Morgunblaðið - 12.11.2003, Síða 32

MINNINGAR
32 MIÐVIKUDAGUR 12. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
É
g sé mig nú eiginlega
knúða til að leggja
orð í belg í um-
ræðunni um stærð-
fræðikennslu í
grunnskólum. Ég játa að ég hef
svolitlar áhyggjur af þróun þeirra
mála, ekki síst í ljósi þess að ég á
dóttur sem er nemandi í grunn-
skólum Reykjavíkur. Frá því hún
byrjaði í grunnskóla hef ég talið
að hún væri í góðum höndum, þ.e.
í góðum stærðfræðihöndum. Hún
hefur alltaf fengið mjög góðan
vitnisburð og um tíma var hún svo
áhugasöm í stærðfræðinni að hún
„heimtaði“ að ég legði fyrir hana
nokkur reikningsdæmi áður en
hún færi að
sofa! Áhugann
og viljann
vantaði m.ö.o.
ekki.
Það runnu
hins vegar á
mig tvær grímur í vetur þegar til
stóð að dóttirin færi í sitt fyrsta
samræmda próf í stærðfræði.
Daginn áður bað hún mig nefni-
lega að kenna sér ákveðna aðferð
í stærðfræði, sem fælist í því að
„geyma“ tölur og „fá lánaðar“ töl-
ur. Hún sagði mér að kennarinn
hefði fyrst verið að kenna henni,
og einhverjum öðrum krökkum í
bekknum, þessa aðferð fyrr um
morguninn. Hún vildi þó læra að-
ferðina betur þar sem kennarinn
hefði sagt að „aðferðin“ kæmi á
samræmda prófinu. Sem var, vel
að merkja, daginn eftir! Svo ég
ítreki þetta, þá var kennarinn
fyrst að kenna krökkunum stærð-
fræðiaðferðina daginn fyrir próf-
ið!
Ég verð að viðurkenna að ég
fékk „nett“ áfall og það sem eftir
lifði kvöldsins, þ.e. þar til dóttirin
átti að fara að sofa, lagði ég fyrir
hana ótal dæmi, sem þjálfuðu
hana í því að „fá lánaðar tölur“ og
„geyma tölur“. Og eftir því sem
hún leysti fleiri dæmi því betri
varð hún.
Þegar hún kom úr prófinu dag-
inn eftir var það fyrsta sem hún
sagði: „Mamma, sem betur fer
kenndir þú mér þessa aðferð áður
en ég fór í prófið.“ Enda var verið
að prófa krakkana í umræddri að-
ferð á samræmda prófinu – eins
og fyrirfram var reyndar vitað.
Ég lét að sjálfsögðu ekki þar
við sitja heldur grennslaðist fyrir
um ástæður alls þessa í skóla
dótturinnar. Í svörunum sem ég
fékk var m.a. bent á að (þessar
svokölluðu) einingabækur, sem
kenndar eru í grunnskólunum,
gengju aðallega út á að kenna
krökkunum að „skilja“ stærð-
fræði og svonefndar þrautalausn-
ir, fremur en að kenna þeim að
„læra aðferðir“ og uppsetningu
dæma.
Ég verð að viðurkenna að ég
varð eitt stórt spurningarmerki
er ég fékk þessi svör. (Kannski
vegna þess að í mínu ungdæmi
var áhersla lögð á að láta okkur
reikna og reikna alls kyns dæmi –
skilningurinn kæmi síðar, þ.e.
með því að reikna dæmin.)
Og margar spurningar vöknuðu
í kjölfarið sem ég hef enn ekki
fengið fullnægjandi svör við. Eins
og t.d.: Hvers vegna eru krökk-
unum ekki kenndar þær aðferðir
sem þau eru prófuð í á samræmd-
um prófum? (Ég kalla það að fara
yfir aðferðina daginn fyrir prófið
ekki kennslu í aðferðinni.) Eða
eru samræmdu prófin ekki búin
til í samræmi við það námsefni
sem kennt er í skólunum? Auðvit-
að hlýtur þó aðalatriðið að vera að
krakkarnir okkar kunni stærð-
fræði. Og það vel. En hvernig
læra þau hana?
