Vísir - 26.02.1981, Blaðsíða 13

VÍSIR
Fimmtudagur 26. febrúar 1981
Fimmtudagur 26. febrúar 1981
mmmm
vism
Opinber heimsókn Vigdisar Flnnbogadóllur til oanmerkur hfifsi i gær:
Látlaus en hjartan-
mðttaka
Hðfn
Úr snjónum hér heima komu
forseti lslands, Vigdis Finnboga-
dóttir, og fylgdarlið hennar til
Kastrupflugvallar á áætlunar-
tima undir hádegið i gær, þar sem
biðu Margrét Danadrottning,
eiginmaður hennar Hinrik prins
og fleira mektarfólk Dana.
Veður var gott, frostlaust og
þurrt, hægviðri en skýjað. Jörð
var auð i Kaupmannahöfn, þegar
fyrsta opinbera heimsókn Vigdis-
ar Finnbogadóttur sem þjóðhöfð-
ingja Islands hófst.
Móttökuathöfnin á flugvellinum
var látlaus en hjartanleg. Lif-
varöarsveit hennar hátignar stóð
heiðursvörö, sem Margrét drottn-
ing bauð forseta fslands að kanna
meö sér, en að þvi búnu var sest
inn i bifreiðir, sem fluttu islensku
gestina og móttökunefndina burt
af flugvellinum. Var það löng lest
bila og lá leið hennar um
Amager-strandgötu, Prags
Boulevard, Uplandsgötu, Varma-
landsgötu inn á Amager Boule-
vard, yfir Löngubrú og að Krist-
jánsborgarhöll. — Fremst ók bif-
reiö hennar hátignar og forseta
Islands, en Hinrik prins og Ólafur
Jóhannesson, utanríkisráöherra
fylgdu á eftir i næsta bil. Utan-
rikisráðherrafrúin i fylgd með frú
Bettinu Heltberg ritstjóra og Hel-
weg-Larsen fulltrúa kom þar á
eftir. Hörður Helgason ráðu-
neytisstjöri, kona hans og H. B.
Ljörring majór óku i fjóröa biln-
um, en Einar Agústsson sendi-
herra, eiginkona hans og Vigdis
Bjarnaddttir ritari i fimmta bil,
og siðan koll af kolli.
Við Kristjánsborgarhöll beið
riddarasveit lifvarðar Dana-
drottningar og reið á undan lest-
inni til Amalienborgar. Á leiðinni
mátti viða sjá gamla Dannebrog
og islenska fánann við hún. 1
Amalienborg tók hirðmarskálk-
urinn, Hans Sölvh’ój, á móti fólk-
inu. Birtust forseti íslands og
gestgjafarnir dönsku fljótlega
aftur á viöhafnarsvölum hallar-
innar og veifuðu drjúga stund
mannf jöldanum sem safnast
hafði á torgiö fyrir framan höll-
ina.
1 Amalienborg tók islenski
þjóðhöfðinginn á móti erlendum
fulltrúum, sem prótokollmeistari
utanrikisráðuneytisins danska
kynnti fyrir henni og islenska
■ awMiw
" i.
■ ■

'•■
•>v %'Ýíxh
.

i

utanrikisráðherranum. Leið svo
dagurinn.
1 gærkvöldi hélt Danadrottning
hinum islensku gestum sinum
viðhafnarveislu i riddarasalnum i
Kristjánsborgarhöll. Þar flutti
Margrét drottning undir borð-
haldi ræðu, sem hér birtist á sið-
unni, en forseti Islands svaraði
með ræðunni, sem einnig birtist
hér.
1 morgun var Vigdisi Finnboga-
dóttur og fylgdarliði boðið i
skoðunarferð um hina konúng-
legu postulinsverksmiðju, en á
hádegi var þegið matarboð i Ráð-
húsi Kaupmannahafnar á vegum
borgarstjórnar. Þaðan skyldi
haldið i danska þjóðþingið og sið-
an skoðuð söfn siðdegis i dag.

