Morgunblaðið - 23.02.2004, Síða 10

FRÉTTIR
10 MÁNUDAGUR 23. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
GYLFI Arnbjörnsson, framkvæmdastjóri Al-
þýðusambands Íslands, sagði á ráðstefnu
Samfylkingarinnar á laugardag, að iðnaðurinn
á Íslandi væri á hraðri leið úr landinu. „Ís-
lenski iðnaðurinn er áfram íslenskur af því að
hann er í eigu Íslendinga,“ sagði hann en bætti
því við að iðnaðurinn væri þó ekki íslenskur að
því leyti að framleiðslan færi fram erlendis.
„Fyrirtækin Byko og Húsasmiðjan eru búin að
flytja alla glugga-, hurða- og rammafram-
leiðslu úr landi til Litháen. Hún er farin. Það
er ekkert sem verður á morgun. Hún er farin.“
Gylfi var meðal fyrirlesara á ráðstefnu Sam-
fylkingarinnar, sem bar yfirskrftina: Hug-
myndir um hagstjórn. Framtíðarhópur Sam-
fylkingarinnar stóð að ráðstefnunni.
Formaður hópsins, Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir og varaformaður flokksins, sagði m.a. í
inngangsorðum sínum að tímabært væri orðið
að halda þeim ávinningi til haga sem áunnist
hefði í hagstjórn hér á landi, m.a. fyrir til-
stuðlan jafnaðarmanna. Sagði hún að þar bæri
auðvitað hæst, á síðustu árum, samninginn um
Evrópska efnahagssvæðið. „Það er ekki síður
tímabært að við leggjum raunhæft mat, bæði á
sögu og framtíð efnahagsmála á Íslandi, en
látum andstæðingum okkar það ekki eftir,“
sagði hún og hélt áfram. „Í kosningabarátt-
unni sl. vor, hélt forsætisráðherra því fram að
efnahagsmál myndu fara úr böndum og verð-
bólga verða áður en varir komin í tveggja stafa
tölu, ef mynduð yrði ríkisstjórn án þátttöku
Sjálfstæðisflokksins. Morgunblaðið klappaði
sama steininn og fullyrti m.a. í leiðara að ef
ríkisstjórnin missti meirihlutann myndi koma
upp svipuð staða og 1971, þegar stjórn Sjálf-
stæðisflokks og Alþýðuflokks féll og við tók
svokölluð vinstri stjórn þriggja flokka. Það er
raunar illskiljanlegt hvernig mönnum dettur í
hug að fara 30 ár aftur í tímann, og sækja sér
viðmið í tímum, sem voru að flestu leyti frá-
brugðnir þeim tímum sem við lifum nú á, hvort
heldur sem litið er til stjórnmála, efnahags-
mála, viðskipta og vinnumarkaðsmála. Segja
má að á áttunda áratugnum, sem m.a. mót-
aðist af olíukreppu, verðbólgu, atvinnuleysi og
erfiðri stöðu í efnahagsmálum um alla Evrópu,
hafi rótgrónar hugmyndir um efnahagsmál og
samfélag beðið skipbrot,“ sagði hún.