Eftir því sem ég kemst næst
eru þessar einingabækur, sem ég
vísaði til hér að ofan, kenndar í
mjög mörgum grunnskólum
Reykjavíkur. Hugsunin að baki
þeim (ef ég skil það rétt) er að
börnin skilji stærðfræðina, t.d.
hugtök í stærðfræði, áður en þau
leysa dæmin sjálf.
Þeir, sem ekki hugnast þessar
bækur eða sú aðferð sem þær
ganga út á, leggja á hinn bóginn
áherslu á að skilningurinn komi
með því að leysa dæmin. Þeir
segja að það sé ekki hægt að
skilja stærðfræði nema kunna
hana. Og sú kunnátta komi ekki
nema með þjálfun, þ.e. með því að
reikna og reikna.
Mér dettur ekki í hug að halda
því fram að ég sé einhver sér-
fræðingur í stærðfræðikennslu en
ég ætla að leyfa mér að varpa því
fram að kannski erum við farin að
leggja of mikla áherslu á þá að-
ferð sem byggist á því að skilning-
urinn á stærðfræðinni eigi að
koma fyrst – stærðfræðiaðferð-
irnar síðar.
Ég ræddi þetta mál við vin
minn í gær og hann hafði þessa
sögu að segja: Frænka hans,
nemandi í grunnskóla í Reykja-
vík, var búin að leysa öll verkefnin
í stærðfræðibókinni sinni, en fékk
ekki leyfi til þess að byrja á næstu
bók á eftir fyrr en hún væri búin
að lita allar myndirnar í fyrri bók-
inni! Ég spyr: Er þetta stærð-
fræðikennsla?
En hvað sem þessum sjón-
armiðum líður er ljóst að það er
eitthvað mikið að varðandi stærð-
fræðikennslu í grunnskólum. Í því
sambandi er nóg að líta til þess að
stærðfræði er slakasta námsgrein
íslenskra skólabarna. T.d. falla
um 40% nemenda á stærðfræði-
prófi á samræmdu prófunum í 10.
bekk á hverju vori. Það skal eng-
inn segja mér að það sé vegna
þess að þessi 40% geta ekki lært
stærðfræði. Nei, ég fullyrði og
ítreka að eitthvað hlýtur að vera
að stærðfræðikennslunni.
Að endingu ætla ég því að leyfa
mér að taka undir ályktun SAM-
FOK, Sambands foreldrafélaga
og foreldraráða í grunnskólum
Reykjavíkur, sem samþykkt var
nýlega um stærðfræðikennslu.
Þar segir m.a.: „Foreldrar á Árs-
þingi SAMFOK 2003 krefjast
þess að menntamálaráðherra,
fræðsluyfirvöld í sveitarfélögum,
Námsgagnastofnun, Námsmats-
stofnun, kennarar og foreldrar
taki höndum saman og vinni að
bættri stærðfræðimenntun
grunnskólanema.“ Vona ég að
áskorunin verði tekin alvarlega og
að sú vinna, sem í henni er vísað
til, hefjist sem fyrst.
Að skilja
eða skilja
ekki …
„Auðvitað hlýtur þó aðalatriðið að vera
að krakkarnir okkar kunni stærðfræði.
Og það vel. En hvernig læra þau hana?“
VIÐHORF
Eftir Örnu
Schram
arna@mbl.is
✝ Ástríður Sigur-mundardóttir
fæddist á Breiðu-
mýri í Reykjadal í S.
Þing. 27. nóvember
1913. Hún lést á
Hjúkrunarheimilinu
Sunnuhlíð í Kópa-
vogi 1. nóvember
síðastliðinn. Foreldr-
ar hennar voru
Kristjana Anna Egg-
ertsdóttir, f. 24. nóv.
1894, d. 20. ágúst
1932, og Sigurmund-
ur Sigurðsson hér-
aðslæknir í Reykja-
vík, f. 24. nóv. 1877, d. 14. nóv.
