Morgunblaðið - 23.03.2003, Síða 31

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23. MARS 2003 31
Félagsvísindadeild
Umsóknarfrestur
er til 1.apríl n.k.
Félagsráðgjöf til starfsréttinda
Miðað er við að nemendur hafi lokið eða leggi stund á nám
í félagsráðgjöf til BA-prófs með starfsréttindum, BA-nám
í félagsfræði, sálfræði eða uppeldis- og menntunarfræði
sem aðalgrein ásamt skyldunámskeiðum í félagsráðgjöf,
eða BA/BS-próf í öðrum greinum á sviði heilbrigðis- og
félagsvísinda ásamt skyldunámskeiðum
í félagsráðgjöf.
Námsráðgjöf
Um er að ræða 34 eininga nám sem unnt er að taka
á einu ári eða tveimur árum.
Miðað er við að nemendur hafi lokið:
1. BA-prófi í félagsfræði, sálfræði, eða uppeldis- og
menntunarfræði eða
2. B.Ed.-prófi, eða
3. BA/BS-prófi í öðrum greinum ásamt kennslu-
réttindanámi.
Kennslufræði til kennsluréttinda
Nám í kennslufræði er 15 einingar eða 30 einingar.
Kröfur um einingafjölda í kennslufræði til kennsluréttinda
miðast við fyrri menntun og þau réttindi sem stefnt er að,
samkvæmt lögum nr. 86/1998 um lögverndun á starfsheiti
og starfsréttindum grunnskólakennara, framhaldsskóla-
kennara og skólastjóra.
Ath. að nauðsynlegt getur reynst að takmarka
fjölda þeirra sem komast að í ofangreint nám.
Nánari upplýsingar og umsóknareyðublöð
eru á heimasíðu deildar, http://www.felags.hi.is
og fást einnig á skrifstofu félagsvísindadeildar.
Sími 525 4502.
Umsóknir um starfsnám berist fyrir 1. apríl n.k.
til skrifstofu félagsvísindadeildar, Háskóla Íslands,
Odda v/Sturlugötu, 101 Reykjavík.
Félagsvísindadeild
Háskóla Íslands
Starfsnám
í félagsvísindadeild
Framtalsaðstoð
Annast framtalsaðstoð
fyrir einstaklinga
með og án reksturs.
Annast einnig
frestbeiðnir.
Pantið tímanlega
í síma 511 2828 eða með
tölvupósti bergur@fiton.is
Skattaþjónustan ehf.
Bergur Guðnason hdl.
Garðastræti 37 – Sími 511 2828
Kaupþing banki hf. hefur gefið út skráningar-
lýsingu á íslensku vegna aukningar hlutafjár
í tengslum við yfirtöku bankans á sænska
fjármálafyrirtækinu JP Nordiska og samruna
bankans við Hlutabréfasjóðinn Auðlind hf.
Nálgast má skráningarlýsinguna í móttöku
Kaupþings banka hf., að Ármúla 13,
108 Reykjavík og á heimasíðu Kaupþings
banka hf. www.kaupthing.net.
Skráningarlýsing
Kaupþings banka hf.
J. W. von GOETHE (1749–1832)
er kunnastur sem eitt af höfuðskáld-
um Þjóðverja. Að hætti þeirrar tíðar
fékkst hann ekki aðeins við ritstörf
heldur sinnti ýmsum öðrum störfum.
Hann bjó um tíma í Weimar, háborg
mennta og menningar, og gegndi þar
meðal annars ráðherrastörfum og
gaf sig að náttúrufræði.
Talið er að í Ítalíuferð 1786–1788
hafi Goethe tileinkað sér klassíska
fegurðarhugsjón, sem setur mark
sitt á nokkur helztu verk hans. En
það var fleira sem fangaði hug hans í
þeirri ferð. Hann varð að eigin sögn
öldungis forviða á að sjá öll tilbrigði í
formi plantna og þeirri tilgátu laust
niður í huga hans, að unnt væri að
rekja þróun allra plantna frá einni
frumplöntu (Urplanze), og hennar
yrði að leita; öðru vísi væri ekki
mögulegt að ákvarða ættkvíslir og
tegundir nákvæmlega.
Ritsmíð Gothes um myndbreyt-
ingu plantna er tvímælalaust ávöxtur
af leit hans af frumplöntunni en þó
minnist hann hvergi á hana þar.
