Vísir - 16.01.1981, Blaðsíða 8

8
Föstudagur 16. janúar 1981
vtsm
VlSIR
útgefandi: Reykjaprent h.f.
Ritstjóri: Ellert B. Schram.
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson. Fréttastjóri
erlendra frétta: Guðmundur Pétursson. Blaðamenn: Axel Ammendrup, Arni Sig-
fússon, Frlða Ástvaldsdðttir. Gylfi Kristjánsson, lllugi Jökulsson, Jóhanna Sig-
þórsdóttir, Kristln Þorsteinsdóttir, Páll Magnússon, Sigurjón Valdimarsson,
Sveinn Guðjónsson, Sæmundur Guðvinsson, Þórunn Gestsdóttir, Blaöamaður á
Akureyri: Gfsli Sigurgeirsson. Iþróttir: Kjartan L. Pálsson, Sigmundur O.
Steinarsson. Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Emil Þór Sigurð'son, Gunnar V.
Andrésson. Útlitsteiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson. Safn-
vöröur: Eirlkur Jónsson.
Auglýsingastjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Ritstjórn: Siðumúli 14, slmi 86611» 7 linur.
Auglýsingarog skrifstofur: SlðumúlaS, Simar 86611 og 82260.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4, simi 86611.
Askriftargjald kr. 70 á mánuði innanlands og verð í lausasölu 4 nýkrónur eintakið.
Vlsir er prentaður I Blaðaprenti, Slðumúla 14.
Engar keilur slegnar
t dag er fjallaö um viöbrögö almennings viö efnahagsráöstöfunum rikisstjórnarinnar.
Skoðanakannanir með fá-
mennu úrtaki, sem ekki eru
unnará vísindalegan háttverður
að taka með öllum fyrirvara.
Menn mega heldur ekki láta
blekkjast af því sem sagt er, að
tæplega 70% séu ákveðinnar
skoðunar, þegar aðeins er tekið
tillit þeirra, sem taka afstöðu.
Niðurstaða skoðanakönnunar
Dagblaðsins um efnahagsráð-
stafanir ríkisstjórnarinnar er sú,
að 46.5% af þeim 600 einstakling-
um, sem leitað er til, segjast
styðja aðgerðirnar.
Þetta hlutfall þarf ekki að
koma á óvart. Efnahagsráðstöf-
unum hefur ekki verið tekið með
neinum fögnuði. Engir nema
ráðherrarnir sjálfir hafa mælt
þeim bót, en hinir eru margir
sem sett hafa fram margvíslega
gagnrýni og efasemdir.
Þó er það sammerkt með þeim
ályktunum sem borist hafa, jaf nt
frá samtökum atvinnurekenda
sem launþega, að þær kveða ekki
mjög fast að orði, og að þessi
samtök vilja ekki ganga af hörku
gegn bráðabirgðalögunum. Það
sama gildir um almenningsálitið.
Aðgerðunum hefur verkið tekið
með þegjandi þögninni. Sú þögn
kann að stafa af vonleysi og því
langlundargeði, sem landsmenn
virðast sýna stjórnvöldum í
hverju einu, sem þau taka sér
fyrir hendur.
Ein önnur ástæða gæti og verið
sú, að tíð stjórnarskipti, klofn-
ingur í Sjálfstæðisflokki og sú
staðreynd, að engu virðist skipta
hvernig kosningaúrslit hafa
orðið, þegar gengið er til
stjórnarmyndana, valdi uppgjöf
og skeytingarleysi almennings.
Langvarandi úrræðaleysi í glím-
unni við verðbólguna hefur
dregið úr tráusti á stjórnmála-
mönnum almennt.
Þá er þess að geta. að allt síð-
asta ár voru boðaðar aðgerðir
með miklum alvöruþunga og
dagana fyrir áramót gekk ekki á
öðru en digurbarkalegum yfir-
lýsingum um róttækt uppgjör.
Fólk var búið undir það versta,
jafnvel þungar búsifjar. Þegar
ráðstafanirnar sáu loks dagsins
Ijós, voru þær hvorki fugl né
fiskur. Það eru mannleg við-
brögð að varpa öndinni léttar
undir slíkum kringumstæðum.
En það er mikil blekking að túlka
þau andvörp sem traustsyf irlýs-
ingu við ríkisstjórnina.