1962. Ástríður átti fimm systkini,
þau eru: 1) Sigurður bóndi í Hvít-
árholti í Biskupstungum f. 29. júlí
1915, 2) Kristjana húsmóðir í
Reykjavík f. 29. nóv. 1917, þau
eru bæði látin, 3) Eggert Bene-
dikt, fyrrv. skipstjóri og bóndi, f.
27. jan. 1920, búsettur á Selfossi,
4) Þórarinn Jón fyrrv. vélstjóri, f.
19. maí 1921, búsettur í Reykja-
vík og 5) Guðrún, húsmóðir í
Bandaríkjunum, f. 22. mars 1923.
Ástríður lauk námi í hjúkrun-
arfræðum árið 1938. Það sama ár
gekk hún að eiga Hauk Jörund-
arson kennara á Hvanneyri, síðar
skólastjóra á Hólum og skrif-
stofustjóra í Land-
búnaðarráðuneyt-
inu. Þau skildu.
Haukur lést í febr-
úar 2003 en foreldr-
ar hans voru Jör-
undur Brynjólfsson,
alþingismaður og
kona hans Þjóð-
björg Þórðardóttir,
kennari. Börn
Ástríðar og Hauks
eru: 1) Anna, f. 7.
okt. 1938, búsett í
Frakklandi, 2)
Björg, f. 24. jan.
1941, d. 25. nóv.
1999, 3) Ásrún nuddari/hjúkrun-
arfr. í Reykjavík, f. 20. apríl
1944, 4) Áslaug ljósmóðir/hjúkr-
unarfr. í Reykjavík, f. 20. apríl
1944, og 5) Arndís Ósk, hjúkr-
unarfr. og guðfr. í Reykjavík, f.
25. mars 1950. Barnabörnin eru
10 og barnabarnabörnin eru nú
10.
Jafnframt húsmóðurstörfum
vann Ástríður við landbúnað og
garðyrkju. Hún hóf störf við
hjúkrun 1966 í Reykjavík og
starfaði við það þar til hún fór á
eftirlaun 1981.
Útför Ástríðar verður gerð frá
Langholtskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
Elsku amma.
Nú sit ég hér og reyni að skynja
heiminn upp á nýtt. Þennan heim
sem þú nú ert horfin úr. Þegar ég var
yngri var tilhugsunin um það að þú
myndir einhvern tímann deyja frá
mér ekkert minna en heimsendir, frá
mínum sjónarhóli, og því fannst mér
augljóst mál að ég myndi einfaldlega
deyja líka og þar með yrði sú kvöl
leyst.
Síðan þá hefur lítil ömmustelpa
sem betur fer fullorðnast smá og öll
þessi ár sem þú hefur smám saman
verið að hverfa okkur, inn í þinn eigin
heim, þá hef ég verið að undirbúa
mig undir það að missa þig alveg,
allavega úr þessu jarðlífi.
Núna, meira en nokkru sinni, geri
ég mér grein fyrir hve mikið þú átt í
mér. Þú ert stór samanofinn hluti af
mér sem teygir sig um allan minn
uppvöxt og þroska.
Við áttum okkur lítinn einkaheim
saman þar sem við lásum Tómas,
Huldu, Jakobínu Sigurðardóttur,
Matthías og margt fleira heima hjá
þér í Eskihlíðinni að skóladegi lokn-
um. Þú opnaðir fyrir mér nýjan og
heillandi heim þar sem blómin voru
persónur, dýrin klókari en mannfólk-
ið, heim þar sem maður gat gleymt
sér í ljóðrænum heljarstökkum og
jafnvel fengið framliðna ættingja í
heimsókn ef svo bar við. Þú hafðir að
mörgu leyti sérstaka sýn á tilveruna
okkar og gast verið alveg dásamlega
skrítin og á stundum vandræðalega
hreinskilin.
