Morgunblaðið - 06.04.2004, Blaðsíða 16

ERLENT
16 ÞRIÐJUDAGUR 6. APRÍL 2004 MORGUNBLAÐIÐ
SJÍTA-klerkurinn Moqtada Sadr,
sem Paul Bremer sagði vera
hættulegan „útlaga“, hefur ítrek-
að krafist þess að Bandaríkja-
menn dragi herlið sitt frá Írak. Á
sunnudag skoraði hann síðan á
fylgismenn sína að „fylla óvininn
skelfingu“ því augljóst væri að
mótmælasamkomur gegn herset-
unni skiluðu engum árangri.
Sadr er talinn standa á þrítugu
en óvenjulegt er að svo ungir
menn komist til jafnmikilla áhrifa
á vettvangi trúmála, jafnan er lit-
ið svo á í Írak að því eldri sem
klerkurinn sé því vísari sé hann.
Faðirinn myrtur 1999
Margir Írakar hafa lítið álit á
Sadr og segja hann lítt reyndan
og óþolinmóðan róttækling sem
vilji ráða helstu stofnunum og
samtökum sjíta í landinu. En
hann á sér engu að síður marga
fylgismenn. Sadr er yngsti sonur
Muhammads Sadiq Sadr, eins af
þekktustu sjíta-klerkunum í Írak,
sem drepinn var 1999, að því er
talið er af útsendurum Saddams
Husseins, þáverandi forseta
Íraks.
Þegar stjórn Saddams hrundi
kom á daginn að Moqtada Sadr
hafði tekið við hlutverki föður
síns og að stór hópur venjulegra
sjíta fylgdi honum að málum.
Fyrstu vikurnar eftir að stríðinu
lauk stóðu fylgismenn hans m.a.
vörð í helstu hverfum sjíta í Bag-
dad og dreifðu einnig nauðþurft-
um til bágstaddra. Þessi hverfi
hétu Saddam City í valdatíð
Saddams Husseins en borgarhlut-
inn hefur nú verið endurskírður í
höfuðið á föður Moqtada Sadrs;
þ.e. heitir nú Sadr City (Sadr-
borg).
Í júní á síðasta ári kom Sadr á
laggirnar vopnuðum sveitum
manna, Mehdi-hernum, þrátt fyr-
ir að Bandaríkjamenn hefðu lagt
við því blátt bann. Hann hóf einn-
ig útgáfu á vikuriti, al-Hawza, en
ólætin um helgina koma m.a. í
kjölfar ákvörðunar Bandaríkja-
manna um 60 daga útgáfubann á
blaðið. Voru ritstjórar þess sak-
aðir um að æsa upp ofbeldi gegn
Bandaríkjamönnum í Írak.
Handtaka fyrirskipuð
Stuðningsmönnum Sadrs hefur
lent saman við fylgismenn
Ajatollah Ali Sistani, áhrifamesta
sjítaklerksins í Írak, en ólíkt
Sistani vill Sadr að trúarleiðtogar
sjíta taki að sér stórt hlutverk á
pólitíska sviðinu. Stuðningsmenn
Sadrs eru ennfremur grunaðir
um að hafa staðið fyrir morðinu
á Abdul Majid al-Khoei, hófsöm-
um sjíta-leiðtoga, skömmu eftir
fall Saddam-stjórnarinnar. Sadr
hefur hins vegar neitað allri vitn-
eskju eða ábyrgð á ódæðinu.
Talsmaður Bandaríkjahers
sagði í gær að íraskur dómari
hefði gefið út handtökutilskipun
á hendur Sadr fyrir nokkrum
mánuðum vegna morðsins og hún
væri enn í gildi.
Ungur að árum en áhrifamikill
„Útlaginn“ Moqtada Sadr er einn af róttækari trúarleiðtogum sjíta í Írak
Reuters
Moqtada Sadr á mynd sem tekin
var í fyrrahaust í Najaf.
PAUL Bremer, landstjóri Banda-
ríkjamanna í Írak, lýsti því yfir í
gær róttækur sjítaklerkur, Moqt-
ada Sadr, væri „útlagi“ sem stefndi
öryggi Íraks í hættu eftir mann-
skæðar óeirðir meðal stuðnings-
manna hans í Bagdad og fjórum
öðrum borgum síðustu daga. Að
minnsta kosti 52 Írakar, átta
bandarískir hermenn og einn frá El
Salvador hafa beðið bana í átökun-
um.
Hörðustu átökin blossuðu upp á
götum Sadr-borgar, stærsta borg-
arhluta sjíta í Bagdad, þar sem
stuðningsmenn Sadrs skutu á
bandaríska hermenn og urðu átta
þeirra að bana. Að minnsta kosti 30
Írakar biðu bana í hverfinu og yfir
hundrað manns særðust.
Eru þetta mestu átök í Bagdad
frá því að bandarískar hersveitir
réðust inn í borgina fyrir ári og
steyptu stjórn Saddams Husseins
af stóli. Til harðra átaka kom einnig
í gærmorgun milli bandarískra her-
manna og stuðningsmanna Sadrs í
öðru hverfi sjíta í Bagdad, al-Shula.
