Morgunblaðið - 23.02.2004, Síða 12

Íranar
staðfesta
kjarn-
orkukaup
Teheran, Vín. AP.
ÍRÖNSK stjórnvöld staðfestu í
gær að þau hefðu keypt kjarn-
orkubúnað frá erlendum milli-
göngumönnum, þ. á m. ein-
hverjum frá Suður-Asíu, en
kváðust ekki vita hvaðan bún-
aðurinn væri upprunninn.
„Við keyptum ýmiskonar
[kjarnorku]útbúnað frá ýmsum
milligöngumönnum en við vit-
um ekki hver uppruni hans var
eða frá hvaða landi hann kom,“
sagði Hamid Reza Asefi, tals-
maður íranska utanríkisráðu-
neytisins, við fréttamenn í gær.
„Svo vildi til, að sumir milli-
göngumannanna voru frá [Suð-
ur-Asíu].“
Í síðustu viku greindi lög-
regla í Malasíu frá því að kaup-
sýslumaður hefði borið við yf-
irheyrslur að Abdul Qadeer
Khan, sem hannaði fyrstu
kjarnorkusprengju Pakistana,
hefði selt Írönum tæki til auðg-
unar á úrani. Khan hefur við-
urkennt að hafa selt Írönum,
Líbýumönnum og Norður-Kór-
eumönnum kjarnorkutækni og
-þekkingu.
ElBaradei til Líbýu
Yfirmaður kjarnorkuvopna-
eftirlits Sameinuðu þjóðanna,
Mohamed ElBaradei, kvaðst í
gær vera á förum til Líbýu til
að afla frekari upplýsinga hjá
þarlendum embættismönnum
um hver seldi hvað til líbýskra
stjórnvalda, og ráðamanna
annarra ríkja sem eru að reyna
að koma sér upp gereyðingar-
vopnum.
För ElBaradeis er liður í
hertri leit að forsprökkum
svarts alþjóðamarkaðar þar
sem verslað er með kjarnorku-
búnað og -þekkingu. ElBaradei
hefur kallað þetta „kjarnorku-
stórmarkað“ og sagt að milli-
göngumenn á þessum markaði
starfi í fimm heimsálfum.
ERLENT
12 MÁNUDAGUR 23. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ALÞJÓÐLEG sendinefnd fór frá
Haítí á laugardagskvöldið og hafði í
farteskinu loforð frá forseta landsins,
Jean Bertrand Aristide, um að hann
myndi deila völdum með andstæðing-
um sínum. Stjórnarandstaðan neitaði
aftur á móti að gefa nefndinni slíkt
loforð og sagði að ef friður ætti að
komast á í landinu yrði forsetinn að
fara frá.
Stjórnarerindrekar frá Bandaríkj-
unum, Karíbahafslöndum, Kanada,
Frakklandi og Samtökum Ameríku-
ríkja áttu fund með Aristide á laug-
ardaginn, og gekkst hann inn á að
skipaður yrði nýr forsætisráðherra
og ríkisstjórn sem skipuleggja myndi
þingkosningar.
Aristide yrði áfram forseti, sam-
kvæmt ákvæðum friðaráætlunar sem
Bandaríkjamenn lögðu fram, og lýsti
hann því yfir að hann myndi „ekki
vinna með neinum hryðjuverkamönn-
um“, og átti við að hann myndi ekki
semja við uppreisnarmenn sem hafa í
hálfan mánuð tekið fjölda bæja og
borga í norðurhluta landsins og hótað
að ráðast inn í höfuðborgina, Port-au-
Prince, verði Aristide ekki búinn að
segja af sér í lok mánaðarins. Rúm-
lega 60 manns hafa fallið í átökunum.
Einn forsprakka uppreisnarinnar
spurði hvað yrði um sig samkvæmt
friðaráætluninni. „Hvað með mig?
Þegar alþjóðasamfélagið kemur til
Haítí koma þeir og taka byssuna af
mér og ég neyðist til að fara í felur á
Haítí,“ sagði Buteur Metayer í viðtali
við Associated Press-sjónvarpið í
borginni Gonaives, sem uppreisnar-
menn hafa á valdi sínu. „Hann [Ar-
istide] drepur mig.“
Leiðtogar stjórnarandstöðunnar
voru heldur ekki hrifnir af tillögum
Bandaríkjamanna. Fundi þeirra með
erlendu stjórnarerindrekunum lauk
með loforði stjórnarandstæðinga um
að gefa endanlegt svar í dag, mánu-
dag, en þeir gáfu í skyn að afstaða
þeirra væri óbreytt.
„Við væntum þess að alþjóðasam-
félagið hafi skilning á þeirri stöðu sem
við erum í ... og hún mun ekki breyt-
ast,“ sagði Gerard Pierre-Charles,
einn helsti leiðtogi stjórnarandstöð-
unnar, sem fyrrum var bandamaður
Aristides. „Ef við samþykkjum þessa
áætlun án þess að Aristide fari frá
hættum við í rauninni að vera stjórn-
arandstaða,“ sagði annar frammá-
maður stjórnarandstöðunnar, Rose-
mond Padel.
Erlendir ríkisborgarar á Haítí hafa
að undanförnu flúið landið hver á fæt-
ur öðrum vegna óaldarinnar, sem
versnar sífellt. Aristide hefur á sínum
snærum tæplega 4.000 manna lög-
reglulið, en engan her. Uppreisnar-
menn hafa sagst hafa um 700 manns
undir vopnum og tvö hundruð til við-
bótar. Í síðustu viku gengu margir
fyrrverandi hermenn í lið með Meta-
yer og mönnum hans, þ. á m. fyrrver-
andi yfirmaður dauðasveitar í her
Haítí, sem hrakti Aristide frá völdum
1991.
Aristide hefur lifað af þrjú bana-
tilræði og eina byltingu. Hann hefur
sagst ekki munu fara frá fyrr en kjör-
tímabili hans lýkur 2006. Eftir að Ar-
istide var hrakinn frá 1991 sættu
stuðningsmenn hans sífelldum árás-
um af hendi hermanna og voru marg-
ir felldir uns Bandaríkjamenn skár-
ust í leikinn 1994. Þáverandi
Bandaríkjaforseti, Bill Clinton, sendi
20 mann herlið til Haítí til að hrekja
stjórn hersins frá og stöðva straum
flóttafólks á bátum frá Haítí til Flór-
ída. Núverandi Bandaríkjastjórn hef-
ur lýst því yfir að hún hafi engan
áhuga á hernaðarævintýrum á Haítí.
Aristide fellst á friðaráætlun
Stjórnarandstaðan og uppreisnar-
menn hafna alþjóðlegum sáttatil-
lögum og krefjast afsagnar forsetans
Reuters
Forseti Haíti, Jean Bertrand Ar-
istide, ræðir við fréttamenn í for-
setahöllinni í Port-au-Prince.



