Morgunblaðið - 21.11.2002, Blaðsíða 23

HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 21. NÓVEMBER 2002 23
AUKA þarf vatnsrennsli í Elliða-
ánum á þurrkatímum til að koma í
veg fyrir að hluti þeirra þorni upp
eins og gerst hefur að undanförnu.
Þetta er mat Stefáns Jóns Hafstein
borgarfulltrúa. Borgarráð sam-
þykkti á fundi sínum á þriðjudag
ályktun þar sem lögð var áhersla á að
Orkuveita Reykjavíkur tryggi að
vatnsrennsli ánna nægði til að lífríki
yrði viðhaldið. Aðstoðarforstjóri
Orkuveitunnar segir stýringu á
vatnsrennsli háða því hversu mikið
vatn sé í Elliðavatni hverju sinni.
Elliðaárnar greinast í tvær kvíslar
nokkru neðan við vatnsveitubrúna í
Árbæ og að undanförnu hafa verið
brögð að því að vestari kvíslin hafi
þornað upp. Í minnispunktum að-
stoðarforstjóra Orkuveitunnar sem
lagðir voru fram á borgarráðsfundi á
þriðjudag kemur fram að þetta gerist
þegar vatnsrennsli í ánum fer niður
fyrir tvo rúmmetra á sekúndu. Hægt
sé að koma í veg fyrir þetta með því
að veita meira vatni úr Elliðavatni í
árnar en það hafi hins vegar áhrif til
lækkunar vatnsborðs þar.
Ákvörðun um sérstakan
ráðgjafahóp frestað
Að sögn Stefáns Jóns beindi borg-
arráð þeim tilmælum til Orkuveit-
unnar að séð yrði til þess að vatns-
rennsli í ánum nægði til þess á öllum
tímum að lífríki yrði viðhaldið án
þess að sveiflur í vatnsmagni ógnuðu
því. Þá hafi verið óskað eftir því að
gripið yrði til ráðstafana til að
tryggja að það vatn sem rennur frá
Elliðavatni fari um báðar kvíslar
ánna.
Að auki hafi komi fram tillaga um
að þessum tilmælum yrði fylgt eftir
með stofnun sérstaks ráðgjafahóps
en afgreiðslu hennar hafi verið frest-
að.
„Ástæðan fyrir þessu er einfald-
lega sú að þeir eru ekki að miðla
nægu vatni öllum stundum,“ segir
Stefán Jón. „Ég spurði að því á fund-
inum hvort Elliðavatnið væri nægj-
anlegur vatnsbanki til að tryggja 2,5
til þrjá rúmmetra á sekúndu í ánum
og fékk jákvæð svör. Þar kom líka
fram að ef sírennslið er aukið kemur
það niður á raforkuvinnslunni. Við
segjum hins vegar að við höfum ekk-
ert efni á því að þurrka þarna upp og
drepa hrygningarlax í þessum vest-
ari kvíslum.“
Hægt að jafna rennsli
vegna virkjunarinnar
Ásgeir Margeirsson, aðstoðarfor-
stjóri Orkuveitunnar, segir mikil-
vægt að gæta líka að Elliðavatni þeg-
ar hugað er að því að auka
vatnsrennslið í Elliðaánum. „Það má
ekki hleypa of miklu úr vatninu því
þar er líka viðkvæmt lífríki. En það
er hægt að bregðast við þessu, ein-
mitt af því að það er virkjun í ánni og
miðlun á vatni þangað. Annars væri
þetta að gerast af og til af náttúrunn-
ar völdum.“
Hann segir að rennslissveiflur í
ánni væru miklu meiri ef ekki væri
virkjun. „Það væri miklu meira um
flóð og miklu meira um þurrka.
Elliðavatnsstíflan var byggð til að
koma í veg fyrir stórflóð í Elliða-
ánum sem eru mjög vel þekkt og það
er ekkert mjög langt síðan það
flæddi upp undir brúna í Ártúns-
brekkunni.“
Ásgeir vísar því á bug að Orkuveit-
an spari sér vatn fyrir raforkuvinnsl-
una á kostnað lífríkisins. „Raforku-
vinnsla í Elliðaánum er eingöngu yfir
daginn að vetrarlagi og hún er mjög
lítið brot af því sem áður var. Það er
alveg skýrt og hefur verið lengi að
raforkuvinnslan er látin mæta af-
gangi. Þegar um það er að ræða
hvort þurfi að miðla vatni á milli ár-
farvega út af lífríki og hins vegar að
spara það til að geta unnið úr því raf-
magn þá eru það alveg skýrar línur
hér að það er lífríkið sem nýtur vaf-
ans. Við höfum þá einfaldlega úr
minna að spila til raforkuvinnslunn-
ar.“
Sveiflur í laxagengd
svipaðar og í öðrum ám
Hann segir það mat Orkuveitunn-
ar að raforkuvinnsla í Elliðaánum sé
ekki orsök minnkandi laxagengdar á
síðustu árum. „Það var vöxtur í laxa-
gengd og veiði í Elliðaánum á fyrstu
50–60 árum virkjunarinnar en hún
var byggð árið 1921. Upp úr 1980
byrjaði þetta aðeins að minnka en
það var mjög í takt við aðrar ár í
þessum landshluta og víðar á land-
inu. Síðan minnkaði þetta frekar eftir
1995 en það verður líka í öðrum ám í
kringum okkur sem ekki eru virkj-
aðar. Þannig að við túlkum þetta sem
svo að þetta sé ekki virkjunarinnar
vegna heldur þvert á móti gefur þessi
miðlun okkur kost á því að hafa um-
hverfið þarna hagstæðara fyrir líf-
ríkið með því að jafna rennslið og
minnka sveiflur.“
Að sögn Ásgeirs hefur þegar verið
gripið til ráðstafana til að koma í veg
fyrir óhöpp í lífríkinu þegar rennsli
er í lágmarki. „Við munum einnig
fara yfir það nákvæmlega hvernig
við getum best hagað þessu og unnið
úr því þannig að þetta gerist ekki aft-
ur.“
Rennsli í
Elliðaánum
verði jafnað út
Elliðaárdalur