„Hagfræðingar voru lengi að átta sig á
þessu og allir stjórmmálaflokkar, bæði á
vinstri og hægri væng stjórnmálanna, höfðu
átt hlutdeild í gamla kerfinu og báru á því
ábyrgð. Hægri flokkar ekki síður en þeir
vinstri, því þeir voru að jafnaði oftar og lengur
við völd. Það var aftur á móti verkefni níunda
áratugarins að reisa nýtt kerfi á rústum hins
gamla. Víðast hvar í Evrópu gerðist það í upp-
hafi áratugarins, en á Íslandi gerðist það ekki
fyrr en í lok hans með þjóðarsáttarsamn-
ingnum 1990.“
Ingibjörg sagði að þetta verkefni hefði verið
gert með aðkomu verkalýðshreyfingar, at-
vinnurekenda og stjórnvalda. Hún sagði enn-
fremur að víðast hvar í Evrópu hefðu hægri
flokkar staðið að umbreytingunni, en á Íslandi
hefði það verið verkefni þriggja og síðar fjög-
urra flokka vinstri stjórna, eins og þær væru
kallaðar, þrátt fyrir að Framsóknarflokkurinn
hefði verið innanborðs. „Sjálfstæðisflokkurinn
var í áhorfendahlutverki,“ sagði hún. „Smiðs-
höggið í umbreytingarferli níunda áratugarins
í Evrópu var rekið 1986 með sameiginlegum
innri markaði Evrópusambandsins, sem Ís-
lendingar gerðust aðilar að fyrir áratug með
EES-samningnum.“ Bætti hún því við að það
hefði verið hlutverk Alþýðuflokksins að vinna
því máli brautargengi gagnvart þingi og þjóð.
Hagkerfið ekki opnara
Þorvaldur Gylfason, prófessor við Háskóla
Íslands, einn frummælenda á ráðstefnunni,
skoðaði m.a. þróun útflutnings miðað við
landsframleiðslu á Íslandi frá 1960. Á þeim
tíma hefði Ísland verið með útflutningshlutfall
upp á 40%. Síðan þá hefði mikil aukning átt
sér stað, í þessum efnum, í öðrum löndum Evr-
ópu. Á Íslandi hefði hlutfallið hins vegar nokk-
urn veginn staðið í stað. Sagði hann að ís-
lenska hagkerfið væri ekki opnara nú en fyrir
fjörutíu árum, þegar litið væri til vöru og þjón-
ustu.
Gylfi Arnbjörnsson sagði, eins og áður kom
fram, að íslenski iðnaðurinn væri á hraðri leið
úr landinu. Hann talaði fyrir aðild Íslands að
evrunni og sagði að við ættum að hætta að
blekkja okkur á því að iðnaðurinn gæti dafnað
á tímabili þar sem „gengi króunnar sveiflast
um þrjátíu til fjörutíu prósent á fimm ára
tímabili,“ sagði hann. „Við verðum að hætta að
blekkja okkur í því að íslensk fyrirtæki á opn-
um markaði, á innri markaði, geti keppt við
evrópsk fyrirtæki og borgað þá vexti sem hér
eru. Það er ekki hægt.“ Hann sagði að það
gæti enginn iðnaður enda væri hann að fara úr
landi.
Gylfi Arnbjörnsson, framkvæmdastjóri ASÍ, á ráðstefnu Samfylkingarinnar um efnahagsmál
Íslenski iðnað-
urinn á hraðri
leið úr landi
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, varaformaður Samfylkingarinnar, var með framsögu á fundinum.
ENGINN samningur hefur verið
lagður fram af hálfu forsvarsmanna
Heilsugæslunnar í Reykjavík í
kjaraviðræðum þeirra við starfs-
menn heimahjúkrunar, eins og tals-
menn starfsmanna sögðu í frétt
Morgunblaðsins í gær. Forsvars-
menn heilsugæslunnar segjast hafa
lagt fram minnisblað með tillögum
til viðræðna í janúar sl. en ekki
formlegan samning. „Það var eng-
inn samningur lagður fram, þetta
voru tillögur á blaði,“ segir Þórunn
Ólafsdóttir hjúkrunarforstjóri hjá
Heilsugæslunni í Reykjavík.
Þá segja forsvarsmenn heilsu-
gæslunnar það af og frá að saka
stofnunina um lögbrot, en í frétt-
inni í gær er haft eftir talsmönnum
starfsmanna að ólöglegur samning-
ur hafi verið lagður fram. Deila
starfsmanna heimahjúkrunar og
forsvarsmanna heilsugæslunnar
snýst um hvernig skuli staðið að
greiðslum fyrir akstur í vitjanir.
