Morgunblaðið - 14.03.2003, Blaðsíða 2

FRÉTTIR
2 FÖSTUDAGUR 14. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
SÁTTUR VIÐ FRESTUN
George W. Bush Bandaríkja-
forseti er sáttur við það að atkvæða-
greiðsla öryggisráðs Sameinuðu
þjóðanna um nýja ályktun um Írak
frestist fram yfir helgi. Bandaríkja-
menn og Bretar höfðu viljað að hún
færi fram í dag.
LÍ kaupir í Straumi
Landsbanki Íslands keypti í gær
rúmlega tuttugu prósenta hlut í fjár-
festingarfélaginu Straumi fyrir tæp-
lega 1,8 milljarða króna. Stærsti
seljandinn var Íslandsbanki, sem
seldi 18,9% hlut.
Óttast afleiðingarnar
Óttast er að morðið á Zoran
Djindjic, forsætisráðherra Serbíu,
valdi óróa á gervöllum Balkanskaga,
þar sem ófriður geisaði allan síðasta
áratug. Fjöldi manns var handtek-
inn í Serbíu í gær í tengslum við leit
yfirvalda að morðingjunum.
Fyrsta húsið í 12 ár
Verið er að byggja íbúðarhús á
Neskaupstað, það fyrsta sem þar er
byggt í tólf ár. Búið er að úthluta sjö
lóðum í landi bæjarins, og þess
vænst að þær byggist á þessu ári.
Flokkur Kúrda bannaður
Stjórnlagadómstóll Tyrklands
bannaði í gær starfsemi stærsta
stjórnmálaflokks Kúrda í landinu.
Taldi dómurinn flokkinn stefna ein-
ingu landsins í hættu með því að
styðja aðskilnaðarsinna.
Þung druna
Gífurleg sprenging varð við Kára-
hnjúka síðdegis í gær, er rúm sjö
tonn af sprengiefni voru notuð til að
sprengja meira en 20 þúsund rúm-
metra af bergstáli úr brún árgljúf-
urs Jöklu við Kárahnjúka. Verið er
að gera vegstæði niður bergstálið að
væntanlegum hjárennslisgöngum.
Enginn 17. júní?
Til greina kemur að skólaár
Menntaskólans á Akureyri verði
fært til samræmis við skólaár ann-
arra framhaldsskóla landsins, þann-
ig að kennsla hefjist í ágúst og ljúki í
maí. Myndi þá rofna sú áratuga-
langa hefð að skólinn brautskrái
stúdenta á þjóðhátíðardaginn, 17.
júní.
Y f i r l i t
Í dag
Sigmund 8 Viðhorf 36
Viðskipti 14/18 Minningar 38/43
Erlent 20/23 Kirkjustarf 43
Höfuðborgin 24 Brids 45
Akureyri 25/26 Bréf 48/49
Suðurnes 26/27 Dagbók 50/51
Landið 27 Íþróttir 52/55
Listir 28/37 Fólk 56/61
Umræðan 31/46 Bíó 58/61
Forystugrein 32 Ljósvakamiðlar 62
Þjónustan 35 Veður 63
* * *
F Ö S T U D A G U R 1 4 . M A R S 2 0 0 3 B L A Ð B

SVIPMIKIÐ ÚR NORÐRI OG FÍNLEGT ÚR AUSTRI/2
ÞJÓÐSÖNG-
URINN OG GÍNURNAR/2
TÍSKUFYLGIHLUTIR – SEM HRINGJA/3

POOL – PÍLUKAST – KEILA/4
NEI VIÐ NEYSLU/6
AUÐLESIÐ/8

UM HELGAR fer Benedikt van Hoofí sundlaugarnar í Laugardal og ímessu í Hallgrímskirkju, en þess á
milli vinnur hann við færiband í Osta- og
smjörsölunni. Þessi tuttugu og fimm ára
Þjóðverji, sem er mjólkurfræðingur að
mennt, hefur tekið slíku ástfóstri við land
og þjóð að ekki einungis hefur hann sest
hér að heldur er hann langt kominn með
að láta húðflúra íslenska skjaldarmerkið á
bringuna á sér. Hvort tveggja voru stórar
ákvarðanir, sem hann segir endurspegla
einkunnarorð sín í anda gamals, þýsks
máltækis: Láttu þig ekki dreyma um lífið,
heldur lifðu drauma þína.
