Morgunblaðið - 26.11.2002, Qupperneq 15

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 26. NÓVEMBER 2002 15
FYRRVERANDI yfirmaður í hern-
um, Lucio Gutierrez, vann öruggan
sigur í forsetakosningum sem fram
fóru um helgina í Ecuador. Þegar
búið var að telja næstum öll atkvæði
var ljóst að Gutierrez fengi um
54,3% atkvæða en andstæðingur
hans, bananaræktandinn og millj-
ónamæringurinn Alvaro Noboa,
45,6%. Lét Gutierrez það verða sitt
fyrsta verk að bjóða Noboa til sam-
starfs almenningi til heilla.
Fráfarandi forseti, Gustavo No-
boa, bauð Gutierrez að hitta sig að
máli í dag, þriðjudag, en gert er ráð
fyrir að Noboa, sem ekki er skyldur
andstæðingi Gutierrez í forseta-
kosningunum, láti af embætti 15.
janúar nk. „Gutierrez forseti hefur
minn stuðning og ég hef þegar skip-
að ráðherrum mínum að tryggja að
valdaskiptin gangi vel,“ sagði No-
boa.
Gutierrez er vinstrisinnaður og
hefur lýst aðdáun sinni á hinum um-
deilda forseta Venezúela, Hugo Cha-
vez. Hann setti baráttu gegn spill-
ingu á oddinn í kosningabaráttu
sinni og lofaði jafnframt að beita sér
í málefnum indjána, en aðstæður
þeirra eru afar erfiðar.
Tók þátt í valdaráni árið 2000
Gutierrez, sem er 45 ára gamall,
varð þjóðþekktur í Ecuador í janúar
2000 þegar hann tók þátt í aðgerðum
sem miðuðu að því að þvinga þáver-
andi forseta, Jamil Mahuad, frá
völdum. Tók Gutierrez tímabundið
við valdataumunum ásamt leiðtoga
indjána í landinu, Antonio Vargas,
og dómaranum Carlos Solorzano.
Mahuad hafði áunnið sér fyrirlitn-
ingu flestra landsmanna fyrir efna-
hagsstefnu sína, sem fól m.a. í sér að
Bandaríkjadalur væri tekinn upp í
stað gjaldmiðils Ecuadors. Stóðu
indjánar fyrir miklum mótmælaað-
gerðum í höfuðborginni Quito sem
leiddu til þess, sem áður segir, að
Mahuad var vikið frá völdum.
Gutierrez vék síðan fyrir æðstu
yfirmönnum hersins og þeir tóku þá
ákvörðun að gera Gustavo Noboa,
sem verið hafði varaforseti Ecua-
dors, að forseta.
Gutierrez var fangelsaður fyrir
þátt sinn í valdaráninu, ásamt hópi
annarra foringja úr hernum, en hon-
um var síðar veitt full sakaruppgjöf.
Hætti Gutierrez þá hermennsku og
stofnaði nýjan stjórnmálaflokk, með
það fyrir augum að bjóða sig fram til
forseta.
Fyrrum valdaræn-
ingi kjörinn forseti
Quito. AFP.
AP
Lucio Gutierrez fagnar sigri í forsetakosningunum í Ecuador um helgina.
KOFI Annan, framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna, hvatti í gær
Íraka til að hlíta í einu og öllu álykt-
un öryggisráðsins um vopnaeftirlit
og sýna samstarfsvilja í samskiptum
við liðsmenn eftirlitsins. „Það er eina
leiðin til að koma í veg fyrir vopnuð
átök á svæðinu,“ sagði Annan. Fyrsti
hópur alþjóðlegra vopnaeftirlits-
manna, 17 manna lið sérfræðinga og
aðstoðarmaður á sviði fjarskipta,
kom í gær til Bagdad með hvítri
C-130 Hercules fragtflugvél frá
Kýpur og var hún merkt upphafs-
stöfum SÞ. Mennirnir munu hefja
störf á morgun.
Fari svo að Írakar hlíti ályktun-
inni, sem samþykkt var fyrir þrem
vikum, verður aflétt öllum viðskipta-
refsingum sem þeir hafa verið beittir
síðan þeir réðust inn í Kúveit 1990.
