Vísir - 26.02.1981, Blaðsíða 13

Vísir - 26.02.1981, Blaðsíða 13
VÍSIR Fimmtudagur 26. febrúar 1981 Fimmtudagur 26. febrúar 1981 mmmm vism Opinber heimsókn Vigdisar Flnnbogadóllur til oanmerkur hfifsi i gær: Látlaus en hjartan- mðttaka Hðfn Úr snjónum hér heima komu forseti lslands, Vigdis Finnboga- dóttir, og fylgdarlið hennar til Kastrupflugvallar á áætlunar- tima undir hádegið i gær, þar sem biðu Margrét Danadrottning, eiginmaður hennar Hinrik prins og fleira mektarfólk Dana. Veður var gott, frostlaust og þurrt, hægviðri en skýjað. Jörð var auð i Kaupmannahöfn, þegar fyrsta opinbera heimsókn Vigdis- ar Finnbogadóttur sem þjóðhöfð- ingja Islands hófst. Móttökuathöfnin á flugvellinum var látlaus en hjartanleg. Lif- varöarsveit hennar hátignar stóð heiðursvörö, sem Margrét drottn- ing bauð forseta fslands að kanna meö sér, en að þvi búnu var sest inn i bifreiðir, sem fluttu islensku gestina og móttökunefndina burt af flugvellinum. Var það löng lest bila og lá leið hennar um Amager-strandgötu, Prags Boulevard, Uplandsgötu, Varma- landsgötu inn á Amager Boule- vard, yfir Löngubrú og að Krist- jánsborgarhöll. — Fremst ók bif- reiö hennar hátignar og forseta Islands, en Hinrik prins og Ólafur Jóhannesson, utanríkisráöherra fylgdu á eftir i næsta bil. Utan- rikisráðherrafrúin i fylgd með frú Bettinu Heltberg ritstjóra og Hel- weg-Larsen fulltrúa kom þar á eftir. Hörður Helgason ráðu- neytisstjöri, kona hans og H. B. Ljörring majór óku i fjóröa biln- um, en Einar Agústsson sendi- herra, eiginkona hans og Vigdis Bjarnaddttir ritari i fimmta bil, og siðan koll af kolli. Við Kristjánsborgarhöll beið riddarasveit lifvarðar Dana- drottningar og reið á undan lest- inni til Amalienborgar. Á leiðinni mátti viða sjá gamla Dannebrog og islenska fánann við hún. 1 Amalienborg tók hirðmarskálk- urinn, Hans Sölvh’ój, á móti fólk- inu. Birtust forseti íslands og gestgjafarnir dönsku fljótlega aftur á viöhafnarsvölum hallar- innar og veifuðu drjúga stund mannf jöldanum sem safnast hafði á torgiö fyrir framan höll- ina. 1 Amalienborg tók islenski þjóðhöfðinginn á móti erlendum fulltrúum, sem prótokollmeistari utanrikisráðuneytisins danska kynnti fyrir henni og islenska ■ awMiw " i. ■ ■ '•■ •>v %'Ýíxh . i utanrikisráðherranum. Leið svo dagurinn. 1 gærkvöldi hélt Danadrottning hinum islensku gestum sinum viðhafnarveislu i riddarasalnum i Kristjánsborgarhöll. Þar flutti Margrét drottning undir borð- haldi ræðu, sem hér birtist á sið- unni, en forseti Islands svaraði með ræðunni, sem einnig birtist hér. 1 morgun var Vigdisi Finnboga- dóttur og fylgdarliði boðið i skoðunarferð um hina konúng- legu postulinsverksmiðju, en á hádegi var þegið matarboð i Ráð- húsi Kaupmannahafnar á vegum borgarstjórnar. Þaðan skyldi haldið i danska þjóðþingið og sið- an skoðuð söfn siðdegis i dag. m M Eftir móttökurnar viö landgöngu úr flugvélinni á Kastrupflugvelli var kannaöur heiöursvörður frá Kaupmannahöfn G.V.A. Gjðl vígdísar tii Margrfitar: Þurrkaður fjðgurra laufa smári festur á hrafntinnuflðt ■'míc lifvaröa Danadrottningar. Simamyndir Vigdis Finnbogadóttir kom ekki tómhent i sina fyrstu opin- beru heimsókn til Danmerkur, þvi i fórum sinum haföi hún gjafir til allra meðlima kon- ungsfjölskyldunnar. Margréti Þórhildi færði Vig- dis forláta skartgrip, sem i senn er hálsmen og næla. Skartgrip- inn hönnuðu og smiðuðu gull- smiðirnir Hjördis Jafetsdóttir og Aslaug Gissurardóttir að ósk forsetans. Á skartgripnum er ekta þurrkaður