Núverandi fyrirkomulag er á þann
veg að starfsmenn nota eigin bíla
til að komast í vitjanir í heima-
húsum og fá greitt fyrir 8 kíló-
metra akstur á hverja vitjun, hvort
sem sú vegalend er ekin eða ekki.
Það samsvarar 452 krónum fyrir
hverja vitjun. Heilsugæslan vill nú
breyta fyrirkomulaginu þar sem
forsendur fyrir því séu ekki lengur
fyrir hendi.
Starfsfólk getur valið
að nota eigin bíl í vitjanir
Á minnisblaði til viðræðna við
starfsmenn Heimahjúkrunar frá
því í janúar síðastliðnum eru til-
greindir þrír kostir sem forsvars-
menn heilsugæslunnar leggja til að
standi starfsfólki til boða. Í fyrsta
lagi geti starfsmaður fengið bíl til
umráða við störf sín sem heilsu-
gæslan hefur á rekstrarleigu og
greiðir allan kostnað af. Annar
kostur er sá að starfsmaður fái bíl
til umráða í starfi en geti framleigt
hann af heilsugæslunni og haft
einnig til einkanota. Í þriðja lagi
geti starfsmaður ekið á eigin bíl í
vinnunni eins og nú er. Þó er lagt
til að fyrirkomulaginu verði breytt
þannig að starfsmaður fái rau-
nakstur greiddan skv. akstursbók,
eins og tíðkast annars staðar hjá
ríkinu, ásamt 100 kílómetrum á
mánuði. Í öllum tilvikum er gert
ráð fyrir að starfsmaður heima-
hjúkrunar hækki um einn launa-
flokk.
Að sögn Þórunnar féll annar
kosturinn, sá er fól í sér að starfs-
maður gæti framleigt vinnubílinn
af heilsugæslunni til einkanota, út
af borðinu vegna þess að ekki
fékkst samþykki fjármálaráðuneyt-
is fyrir því fyrirkomulagi. Hún seg-
ir af og frá að lög hafi verið brotin
af heilsugæslunni með því að leggja
fram þessa tillögu.
Vonbrigði að geta ekki
framleigt rekstrarleigubíla
Hugmyndin að baki framleigu á
bílum sem heilsugæslan er með á
rekstrarleigu er til komin vegna
þess að forsvarsmenn heilsugæsl-
unnar vildu finna leið til að nýta
bílana. Samningar við bílaumboð
hljóða upp á 20 þúsund kílómetra
akstur á ári að lágmarki. „Við
fundum það út að þeir sem keyra
mest hjá okkur í Heimahjúkrun
eru að keyra 12–13 þúsund kíló-
metra á ári. Þarna standa útaf 7–8
þúsund kílómetrar sem ekki eru
nýttir. Við vildum að starfsmenn
gætu nýtt þessa kílómetra og
fengju bílana til einkanota. Þannig
gætu þær sleppt því að til dæmis
vera með tvo bíla á heimilinu. Þetta
hefði verið veruleg kjarabót fyrir
starfsmenn og hefði verið gott fyrir
okkur að geta nýtt bílana. Það voru
okkur vonbrigði að þessi möguleiki
væri ekki fær. Það hefði skapað allt
annan samningsgrundvöll,“ segir
Þórunn.
Hún segir að starfsfólki hafi ver-
ið boðnar launabætur í stað þeirrar
kjaraskerðingar sem felst í breyt-
ingum á núverandi akstursfyrir-
komulagi en þær hafi ekki þótt
nægar.
Kostnaður heilsugæslunnar við
bíl sem er á rekstrarleigu er áætl-
aður um 45–50 þúsund krónur á
mánuði. Miðað við raunakstur í
kringum 13 þúsund kílómetra á ári
gæti kostnaður vegna bíls sem
starfsmaður á sjálfur numið um 65
þúsund krónum á mánuði fyrir
heilsugæsluna. Þórunn segir að það
hagræði sem hljótist af því að nota
rekstrarleigubíla verði nýtt til að
bæta kjör starfsfólks og auka þjón-
ustu Heimahjúkrunar. Hún segir
að framlög til Heimahjúkrunar hafi
verið að aukast og ekki standi til að
skera niður, enda fari þörfin fyrir
þjónustuna vaxandi.