m
M
Eftir móttökurnar viö landgöngu úr flugvélinni á Kastrupflugvelli var kannaöur heiöursvörður
frá Kaupmannahöfn G.V.A.
Gjðl vígdísar tii Margrfitar:
Þurrkaður fjðgurra
laufa smári festur
á hrafntinnuflðt
■'míc
lifvaröa
Danadrottningar. Simamyndir
Vigdis Finnbogadóttir kom
ekki tómhent i sina fyrstu opin-
beru heimsókn til Danmerkur,
þvi i fórum sinum haföi hún
gjafir til allra meðlima kon-
ungsfjölskyldunnar.
Margréti Þórhildi færði Vig-
dis forláta skartgrip, sem i senn
er hálsmen og næla. Skartgrip-
inn hönnuðu og smiðuðu gull-
smiðirnir Hjördis Jafetsdóttir
og Aslaug Gissurardóttir að ósk
forsetans. Á skartgripnum er
ekta þurrkaður islenskur fjög-
urra laufa smári og er hann
festur i hrafntinnuflöt, en um-
gjörðin er silfurrammi, þar sem
likt er eftir islensku stuðlabergi.
Tveir þjóöhöfðingjar, báöir eru
Ikonur: Margrét Þórhildur Dana-
drottning og Vigdis Finnboga-
dóttir forseti islands.
Þá færði Vigdis drottningu
einnig að gjöf islensku hátiðár-
útgáfuna af Heimskringlu i til-
efni af norrænu málaári. Hinrik
prins fékk að gjöf ferðabók
Gaimard með teikningum
Mayers og ungu prinsarnir, þeir
Friðrik og Jóakim fengu sina
hvora lopapeysuna ásamt húf-
um i stíl.
—KÞ
Hinn forláta skartgripur, sem
Vigdis færöi Margréti Þórhildi
að gjöf. Fjögurra laufa smári
greyptur i hrafntinnuflöt og
silfurrammi utan um.
,Þép hafið unnið hug okkar’
SAGÐI MARGRÉT DANADROTTNING UM VIGDÍSI í KRISTJÁNSBORGARHÖLL
„Siðan þér tókuð við embætti
forseta Islands, höfum við Danir
nánast fylgt yður hvert fótmál og
þér hafið unnið hug okkar og
hjörtu með látlausri framkomu
yðar, greind og hvernig þér kom-
iðhugsunum yðar og tilfinningum
i orð. Eins og þér talið þannig
talar maður við mann”, sagöi
Margrét Þórhildur, Danadrottn-
ing, meðal annars i hófi sem hún
hélt til heiðurs Vigdisi Finnboga-
dóttur, forseta íslands, i
Kristjánsborgarhöll i gærkvöldi.
Margrét Þórhildur byrjaði
ræðu sina á aö bjóða Vigdisi vel-
komna og sagði heimsóknina til
þess eins að treysta bönd land-
anna tveggja, og þeim hjónum
svo og þjóðinni allri þætti sér
mikill heiöur sýndur með þessari
heimsókn.
Nú væri sá timi kominn, að þau
hjón gætu á einhvern hátt sýnt i
verki örlitinn þakklætisvott til is-
lensku þjóðarinnar fyrir þær stór-
kostlegu móttökur, sem þau
fengu á Islandi 1973. ,,Þá fengum
við tækifæri til að kynnast sögu
lands og þjdöar og hinni stórfeng-
legu náttúru landsins, að ó-
gleymdum vingjarnleik og
hjartahlýju islendinga sjálfra.
Þaö var tími, sem seint mun falla
okkur Ur minni”.
Þá vék Margrét Þórhildur að
sameiginlegum uppruna land-
anna tveggja og sagði, að þótt
báðar þjóðir ættu sin sérkenni,
væri enginn i vafa um að saga,
menning og þjóðfélagsbygging
beggja landa væri og hefði alla tið
verið undir gagnkvæmum áhrif-
um. Siðan minntist drottning á
mikilvægi norrænnar samvinnu
og aðeins með samstilltu átaki og
samstarfi gætum við Norður-
landabúar lifað i sátt og sam-
lyndi. „Viö höfum jú, gengið i
gengum sundrungu og ófrið um
aldir, og ekki sist vegna þess ætti
okkur að vera ljós nauðsyn þess
að með samstarfinu hefst það”.
Margrét Þórhildur minntist
einnig á menningu Islands, eink-
um og sér i lagi bókmenntaþjóð-
ina Island og sagði hana óþrjót-
andi lind listamanna enn i dag i
Danmörku og vibar.
Þá sagði drottning: „Forseti,
það mun ekki koma yður spánskt
fyrir sjónir, að danska þjóðin ber
ómælda virðingu fyrir Islandi og
þvi sem islenskt er. Islenska
þjóðin hefur sýnt og sannað, að
stórhugur fer ekki alltaf saman
við stórt land og litil þjóð getur
haft mikil áhrif”.
Að lokum fór Margrét Þórhild-
ur nokkrum orðum um ágæti
Vigdisar og þá athygli umheims-
ins, sem það vakti er hún var
fyrst kvenna kosin lýðræðislegri
kosningu sem þjóðhöfðingi lands
sins. ,,Ég er þess viss, að ég tala
fyrir munn allrar dönsku þjóðar-
innar, þegar ég enn á ný segi, aö
það er okkur mikil gleði aö hafa
yður hér, ekkisist fyrir þaðað þér
eruð sameiningartákn þjóðarinn-
ar i norðri, sem á sérstakan sess i
sögu okkar og sem er lykillinn að
flestu þvi, er við með lotningu
köllum norrænt. Ég vil biðja við-
stadda að risa úr sætum og skála
til heiðurs Vigdisi Finnbogadótt-
ur og islensku þjóöinni”.
Vþrii
ÍK' I
■ ■
, r

*
. .