Framsetning efnis er allsérstæð, í
stuttum kjarnyrtum greinum
(aphroisms), og svipar til Funda-
menta Botanica eftir Linné, en hann
hefur verið kunnugur þeirri bók.
Goethe nálgast viðfangsefnið á sér-
stakan hátt, því að hann velur aðeins
að lýsa lið fyrir lið vexti einærs tví-
kímblöðungs, frá því að fyrstu blöð
líta dagsins ljós og til þess að plantan
hefur myndað fræ. Hann greinir frá
myndbreytingum í plöntunni, sem
geta verið reglulegar, óreglulegar og
tilfallandi og leiða sumar til þrosk-
unar á hlutum blómsins. Hann kemst
þannig að því, sem reyndar var ekki
með öllu ókunnugt, að fræflar og
frævur eru ummynduð blöð. Í hugum
flestra er þetta meginniðurstaða rit-
gerðarinnar, sem er þó ekki alls kost-
ar rétt. Hún er miklu margbrotnari
en ætla má við fyrstu sýn og flestir
eru þeirrar skoðunar, að megintil-
gangur Goethes hafi fyrst og fremst
verið að kenna mönnum aðferð til
þess að fylgjast með vexti og þroska
plantna, svo að þeir yrðu færir um að
leita sjálfrar frumplöntunnar.
Það yrði langt mál að fjalla ítar-
lega um þetta verk Goethes og sakn-
ar maður þess, að ekki skuli hafa ver-
ið hugað að því við útgáfu á þessari
þýðingu að birta vandaða ritsmíð til
skýringa og frekari skilnings á verk-
inu. Vissulega stendur verkið fylli-
lega fyrir sínu sem slíkt, en þar sem
það er komið til ára sinna, þurfa
menn að vera nokkuð vel heima í
fræðunum til þess að átta sig á, hvað
vakir fyrir höfundi í einstökum atrið-
um.
Það hefur verið torvelt að þýða
átjándu-aldar þýzku þessa höfuð-
snillings, og það dylst jafnvel ekki fá-
kunnandi mönnum í því máli að hér
hefur mjög vel verið vandað til þeirra
hluta. Á stöku stað má þó fetta fingur
út í smáatriði, eins og að þýða Nekt-
arien hunangsbera, en það eru kirtl-
ar, sem blómasafi (nektar) myndast í
en ekki hunang.
Það kom sannast sagna talsvert á
óvart að fá óvænt upp í hendur þýð-
ingu á þessu fræga verki, sem maður
hafði ótal sinnum heyrt talað um en
aldrei lesið sjálfur. Að baki útgáfunni
stendur Walther von Goethe
Foundation og er ítarlega greint frá
tilurð þeirrar stofnunar í bókarlok.
Svo skemmtilega er gengið frá bók-
inni, að frumtextinn er vinstra megin
í opnu og íslenzk þýðing hægra meg-
in. Útgáfan er einkar lofsamlegt
framtak og hlýtur að gleðja alla þá,
sem unna sögu vísindanna, og á þýð-
andinn ekki sízt þakkir skildar fyrir
vönduð vinnubrögð.
Grasafræði Goethes
BÆKUR
Náttúrufræðirit
Höfundur: J. W. von Goethe (1790). Jón
Bjarni Atlason þýddi. 111 bls. Útgefandi
er Walther von Goethe Foundation, Berl-
in – Reykjavík 2002.
TILRAUN TIL AÐ SKÝRA MYNDBREYTINGU
PLANTNA – VERSUCH DIE METAMORPH-
OSE DER PLANZEN ZU ERKLÄREN
Ágúst H. Bjarnason
Johann Wolfgang Goethe
FJÖLBRAUTASKÓLINN í
Garðabæ blandar sér í söngleikja-
samkeppnina annað árið í röð, nú
með hinn sívinsæla rokksöngleik
Rocky Horror. Menntaskólaleik-
félög laðast mjög að þessu verki,
sem er kannski ekkert skrítið, flott
músík, paródískur söguþráður og
persónur og tækifæri til að bregða á
leik í dónalegum undirfötum. Þetta
síðarnefnda reynist reyndar oftar en
ekki verða sýningunum fjötur um
fót, því sjaldnast ráða unglingarnir
við að njóta sín fyllilega fáklædd og
frygðarleg á sviðinu. En það er ein
af forsendum þess að sýning á
Rocky Horror takist.