islenskur fjög- urra laufa smári og er hann festur i hrafntinnuflöt, en um- gjörðin er silfurrammi, þar sem likt er eftir islensku stuðlabergi. Tveir þjóöhöfðingjar, báöir eru Ikonur: Margrét Þórhildur Dana- drottning og Vigdis Finnboga- dóttir forseti islands. Þá færði Vigdis drottningu einnig að gjöf islensku hátiðár- útgáfuna af Heimskringlu i til- efni af norrænu málaári. Hinrik prins fékk að gjöf ferðabók Gaimard með teikningum Mayers og ungu prinsarnir, þeir Friðrik og Jóakim fengu sina hvora lopapeysuna ásamt húf- um i stíl. —KÞ Hinn forláta skartgripur, sem Vigdis færöi Margréti Þórhildi að gjöf. Fjögurra laufa smári greyptur i hrafntinnuflöt og silfurrammi utan um. ,Þép hafið unnið hug okkar’ SAGÐI MARGRÉT DANADROTTNING UM VIGDÍSI í KRISTJÁNSBORGARHÖLL „Siðan þér tókuð við embætti forseta Islands, höfum við Danir nánast fylgt yður hvert fótmál og þér hafið unnið hug okkar og hjörtu með látlausri framkomu yðar, greind og hvernig þér kom- iðhugsunum yðar og tilfinningum i orð. Eins og þér talið þannig talar maður við mann”, sagöi Margrét Þórhildur, Danadrottn- ing, meðal annars i hófi sem hún hélt til heiðurs Vigdisi Finnboga- dóttur, forseta íslands, i Kristjánsborgarhöll i gærkvöldi. Margrét Þórhildur byrjaði ræðu sina á aö bjóða Vigdisi vel- komna og sagði heimsóknina til þess eins að treysta bönd land- anna tveggja, og þeim hjónum svo og þjóðinni allri þætti sér mikill heiöur sýndur með þessari heimsókn. Nú væri sá timi kominn, að þau hjón gætu á einhvern hátt sýnt i verki örlitinn þakklætisvott til is- lensku þjóðarinnar fyrir þær stór- kostlegu móttökur, sem þau fengu á Islandi 1973. ,,Þá fengum við tækifæri til að kynnast sögu lands og þjdöar og hinni stórfeng- legu náttúru landsins, að ó- gleymdum vingjarnleik og hjartahlýju islendinga sjálfra. Þaö var tími, sem seint mun falla okkur Ur minni”. Þá vék Margrét Þórhildur að sameiginlegum uppruna land- anna tveggja og sagði, að þótt báðar þjóðir ættu sin sérkenni, væri enginn i vafa um að saga, menning og þjóðfélagsbygging beggja landa væri og hefði alla tið verið undir gagnkvæmum áhrif- um. Siðan minntist drottning á mikilvægi norrænnar samvinnu og aðeins með samstilltu átaki og samstarfi gætum við Norður- landabúar lifað i sátt og sam- lyndi. „Viö höfum jú, gengið i gengum sundrungu og ófrið um aldir, og ekki sist vegna þess ætti okkur að vera ljós nauðsyn þess að með samstarfinu hefst það”. Margrét Þórhildur minntist einnig á menningu Islands, eink- um og sér i lagi bókmenntaþjóð- ina Island og sagði hana óþrjót- andi lind listamanna enn i dag i Danmörku og vibar. Þá sagði drottning: „Forseti, það mun ekki koma yður spánskt fyrir sjónir, að danska þjóðin ber ómælda virðingu fyrir Islandi og þvi sem islenskt er. Islenska þjóðin hefur sýnt og sannað, að stórhugur fer ekki alltaf saman við stórt land og litil þjóð getur haft mikil áhrif”. Að lokum fór Margrét Þórhild- ur nokkrum orðum um ágæti Vigdisar og þá athygli umheims- ins, sem það vakti er hún var fyrst kvenna kosin lýðræðislegri kosningu sem þjóðhöfðingi lands sins. ,,Ég er þess viss, að ég tala fyrir munn allrar dönsku þjóðar- innar, þegar ég enn á ný segi, aö það er okkur mikil gleði aö hafa yður hér, ekkisist fyrir þaðað þér eruð sameiningartákn þjóðarinn- ar i norðri, sem á sérstakan sess i sögu okkar og sem er lykillinn að flestu þvi, er við með lotningu köllum norrænt. Ég vil biðja við- stadda að risa úr sætum og skála til heiðurs Vigdisi Finnbogadótt- ur