KONUNGSGER
ÍSEMIIHEIMI
SUNDURUINDIS’
Ræða Vigdlsar Finnbogadóttur. forseta islands
Margrét Danadrottning og Hinrik prins gengu fram á svalir Amalienborgar sitt til hvorrar handar við
islenska þjóðhöfðingjann. Ofan af svölunum veifuöu þau til mannfjöidans, sem safnast hafði saman á
torginu fyrir framan höliina.
„Einu sinni var...” I þessum orð-
um hefur löngum verið falin fögur og
djúp hugsun. I aldaraöir hefur það
veriö háttur skdlda og rithöfunda aö
hefja þannig frásögn sina. „Einu
sinni var..” þannig birtist þrá
mannsins til aö hlýða á ævintýrið,
þrá hans til að skilja sjálfan sig og
heiminn með því að yrkja og hlýða á
skáldskap. Vísindunum, sem veröa
að leita hinna sögulegu staðreynda,
leyfist ekki svo háfleyg upphafsorö
— i skáldskap er leiðin fær. En upp-
hafsorð ævintýrsins, „einu sinni
var”, segja meira en þaö sem liggur
i augum uppi, — ævintýrið fjallar um
svo margt, þar eru bæöi prinsessur
og klaufar ásamt ljótum andarung-
um. Á dönsku er „Einu sinni var”
meira að segja nafn á leikhúsverki.
Til er lftil perla meðal Islendinga-
sagnanna — Auðunnar þáttur vest-
firska. Einu sinni var vestfirskur
maður sem hét Auðunn. Þetta var á
11. öld og hann hreifst af hinum nýja
sið, kristninni. Hann ákvað þvi að
ganga til Rómar. Leið hans lá um
riki Sveins Úlfssonar I Danmörku.
Auöunn ráðstafaði fé sinu til fram-
færslu móður sinni og skyldi vera
þriggja vetra björg. Sjálfur hafði
hann með sér þrjár merkur silfurs.
Hann tók sér far utan með skipi og
keypti grænlenskan hvitabjörn fyrir
aleigu sina. A leiöinni til Danmerkur
varö skipið að leita hafnar i Noregi.
Á þeim tima var fátt meö þeim kon-
ungum, Haraldi haröráöa i Noregi og
Sveini Úlfssyni i Danmörkj. Harald-
ur konungur frétti af Islendingi sem
feröaðist með svo mikla gersemi, lif-
andi hvitabjörn, og lét kalla Auöunn
fyrir sig. Það er sérstakt i tslend-
ingasögum hvað tslendingar komast
auðveldlega á fund konunga og
drottninga á Noröurlöndum. Kon-
ungur spurði Auöunn hvort hann
vildi selja sér dýrið við miklu gjaldi.
Auöunn vildi ekki og konungur
spuröi hvað hann ætlaði þá að gera
við það. „Ég skal fara”, — segir
Auðunn — „til Danmerkur og gefa
Sveini konungi”. Haraldur konungur
undraðist fávisku þessa manns að
hann vissiekki um ófrið þann er var
milli landanna og aö hahn treysti svo
mjög á eigin giftu. Auöunn sagði
honum þá að þaö væri i hans valdi
hvert framhald yrði ferðarinnar og
við það leyföi Haraldur konungur
honum aö halda áfram með þvi skil-
yröi þó aö hann kæmi aftur og segði
frá viðbrögðum Sveins konungs.
Þegar til Danmerkur kom frétti kon-
ungur fljótt til tslendingsins með
bjarndýrið. Auðunni var fagnað sem
höföingja, hann var leystur út meö
fégjöfum og hélt til Rómar. A heim-
leiöinni kom Auðunn til Danmerkur,
sjúkur og snauður. Sveinn konungur
leitaöi hann uppi og bauö honum aö
dvelja með hirðinni svo lengi sem
hann vildi. Auðunn þakkaði boðið: —
„en hitt er mér f skapi að fara út til
Islands”. Þá gaf Sveinn konungur
honum skip, silfursjóð og leyfi til
fararinnar. Ef svo kynni aö fara að
hann bryti skip sitt og týndi fénu, þá
gaf Sveinn konungur honum að lok-
um armhring, — „og sér þá”, sagði
Sveinn „að þú hefur fundið Svein
konung ef þú heldur hringnum. En
þaö vil ég ráða þér aö þú gefir eigi
hringinn nema þú þykist eiga svo
gott aö launa nokkrum göfugum
manni, þá gef þeim hringinn, því
tignum mönnum sómir að þiggja. Og
far nú heill”.
A heimleiðinni leitaöi Auöunn uppi
