Vísir - 27.11.1980, Qupperneq 12

12
Styrkur til háskólanáms í Noregi
Norsk stjórnvöld bjóöa fram styrk handa islenskum
stúdent eOa kandldat til háskólanáms I Noregi háskólaáriO
1981-82. Styrktimabiliö er niu mánuöir frá 1. september
1981 aö telja. Styrkurinn nemur 2.400 norskum krónum á
mánuöi en auk þess greiöast 500 norskar krónur til bóka-
kaupa a.m.k. tvö ár viö háskóla utan Noregs.
Umsækjendur skulu vera yngri en 30 ára og hafa stund-
aö nám a.m.k. tvö ár viö háskóia utan Noregs.
Umsóknum um styrk þennan, ásamt afritum prófsklr-
teina og meömælum, skal komiö til menntamáiaráöu-
neytisins, Hverfisgötu 6, 101 Eeykjavik, fyrir 15. janúar
n.k.
—Sérstök umsóknareyöublöö fást I ráöuneytinu.
Menntamálaráöuneytiö
24. nóvember 1980.
Ármenningor!
ARSHATIÐIN
verður föstudoginn
26. nóvember n.k.
í Snorrobæ.
MíöqsqIq verður
í Félogsheimilinur sími 36140.
ÓÍLAL&GA
Skeifunni 17,
Simar 81390
»»»»»»»»»»»»»»»»
18936 *
SIMI
Frumsýnir í dag kvikmyndina
fí/SAKOLKRABB/NN
J Afar spennandi/ vel leikin ný amerísk kvik- $
* mynd í litum/ um óhuggulegan risakolkrabba $
með ástríður i mannakjöt. Getur það i raun *
gerst að slík skrímsli leynist við sólglaðar í
i strendur? í
t Aðalhlutverk: John Huston/ Shelly Winters,
í Henry Fonda og Bo Hopkins $
í Sýnd ki. 5, 7, 9 og 11.
$ Bönnuð innan 12 ára. í
LÖGFRÆÐIN OG FJÖLSKYLDAN:
Ymis réttaráhrlf
tengd hjúskap
Ýmis réttaráhrif eru tengd hjú-
skap. Veltur það á löggjöfinni
hverju sinni, hver þessi áhrif eru.
Hjúskapur er stofnaður með
það fyrir augum, að hjónin hefji
sambúð og lifi saman. Hægt er að
segja, að hjúskapurinn leggi á
hjón, sambúðarskyldu, þ.m .t.
samlífsskyldu og tryggðarskyldu.
Ekki er þö unnt að leita til dóm-
stóla til að knýja fram efndir á
þessari skyldu.
Samkvæmt 1. gr. laga nr.
57/1921 eru þau börn skilgetin,
sem fæðast I hjónabandi eða eftir
hjónabandsslit, á þeim tima, að
þau geti verið getin i hjónaband-
inu, enda sé ekki véfengt að þau
séu skilgetin. Sé barn skilgert,
sem kallað er, þ.e. ef karl og
kona, sem átt hafa saman óskil-
getið barn, giftast, þá skal barn
þeirra talið skilgetið, sbr. 2. gr.
laga nr. 87/1947.
Af öörum réttaráhrifum, sem
tengd eru hjúskap má nefna
gagnkvæman erföarétt. Eigi hinn
látni, eftirlifandi maka og niðja,
fær makinn 1/3 hluta eigna hins
látna I arf, en börn eða aðrir niðj-
ar erfa 2/3 hluta, sbr. 2. gr. 1.
mgr. erfðalaga nr. 8/1962. Eigi
arfleifandi hins vegar enga niðja
á lífi, fær maki hans 2/3 hluta
eigna, en foreldrar hins látna 1/3,
aö jöfnu, sbr. 3. gr. 1. mgr. erfða-
laga. Um Ilfeyrissjóösréttindi er
þaö að segja, að almenna reglan
er sú, að eftirlifandi maki látins
sjóðfélaga á rétt til lifeyris úr
sjóðnum, sbr. t.d. 1. nr. 29/1963,
14. gr.
Samkvæmt lögum nr. 40/1978 er
það meginstefnan, að -eignir
hjóna eru skattiagöar saman, i
einu lagi. Aftur á móti eru tekjur
hjóna hvors um sig skattlagðar
sérstaklega.
1 lögum nr. 20/1923 er að finna
mikilvægustu lagaákvæðin um
réttindi og skyldur hjóna.
Lög 20/1923 byggja á jafnræöi
hjóna.l 1. gr. laganna er kveðið á
um það, að hjón skuli „sameigin-
lega gæta hagsmuna fjölskyld-
unnar.”l 2. gr. segir, að hjónum
sé skylt, hvoru eftir getu sinni og
svo sem sæmir hag þeirra, að
hjálpast að þvi að framfæra fjöi-
skylduna meö fjárframlögum,
vinnu á heimiiinuog á annan hátt.
