Morgunblaðið - 05.08.2003, Qupperneq 20

20 ÞRIÐJUDAGUR 5. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
HAGNAÐUR varð afstarfsemi fraktflug-félagsins Cargolux íLúxemborg á fyrri
helmingi þessa árs og er gert ráð
fyrir að að svo verði einnig síðari
helming ársins. Í fyrra var hagn-
aður félagsins yfir 15 milljónir doll-
ara en veltan kringum einn milljarð
dollara. Eyjólfur Örn Hauksson,
flugrekstrarstjóri Cargolux, segir í
samtali við Morgunblaðið að félag-
ið muni áfram einbeinta sér að
fraktflutningum á löngum leiðum
en taka í meira mæli í framtíðinni
upp samstarf við önnur flugfélög
um flug á styttri leiðum. Segir hann
hugsanlega koma til samstarfs við
íslensku flugfélögin á því sviði en
Cargolux hefur m.a. leigt vélar frá
Flugfélaginu Atlanta í skammtíma-
verkefni og átt samstarf við Bláfugl
sem annast nú reglubundið frakt-
flug fyrir félagið milli Lúxemborg-
ar og Íslands.
Helstu flugleiðir Cargolux eru
nú milli Evrópu og borga í öðrum
heimsálfum, þ.e. Asíu, Afríku,
Ástralíu, Suður-Ameríku og Norð-
ur-Ameríku. Til þessa hefur flugið
frá Evrópu einkum verið um Lúx-
emborg þar sem vörum er umskip-
að og þær sendar áfram með þotum
félagsins í næstu heimsálfu eða til
borga í Evrópu með bílum eða
minni flugvélum.
Yfir 90 áfangastaðir
Áfangastaðir Cargolux eru nú
rúmlega 90, um 50 er þjónað með
flugi en öðrum með flutningabílum.
Eyjólfur segir að auk Lúxemborg-
ar sé nú farið að fljúga frá Mílanó
til Hong Kong og á leið frá Hong
Kong til Lúxemborgar sé t.d. höfð
viðkoma í Búdapest. Verið sé einn-
ig að kanna Prag sem viðkomustað
og sé þróunin sú að viðkomustöð-
um sé fjölgað. Hann segir að hlut-
verk félagsins sé að uppfylla óskir
viðskiptavina þess um
flutninga á hagkvæm-
an og skjótan hátt.
Muni Cargolux koma
til með að auka sam-
starf við önnur flug-
félög víða um heim,
einkanlega um flug á styttri leiðum
þar sem minni flugvélar henti bet-
ur en burðarmiklar breiðþotur
Cargolux.
Hann segir ekki ráðgert að fé-
lagið hefji rekstur á öðrum tegund-
um flugvéla, það muni áfram ein-
beita sér að flutningum á
langleiðum en finna síðan sam-
starfsaðila til að mæta framan-
greindri þróun. Eyjólfur segir
einnig oft samið um leigu á vélum
frá öðrum fraktfélögum meðan ný
áætlun er byggð upp og þegar ljóst
sé að það takist taki félagið yfir.
Þannig hafi nýir áfangastaðir verið
byggðir upp síðustu árin og bætt
við þotum samkvæmt því og þær
þá iðulega fullnýttar frá fyrsta
degi.
Þrettánda þotan á næsta ári
Cargolux rekur nú 12 Boeing
747-400 þotur sem eru sérsmíðaðar
fyrir fraktflutninga. Þrettánda
þotan mun bætast í flotann í apríl á
næsta ári og segir Eyjólfur verð-
mæti flugvéla Cargolux nú vera
kringum einn milljarð dollara.
Mikilvægt sé að nýta flugvélakost-
inn sem mest og hafa
þotur félagsins verið á
ferð 15-16 tíma á sólar-
hring að meðaltali síð-
ustu árin. Eyjólfur
segir stundvísi og
áreiðanleika vera að-
alsmerki félagsins en með svo nýj-
um flugflota er áreiðanleikinn 98%,
þ.e. lítið er um að flug truflist
vegna bilunar í vél. Cargolux rekur
eigin viðhaldsstöð í Lúxemborg og
þar er einnig flughermir sem félag-
ið festi kaup á fyrir fjórum árum.
Eru áhafnir félagsins þjálfaðar þar
auk þess sem öðrum flugfélögum
er seldur aðgangur.
