Morgunblaðið - 12.11.2003, Side 25

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 12. NÓVEMBER 2003 25
Á UNDANFÖRNUM árum hef-
ur orðið stóraukning í aðsókn að
háskólanámi sem hefur leitt til sí-
fellt marg-
breytilegri nem-
endahóps með
margvíslegar þarfir.
Háskólanemendur
eru á ýmsum aldri
með fjölbreyttan
bakgrunn, bæði í
menntun og starfsreynslu, og hafa
ýmsum skyldum að gegna gagnvart
fjölskyldu og vinnu. Þessi breiði
nemendahópur gerir meiri kröfur
um sveigjanleika í námi, vill stunda
nám á mismunandi hraða, á mis-
munandi tíma og á mismunandi
stöðum.
Til að koma til móts við þennan
fjölbreytta nemendahóp hafa há-
skólar boðið upp á fjarnám sem
byggist á því að nemendur og
kennarar hittast lítið sem ekkert
en nýta upplýsinga- og sam-
skiptatækni til náms, kennslu og
samskipta. Einnig hafa háskólar
boðið svokallað dreifnám þar sem
verið er að samnýta möguleika
hefðbundins náms (staðbundins
náms) og fjarnáms með því að
draga úr bindingu við stað og
stund en þó er áfram gert ráð fyrir
því að nemendur og kennarar hitt-
ist reglubundið, vikulega eða oftar.
Við Háskólann í Reykjavík hefur
undanfarin ár verið boðið upp á
námsfyrirkomulag í tölvunar- og
viðskiptadeild sem má flokka sem
dreifnám. Skólinn kýs að kalla
námið Háskólanám með vinnu
(HMV) og er námið ætlað nem-
endum sem vilja ekki binda sig við
skólasókn á hefðbundnum vinnu-
tíma en vilja samt fá að hitta kenn-
ara og samnemendur reglubundið.
Ný námsform stuðla að því að
fleiri nemendur geta sótt sér há-
skólamenntun og stundað nám hve-
nær sem er ævinnar. Nemandi sem
ætlar að stunda háskólanám með
vinnu og fjölskyldulífi þarf að
skipuleggja tíma sinn vel og vera
ósmeykur við að nota nýja tækni
við námið. Hann þarf að hafa
brennandi áhuga á náminu og oft
að sýna mikla sjálfsstjórn til að
halda sér við efnið. Mörgum hentar
þetta form vel þar sem þeir geta
unnið sjálfstætt og hafa ekki þörf
fyrir að hitta kennara og samnem-
endur daglega.
HMV í kerfisfræði við
Háskólann í Reykjavík
Við Háskólann í Reykjavík (HR)
býður tölvunarfræðideildin upp á
kerfisfræðinám (60 einingar) á
forminu Háskólanám með vinnu
(HMV) og er um að ræða námsefni
af kjörsviði notendahugbúnaðar.
Nem-endur geta síðan ákveðið að
ljúka BS gráðu (90 einingar) með
því að bæta við sig einu ári í hefð-
bundnu staðar-námi. HMV í kerf-
isfræði er tekið á rúmlega hálfum
hraða miðað við hefðbundið nám í
skólanum og tekur námið þrjú ár
(átta annir).
Háskólanám með vinnu við HR
byggist á markvissri netnotkun og
eru allir fyrirlestrar á formi sem
kallast hljóðglærur, þar sem fyr-
irlestrar kennara eru teknir upp
með viðeigandi glærum og því sem
kennari skrifar á töfluna. Nemand-
inn sækir síðan glærurnar og spilar
á sinni tölvu eins oft og hann vill
og þegar hann vill. Boðið er upp á
vikulega dæma- eða umræðutíma í
hverju námskeiði á tímanum frá kl.
16:15 til 19:30. Í kennslukerfið á
innri vef skólans er settur upp vef-
ur fyrir hvert námskeið með frétt-
um, pósti, fyrirlestrum, umræðu-
þráðum, verkefnum og margskonar
efni frá kennurum og nemendum.
Námsárinu er skipt í þrjár annir
og eru tekin tvö námskeið á vor-
önn, eitt til tvö á sumarönn (maí-
júní) og tvö á haustönn, ásamt
þremur verklegum námskeiðum
sem eru ýmist á vorönn, sumarönn
eða á haustönn. Í verklegum nám-
skeiðum er gert ráð fyrir að nem-
endur vinni verkefni í skólanum í
þrjár vikur. Námsefni og náms-
kröfur í HMV eru þær sömu og í
hefðbundnu námi í HR, allir vinna
sömu verkefnin og taka sömu loka-
próf. Þriðji hópurinn í HMV í kerf-
isfræði verður tekinn inn nú um
áramót og hefst kennsla í byrjun
janúar.