„Þegar ég var lítill strákur í
úthverfi München vissi ég ekk-
ert um Ísland, en ég átti bók
með myndum af fánum og
skjaldarmerkjum allra landa.
Ég hreifst mjög af því íslenska, fannst það
langfallegast og var líka ánægður með að í
því voru engin vopn eða önnur drápstól,“
segir Benedikt um fyrstu vitneskju sína um
Ísland.
Svo leið og beið og Ísland var ekkert inni
í myndinni hjá honum fyrr en árið 1996 að
hann ákvað að fara í vikufrí til útlanda.
Eftir vangaveltur um Venesúela og önnur
framandi lönd varð Ísland fyrir valinu.
Þegar heim kom leiddi bolur með mynd af
Íslandi, sem hann keypti á Hard Rock
Café, til kynna við íslenska stúlku og aust-
urrískan eiginmann hennar – og fleiri
ferðalaga til Íslands.
„Þegar ég kom inn á McDonalds í
München vakti bolurinn athygli Guðnýjar
Jónu Guðmarsdóttur, sem þar vann. Við
tókum tal saman og kynntumst skömmu
síðar betur þegar ég fór sjálfur að vinna
þarna, en ég hafði þá verið atvinnulaus um
hríð,“ segir Benedikt, sem kom fimm sinn-
um til Íslands áður en hann ákvað að setj-
ast hér að.
Sumarið 2001 hafði hann uppi á Guðnýju
og Herwig, manni hennar, sem þá voru
flutt til Íslands og unnu bæði á McDonalds.
„Við ferðuðumst um landið og ég hreifst æ
meira af náttúrunni, menningunni og fólk-
inu, sem er svo stolt af landinu sínu. Þegar
þau hjónin spurðu mig af hverju ég flytti
ekki bara til Íslands greip ég hugmyndina
á lofti og ákvað á augabragði að láta slag
standa svo framarlega sem ég fengi hús-
næði og starf.“
Benedikt skrapp til München til að
ganga frá ýmsum málum, kom aftur í
ágúst sama ár og hefur verið hér síðan.
Hann fékk fyrst vinnu á McDon-
alds og hóf að læra íslensku,
sem hann skilur nú prýðilega í
ræðu og riti og talar merkilega
vel. Hann kveðst vera alsæll og
þótt vígur sé á tvær tungur ut-
an móðurmálsins á hann varla orð til að lýsa
hrifningu sinni. Skjaldarmerkið er hins veg-
ar órækur vitnisburður um að svo sé. Bene-
dikt segir að Ísland standi hjarta sínu næst
og því sé húðflúrið þar.
Þótt ekki sé sársaukalaust að láta húð-
flúra sig, kemur í ljós að Benedikt hefur
komist í hann krappari. Hann er á skrá hjá
Beinmergsgjafastofnun Þýskalands, sem
leitaði til hans í ágúst í fyrra, því bein-
mergur hans passaði við Austurríkismann,
sem þurfti á aðgerð að halda. „Ég flaug til
Hamborgar þar sem beinmergur var tek-
inn úr mér og flogið með hann til sjúklings-
ins í Vín. Það gladdi mig mjög að bein-
mergur minn bjargaði lífi hans. Allar
tilfinningar eru í hjartanu og því er húð-
flúrið fyrir mér líka tákn um þá góðu til-
finningu að hafa bjargað mannslífi.“
Benedikt varð ekkert meint af og hann
ber sig líka vel undan húðflúrinu. Segir
svolítið sárt þar sem landið liggur mitt á
milli brjóstanna og grínast með að menn
þurfi að þjást til að verða fallegri. „Svanur
Jónsson í Tattó og skarti gerði útlínurnar í
október, fyllti út fánann í desember, er
hálfnaður með landið og næstum búinn
með drekann en hinar landvættirnar eru
enn bara útlínur. Framvindan ræðst af
tíma og fjárráðum mínum, en ég býst við
að myndin verði fullbúin í apríl.“
Og hvað kosta svo herlegheitin? Um
fimmtíu þúsund krónur, svarar Benedikt,
sem sér ekki eftir einum eyri og kveðst fá
mikla athygli í sundlaugunum fyrir til-
tækið.
Til heiðurs
landi og lífi
Morgunblaðið/Árni Torfason
 Benedikt van
Hoof býst við að
skjaldarmerkið
verði fullklárað í
næsta mánuði.