Lengstu flugleggirnir eru milli
Lúxemborgar og áfangastaða í
Suður-Ameríku, m.a. í Brasilíu og
Equador og meðal fjarlægra
áfangastaða í Asíu eru Hong Kong,
Bangkok, Singapore, Kuala Lump-
ur, Sjanghaí og Taípei á Taív
þangað flaug Eyjólfur sjálfu
ar Cargolux fékk fyrst flug
að fara yfir Kína til Taívan
þannig allt uppí ellefu ferðir
milli Evrópu og Hong Kong
var fyrsti áfangastaður Car
fyrst með CL 44-vélunum
tóku 27 tonn og síðar DC-
tóku kringum 50 tonn. Þá
Cargolux flogið reglulega
þotuhreyfla fyrir Rolls Royc
framleiddir eru í Bretlan
Boeing-verksmiðjanna í Se
Bandaríkjunum.
Stöku sinnum tekur
félagið að sér verkefni
utan við áætlunarflug-
ið, t.d. flutning á bílum
sem verið er að prófa
og fluttir eru með
leynd til ýmissa staða í heim
m.a. til Grænlands.
Segir farmgjöld ekki hæ
Eyjólfur segir ljóst að farm
í flugi muni ekki hækka á
misserum. Þau hafi í raun s
stað mörg undanfarin ár og
sem dæmi að flutningur á ein
milli Evrópu og New Yor
kostað 80 sent um árabil og e
ist jafnmikið fyrir sent í dag o
ir nokkrum árum. Hann segi
al helstu verkefna forráðam
félagsins að auka hagræðin
aðhald í rekstrinum.
Hagnaður hjá Cargolux á fyrri helmi
Aukið samsta
önnur flugfé
Cargolux bætir á næsta ári þrettán
breiðþotunni í flotann. Félagið mu
áfram sinna fraktflugi milli heimsá
en leita í auknum mæli eftir samsta
við önnur flugfélög, einnig íslensk, u
flug á styttri leiðum. Eyjólfur Örn
Hauksson flugrekstrarstjóri segi
frá starfsemi félagsins í samtali
við Jóhannes Tómasson.
Morgunblaðið/Árni T
Eyjólfur Örn Hauksson er flugrekstrarstjóri Cargolux.
Áhersla á flutn-
inga á lang-
leiðum
F
h
FULLTRÚAR tveggja helstu flugvélafram-
leiðenda heims, Airbus verksmiðjanna evr-
ópsku, og Boeing í Bandaríkjunum, og
Cargolux hafa síðustu misseri rætt um
hugsanleg næstu skref í þróun stærri flugvéla
til fraktflugs. Eyjólfur Örn Hauksson tjáði
Morgunblaðinu að þróun í fraktflutningum
kalli á sífellt lækkandi flutningskostnað á
hverja einingu. Hagkvæmni náist helst með
afkastameiri þotum sem geti borið meiri farm
og flogið lengra.
Eyjólfur segir slík skref hafa verið stigin
nokkrum sinnum í sögu Cargolux en félagið
byrjaði með CL-44 flugvélar Loftleiða, eða
Monsana, sem gátu borið um 27 tonn. Þegar
DC-8 þotur voru teknar í notkun, sú fyrsta ár-
ið 1973, hafi þær getað borið um 50 tonn og
aftur var flutningsgetan tvöfölduð eða í um
119 tonn, þegar félagið tók Boeing 747-200
breiðþotur í þjónustu sína árið 1979 og geta
þær borið þann farm 9 stunda flug. B747-400
fraktþoturnar, sem félagið tók í notkun árið
1993, eru með enn meiri burðargetu, geta
borið allt að 130 tonnum á átta tíma flugi en
flugdrægi þeirra er um 13 tímar en þá með
minni frakt.
Segir Eyjólfur að þróun hafi verið á þessu
svi
næ
til a
að
þæ
auk
ur
Bo
nem
lög
bæ
S
A3
sem
um
fra
han
rým
þó
haf
ekk
Ræða við framleiðendur um þróu
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Cargolux hefur nú 12 B747-400 fraktþotur í
þjónustu sinni og bætir einni við næsta vor.