Þú kenndir mér að elska dýrin, og
ljóðin, þú kenndir mér að „svefninn
er sætur og heimurinn feitur“, og þú
kenndir mér að góð amma getur ver-
ið hornsteinn í lífi sveimhuga barns.
Þegar fyrir nokkrum árum varstu
farin að tala um manninn sem hélt að
guð hefði gleymt sér. Ég held að það
hafi legið í eðli þínu að taka dauð-
anum sem hluta af náttúrlegri fram-
vindu og ég verð að viðurkenna að
harður, þungur steinn hvarf úr
brjósti mínu þegar þú loks fékkst að
fara fyrir rúmri viku.
Ég trúi því að þú sért núna önnum
kafin við það sem þig dreymdi um. Á
fleygiferð á mósóttu hrossi, ljóðskáld
og listmálari, og að sjálfsögðu kona!
Þegar ég var lítil var ég vön að
trítla inn til þín um miðja nótt og
segja: „amma það eru skuggar“ og
þá fékk ég að skríða upp í til þín og
kúra hjá þér til morguns. Á sama
hátt mun ég um ókomin ár bera þig
innra með mér í öllu því sem ég tek
mér fyrir hendur og sækja sérstak-
ann styrk til þín ef það koma skugg-
ar.
Týndist ég á jökli,
hvarf ég í dimmum dal,
gleymdi mér í dögg
rauðra runna.
Hófatak á heiði
heyrt gegnum svefn –
þannig líða dagarnir
þeim, sem unna.
Hófatak á heiði
ÁSTRÍÐUR SIGUR-
MUNDARDÓTTIR
✝ Viðar Magnús-son fæddist á
Miðsandi í Hvalfirði
7. apríl 1952. Hann
lést í Sjúkrahúsi
Akraness 5. nóvem-
ber síðastliðinn.
Foreldrar hans eru
Hulda Þórisdóttir og
Magnús Maríasson.
Systkini Viðars eru:
Þórir, f. 1945, d.
1993; Bóthildur, f.
1947; Ásgeir Hall-
dór, f. 1953; Skúli, f.
1956; og Þorsteinn,
f. 1962.
Viðar kvæntist Marsibil Sig-
urðardóttur 1972. Börn þeirra
eru: 1) Ásdís, hagfræðingur, f.
1972. Hún er í sambúð með Pat-
rek Sandstrøm og eiga þau þrjú
börn, Elínu, Óskar og Láru. Þau
eru búsett í Svíþjóð. 2) Helga,
markaðs- og rekstr-
arfræðingur, f.
1974. Hún er í sam-
búð með Elling Guð-
mundssyni og eiga
þau tvö börn, Viktor
og Freyju. Þau eru
búsett á Akranesi.
3) Magnús nemi, f.
1988 á Akranesi.
Viðar vann ýmis
störf til sjós og
lands. Síðustu ellefu
árin rak hann
sokkaverksmiðjuna
Trico ehf. ásamt
eiginkonu sinni.
Viðar var félagi í Kiwanis-
klúbbnum Þyrli á Akranesi og
gegndi þar ýmsum trúnaðar-
störfum.
Útför Viðars fer fram frá
Akraneskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
Mágur minn Viðar Magnússon
kvaddi þennan heim hinn 5. nóvem-
ber sl. Það er mikil eftirsjá að þessum
hugmyndaríka og bjartsýna manni
sem varð að yfirgefa okkur í blóma
lífsins.
Ég kynntist Viðari fyrst fyrir nærri
35 árum þegar hann fór að venja kom-
ur sínar á æskuheimili mitt á Akra-
nesi, þá nýlega tekinn saman við eldri
systur mína Marsibil. Ég var ung-
lingskrakki á þessum tíma og fannst
Viðar vera mikill töffari. Hann bar
með sér ýmsar venjur inn á heimilið
sem ég var óvön. Hann skellti sér í
eldhúsið og eldaði framandi rétti, ók
um á amerískum bílum og var ein-
hvern veginn svo frjálslegur í fasi.