Þórhildur Lin-
dal fulltrúi
borgardómara
skrifar um ýmis
réttaráhrif
tengd hjúskap
Til framfærslu teljast t.d. útgjöld
til heimilisþarfa og uppeldis
barna, svo og til sérþarfa hvors
hjóna, t.d. peningar til fatnaðar-
kaupa, vasapeningar o.fl.
Samkvæmt 1. nr. 20/1923er gert
ráð fyrir þvi, að um hjúskapar-
eign og séreign hjóna, geti verið
aðræða. Meginreglan er sú, að öll
verðmæti, sem maki flytur meö
sér I bú viö stofnun hjúskapar eöa
afiar slöar, veröa hjúskapareign
hans.
1 17. gr. laganna er kveðið svo
á, að hvort hjóna öölist hjú-
skaparrétt yfir öllu þvi, er hitt á
viö giftinguna eöa eignast siöar,
aö svo miklu leyti, sem þaö er
ekki séreign.Til að útskýra þetta
aðeins nánar skal tekið einfalt
dæmi: M(aöurinn) á við gifting-
una Ibúð, sem verður hjúskapar-
eign hans. K(onan) á aftur á móti
bifreiö, sem verður hennar hjú-
skapareign. M öðlast þá hjú-
skaparrétt yfir bifreiðinni, en K
yfir ibúðinni.
Þessi réttur takmarkar forræöi
maka á h júskapareign sinni.Tak-
markanir þessar eru fyrst og
fremst fólgnar I þvi að taka verð-
ur tillit til maka. Skv. 19. gr. er
því, hvoru hjóna skylt að fara svo
meö hjúskapareign sina, að hinu
verði eigi til tjóns vegna óhæfi-
legrar athafnar t.d. óhæfilegrar
eyðslusemi. Skv. 20. gr. þarf sam-
þykki beggja hjóna til nokkurra
þýðingarmikilla ráðstafana á
hjúskapareign. T.d. má hvorugt
hjóna, án samþykkis hins, af-
henda eða veðsetja fasteign úr
hjúskapareigninni, búi fjölskyld-
an á eigninni eða sé eignin notuð
við atvinnurekstur beggja hjóna
eða hins.
Takmarkanir þær á forræði
maka yfir hjúskapareign, sem nú
hafa veriö nefndar, eiga ekki við
um séreign. Um séreignir verður
ekki rætt hér. Þó má geta þess, að
algengast er, að hjónin geri með
sér samning, svokallaðan kaup-
mála, þess efnis, að tiltekin eign
verði séreign maka.
Að endingu skal vikiö að 25. gr.
laga nr 20/1923, en með henni er
lögmælt sjálfstæö, skipt skulda-
ábyrgö hjóna. Þetta þýðir, að
"hvor maki ber með hjúskapar-
eign sinni og séreign, sé henni til
aö dreifa, ábyrgð á þeim skuld-
bindingum, sem á honum hvila,
en meginreglan er sú, að hann
svarar ekki til skuldbindinga,
sem hitt hjóna hefur stofnað til
eða bakað sér. Akvæði 25. gr. af-
markar fjárskyldur hvors hjóna
gagnvart þriðja manni, en tekur
einnig til fjárskyldna þeirra
hvors gagnvart öðru.
A meðan sambúð varir er þó,
hvoru hjóna um sig heimilt, á
ábyrgð beggja að gera þá samn-
inga, sem nauðsynlegir eru vegna
heimilisþarfa eöa barnanna og
vanalegt er að gera i þeim til-
gangi. Til slikra samninga má
telja matvælakaup til heimilisins,
fatakaup i þarfir barna o.s.frv.
Heimildir:
Fyrirlestrar i sifjarétti I. og II.
hefti eftir Armann Snævarr
Lög og réttur eftir ólaf Jóhannes-
son
Ægteskabsloven II. hefti eftir
Ernst Andersen.
Þórhildur Lindal
lögfræöingur
r
’i
i
i
i
I
i
i
i
l
i
l
i
i
i
l
i
I
l
i
l
l
i
i
2. Blandið öllu varlega |
saman I
3. Látið á fat eða i skál |
og látið sósuna yfir, |
stráið með stein- I
KJOKLINGASALAT söxuð steinselja selju. i
1 grillaður kjúklingur-------- 4. Berið fram með j
1 höfuð icebergsalat sós,? , ... brauði
1/2 agúrka 2 syrður rJomi. ■ .g-..,,
1 pk djúpfryst blandað 4 ms^ r^m PÍParr°t - ------!
grænmeti sa^ ur 4^2 sli-ronu
3 stk. tómatar ^WGestsdóttir, I
200 g rækjur 1. Hlutið kjúklingana i biaöamaöur. I
1 litil dós sveppir mátulega bita ....... i
I ELDHUSINU