Mestu skiptir að
efla þjónustuna
Þórunn segir forsendur aksturs-
fyrirkomulagsins breyttar. Ein
ástæða þess sé sú að það sé af-
kastahvetjandi, þ.e. vegna þess að
greidd sé ákveðin upphæð fyrir
hverja vitjun. „Skjólstæðingar
Heimahjúkrunar eru veikara fólk
en áður. Fólk fer fyrr heim af
sjúkrahúsi nú en áður tíðkaðist.
Þessar breyttu aðstæður krefjast
lengri viðveru starfsfólks Heima-
hjúkrunar. Núverandi kerfi er í
raun barn síns tíma. Við viljum
breyta kerfinu í þeim tilgangi að
bæta þjónustuna,“ segir Þórunn.
Hún segir að verið sé að bjóða
starfsfólki upp á tvo möguleika; að
nota bíl sem heilsugæslan tekur á
rekstrarleigu eða halda áfram að
keyra sína eigin bíla, en þá sam-
kvæmt því greiðslufyrirkomulagi
sem tíðkast hefur hjá ríkinu. Með
þessu verði það ekki lengur skil-
yrði að þeir sem sæki um starf hjá
Heimahjúkrun hafi bíl til umráða.
Heilsugæslunni hafa borist upp-
sagnarbréf frá 40 þeirra 83 hjúkr-
unarfræðinga og sjúkraliða sem
starfa hjá Heimahjúkrun. Þegar
hefur verið auglýst eftir starfsfólki
í stað þess sem tilkynnt hefur um
uppsögn. Forsvarsmenn heilsu-
gæslunnar segjast þó vonast til að
sem flestir endurskoði afstöðu sína
um uppsögn. „Við erum auðvitað
mjög áhyggjufull yfir ástandinu.
Það verður óhjákvæmilega röskun
á þjónustunni fyrstu vikurnar. En
það skapast ekki neyðarástand.
Þeir sem nauðsynlega þurfa á að
þjónustunni að halda fá hana,“ seg-
ir Þórunn.
Hún tekur fram að ástæða breyt-
inganna sé sú að bæta þurfi þjón-
ustu Heimahjúkrunar. „Heima-
hjúkrun hefur oft verið gagnrýnd
fyrir mikinn hraða og að geta ekki
staðið undir því hlutverki sem
henni er ætlað. Við viljum skapa
umhverfi og aðstæður til að geta
sinnt þessu hlutverki sem best,“
segir Þórunn.
Forsvarsmenn Heilsugæslunnar í Reykjavík vísa ásökunum um lögbrot á bug
Enginn samningur hefur
enn verið lagður fram
Um 700 á
tölvuleikja-
mótinu
Skjálfta
SEGJA má að skjálfti hafi riðið yfir
íþróttahúsið í Digranesi um
helgina. Ekki var þó um jarð-
skjálfta að ræða heldur fór þar
fram tölvuleikjamót Símans og Op-
inna kerfa, Skjálfti 2004. Mótið er
það er hið fyrsta af nokkrum sem
haldin verða undir þessu nafni á
árinu.
Skjálftamótin hafa verið haldin
frá því í desember 1998 og hefur
fjöldi þátttakenda vaxið jafnt og
þétt. Nokkrir tugir mættu til leiks á
fyrsta mótið en fjöldi þátttakenda á
síðustu mótum hefur verið ríflega
500 manns. Að þessu sinni tóku ná-
lægt 700 ungmenni þátt í mótinu.
Keppt er í ýmsum leikjum á
Skjálfta en sá vinsælasti mun vera
Counter-Strike. Á mótinu er keppt í
liðum, allt frá tveggja manna liðum
upp í tíu manna lið, allt eftir því
hvaða tölvuleik er verið að spila.
Morgunblaðið/Sverrir