Morgunblaðið - 29.02.2004, Page 33

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 29. FEBRÚAR 2004 33
Bókmenntaverðlaun Halldórs Laxness
verða veitt í sjöunda sinn á hausti kom-
anda og mun verðlaunabókin koma út
sama dag hjá Vöku-Helgafelli. Skila-
frestur handrita er til 1. maí 2004.
Megintilgangur Bókmenntaverðlauna
Halldórs Laxness er að efla íslenskan
sagnaskáldskap og stuðla þannig að
endurnýjun íslenskrar frásagnarlistar.
Bókaforlagið Vaka-Helgafell stendur að
verðlaununum.
VERÐLAUNIN
Vaka-Helgafell leggur fram verðlaunaféð
sem nemur 500 þúsund krónum en við
verðlaunaupphæðina bætast venjuleg höf-
undarlaun samkvæmt rammasamningi Rit-
höfundasambands Íslands og Félags ís-
lenskra bókaútgefenda.
Verðlaunin eru veitt fyrir nýja og áður
óbirta íslenska skáldsögu, eða safn smá-
sagna, að undangenginni samkeppni sem er
öllum opin. Árið 2002 hlaut Ari Trausti
Guðmundsson verðlaunin fyrir smásagna-
safn sitt, Vegalínur. Aðrir höfundar sem
fengið hafa verðlaunin eru Bjarni Bjarnason
fyrir Mannætukonan og maður hennar,
Skúli Björn Gunnarsson fyrir Lífsklukkan
tifar, Eyvindur P. Eiríksson fyrir Landið
handan fjarskans en sú bók var einnig til-
nefnd til Íslensku bókmenntaverðlaunanna,
Sindri Freysson fyrir Augun í bænum og
Gyrðir Elíasson fyrir Gula húsið sem einnig
hlaut Íslensku bókmenntaverðlaunin.
Handritum skal skilað til Vöku-Helga-
fells, Suðurlandsbraut 12, 108 Reykjavík,
merkt „Bókmenntaverðlaun Halldórs Lax-
ness“. Handritin eiga að vera merkt dul-
nefni en rétt nafn fylgja með í lokuðu um-
slagi.
SAMKEPPNIN ÖLLUM OPIN
Samkeppnin um Bókmenntaverðlaun Hall-
dórs Laxness er öllum opin og eru ungir
jafnt sem aldnir höfundar hvattir til þess að
senda handrit sín í keppnina.
Að samkeppni lokinni geta þátttakendur
vitjað handrita sinna hjá Vöku-Helgafelli.
Upplýsingar um samkeppnina veitir
Dröfn Þórisdóttir hjá Vöku-Helgafelli
(drofn.thorisdottir@edda.is).
Bókmenntaverðlaun Halldórs Laxness
500.000 KRÓNA
VERÐLAUNAFÉ!
Skilafrestur til 1. maí
Suðurlandsbraut 12 • 108 Reykjavík
Sími: 522 2000 • www.edda.is
VENJULEGA tryggir fjöldi að-
standenda góða aðsókn á kórtónleik-
um, og hér voru m.a.s. tveir kórar í
boði. En hvort sem olli útiverusól,
gott skíðafæri í Bláfjöllum eða annað,
brást sú regla í Víðistaðakirkju þar
sem heldur tómlegt var um að litast,
einkum hjá sneisahúsfyllinum á tón-
leikum Þrasta sl. október í Hafnar-
borg. Hér höfðu kynningarstjórar
augsýnilega sofnað á verðinum.