Naji Sabri, utanríkisráðherra
Íraks, sendi um helgina Annan bréf
þar sem hann kvartaði undan því að
Bandaríkjamenn myndu geta notað
sumt í ályktun öryggisráðs SÞ sem
átyllu fyrir árás á Íraka.
Eftirlitsmenn frá
ýmsum löndum
Ellefu eftirlitsmenn frá vopnaeft-
irlitsnefnd SÞ (UNMOVIC) og sex
frá Alþjóðakjarnorkumálastofnun-
inni (IAEA) í Vín hefja störf á morg-
un en alls verða að jafnaði 80–100
sérfræðingar að störfum þegar eft-
irlitið verður komið í fullan gang eft-
ir áramótin. Í eftirlitshópnum eru
menn af ýmsu þjóðerni, þeir eru frá
Ástralíu, Bretlandi, Egyptalandi,
Finnlandi, Rússlandi og Bandaríkj-
unum auk fransks yfirmanns IAEA-
liðsins og Grikkja sem fer fyrir
UNMOVIC-hópnum. Liðsmennirnir
eru með menntun á sviði verkfræði,
efnafræði, eðlisfræði og líffræði en
einnig eru meðal þeirra sérfræðing-
ar í eldflaugasmíði og annarri vopna-
gerð. Ekki verður skýrt frá því fyr-
irfram hvar hafist verður handa.
Írökum ber samkvæmt ályktun
SÞ að gera fyrir 8. desember ná-
kvæma grein fyrir öllum áætlunum
sínum um gerð gereyðingarvopna og
þar að auki tilgreina áætlanir á sviði
efnafræði, sýklafræði og kjarnorku-
rannsókna sem Írakar segja að bein-
ist að friðsamlegum markmiðum.
Ef Írakar skrökva eða sleppa vís-
vitandi einhverju í skýrslunni gæti
farið svo að öryggisráðið teldi að þeir
væru búnir að brjóta gegn ályktun-
inni og kalla yfir sig árás. Ekki verð-
ur þó um að ræða að Bandaríkja-
menn fái þá sjálfkrafa rétt til að
hefja árás.
Frakkar og Rússar kröfðust þess
að fyrst myndi ráðið fjalla um málið
og meta hvort brotið réttlætti árás.
Sabri sagði að ákvæðið væri ósann-
gjarnt þar sem um mörg þúsund
blaðsíðna skýrslu yrði að ræða og
virtist eiga við að margvíslegar villur
gætu leynst á þeim.
ElBaradei vísar ótta við
atgervisflótta á bug
Einnig kvartaði Sabri yfir ákvæði
þar sem segir að eftirlitsmenn hafi
rétt til að yfirheyra íraska borgara
án þess að fulltrúar stjórnar Sadd-
ams séu viðstaddir og liðsmenn eft-
irlitsins geti beðið vitnin um að fara
úr landi ásamt fjölskyldum sínum til
þess að láta yfirheyra sig.
Ljóst er að ákvæðið var sett inn til
að tryggja að mikilvæg vitni, þar á
meðal vísindamenn, gætu tjáð sig án
þess að þurfa að óttast hefndarað-
gerðir Saddams sem er alræmdur
fyrir að beita stjórnarandstæðinga
og fjölskyldur þeirra mikilli grimmd.
Egyptinn Mohamed ElBaradei,
yfirmaður IAEA, sagði í gær í Kaíró
að vildu Írakar komast hjá átökum
ættu þeir aðeins einn kost: að hlíta
ályktunum SÞ. Egypsk dagblöð hafa
lýst áhyggjum af því að ef íraskir vís-
indamenn fái að fara úr landi muni
þeir ekki snúa heim af ótta við hefnd
Saddams. Niðurstaðan geti orðið at-
gervisflótti sem Írakar megi vart við.
ElBaradei sagði að íraskir sérfræð-
ingar yrðu eingöngu yfirheyrðir ef
þeir samþykktu það sjálfir og haft
yrði samstarf um málið við stjórn-
völd í Bagdad. „Markmiðið [með yf-
irheyrslunum] er að ganga úr
skugga um að Írak ráði ekki yfir ger-
eyðingarvopnum en ekki að valda at-
gervisflótta,“ sagði hann.
Eftirlitsmenn SÞ
komnir til Bagdad
París, Bagdad, Kaíró.
Annan segir fullt
samstarf einu
leið Íraka til að
komast hjá stríði