og islensku þjóöinni”. Vþrii ÍK' I ■ ■ , r * . . KONUNGSGER ÍSEMIIHEIMI SUNDURUINDIS’ Ræða Vigdlsar Finnbogadóttur. forseta islands Margrét Danadrottning og Hinrik prins gengu fram á svalir Amalienborgar sitt til hvorrar handar við islenska þjóðhöfðingjann. Ofan af svölunum veifuöu þau til mannfjöidans, sem safnast hafði saman á torginu fyrir framan höliina. „Einu sinni var...” I þessum orð- um hefur löngum verið falin fögur og djúp hugsun. I aldaraöir hefur það veriö háttur skdlda og rithöfunda aö hefja þannig frásögn sina. „Einu sinni var..” þannig birtist þrá mannsins til aö hlýða á ævintýrið, þrá hans til að skilja sjálfan sig og heiminn með því að yrkja og hlýða á skáldskap. Vísindunum, sem veröa að leita hinna sögulegu staðreynda, leyfist ekki svo háfleyg upphafsorö — i skáldskap er leiðin fær. En upp- hafsorð ævintýrsins, „einu sinni var”, segja meira en þaö sem liggur i augum uppi, — ævintýrið fjallar um svo margt, þar eru bæöi prinsessur og klaufar ásamt ljótum andarung- um. Á dönsku er „Einu sinni var” meira að segja nafn á leikhúsverki. Til er lftil perla meðal Islendinga- sagnanna — Auðunnar þáttur vest- firska. Einu sinni var vestfirskur maður sem hét Auðunn. Þetta var á 11. öld og hann hreifst af hinum nýja sið, kristninni. Hann ákvað þvi að ganga til Rómar. Leið hans lá um riki Sveins Úlfssonar I Danmörku. Auöunn ráðstafaði fé sinu til fram- færslu móður sinni og skyldi vera þriggja vetra björg. Sjálfur hafði hann með sér þrjár merkur silfurs. Hann tók sér far utan með skipi og keypti grænlenskan hvitabjörn fyrir aleigu sina. A leiöinni til Danmerkur varö skipið að leita hafnar i Noregi. Á þeim tima var fátt meö þeim kon- ungum, Haraldi haröráöa i Noregi og Sveini Úlfssyni i Danmörkj. Harald- ur konungur frétti af Islendingi sem feröaðist með svo mikla gersemi, lif- andi hvitabjörn, og lét kalla Auöunn fyrir sig. Það er sérstakt i tslend- ingasögum hvað tslendingar komast auðveldlega á fund konunga og drottninga á Noröurlöndum. Kon- ungur spurði Auöunn hvort hann vildi selja sér dýrið við miklu gjaldi. Auöunn vildi ekki og konungur spuröi hvað hann ætlaði þá að gera við það. „Ég skal fara”, — segir Auðunn — „til Danmerkur og gefa Sveini konungi”. Haraldur konungur undraðist fávisku þessa manns að hann vissiekki um ófrið þann er var milli landanna og aö hahn treysti svo mjög á eigin giftu. Auöunn sagði honum þá að þaö væri i hans valdi hvert framhald yrði ferðarinnar og við það leyföi Haraldur konungur honum aö halda áfram með þvi skil- yröi þó aö hann kæmi aftur og segði frá viðbrögðum Sveins konungs. Þegar til Danmerkur kom frétti kon- ungur fljótt til tslendingsins með bjarndýrið. Auðunni var fagnað sem höföingja, hann var leystur út meö fégjöfum og hélt til Rómar. A heim- leiöinni kom Auðunn til Danmerkur, sjúkur og snauður. Sveinn konungur leitaöi hann uppi og bauö honum aö dvelja með hirðinni svo lengi sem hann vildi. Auðunn þakkaði boðið: — „en hitt er mér f skapi að fara út til Islands”. Þá gaf Sveinn konungur honum skip, silfursjóð og leyfi til fararinnar. Ef svo kynni aö fara að hann bryti skip sitt og týndi fénu, þá gaf Sveinn konungur honum að lok- um armhring, — „og sér þá”, sagði Sveinn „að þú hefur fundið Svein konung ef þú heldur hringnum. En þaö vil ég ráða þér aö þú gefir eigi hringinn nema þú þykist eiga svo gott aö launa nokkrum göfugum manni, þá gef þeim hringinn, því tignum mönnum sómir að þiggja. Og far nú heill”. A heimleiðinni leitaöi Auöunn