Kerfisfræðinám við HR er bæði
fjölbreytilegt og hagnýtt enda er
tölvunarfræðin fjölbreytileg og víð-
tæk grein, sem býður upp á marga
möguleika. Eftir nám í kerfisfræði
geta nemendur valið um marg-
vísleg störf. Ef þú hefur áhuga á
hugbúnaðargerð bjóðast ýmis störf
á sviði greiningar, hönnunar, forrit-
unar og prófana. Ef þig langar að
verða stjórnandi bjóðast marg-
vísleg tækifæri til þess fyrir tækni-
menntað fólk. Ef þú hefur mikinn
áhuga á að vinna með fólki bjóðast
ýmis störf við ráðgjöf, þjónustu og
kennslu. Ef vísindastörf heilla þig
eru ótal tækifæri til rannsókna á
sviði tölvunarfræðinnar. Eins og
sjá má af þessari upptalningu snýst
starf kerfisfræðinga alls ekki um
að sitja fyrir framan tölvuskjáinn
klukkustundum saman á hverjum
degi. Kerfisfræði er hagnýtt nám
sem gefur möguleika á fjöl-
breyttum störfum sem að henta
ekki síður konum en körlum. Því er
spáð að 21. öldin verði upplýs-
ingaöld og mikil eftirspurn verði
eftir fólki sem menntað er í tölv-
unarfræði. Ekki spillir fyrir að laun
í greininni eru almennt góð.
Ef þú hefur áhuga á Há-
skólanámi með vinnu við Háskól-
ann í Reykjavík skaltu skoða vef
skólans www.ru.is en þar er einnig
hægt að sækja um skólavist. Eins
er hægt að hringja í síma 510 6200
til að fá nánari upplýsingar.
Nám í tölvunarfræði með vinnu
Eftir Ásrúnu Matthíasdóttur
Höfundur er lektor og verk-
efnastjóri fjarnáms/HMV við
tölvunarfræðideild HR.
ÞAÐ VAR margt í síðasta Neyt-
endablaði sem vakti mikla athygli og
umræðu. Þar á meðal var grein um
bankana undir fyr-
irsögninni: „Hagn-
aðarsprenging bank-
anna – á kostnað
viðskiptavina.“ Með-
al annars sendu
Samtök banka og
verðbréfafyrirtækja
(SBV) frá sér fréttatilkynningu sem
ekki verður komist hjá að gera at-
hugasemd við vegna ýmissa rang-
færslna og útúrsnúninga sem þar
komu fram.
Vaxtatekjur og þjónustutekjur
Sú fullyrðing Neytendasamtak-
anna (NS) stendur óhögguð að hagn-
aðaraukning viðskiptabankanna
þriggja á fyrri hluta þessa árs megi
rekja að stærstum hluta til aukn-
ingar í hreinum vaxtatekjum og
þjónustutekjum eða alls 55 prósent
af hagnaðaraukningunni. Þá er það
einnig staðreynd að þrír fjórðu af
hreinum rekstrartekjum eiga rót
sína að rekja til hreinna vaxtatekna
og þjónustutekna.
Þegar SBV segja að 77 prósent af
hagnaði bankanna sé vegna geng-
ishagnaðar þá er um algera van-
þekkingu á reikningsskilum fyr-
irtækja að ræða eða hreinar
rangfærslur. Gengishagnaður nam
6,2 milljörðum króna á fyrri helm-
ingi þessa árs, en hreinar rekstr-
artekjur (en gengishagnaður er einn
af undirþáttum rekstrartekna)
námu alls rúmlega 30 milljörðum á
fyrstu sex mánuðum þessa árs.
Þannig nam gengismunur rétt rúm-
lega fimmtungi af rekstrartekjum.
Það er einfaldlega rangt að reikna
hlutfall milli tekna af gengismun og
hagnaðar eins og SBV gera og fá út
77 prósent. Því er sú fullyrðing NS
rétt að hagnaðarauki bankanna á
þessu ári skýrist að stærstum hluta
af auknum vaxtamun og hærri þjón-
ustutekjum. Því er við að bæta að 75
prósent af rekstrartekjum bankanna
koma af vaxtamun og þjónustu-
tekjum.
Vaxtamunur eykst
fremur en hitt
SBV fullyrða að íslenskir bankar
hafi náð góðum árangri í að lækka
vaxtamun á síðustu árum. Hið rétta
er að vaxtamunur hefur ekkert
lækkað á undanförnum árum. Óþarfi
er að deila um slíkar staðreyndir.
Undanfarin sex ár (að þessu ári
meðtöldu skv. áætlaðri afkomu við-
skiptabankanna) hefur vaxtamunur
bankanna verið rétt um 3,1 prósent
að meðaltali, lægstur árið 2000 og
2002 eða 2,9 prósent og hæstur 3,3
prósent árið 2001. Vaxtamunur hef-
ur ekkert lækkað á síðustu árum
eins og SBV fullyrða. Þvert á móti,
tölur frá þessu ári benda til að vaxta-
munur fari frekar hækkandi en
lækkandi.