BARÁTTAN GEGN REYKINGUM
„VIÐ VILJUM FRIГ
Mörg hundruð stríðshrjáðir íbúarLíberíu fögnuðu þegar fyrstuhundrað friðargæsluliðarnir frá
Nígeríu komu til landsins í gær og hróp-
uðu „Við viljum frið“ um leið og þeir báru
yfirmann nígerísku hermannanna á öxl-
um sér. Friðargæsluliðarnir eru hluti af
fyrirhuguðu friðargæsluliði sem samtök
ríkja Vestur-Afríku hafa heitið að senda
á vettvang.
Barist hefur verið í Monróvíu, höfuð-
borg Líberíu, síðan í júní og á þeim tíma
hafa eitt þúsund óbreyttir borgarar fallið
þar, en borgarastyrjöld hefur staðið yfir í
landinu í 14 ár og í raun hefur ríkt þar
óöld allt frá 1980. Íbúar landsins vonast
til þess að koma friðargæsluliðanna sé
fyrirboði um að stilla megi til friðar í
landinu, en mikill skortur ríkir þar á mat,
lyfjum og vatni.
Borgarastyrjaldir og átök hafa sett
mark sitt á þennan hluta Afríku. Skugga-
legustu fréttirnar hafa borist frá Fíla-
beinsströndinni, Líberíu og Sierra
Leone. Þar hefur ástandið verið með
þeim hætti að ríkin hafa verið við það að
leysast upp. Nú hafa friðargæslulið verið
send á vettvang til að koma á stöðugleika
á Fílabeinsströndinni og Sierra Leone,
þar sem grimmileg borgarastyrjöld geis-
aði í tíu ár.
Uppreisnarmenn í Líberíu hafa náð
um tveimur þriðju hlutum landsins á sitt
vald. Mjög hefur verið þrengt að Charles
Taylor, forseta landsins, sem sjálfur fór
fyrir uppreisnarmönnum í Líberíu fyrir
15 árum og sigraði í forsetakosningum
árið 1997. Taylor hefur verið sakaður um
stríðsglæpi og gefin hefur verið út hand-
tökuskipun á hendur honum. Hann er
sagður hafa hagað sér eins og stríðsherra
í embætti og grafið undan stöðugleika í
grannríkjunum. Í þeim efnum er einkum
vísað til Sierra Leone og er því haldið
fram að hann hafi hagnast gríðarlega af
því að styðja uppreisnarmenn á þeim
svæðum landsins, sem demantanámur er
að finna. Eftir að bardögum lauk í Sierra
Leone þornaði sú tekjulind upp. Þá hafa
uppreisnarmenn í Líberíu lagt undir sig
þau svæði landsins þar sem stundaður
hefur verið útflutningur timburs og hef-
ur hann einnig misst þær útflutnings-
tekjur. Smám saman hefur því verið að
fjara undan honum og nú síðast lýsti
hann yfir því að hann myndi láta af völd-
um 11. ágúst.
Sú stund er hins vegar ekki runnin upp
og í gær var enn barist í Monróvíu og víð-
ar í landinu. Fyrstu friðargæsluliðarnir
munu ekki láta að sér kveða á átakasvæð-
um, en von er á fleirum. Alls er gert ráð
fyrir 1500 friðargæsluliðum frá Nígeríu
og 2000 frá öðrum ríkjum Vestur-Afríku.
Í síðasta lagi 1. október er gert ráð fyrir
sveitum, sem eiga að koma á stöðugleika
undir merkjum Sameinuðu þjóðanna. Á
sunnudag komu tvö bandarísk herskip
með landgönguliða um borð og er von á
því þriðja. Skipin liggja undan strönd
landsins, en ekki er ljóst hvaða hlutverki
þau eiga að gegna. Margir hafa hins veg-
ar skorað á Bandaríkjamenn að taka þátt
í aðgerðum og vísa meðal annars til þess
að bandarískir leysingjar stofnuðu landið
á nítjándu öld, samskipti ríkjanna hafa
verið náin og er talið að afkomendur leys-
ingjanna séu nú um 5% íbúa. Bandaríkja-
menn eru hins vegar hikandi í öllum að-
gerðum og má sennilega rekja það bæði
til þess að þeir hafa nú þegar í mörg
heimshorn að líta og atburðanna í Sómal-
íu fyrir tíu árum þegar lík bandarískra
hermanna voru dregin eftir götum
Mogadishu. Þá hefur reynsla Nígeríu-
manna af því að stilla til friðar í landinu
ekki orðið til að hvetja þá til aðgerða. Á
níunda og tíunda áratug síðustu aldar
leiddi Nígería friðargæslulið í Líberíu og
Sierra Leone og átti meðal annars þátt í
því að koma í veg fyrir að uppreisnar-
menn Taylors næðu völdum og efnt var
til kosninga í staðinn. Olusegun
Osanbanjo, forseti Nígeríu, segir hins
vegar að á tveimur árum hafi kostnaður
Nígeríu verið 12 milljarðar dollara án
þess að nokkur hjálp bærist frá Vestur-
löndum. Hann vill meiri stuðning nú.