Hann bar með sér að vera alinn upp
innan um ameríska herinn í Hvalfirði
og í kringum hann var ákveðinn and-
blær að utan. Á þessum tíma var ís-
lenskt samfélag að losna úr viðjum
hins hefðbundna sveitasamfélags og
nýir tímar sem opnuðu gáttir út í
heiminn farnir að setja svipmót sitt á
samfélagsþróunina. Viðar var fulltrúi
þessara nýju tíma.
Þau Viðar og Marsibil giftu sig
1972 og settust að á Akranesi. Eldri
dóttir þeirra Ásdís var þá nýfædd og
Helga fæddist tveimur árum síðar.
Sonurinn Magnús fæddist fjórtán
árum seinna, eða 1988. Ég og mín
börn áttum mikla samleið með fjöl-
skyldunni þegar dæturnar voru að
vaxa úr grasi og var allur barnahóp-
urinn eins og systkini. Viðar átti mjög
auðvelt með að deila sínu með öðrum
og fannst alveg sjálfsagt að við, fjöl-
skylda eiginkonu hans, værum
heimagangar hjá þeim og blönduðum
okkur í líf þeirra í stóru og smáu.
Fyrstu árin eftir að dæturnar fædd-
ust var Viðar töluvert í burtu því hann
starfaði við siglingar. Hafið heillaði
hann alltaf og hann naut sín vel á
sjónum.
Eftir að leiðin lá í land starfaði Við-
ar við ýmis störf. Hann vann m.a. um
tíma á æskuslóðum í Olíustöðinni í
Hvalfirði. Þar var ýmislegt brallað
eins og gengur þar sem margt ungt
fólk kemur saman. Viðar var hrókur
alls fagnaðar og ævinlega léttur og
notalegur í framkomu. Hann átti ein-
staklega auðvelt með að umgangast
annað fólk og vinir hans voru úr ólík-
um samfélagshópum og á ýmsum
aldri.
Þá strax kynntist ég hve Hvalfjörð-
urinn, og sérstaklega Botnsdalurinn,
átti mikið í honum. Hann hafði sem
barn átt aðsetur með fjölskyldu sinni í
Botnsdal og var ákveðinn í að láta
þann draum rætast að eignast þar
sjálfur athvarf.
Það gekk eftir nokkrum árum
seinna þegar hann byggði sumarhús í
Botni í Botnsdal.
Botn í Botnsdal var unaðsreitur og
stolt Viðars alla tíð og andi hans sveif
þar yfir vötnunum. Þar gat hann látið
margar af hugmyndum sínum rætast
og hann var alltaf að koma nýjum
áformum í framkvæmd, bæta og laga.
Hann hafði mikinn áhuga á laxveiði
og Botnsáin ein af perlum laxveiði-
áhugamanna. Ég man vel hve hann
örlátur hann var við föður minn á
meðan báðir lifðu að útvega honum
daga í ánni og hversu vel þeir náðu
saman í þessari sameiginlegu ástríðu.
Börn Viðars og annarra í fjölskyld-
unni fengu að kynnast frelsi náttúr-
unnar í dalnum litla undir Botnssúl-
unum og leituðu þar með
takmarkalausri forvitni æskunnar á
vit ævintýranna, nokkuð sem þau
munu búa að alla ævi. Það var einmitt
í Botni sem fjölskyldumaðurinn Viðar
fékk að njóta sín, að fylgjast með
börnunum stækka og þroskast, sjá
barnabörnin sín fimm stíga sín fyrstu
spor og hlúa að eldra fólkinu í fjöl-
skyldunni. Móðir mín naut ekki síst
góðs af því örlæti og var ávallt vel-
komin að deila öllu með Viðari og fjöl-
skyldu hans. Botn í Botnsdal hefur
verið hjarta fjölskyldunnar um ára-
tugaskeið og þar mun hin hlýja minn-
ing Viðars lifa meðal þeirra sem nutu
samfylgdar hans. Viðar sá alls staðar
tækifæri og uxu aldrei í augum hindr-
VIÐAR
MAGNÚSSON