Á sama tíma hlýtur stjórnar-
andstaðan að hugleiða stöðu sína.
Eins og sakir standa virðist hún
ekki vera eftirsóknarverður val-
kostur fyrir kjósendur. Um það
ber skoðanakönnunin og almenn-
ingsviðhorf vitni.
Sú niðurstaða er því alvarlegri,
sem ráðstafanir ríkisstjórnar-
innar eru aumari. Nú hef ur verið
krukkað í kaupið, stofnað til
gerviverðstöðvunar og lagt út í
fen uppbóta og millifærslna. Allt
þetta má réttlæta, ef árangurs er
von. En því er ekki að heilsa. Allt
sem við höf um upp úr krafsinu er
áframhaldandi 50% verðbólga.
Það hefur aldrei verið talið til
stórsigra að standa í stað.
Þetta hefur stjórnarandstaðan
raunar bent á, en ekki haft erindi
sem erfiði. Eitthvað hefur á
skort, hvort sem það er rökf esta,
málatilbúnaður eða einfaldlega
tiltrú.
Það er auðvelt að gagnrýna.
Það er meira að segja nauðsyn-
legt að gagnrýna. En það eru
slæm örlög ef sú gagnrýni er
daufheyrð, jafnvel þegar hennar
er þörf. Fleira þarf til að koma,
og þá ekki síst eigin sannfæring
fyrir því að betur megi gera.
Ríkisstjórnin hefur enga sigra
unnið, engum árangri náð. Hún
stendur i stað. En stjórnarand-
staðan hefur heldur ekki slegið
keilur. Ef almenningur hefur
ekki áttaðsig á haldleysi lítilf jör-
legra efnahagsráðstafana, þá er
það sök stjórnarandstöðunnar
sjálfrar. Hún verður að líta í
eigin barm.
m i
LÝBSKRUMSFELAGK)
Eitt algengasta gagnrýnisatriði almennings á
stjórnmálamenn hér á landi er ábyrgðarleysi. Á
það hefur verið bent með traustum rökum að
hvergi sé i samfélaginu að finna menn sem svo
lausir eru við að taka afleiðingum gerða sinna og
alþingismenn og ráðherrar.
Kaupmaður, sem gerir röng innkaup, tapar fé.
Verkamaður, sem spillir verki sinu, missir vinn-
una. Ráðherrar standa hins vegar keikir, jafnvel
þótt hin stærstu mistök hafi verið unnin. Land-
búnaðarsukkið, togaradellan, Krafla. Enginn
ráðherra heíur þurft að fara frá vegna þessara
stórmála, eða þurft að greiða skaðabætur, ekki
einu sinni misst þingsæti.
Ferðamaðurinn
franski
A siöustu vikum og mánuöum .
hafa yfirlýsingar eins háttvirts
alþingismanns um svonefnt
„Gervasoni-mál” borið hátt 4
fjölmiölum, en þaö mál snerist
um þaö hvort tiltekinn franskur
feröamaöur ætti aö fá dvalar-
leyfi á Islandi eöa ekki. Þing-
maöur þessi fyllti þann flokkinn
sem taldi aö Gervasoni ætti aö
fá aö dvelja I landinu. Og til aö
undirstrika eindrægni sfna og
hollustu viö málstaöinn lýsti
þingmaðurinn þvi yfir, aö
stuöningi sinum viö rikisstjóm
þá er nú situr og þingmaöurinn
haföi fram til þessa stutt, væri
lokiö ef vilji hans I málefnum
feröamannsins franska næöi
ekki fram aö ganga.
Feröamaöurinn var fluttur úr
landi sem kunnugter og viö þaö
tækifæri kom umræddur þing-
maöur fram fyrir þjóöina I öll-
um helstu fjölmiölum og lýsti
.þvi yfir hátiölega og i löngu itar-
legu máli, aö hér meö væri lokið
stuöningi sinum viö rikisstjórn-
ina. Fréttamenn allir lögöu sig i
lima viö aö koma þessum boö-
skap sem skilmerkilegast á
framfæri.og tókst þeim þaövel.