 





 
 



 
  
 
    

   
!











 
   



 
  
    !!
"    #
$%
 &'!
&
 ( 
&


Port-au-Prince. AP.
Uppreisn-
armenn í
Úganda
drápu 192
Kampala í Úganda. AP.
UPPREISNARMENN sem í
17 ár hafa staðið í baráttu við
stjórnvöld í Úganda drápu 192
er þeir réðust á búðir uppflosn-
aðra í norðurhluta landsins, að
því er embættismenn greindu
frá í gær.
Vopnaðir rifflum, fallbyssum
og sprengjuvörpum gerðu upp-
reisnarmenn í svonefndum
Andspyrnuher drottins árás á
Barloonyo-búðirnar í Lira-hér-
aði í Úganda á laugardags-
kvöld. Lögðu þeir eld að kofum
íbúanna og skutu á þá er þeir
flýðu, sagði embættismaðurinn,
Charles Anjiro.
„Þetta var vonlaust. Við fór-
um þangað í morgun ásamt lög-
reglustjóranum í Lira og töld-
um 192 lík,“ sagði Anjiro í
símtali við Associated Press í
gær. „Vettvangurinn er skelfi-
legur. Ég hef aldrei á ævinni
séð neitt svona hræðilegt.“
Ekki náðist samband við
neinn talsmann Andspyrnu-
hersins, sem hefur barist gegn
Yoweri Museveni forseta, sem
er frá suðurhluta landsins, frá
því að hann komst til valda 1986
eftir átök sem stóðu í fimm ár.
ÍRANSKUR klerkur horfir í spegil er hann
hnýtir túrban sinn í Teheran í gær. Íslamskir
íhaldssinnar voru í gær smám saman að þokast
nær tryggum meirihluta á þingi eftir því sem
leið á talningu í kosningunum sem fram fóru í
landinu á föstudaginn. Til íhaldssinna á íranska
þinginu teljast bæði harðlínusinnaðir íslamistar
og aðrir sem eru dyggir stuðningsmenn klerka-
stjórnarinnar í landinu. Samkvæmt tölum sem
innanríkisráðuneytið birti í gær höfðu íhalds-
sinnar þá tryggt sér að minnsta kosti 135 þing-
sæti af 290. Umbótasinnar og óháðir höfðu 65,
en umbótasinnar hafa undanfarin ár verið í
meirihluta á þinginu. Ekki er talið að endanleg
úrslit liggi fyrir fyrr en í dag.
Reuters
Íhaldssinnar þokast nær þingmeirihluta
ARNOLD Schwarzenegger, ríkis-
stjóri í Kaliforníu, sagði í gær í sjón-
varpsumræðuþætti í gær, að hann og
aðrir bandarískir ríkisborgarar sem
fæddir væru á erlendri grund ættu að
mega bjóða sig fram til forseta.
Schwarzenegger, sem er austur-
rískur að uppruna, var í Washington í
gær þar sem hann fundaði með öðr-
um ríkisstjórum. Hann notaði tæki-
færið og tók þátt í umræðum í „Meet
the Press“, stjórnmálaumræðuþætti
NBC-sjónvarpsstöðvarinnar á sunnu-
dagsmorgnum.
Ríkisstjórinn kvaðst ekki hafa hug-
leitt það sérstaklega að sækjast eftir
að komast í Hvíta húsið, en teldi að
þeir sem hefðu verið bandarískir rík-
isborgarar í 20 ár eða meira ættu
„skilyrðislaust“ að mega fara í for-
setaframboð. Samkvæmt bandarísku
stjórnarskránni mega einungis
Bandaríkjamenn fæddir í Bandaríkj-
unum bjóða sig fram.
Schwarzenegger, sem fluttist til
Bandaríkjanna 1983, benti á, að fjöl-
margir Bandaríkjamenn væru inn-
flytjendur og hefðu lagt mikið af
mörkum fyrir landið. „Lítiði bara á
það sem fólk á borð við Henry Kiss-
inger og Madeleine Albright hafa lagt
af mörkum,“ sagði Schwarzenegger,
og skírskotaði til tveggja fyrrverandi
ráðherra sem fæddust í Evrópu.
Ríkisstjóranum og leikaranum
fyrrverandi verður að ósk sinni ef
stjórnarskrárviðaukatillaga sem Orr-
in Hatch, öldungadeildarþingmaður
repúblíkana, hefur lagt fram nær
fram að ganga.
Vill eiga möguleika
á forsetaframboði
Reuters
Arnold Schwarzenegger veifar til
fjölmiðlamanna í Washington í gær.
Washington. AP.