Morgunblaðið - 26.10.2002, Síða 56

56 LAUGARDAGUR 26. OKTÓBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ






 




 

 






    

  ! "    
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
Í MORGUNBLAÐINU 23. október
2002 birtist grein frá Ingibjörgu
Björnsdóttur og félögum sem
nefndist „Bólusetningar – þitt val“.
Þar sem í grein-
inni er mikið af
villandi upplýs-
ingum og tilgang-
ur hennar auðsjá-
anlega að hvetja
foreldra til að
láta ekki bólu-
setja börnin sín,
vil ég koma
nokkrum upp-
lýsingum og leið-
réttingum á framfæri.
Einkennilegt er að höfundar hafa
eingöngu einblínt á umræðuna um
skaðsemi bólusetninga og sleppa al-
gjörlega að ræða um gagnsemi
þeirra.
Þótt bólusetningasjúkdómar sjáist
ekki lengur hér á landi, eru þeir enn
algengir víða um heim. Samkvæmt
upplýsingum Alþjóðaheilbrigðis-
málastofnunarinnar (WHO) deyja
um 2 milljónir barna í heiminum á ári
af völdum sjúkdóma sem bólusetn-
ingar hefðu getað komið í vega fyrir.
Þar af deyja um 700.000 af völdum
mislinga.
Ávinningur af bólusetningum hér
á Íslandi hefur verið eftirfarandi:
1) Heilahimnubólgubakterían
hemophilus influenzae b: Almenn
bólusetning hófst hér á landi 1989.
Fyrir þann tíma greindust um 15–20
tilfelli á ári og voru flest börn undir
tveggja ára. Fimm prósent dóu og
allt að 30% fengu alvarlegan heila- og
heyrnarskaða. Eftir 1989 hefur bakt-
erían hins vegar varla greinst hjá
nokkrum einstaklingi og má þakka
það bólusetningunni. Engar alvar-
legar aukaverkanir bólusetningar-
innar hafa sést.
2) Mislingar, hettusótt, rauðir
hundar, barnaveiki, stífkrampi, löm-
unarveiki, kíghósti: Almennar bólu-
setningar gegn þessum sjúkdómum
hófust hér á landi á tímabilinu 1950
til 1989. Fyrir tíma bólusetninganna
greindust fleiri hundruð einstakling-
ar á ári með einhverja þessara sýk-
inga. Margir dóu og enn fleiri hlutu
ýmiss konar örkuml. Flestar þessara
sýkinga hafa ekki sést hér á landi sl.
10–40 ár þökk sé bólusetningum.
Engar alvarlegar aukaverkanir bólu-
setninganna hafa verið tilkynntar.
Sumarið 2002 geisaði mislingafar-
aldur á Ítalíu vegna lélegrar þátt-
töku í mislingabólusetningu. Nokkur
þúsund börn veiktust, 13 fengu al-
varlega heilabólgu og 3 dóu. Þetta
gæti einnig gerst á Íslandi ef almenn
þátttaka í mislingabólusetningu
minnkaði.
3) Aukaverkanir núverandi ung-
barnabóluefna: Allir foreldrar
þekkja að bólusetningar geta valdið
vægum aukaverkunum eins og roða,
þrota og eymslum á stungustað, hita
og óværð. Þessar aukaverkanir eru
hins vegar vægar og ganga yfir á
nokkrum dögum. Alvarlegum auka-
verkunum eins og blóðþrýstingsfalli,
slappleikaköstum og krömpum hefur
verið lýst erlendis eftir eina af nokkr-
um milljónum bólusetninga og gæti
því gerst hér á landi einu sinni á 40–
50 ára fresti. Ávinningur bólusetn-
inganna er hins vegar margfalt meiri
eins og að ofan er rakið.
Skráningakerfið VAERS (vaccine
adverse effect reporting system) í
Bandaríkjunum sem höfundar geta
um, er kerfi þar sem allir atburðir
sem hugsanlega tengjast bólusetn-
ingum eru skráðir án þess að um
sannað orsakasamhengi sé að ræða.
Því er ekki hægt að fullyrða að bólu-
setningar valdi 1% dauðsfalla eins og
höfundar telja. Skaðabætur þær sem
getið er um að greiddar séu í Banda-
ríkjunum eru greiddar án þess að um
sannað orsakasamband sé að ræða
við bólusetninguna. Bótakerfið sjálft
sem slíkt er því ekki sönnun á skað-
semi bólusetninga.
4) Meningókokka C bólusetning á
Íslandi: Bóluefni gegn þessari bakt-
eríu kom á markað 1999 og síðan þá
hafa Bretar og Írar bólusett yfir 20
milljónir einstaklinga. Þar hefur til-
fellum af völdum meningókokka C
fækkað um 90% og bólusetningin
hefur því bjargað lífi og heilsu hundr-
uða barna.
Hér á landi má búast við að bólu-
setningarherferðin muni koma í veg
fyrir um 100–150 tilfelli á næstu 10
árum og muni bjarga um 30–40 börn-
um frá dauða eða öðrum alvarlegum
afleiðingum.
Áframhaldandi ungbarnabólu-
setning mun að öllum líkindum út-
rýma bakteríunni hér á landi. Rann-
sóknir á þessu bóluefni og reynsla af
öðrum svipuðum bóluefnum bendir
til að vernd muni endast alla ævi en
þetta er að sjálfsögðu ekki vitað með
vissu.
Bretar hafa fylgst mjög vel með
öllum hugsanlegum aukaverkunum í
uppgjöri þeirra eftir um 15 milljónir
bólusetninga var ekki hægt að tengja
neina alvarlega aukaverkun bólu-
setningunni.
Það er því ekki rétt að á Íslandi sé
verið að gera tilraunir á börnum.
Tími tilrauna er liðinn og tími kom-
inn til að bjarga heilsu barnanna
okkar.
Ég vona að hugur fylgi máli þegar
höfundar segja að þeir séu ekki að
hræða fólk frá því að láta bólusetja
börnin sín. Enginn sem ber um-
hyggju fyrir heilsu íslenskra barna
getur réttlætt að 1–2 börn deyi ár-
lega af völdum meningókokka C þeg-
ar öruggt og virkt bóluefni er til.
Því hvet ég íslenska foreldra til að
láta bólusetja börn sín gegn men-
ingókokkum C og halda áfram hinni
frábæru þátttöku í almennum ung-
barnabólusetningum sem tryggt hef-
ur börnunum okkar góða heilsu hing-
að til.
ÞÓRÓLFUR GUÐNASON,
yfirlæknir á sóttvarnasviði
Landlæknisembættisins.
Bólusetningar
– verndaðu
barnið þitt
Eftir Þórólf Guðnason:
Þórólfur
Guðnason