uppi Harald konung og sagði honum af feröum sínum. Harald fýsti að vita hver laun hann hefði þegið. Auöunn sýndi honum hringinn og sagði: „Sveinn konungur baö mig eigi lóga nema ég ætti nokkrum tignum manni svo gott aö launa að ég vildi gefa. En nú hef ég þann fundiö, þvi að þú áttir kost aö taka hvort tveggja frá mér, dýrið og svo lff mitt, en þú lést mig fara þangað I friði sem aðrir náðu eigi”. Hann þáöi síðan góðar gjafir af Haraldi konungi og hélt til tslands og kom við Vestfirði. Hann þótti hinn mesti gæfumaður og frá honum er mikil ætt. Yöar hátign. Islendingur ættaöur af Vestfjörðum hefur enn fylgt þeim vana að segja sögur af göfugu kóngafólki þar sem hann sækir heim erlenda hirð. I minu valdi stendur hvorki aö yrkja kvæöi eöa flyt ja með mér konungsgersemi sem hvita- björninn. En vináttu þjóðar minnar flyt ég meö mér, — ef til vill er það konungsgersemi i heimi sundurlynd- isog tortryggni. Ég flyt kærar kveö- jur og hlýhug islensku þjóðarinnar, sem ég veit að dáir yður sem náinn vin. Á tslandi rikir hrifning á þvi sem franskt er og það ekki að ástæðu- lausu. Þar vita allir að þér, yöar há- tign, hafiö gert það sem við hin get- um ekki státað af, aö færa nær hvor annarri norræna og rómanska menningu, — eins og þér, yðar kon- unglega tign, Hinrik prins, sannið best. Þar er hvor menningarheimur- inn hinum hvatning. Okkur verður oft hugsað til prins- anna ungu. Börnin eru kjarninn i til- veru okkar. Hversu önnum kafin sem við kunnum að vera, megum við aldrei gleyma að skylda okkar er að búa i haginn fyrir börnin, — eins og foreldrar okkar bjuggu i haginn fyrir okkur. Yöar hátign, Ingiriður drottning, eitt sinn krónprinsessa tsiands. Ég flyt kveðjur frá mörgum vinum yðar og Friöriks konungs, vinum sem minnast gagnkvæmra heimsókna þjóða dckar. Kveöju frá vinum, og vinum þeirra og vinum barnanna. tsland gleymir ekki aö eitt þeirra nafna sem þér og hans hátign kon- ungurinn völduð yöar fyrsta barni var hljómmikið islenskt nafn. Nafn er hluti þess sem ber þaö og fylgir honum ævina alla. Við á tslandi er- um stolt af þvi að hin danska drottn- ing hefur kosið að auðkenna listsköp- un sina með hinu islenska nafni sinu. Heimurinn er svo litill og samt svo stór. Það vill svo til að i okkar smáa heimshorni eigum við svo margt sameiginlegra verðmæta sem vert er aö hlú aö svo við mættum gefa hinum stóra umheimi. Verömæti sem tilheyra sameiginlegri sögu okkar og viö geymum i sögnum og ævintýrum, verömæti sem' „einu sinni var” og við þörfnumst sam- eiginlega nú á tlmum. Ég hverf þessvegna aö lokum aftur 'til skáldskaparins, til listarinnar, til tungumálsins. Um margt er að velja. A það aö vera Ur hinu gamla og spak- lega kvæði Hávamál: Veistu ef þú vin átt þann er þú vel trúir, og vilt þú af honum gott geta, geöi skaltu við'hann blanda og gjöfum skipta fara að finna oft. Ég vel mér þó að lokum danskt skáld sem mér er afar kært, eitt þeirra norrænu skálda sem allur heimurinn þekkir. Hann mælti þau orð til Danmerkur sem viö öll sem tignum orðsins list getum tekiö und- ir: Du land, hvor jeg blev födt, hvor jeg har hjemme, hvor jeg har rod, hvorfra min verden gár, hvor sproget er min moders blöde stemme og som söd musik mit hjerte nSr. Eigum við ekki aö láta hina norrænu svani — og þeir veröa ekki einir á ferð, — halda áfram að fljúga hátt? Hafið þakkir fyrir þá gleöi sem Danmörk hefur tsiandi veitt meö heimboöi slfku sem I fornum sögum.

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.