Harald konung og sagði honum af
feröum sínum. Harald fýsti að vita
hver laun hann hefði þegið. Auöunn
sýndi honum hringinn og sagði:
„Sveinn konungur baö mig eigi lóga
nema ég ætti nokkrum tignum manni
svo gott aö launa að ég vildi gefa. En
nú hef ég þann fundiö, þvi að þú áttir
kost aö taka hvort tveggja frá mér,
dýrið og svo lff mitt, en þú lést mig
fara þangað I friði sem aðrir náðu
eigi”. Hann þáöi síðan góðar gjafir
af Haraldi konungi og hélt til tslands
og kom við Vestfirði. Hann þótti hinn
mesti gæfumaður og frá honum er
mikil ætt.
Yöar hátign. Islendingur ættaöur
af Vestfjörðum hefur enn fylgt þeim
vana að segja sögur af göfugu
kóngafólki þar sem hann sækir heim
erlenda hirð. I minu valdi stendur
hvorki aö yrkja kvæöi eöa flyt ja með
mér konungsgersemi sem hvita-
björninn. En vináttu þjóðar minnar
flyt ég meö mér, — ef til vill er það
konungsgersemi i heimi sundurlynd-
isog tortryggni. Ég flyt kærar kveö-
jur og hlýhug islensku þjóðarinnar,
sem ég veit að dáir yður sem náinn
vin.
Á tslandi rikir hrifning á þvi sem
franskt er og það ekki að ástæðu-
lausu. Þar vita allir að þér, yöar há-
tign, hafiö gert það sem við hin get-
um ekki státað af, aö færa nær hvor
annarri norræna og rómanska
menningu, — eins og þér, yðar kon-
unglega tign, Hinrik prins, sannið
best. Þar er hvor menningarheimur-
inn hinum hvatning.
Okkur verður oft hugsað til prins-
anna ungu. Börnin eru kjarninn i til-
veru okkar. Hversu önnum kafin
sem við kunnum að vera, megum við
aldrei gleyma að skylda okkar er að
búa i haginn fyrir börnin, — eins og
foreldrar okkar bjuggu i haginn fyrir
okkur.
Yöar hátign, Ingiriður drottning,
eitt sinn krónprinsessa tsiands. Ég
flyt kveðjur frá mörgum vinum yðar
og Friöriks konungs, vinum sem
minnast gagnkvæmra heimsókna
þjóða dckar. Kveöju frá vinum, og
vinum þeirra og vinum barnanna.
tsland gleymir ekki aö eitt þeirra
nafna sem þér og hans hátign kon-
ungurinn völduð yöar fyrsta barni
var hljómmikið islenskt nafn. Nafn
er hluti þess sem ber þaö og fylgir
honum ævina alla. Við á tslandi er-
um stolt af þvi að hin danska drottn-
ing hefur kosið að auðkenna listsköp-
un sina með hinu islenska nafni sinu.
Heimurinn er svo litill og samt svo
stór. Það vill svo til að i okkar smáa
heimshorni eigum við svo margt
sameiginlegra verðmæta sem vert
er aö hlú aö svo við mættum gefa
hinum stóra umheimi. Verömæti
sem tilheyra sameiginlegri sögu
okkar og viö geymum i sögnum og
ævintýrum, verömæti sem' „einu
sinni var” og við þörfnumst sam-
eiginlega nú á tlmum.
Ég hverf þessvegna aö lokum aftur
'til skáldskaparins, til listarinnar, til
tungumálsins. Um margt er að velja.
A það aö vera Ur hinu gamla og spak-
lega kvæði Hávamál:
Veistu ef þú vin átt
þann er þú vel trúir,
og vilt þú af honum gott geta,
geöi skaltu við'hann blanda
og gjöfum skipta
fara að finna oft.
Ég vel mér þó að lokum danskt
skáld sem mér er afar kært, eitt
þeirra norrænu skálda sem allur
heimurinn þekkir. Hann mælti þau
orð til Danmerkur sem viö öll sem
tignum orðsins list getum tekiö und-
ir:
Du land, hvor jeg blev födt, hvor
jeg har hjemme,
hvor jeg har rod, hvorfra min
verden gár,
hvor sproget er min moders
blöde stemme
og som söd musik mit hjerte nSr.
Eigum við ekki aö láta hina
norrænu svani — og þeir veröa ekki
einir á ferð, — halda áfram að fljúga
hátt?
Hafið þakkir fyrir þá gleöi sem
Danmörk hefur tsiandi veitt meö
heimboöi slfku sem I fornum sögum.