Í merkinu eru
engin vopn
eða drápstól
UNDIRBÚNINGUR fyrir undirrit-
un samninga vegna álvers Alcoa í
Reyðarfirði er í fullum gangi á ýms-
um vígstöðvum. Heimamenn á Aust-
fjörðum undirbúa mikla uppákomu í
íþróttahúsinu á Reyðarfirði á morg-
un, þar sem skrifa á undir samn-
ingana að viðstöddum fulltrúum Al-
coa, stjórnvalda, Landsvirkjunar og
Fjarðabyggðar.
Áður en undirritun fer fram þarf
a.m.k. tvennt að liggja fyrir, annars
vegar álit Eftirlitsstofnunar EFTA,
ESA, á opinberum stuðningi við ál-
ver og Kárahnjúkavirkjun og hins
vegar starfsleyfi frá Umhverfis-
stofnun fyrir 320 þúsund tonna álver
Alcoa, Fjarðaál. Samkvæmt upplýs-
ingum frá Umhverfisstofnun er
stefnt að útgáfu starfsleyfisins í dag
og sömuleiðis er búist við því að ESA
skili álitinu í dag.
Valgerður Sverrisdóttir iðnaðar-
ráðherra sagðist í samtali við Morg-
unblaðið í gær reikna með að álitið
kæmi frá ESA í dag. Það væri sam-
kvæmt þeim upplýsingum sem ráðu-
neytið hefði aflað sér. Valgerður
sagðist ennfremur reikna með að
álitið yrði jákvætt fyrir stjórnvöld og
að undirritunin færi því fram á
morgun eins og að væri stefnt. „Þeg-
ar ég segist vera bjartsýn á að álitið
verði jákvætt byggi ég það mat á nið-
urstöðu ESA vegna álvers Norður-
áls á Grundartanga sem við teljum
sambærilega framkvæmd og fyrir-
huguð er á Austfjörðum.“
Hjá Eftirlitsstofnun EFTA feng-
ust takmarkaðar og óljósar upplýs-
ingar í gær. Thor Arne Solberg Jo-
hansen, upplýsingafulltrúi ESA,
sagðist ekkert geta tjáð sig um málið
að öðru leyti en því að álitið væri enn
í vinnslu hjá stofnuninni og væri um-
fangsmikið. Hann sagðist ekki hafa
heimild til að gefa upplýsingar um
hvort þeirri vinnu lyki á morgun eða
á einhverjum öðrum tíma.
Afstaða tekin til athugasemda
Helgi Jensson, forstöðumaður
framkvæmda- og eftirlitssviðs Um-
hverfisstofnunar, segir að starfsleyf-
ið ætti að verða gefið út í dag, komi
ekkert óvænt upp á. Búið sé að taka
afstöðu til þeirra athugasemda sem
bárust stofnuninni frá fjórum aðilum
við auglýstum tillögum að starfsleyfi
fyrir álver Alcoa. Frá því að leyfið
hefur verið gefið út er tveggja vikna
frestur til að kæra það til ráðherra.
Reiknað er með
áliti ESA í dag
Umhverfisstofnun stefnir að útgáfu
starfsleyfis í dag fyrir álver Alcoa
ÍSLENSKA kokkalandsliðið mat-
reiddi lambakjöt fyrir ráðherra og
alþingismenn í Fjarðarkaupum í
gær en verslunin stendur fyrir
verkefninu Íslenskur landbúnaður
13.–22. mars. Þá daga fer fram um-
fangsmikil kynning á fjölda land-
búnaðarafurða.
Hér má meðal annarra sjá al-
þingismennina Steingrím J. Sigfús-
son, Siv Friðleifsdóttur og Þorgerði
Katrínu Gunnarsdóttur gæða sér á
góðgætinu. Í gær fór fram umræða
á Alþingi um kjör sauðfjárbænda
og hvaða leiðir séu færar til að
bæta þau.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Kokkalandsliðið mat-
reiðir fyrir þingmenn
MANNRÉTTINDADÓMSTÓLL Evrópu hefur
komist að þeirri niðurstöðu að lífeyrismál fyrr-
verandi sjómanns hér á landi séu tæk til efnis-
legrar meðferðar. Maðurinn höfðaði mál fyrir ís-
lenskum dómstólum árið 1999 en tapaði á báðum
dómsstigum.