Eftir ígildi stuttrar lúðrafanföru
Þrasta ofan af svölum (Látum söng-
inn hvellan hljóma e. Grieg) tók
gestakórinn frá Keflavík við og söng
10 lög við undirleik píanós, stundum
að viðbættum rafbassa og harmón-
ikku. Seljalandsrósin (The Rose of
Tralee) var fyrst, þá svolítið þung-
stígt en vel samið og flutt lag Sig-
valda Snæs Kaldalóns, Tveir fuglar
(Laxness), og síðan „Landsýn“,
þekkt frá sígildri þjóðlagaplötu Jans
Johansson, Jazz på svenska. Eftir
fylgdu La Pastorella (Schubert),
Haustlauf (Bjarni J. Gíslason),
Kveðja farandsveinsins (K.A. Kern),
Capríljóð Winklers, Kvöld í Moskvu
Soloviews (einsöngur: Steinn Erl-
ingsson), Lehár-valsinn Okkar glaða
söngvamál og loks þyzka lagið Rósa
Marie. Flest ágætlega sungið, nema
hvað þrálátasti vandi flestra áhuga-
mannakóra – daufur hljómblær og
siggjörn tónstaða í veikum söng, oft-
ast vegna stuðningsleysis – setti
óþarflega snöggan blett á flutninginn
við lítinn styrk.
Mun sá vandi né heldur hafa verið
með öllu ókunnur hjá Þröstum, enda
því meir áberandi sem oftar er sung-
ið án undirleiks. Það kom því gleði-
lega á óvart hvað kórinn virtist hafa
náð afgerandi betri tökum á veika
söngnum í 5 laga sérskrá sinni, er öll
var a cappella. Reyndi að vísu ekki
svo mjög á hann í rúmensku
Drykkjuvísunni (kunnastri úr þjóð-
lagaþrennu Bartóks fyrir píanó), en
hins vegar í næstu þrem lögum,
Tárinu (Bay), Kvöldblíðunni logn-
væru (Silcher) og Sofðu rótt
(Brahms). Þótt aðeins hafi slaknað á í
Silcher, var Bay mjög fallegur og
Brahms hreinasta afbragð. Fátt
skemmir eins mikið fyrir kórsöng og
tónsig, en hér var það nánast úr sög-
unni, fyrir utan hvað aukinn glans
virtist kominn yfir 1. tenór í hæðinni.
Eftir Söngbræður góðir (Páll Ís-
ólfsson) sungu báðir kórar saman Þú
álfu vorrar (Sigfús Einarsson) og
Sefur sól hjá Ægi, bæði án undir-
leiks; hið fyrra með hefðbundnum
brimölduglæsibrag, en síðara á fal-
lega veikum styrk. Með píanói sungu
þeir hina hollenzku Þakkarbæn ein-
radda fram að síðustu hendingu, en
að lokum hið óslítandi Hraustir menn
Rombergs við fágaðan einsöng
Steins Erlingssonar.
Laufléttur Kuhlau,
langdreginn Brahms
„Áhugamennska“ hefur fengið á
sig frekar neikvæðan blæ á okkar
tómstundalausu sérhæfingartímum,
þar sem helzt má vænta andlegra
hópátaka í stærri skömmtum innan
vébanda kóra og leikfélaga. Í landi
þar sem kammerleikur á áhuga-
grundvelli komst aldrei á legg, ólíkt
því sem gerðist sunnar á Norður-
löndum, er hins vegar auðvelt að
gleyma hversu mikið af jafnvel
meistaraverkum þeirrar greinar var
upphaflega samið fyrir áhugamenn
eða allt fram undir 1900 (Brahms
kvað eitt síðasta stórtónskáldið er
enn samdi töluvert fyrir áhuga-
mannahópa). Enda bera kröfur
margra verkanna þess augljós
merki, að fyrir daga raffjölmiðlunar
höfðu ástundendur, a.m.k. í menn-
ingarborgum Mið-Evrópu, bæði list-
ræna örvun og félagslegt svigrúm til
að láta efnisleg lífsgæði víkja fyrir
hinum andlegu.
Að slíkar aðstæður geti nokkurn
tíma komið aftur, hvað þá hér á landi
þar sem ekkert var fyrir, kann að
þykja draumórakennd óskhyggja.