Garðbæingar standast þetta próf
ekki alveg, þótt kynferðislegum
þáttum sýningarinnar sé gert hátt
undir höfði. Reyndar er Pétur Rún-
ar Heimisson eins og fiskur í vatni í
sínu korseletti í hlutverki Frank
N’Further. Hann syngur líka for-
kunnarvel en skortir aðeins leik-
reynslu og kannski ekki síst dans-
reynslu til að njóta sín til fulls. Þá
eru Elísa Arnarsdóttir og Einir
Guðlaugsson alveg stórfín sem
púkalega parið sem lendir í klóm
hinnar gröðu geimveru. En kórinn
hvílir ekki alveg nógu rólegur í net-
sokkunum til að við trúum því að
þeim líði vel.
Eins og við mátti búast er dans og
tónlistarflutningur næsta lýtalaus
og sviðsetning Ara Matthíassonar
flæðir vel. Þó saknaði ég þess að
meira væri dvalið við tvö lykilatriði:
uppvakningu Rockys og afhjúpun
líks Eddies. Það síðarnefnda hef ég
ekki séð gert áður eins og hér var,
en því miður var farið of hratt yfir
sögu og þessi snjalla hugmynd
missti marks, kannski var frumsýn-
ingarskjálftinn að verki. Allavega,
býsna góð sýning sem kemst lang-
leiðina með þetta lúmskt erfiða verk.
Gauragangur
Vaxtarverkir hins sjálfskipaða
upprennandi snillings Orms Óðins-
sonar er ekki síður vinsælt viðfangs-
efni en raunir kynóðu geimverunnar
hr. Further. Nú er það leikfélag
Vestmannaeyja með liðsauka úr
Framhaldsskólanum sem segir
þessa sögu og tekst dável upp.
Agnar Jón Egilsson er skemmti-
legur og hugmyndaríkur leikstjóri
og nýtast þeir hæfileikar vel hér.
Sýningin er mjög fjörug og fyndin,
en alvarlegri þættir verksins skila
sér verr, verða nánast undir í barátt-
unni við galgopaskapinn og grínið.
En það fyrirgefst að mestu af því
grínið er svo gott. Ber það ekki síst
að þakka Guðmundi Lúðvíki Þor-
valdssyni í aðalhlutverkinu. Hann er
mjög sannfærandi sem Ormur, hvíl-
ir vel í hlutverkinu og skilar fyndn-
um textanum frábærlega. Guð-
mundur átti í dálitlum brösum með
sönginn á köflum en er þegar á
heildina er litið besti Ormur sem ég
hef séð. Það hefði verið gaman að sjá
hann glíma af meiri alvöru við
þroskann sem Ormur neyðist til að
taka út í verkinu, en túlkun leik-
stjórans stendur í vegi fyrir því, ekki
síst sú sérkennilega ráðstöfun að
sleppa óléttu og fóstureyðingu
Lindu og viðbrögðum Orms við því.
Af öðrum leikurum verður að
nefna Sindra Ragnarsson sem er
kostulegur Ranúr og Ernu Björk
Einarsdóttur með frumlega og
skemmtilega túlkun á draumastúlk-
unni Lindu, Gauragangur Agnars
Jóns og Eyjamanna er mikil
skemmtun, vel sviðsett og vaðandi í
snjöllum lausnum og skemmtileg-
heitum. Tónlist er að mestu leyti
ágætlega flutt og dansatriðin skila
sínu þótt ekki séu allir jafn langt
komnir í þeirri mennt. Umfram allt
er hér vel unnin leiksýning sem skil-
ar áhorfendum út með bros á vör.
Gauragangur og undirföt
LEIKLIST
Nemendafélag
Fjölbrautaskólans í Garðabæ
Höfundur: Richard O’Brien, þýðendur:
Björn Jörundur Jónsson, Davíð Þór Jóns-
son og Veturliði Guðnason, leikstjóri: Ari
Matthíasson, danshöfundar: Guðfinna og
Selma Björnsdætur, tónlistarstjóri: Þor-
valdur Bjarni Þorvaldsson, lýsing: Magn-
ús Helgi Kristjánsson. Á sal fjölbrauta-
skólans 13. mars.
ROCKY HORROR
Þorgeir Tryggvason
Leikfélag Vestmannaeyja,
í samvinnu við Framhalds-
skólann í Vestmannaeyjum
Höfundur: Ólafur Haukur Símonarson,
tónlist: Ný dönsk, leikstjóri: Agnar Jón
Egilsson. Leikhúsinu Vestmannaeyjum
15. mars.
GAURAGANGUR