Mannréttindadómstóllinn telur að skoða eigi
hvort brot hafi átt sér stað á 1. grein 1. viðauka
við Mannréttindasáttmála Evrópu varðandi
eignarétt og 14. grein sáttmálans um mismunun.
Sviptur bótum eftir
greiðslur í nærri 20 ár
Björg Thorarensen lagaprófessor er umboðs-
maður dómstólsins hér á landi fyrir hönd rík-
isins. Hún segir málið í þeirri stöðu að dómstóll-
inn hafi óskað eftir afstöðu beggja aðila til
sáttaleiðar áður en lengra verði haldið. Verði að-
ilar sammála um að reyna sáttaleið gerir dóm-
stóllinn tillögu að slíkri lausn. Náist ekki sættir
munu málsaðilar skila inn greinargerðum og
dæmt verður efnislega í málinu í Strassborg, eft-
ir atvikum að loknum málflutningi. Taka þarf af-
stöðu til sáttaleiðar fyrir 10. apríl næstkomandi.
Sjómaðurinn slasaðist alvarlega á fótum um
borð í togara skömmu fyrir jól árið 1978 og varð
að hætta sjómennsku eftir það. Var hann metinn
með 100% örorku til sjómannsstarfa og varanleg
almenn örorka hans var metin 25%. Naut hann
örorkubóta og barnalífeyris úr Lífeyrissjóði sjó-
manna frá árinu 1979 og alveg fram á mitt ár
1997. Vegna breytinga á lögum sjóðsins, sem
voru tilkomnar vegna erfiðleika í rekstri hans,
féllu greiðslur til mannsins alfarið niður þar sem
meðal breytinganna var að almenn örorka yrði
að vera 35% eða meiri til að sjóðfélagi ætti rétt á
lífeyri.
Hann sætti sig ekki við þetta og höfðaði mál
fyrir dómstólum, en fleiri sjóðfélagar lentu í
sömu aðstöðu. Taldi hann að með þessum breyt-
ingum hefði verið brotið gegn eignaréttarákvæð-
um og jafnræðisreglu stjórnarskrárinnar og
mannréttindasáttmálans. Jafnframt taldi hann
að áunninn lífeyrisréttur nyti verndar 72. gr.
stjórnarskrárinnar og yrði ekki af honum tekinn
nema með skýlausri lagaheimild.
Sem fyrr segir tapaði hann málinu á báðum
dómsstigum. Héraðsdómur Reykjavíkur sýknaði
Lífeyrissjóð sjómanna og íslenska ríkið af kröf-
um mannsins með dómi í maí árið 1999. Mað-
urinn áfrýjaði til Hæstaréttar, sem staðfesti
dóminn í desember sama ár.
Í maí árið 2000 leitaði sjómaðurinn fyrrver-
andi, sem í dag er skrifstofumaður í Reykjavík,
til Mannréttindadómstólsins í Strassborg sem
nú, tæpum þremur árum síðar, hefur komist að
þeirri niðurstöðu að málið sé tækt til efnislegrar
meðferðar.
Samkvæmt upplýsingum blaðsins eru mjög fá
mál sem komast að hjá dómstólnum og fjöldi
mála á hverju ári er ekki talinn tækur til efnis-
meðferðar.
Mál fyrrverandi sjómanns
tækt til efnismeðferðar
Sáttaleið til skoðunar
fyrir Mannréttinda-
dómstóli Evrópu
MÁLFLUTNINGI í máli ríkissak-
sóknara gegn tveimur bræðrum,
sem ákærðir eru fyrir alvarlega lík-
amsárás við Skeljagranda um síð-
ustu verslunarmannahelgi, var frest-
að í gær til 28. mars. Vildi dómari að
ákæruvaldið aflaði gagna um per-
sónulega hagi bræðranna í samræmi
við ákvæði laga um meðferð opin-
berra mála.
Fram kom við réttarhöld í Hér-
aðsdómi Reykjavíkur í gær að bræð-
urnir hafa gengist undir sálfræði-
meðferð á Litla-Hrauni, þar sem
þeir hafa verið í gæsluvarðhaldi frá
því í ágúst og lýstu þeir sig fúsa til að
upplýsa um hagi sína.
Bræðurnir hafa játað sök sína að
hluta. Þeir eru einnig ákærðir fyrir
líkamsárás á Eiðistorgi síðar sama
dag og fleiri afbrot.
Málflutningi
frestað í
líkamsárás-
armáli