaríkjamenn
reyna nú að miðla málum í Mið-
Austurlöndum á nýjan leik.
Ræddu þeir Tenet og Arafat um
leiðir til að ná fram umbótum á ör-
yggissveitum Palestínustjórnar,
sem gagnrýndar hafa verið fyrir
að þeim tækist ekki að afstýra
ítrekuðum sjálfsmorðsárásum Pal-
estínumanna gegn ísraelskum
borgurum.
Arafat er sagður hafa kynnt til-
lögur sínar fyrir Tenet og fólu þær
m.a. í sér fækkun liðsmanna í ör-
yggissveitunum og að eftirlit með
sveitunum yrði eflt til muna. Ara-
fat hefur sagt að hann styðji
breytingar á öryggissveitunum en
sumir palestínskir stjórnarerind-
rekar segja þörfina á umbótum
ýkta, og að það sé hægara sagt en
gert að tryggja að sveitirnar verði
að fullu undir einni stjórn.
Ofbeldi hélt áfram að setja svip
sinn á stöðuna í Mið-Austurlönd-
um en ísraelski herinn skaut í gær
sextán ára palestínskan pilt til
bana í bænum Hebron á Vest-
urbakkanum. Hafði hann verið í
hópi ungmenna sem köstuðu grjóti
að hermönnum.
Sleppa ekki Sadaat
Í fyrrakvöld hafði palestínska
heimastjórnin tekið þá ákvörðun
að hlíta ekki úrskurði hæstaréttar
heimastjórnarinnar þess efnis, að
Ahmed Sadaat, leiðtoga Alþýðu-
fylkingarinnar fyrir frelsun Palest-
ínu (PFLP), skyldi sleppt úr haldi.
Sadaat hefur verið í umsjá banda-
rískra og breskra fangavarða í
fangelsi á Vesturbakkanum und-
anfarnar vikur í samræmi við sam-
komulag sem náðist milli Ísraela
og Palestínumanna í apríl.
Heimastjórnin sagðist ekki geta
sleppt Sadaat enda hefði Ísr-
aelsstjórn hótað því að leita Sad-
aat uppi sjálf, yrði honum sleppt
úr haldi, en Ísraelar saka Sadaat
um að hafa verið viðriðinn morðið
á ferðamálaráðherra landsins í
fyrra.
Arafat og Tenet ræddu
umbætur í öryggismálum
Reuters
Palestínsk kona í húsi sínu í Balata-flóttamannabúðunum í gær. Ísr-
aelsher réðst á búðirnar og olli miklu tjóni á húsinu, einnig réðst herinn
á búðir við borgina Nablus og skaut til bana 16 ára ungling í Hebron.
Jerúsalem. AFP.