Ýmsir telja að sá liðsafli, sem nú er
verið að senda til Líberíu, muni ekki
duga til að leysa af hendi það erfiða hlut-
verk, sem fyrir höndum er. Friðargæsla
getur ekki hafist fyrr en friður kemst á.
Tryggja verður að nægilega öflugt lið
verði sent á vettvang til að hægt verði að
ganga á milli stríðandi aðila. Eins og allt-
af er þegar barist er um völd lenda sak-
lausir borgarar í eldlínunni og íbúar Líb-
eríu hafa svo sannarlega ekki farið
varhluta af stríðshörmungum. Það er
kominn tími til þess að þeim, sem hróp-
uðu „Við viljum frið“ við komu friðar-
gæsluliðanna á flugvellinum í Monróvíu í
gær, verði að ósk sinni.
Á heimsþingi, sem haldið var í Helsinkium helgina um tóbaksvarnir, var um-
ræða um reykingabann á veitingastöðum
efst á baugi. Þótt hættan af reykingum
fari ekki á milli mála og sé hverju manns-
barni ljós eru reykingar ótrúlega algeng-
ar. Tóbaksframleiðendur hafa statt og
stöðugt varið framleiðslu sína og þrætt
fyrir hættuna, sem af tóbaki stafar, en
stöðugt koma fram nýjar upplýsingar um
skaðsemina. Má í því sambandi benda á
rannsókn, sem sagt var frá í Morgun-
blaðinu á laugardag og sýnir að ákveðnar
tegundir þekktra vindlinga innihaldi mjög
ávanabindandi nikótín, sem talið er að hafi
svipuð áhrif og krakk-kókaín og rekja
megi til aukaefna, sem haldið hefur verið
fram að tóbaksframleiðendur bæti í vind-
linga til að auka löngunina í tóbak.
Á þinginu í Helsinki, sem sagt er frá í
Morgunblaðinu í dag, kom fram að árlega
léti hálf milljón manna lífið af völdum
reykinga í löndum Evrópusambandsins og
þar af 30 til 50 þúsund manns af völdum
óbeinna reykinga. Þar sagði David Byrne,
fyrsti framkvæmdastjóri heilsu- og neyt-
endaverndar hjá ESB, að hann hefði gefist
upp á því að reyna að ræða við fulltrúa tób-
aksiðnaðarins vegna þess að markmið
þeirra færu ekki saman. Hann sagði að til
að sporna við óbeinum reykingum væri
nauðsynlegt að banna reykingar á veit-
inga- og skemmtistöðum.
Þorsteinn Njálsson, formaður tóbaks-
varnanefndar, segir að þetta sé næsta
skref í tóbaksvörnum á Íslandi og bendir á
að Írar ætli sér að banna reykingar á bör-
um frá næstu áramótum. Var því haldið
fram á þinginu að fullyrðingar um að veit-
inga- og skemmtistaðir myndu tapa á slíku
banni væru áróður tóbaksframleiðenda og
dæmin sýndu að þvert á móti ykist veltan
á þessum stöðum með banni.
Ákvarðanir um boð og bönn verður
ávallt að taka að vel yfirlögðu ráði. Banda-
ríski rithöfundurinn Kurt Vonnegut var
einhvern tímann spurður hvað hann væri
að gera þessa dagana og hann svaraði því
til að hann væri að fremja hægfara sjálfs-
morð með sígarettum. Tóbak er lífshættu-
legt og væri hugmyndin um að neyta þess
fyrst að koma fram nú væru þau heilbrigð-
isyfirvöld vandfundin, sem samþykktu al-
menna sölu tóbaks í neytendaumbúðum.