Hættur við að hætta
Skyldi þjóöin hafa, á þeim
augnablikum sem þingmaöur-
inn gaf sinar hátiölegu yfirlýs-
ingar um stuðningslok viö
stjómina, trúað þvi, að hann
stæöi við þau orö? Nei, þaö er af
og frá. Umræöuefni þeirra, sem
áhuga höfðu á málinu, snerist
næstu daga um þaö eitt meö
hvaöa hætti þingmaöurinn
mundi vikja sér undan ábyrgö
sinni. Engum datt i hug að um
efndir oröa yröi aö ræöa. Enda
hefur það komiö á daginn. Hinn
viröulegi þingmaöur er nú hætt-
ur viö aö hætta og mun halda á-
fram stuðningi sinum viö rikis-
stjórnina eins og ekkert heföi i
skorist. Enginn hörgull mun
verða á nýjum skilmálum og
glöggum skýringum á þessari
afstöðu. Eftir nokkra mánuði
veröur málið gleymt i fjölmiðl-
unum og viö næstu kosningar
horfiö úr hugum kjósenda, jafn-
vel þeirra sem minnugastir eru.
Hugsjónafegurð
ráðherra
Þessi saga um þingmanninn
er aö sjálfsögöu ekki einsdæmi.
Einmitt á siðustu dögum hefur
einn viröulegur ráöherra átt i
svipuðu máli. Eftir aö kjara-
dómur féll um kjör alþingis-
manna og háskólamenntaðra
manna hjá hinu opinbera, lýsti
þessi ráöherra þvi yfir i fjöl-
mioiunum, aö hann væri and-
vigur þeirri launahækkun sem
þessar stéttir heföu fengiö meö
dómnum. Hann væri þeirrar
skoöunar að eingöngu lág laun
ættu aö hækka en ekki laun há-
launamanna. Kjaradómur bryti
i bága við þessa stefnu sina og
hann myndi beita sér fyrir þvi
að hækkun hálaunamannanna
yrði tekin af meö lögum.
Um þetta mál var mikiö fjall-
aö i fjölmiölunum og margir
rómuöu hugsjónafegurö ráð-
herrans og drengskap, aö hann
skyldi meö þessum hætti ganga
fram fyrir skjöldu til aö tryggja
stöðu smælingjanna I þjóöfélag-
inu.
En þessi dýrö stóö skammt.
Ráöherrann kom aftur fyrir
þjóðina og nú i þeim erinda-
gjöröum aö skýra frá þvi, aö
hann hefði boriö sitt mikla rétt-
lætismál upp i rikisstjórninni.
Málalok þar hafi oröið á þá leiö
aö hinir ráöherrarnir hafi verið
á annarri skoðun og hafnaö til-
lögum ráöherrans. í framhaldi
af þessu skýröi ráöherrann frá
þvi, aðþarmeö værimáliö falliö
niöur og úr sögunni. Engum datt
i hug að spyrja ráöherrann
hvort hann myndi ekki segja af
sér, þar sem stefna hans heföi
oröið undir i rikisstjórninni.
Engum datt I hug aö nokkuð
myndi leiða af lýöskrumi ráö-
herransum þessi kjaramál yfir-
leitt.
Fréttir fyrir
fjölmiðla
Þannig er þaö fastur liöur að
I
Finnur Torfi Stefánsson
fyrrv. alþm. gerir lýð-
skrumið að umtalsefni.
Hann tekur tvö dæmi,
annars vegar Gervasoni-
málið, hins vegar yfirlýs-
ingar f jármálaráðherra
um kjaradóm, um þann
málflutning, sem lýsa
lýðskrumi glöggt.
fjölmiölar flytja meö bumbu-
slætti efni og yfirlýsingar frá
-stjórnmálamönnum, sem báðir
aðilar vita með vissu aö ekki er
ætlað að hafa neitt efnislegt
innihald. Fjölmiölar þurfa á
fréttum aö halda, en stjórn-
málamenn auglýsingu. Ef
stjórnmálamennirnir búa til
fréttir fyrir fjölmiölana, fá þeir
ókeypis flutning á boöskap sin-
um i staðinn. Hagsmunir fara
vel saman i' þessum félagsskap
um lýöskrum.
Þjóöin situr hins vegar hnipin.
Fyrir henni hefur lýðræöiö, sem
hún trúir á, koðnað niður i vaöal
merkingarleysu, þar sem
hvergi sér handa skU.