Samt hafa aðrar eins sveiflur áður
gerzt í sögunni, og þegar sjást ýmis
teikn á lofti um vaxandi leiða á núver-
andi ofmötun á skyndiafþreyingu.
Það gæti því verið góð byrjun í rétta
átt, ef tónskáldin okkar færu að gefa
sérhæfðum framúrstefnuvirtúósum
sínum smáfrí og huga betur að sam-
spilsþörfum hinna verkefnalausu
áhugamanna í landinu.
Þessi rósrauða framtíðarsýn
spratt upp úr ljóslifandi fortíð á vel
sóttum tónleikum Kammermúsík-
klúbbsins á sunnudagskvöld, þegar
Þriðji kvintett Friedrichs Kuhlau
fyrir flautu, fiðlu, tvær víólur og selló
í A-dúr kviknaði úr öruggum hönd-
um Martials Nardeau, Gretu Guðna-
dóttur, Guðmundar Kristmundsson-
ar, Þórunnar Óskar Marínósdóttur
og Hrafnkels Orra Egilssonar. Hið
bráðgera eineygða holtsezk-danska
tónskáld (1786–1832), ásamt Weyse
annar hornsteina í danskri snemm-
rómantík, samdi nefnilega mikið fyr-
ir tízkuhljóðfæri tímans og hlaut auk-
nefnið „Beethoven flautunnar“.
Hann var enda mikill aðdáandi snill-
ingsins frá Bonn, eins og sást
kannski bezt á hrynrænt frumleg-
asta þætti kvintettsins, Scherzóinu,
er minnti á mið-Beethoven í „tyrk-
neskum“ móð.
Að vísu kom lysthafendavænn af-
þreyingarblær verksins ekki með
öllu til af góðu; Kuhlau var smánar-
lega launaður af dönsku hirðinni, og
sætti einnig stöðugum kröfum for-
leggjara sinna um auðspilanleika.
Það átti þó sízt við leifturflögrandi
flautupartinn, er virtist sjaldan gera
ráð fyrir öndunarstöðum þótt furðu-
lítið bæri á því í laufléttum leik
Martials. Hópurinn flutti þetta
elskulega verk af viðeigandi sam-
stilltri ljúfmennsku, og stakk fátt í
eyru utan reigingskenndra ör-
styrkrisa í tónmyndun einkum efri
strengja. Settu þau hins vegar frekar
hvimleiðan, stundum jafnvel slitrótt-
an, blæ á lagferlisstreymið er náði
einnig nokkuð til seinni verka dag-
skrár.
Næst var boðið upp á sjaldheyrt
„rarítet“ úr heimilishandraða Moz-
arts annó 1782, þ.e. strengjatríóút-
setningu hans á 8. fúgu Velstillta
hljómborðsins I (1722) í fís-moll eftir
Bach. Að fúgunni leiddi (er gleymdist
að nefna í annars skemmtilegum
dagskrárnótum Sigurðar Steinþórss-
sonar) frumsamin prelúdía Mozarts í
skondinni blöndu af rókókómenúett
og frönskum forleik. Sennilega rétt-
lættist sú einkum af fígúrunarforleik
Bachs, er hentar miður vel fyrir þrjú
raddhljóðfæri. Fróðlegt væri að vita
hvað Mozart bætti inn af styrk-
merkjum í dýnamískt ófrágengnu
ágmentasjón-fúgu kontrapunktjöf-
ursins, er telst meðal hátinda fyrra
heftisins, bæði að tækni og andagift.
Hvað sem því líður var leikið nánast
beint af augum, án þess að staldra
nánar við einstaka staði og byggja
upp efnisframvindu. Varð útkoman
að vonum varla rismeiri en þegar
kreist er krem úr túpu.