SBV draga í efa fullyrðingu NS
um að alger sprenging hafi orðið í
þjónustutekjum á þessu ári. Á fyrri
hluta þessa árs jukust þjónustu-
tekjur bankanna um 34 af hundraði
meðan umsvif bankanna jukust um
11 af hundraði. Því er ljóst að þókn-
unartekjur hafa vaxið langt umfram
veltu bankanna á þessu ári. Rétt-
nefni á slíku er tekjusprenging.
Þá er vert að huga að því að þjón-
ustutekjur aukast mjög mismunandi
milli banka. Þannig aukast þessar
tekjur aðeins um 7 prósent hjá Ís-
landsbanka, 51 prósent hjá Kaup-
þingi-Búnaðarbanka og 32 prósent
hjá Landsbankanum. Þetta er þeim
mun athyglisverðara þar sem ætla
má að starfsemi bankanna þriggja
sé mjög keimlík. Vert væri að fá svar
við þessu mikla misræmi í aukningu
þjónustutekna.
Þá leitast SBV við að breiða yfir
þá staðreynd að viðskiptabankarnir
voru að skila eigendum sínum mun
hærri ávöxtun eigin fjár en önnur
stór íslensk atvinnufyrirtæki. Í op-
inberum uppgjörum skráðra at-
vinnufyrirtækja fyrir fyrri helming
þessa árs (fyrirtækja annarra en
banka, fjármálafyrirtækja og trygg-
ingafyrirtækja) kemur fram að arð-
semi eigin fjár var að meðaltali 12
prósent en rúmlega 17 prósent hjá
bönkunum þremur. Því stendur sú
fullyrðing óhögguð að arðsemi bank-
anna hafi verið mun meiri en ann-
arra skráðra atvinnufyrirtækja á
þessu ári.
Óhagstæður samanburður
við Norðurlönd
Þá er fullyrt í fréttatilkynningu
SBV að íslenskir bankar standist
fyllilega verðsamanburð við banka á
öðrum Norðurlöndum. Þessi fullyrð-
ing er gjörsamlega út í hött og er
vandséð hvaðan SBV hafa slík „vís-
indi“. Það rétta er að íslenskir bank-
ar eru til muna dýrari en bankar á
öðrum Norðurlöndum og víðast hvar
í okkar nágrannalöndum.
Í skýrslu frá verðbréfa- og fjár-
málafyrirtækinu Moodýs Investors
Service frá því maí 2002 um norræna
banka kemur fram að vaxtamunur
og kostnaður íslenskra banka sé
miklum mun hærri en á hinum
Norðurlöndunum. Þannig var
meðalvaxtamunur íslenskra banka
árin 1998-2001 um 3 prósent en 1,2
prósent í Danmörku, 1,4 í Svíþjóð,
2,3 í Noregi og 1,9 prósent í Finn-
landi.
Munurinn milli Íslands og hinna
Norðurlandanna eykst til muna þeg-
ar þjónustutekjum er bætt við
vaxtamuninn. Þá er meðaltalið hjá
viðskiptabönkunum þremur hér á
landi um 4,3 prósent en 1,7 í Dan-
mörku, 2,1 í Svíþjóð, 2,9 í Noregi og
2,7 prósent í Finnlandi. Þá skal bent
á að bæði stjórnarformaður Íslands-
banka og forstjóri bankans hafa nú
nýverið einmitt bent á hvað íslenska
bankakerfið sé dýrt og mun dýrara
en í nágrannalöndunum. Í því ljósi
er fullyrðing SBV um að íslenskir
bankar séu samkeppnishæfir í verði
vægast sagt stórfurðuleg.
Hagnaðarsprenging
bankanna er staðreynd
Eftir Jóhannes Gunnarsson
Höfundur er formaður
Neytendasamtakanna.
Frönsk undirföt
Opið virka daga frá kl. 11-18,
laugardaga frá kl. 11-15.
undirfataverslun
Síðumúla 3
ÓDÝRT
HÖFÐABAKKI 9 112 REYKJAVÍK
SÍMI: 544 5330 FAX: 544 5335
en gott
Við bjóðum
14
34
/
T
A
K
T
ÍK
n
r.
4
0
B
Stærð:
D: 100 cm
B: 290 cm
H: 250 cm
Tekur
9 bretti
Brettahillur
kr. 17.480,-
Næsta bil
kr. 13.446,- lifun
Frítt til áskrifenda!
tímarit um heimili og lífsstíl
Tímaritið Lifun fylgir Morgunblaðinu
miðvikudaginn 26. nóvember