Strengjasextett Brahms í B-dúr
frá 1860, fyrra verk hans af tveimur
fyrir hina þá lítt nýttu áhöfn, var síð-
ast á boðstólum. Þetta vandmeðfarna
og oft fullþykkildislega skrifaða
æskuverk þykir ekki ná hæðum hins
seinna. Flutningur kvöldsins var eft-
ir því fremur þyngslalegur og hrár,
þó að stöku sinni mætti láta hrífast af
auðsýndum krafti eins og í Scher-
zóinu (III), þrátt fyrir fremur silaleg-
an skilning á „Allegro molto“. Aðal-
æfingatímaþjófur alls kammerleiks –
samtaka stórmótun í styrk og eink-
um tíma – sagði áberandi til sín í
þessu verki, þar sem gæla hefði þurft
miklu meira við breiða lotubyggingu
og skerpun andstæðna en skilaði sér
út í sal. Einnig hefði að ósekju mátt
gegnlýsa kyrrlátustu augnablikin
með sléttum „brjósttónum“ til kær-
kominnar litaauðgunar. Fyrir vikið
varð heildin langdregnari en efni
stóðu til, jafnvel þótt varla sé á færi
nema samspiluðustu kammerhópa að
breyta þessum blýklumpi Brahms í
fullfleyga perlu.
Karlakórar og kammerhópar
Morgunblaðið/Þorkell
Félagar í Karlakórnum Þröstum á æfingu.
Ríkarður Ö. Pálsson
TÓNLIST
Víðistaðakirkja
KÓRTÓNLEIKAR
Sameiginlegir tónleikar Karlakórs Kefla-
víkur og Karlakórsins Þrasta. Steinn
Erlingsson einsöngur, Ester Ólafsdóttir
píanó, Ásgeir Gunnarsson harmónika,
Þórólfur Þórsson rafbassi. Stjórnendur:
Vilberg Viggósson og Jón Kristinn Cort-
ez. Laugardaginn 21. febrúar kl. 16.
Bústaðakirkja
KAMMERTÓNLEIKAR
Kuhlau: Flautukvintett í A Op. 51,3. J.S.
Bach/Mozart: Fúga nr. 8 í Es úr WTC I
K404a. Brahms: Strengjasextett í B Op.
18,1. Martial Nardeau flauta, Greta
Guðnadóttir & Zbigniew Dubik fiðlur,
Guðmundur Kristmundsson & Þórunn
Ósk Marínósdóttir víólur, Hrafnkell Orri
Egilsson & Sigurgeir Agnarsson selló.
Sunnudaginn 22. febrúar kl. 20.
NORÐURBRYGGJA í Kaup-
mannahöfn hefur stefnt saman
rithöfundunum Einari Má Guð-
mundssyni og
Johannes
Møllehave í
dag kl. 16 og 19
og deila þeir
með sér hug-
takinu minn-
ing.
Johannes
Møllehave er
einn kunnasti
rithöfundur
Dana og hefur
m.a. öðlast viðurkenningu fyrir
endurminningarbækur sínar.
Johannes Møllehave er Ísland
hugleikið og hefur hann marg-
sinnis heimsótt landið til að
sækja efnivið í sögur sínar.
Hann mun deila reynslu sinni og
upplifun af hugtakinu minning,
og þeim einstaka máta sem
minningin skipar í hugsun hans.
Minningin hefur einnig skip-
að ríkan sess í rithöfundarferli
Einars Más allt frá hans fyrstu
ljóðabókum til síðustu þriggja
bóka, Fótspor á himnum,
Draumar á jörðu og Nafnlausir
vegir. Á Norðurbryggju segir
Einar Már m.a. frá verkum sín-
um og hvers vegna minningin er
honum svo mikilvæg.
Einar Már og Johannes
Møllehave ræða einnig saman
um minningar og hvort það sé
munur á að muna og minnast.
Rætt um
minningar
í Kaup-
mannahöfn
Einar Már
Guðmundsson