Ráðist inn í Fallujah
Bandarískir hermenn lokuðu
vegum að borginni Fallujah í
„súnní-þríhyrningnum“ svokallaða
þar sem hernámsliðið hefur mætt
mikilli mótspyrnu. Um það bil 1.200
bandarískir hermenn og íraskar ör-
yggissveitir bjuggu sig undir að
ráðast inn í Fallujah til að handtaka
uppreisnarmenn. Fjórir bandarísk-
ir starfsmenn verktaka voru drepn-
ir í borginni og lík þeirra svívirt í
vikunni sem leið og Bandaríkjaher
hét því að bregðast hart við dráp-
unum.
Þjóðvegum milli Bagdad og
Amman í Jórdaníu var lokað vegna
aðgerðanna í Fallujah sem búist er
við að standi í nokkra daga.
Þrír bandarískir hermenn biðu
bana í þremur árásum á öðrum
stöðum í Írak í gær, Anbar-héraði
og borgunum Kirkuk og Mosul.
Ágreiningur meðal sjíta
Súnnítar hafa staðið fyrir flestum
árásunum á bandaríska hermenn til
þessa og svo virðist sem hernáms-
liðinu stafi nú einnig mikil hætta af
vopnuðum mönnum úr röðum sjíta,
sem eru í meirihluta í Írak, fögnuðu
innrásinni í landið og hafa hingað til
forðast átök við Bandaríkjamenn.
Hundruð manna særðust í átök-
unum í Bagdad, Najaf, Nasiriyah og
Amarah. Þau hófust þegar einn að-
stoðarmanna Muqtada Sadrs var
handtekinn. Stuðningsmenn hans
lögðu einnig undir sig byggingu
héraðsstjórans í borginni Basra og
drógu íslamskan fána að húni á þak-
inu.
Eftir átökin á sunnudag lýsti
Paul Bremer því yfir að Moqdata
Sadr væri „útlagi“ sem stefndi ör-
yggi Íraks í hættu. „Hann er að
reyna að komast til valda í stað lög-
mætra yfirvalda. Við látum þetta
ekki viðgangast. Við ætlum að koma
á lögum og reglu eins og íraska
þjóðin ætlast til af okkur.“
Bremer sagði þó ekkert um hvort
hernámsliðið hygðist handtaka
klerkinn. Aðstoðarmaður Moqtada
Sadrs sagði að hann væri stoltur af
því að Bandaríkjamenn litu á hann
sem útlaga.
Ágreiningur er meðal trúarleið-
toga sjíta um uppreisn Sadrs. Ali
Sistani, æðsti klerkur sjíta í Írak,
hvatti í gær Íraka til að halda ró
sinni og ráðast ekki á bandaríska
hermenn. Hann sagði þó að kröfur
þeirra sem hafa mótmælt hernám-
inu væru lögmætar og fordæmdi
„aðgerðir sem hernámsliðið hefur
gripið til“.
Paul Bremer bregst við uppreisn meðal sjíta gegn hernámsliðinu í Írak
Segir sjítaklerkinn Sadr
hættulegan „útlaga“
Um 60 manns hafa beðið bana í hörðum átökum í íröskum borgum
Bagdad. AP, AFP.
Reuters
Stuðningsmenn íraska sjítaklerksins Moqtada Sadrs fagna eftir að þeir lögðu undir sig byggingu héraðsstjórans í borginni Basra í Suður-Írak í gærmorgun.
SPÆNSK yfirvöld sögðust í gær
hafa handtekið tvo menn til við-
bótar sem grunaðir væru um aðild
að hryðjuverkunum í Madríd 11.
mars sl. Þá hefur öryggisviðbún-
aður verið hertur í öllum almenn-
ingsfarartækjum, flugvöllum og
víða annars staðar, s.s. við kjarn-
orkuver í landinu en talið er að
mennirnir sem létust í sprengingu í
Leganes, útborg Madrídar, um
helgina hafi verið að undirbúa frek-
ari hryðjuverk.
Látið var til skarar skríða gegn
meintum höfuðpaur hryðjuverk-
anna í Madríd, Sarhane Ben Ab-
delmajid Fakhet, um helgina. Hann
og fjórir samverkamenn hans
sprengdu sjálfa sig hins vegar í loft
upp þegar lögreglan sótti að þeim í
húsi einu í Leganes.
Ekki er þó talið útilokað að ein-
hverjir hafa komist undan lögregl-
unni á laugardagskvöld og að þeir
hafi haft sprengiefni á brott með
sér.
Haft í hótunum
við Spánverja
Í gær var greint frá því að búið
væri að bera kennsl á lík fjögurra
af fimm, sem létust í sprengingunni
í Leganes. Meintur höfuðpaur, Fak-
het, var Túnismaður en hinir voru
Marokkó-búar. Mennirnir tveir,
sem greint var frá í gær að hefðu
verið handteknir, verða líklega yf-
irheyrðir á morgun, miðvikudag.
Spænskt dagblað greindi frá því,
að því hefði borist bréf frá al-
Qaeda-hryðjuverkasamtökunum en
þar var þess krafist að Spánverjar
kölluðu herlið sitt þegar í stað frá
Írak og Afganistan.
Tveir hand-
teknir til
viðbótar
á Spáni
Öryggisviðbúnaður
hertur vegna hætt-
unnar á frekari
hryðjuverkum
Madríd. AFP.
FRANSKA lögreglan handtók í gær
13 manns, þar af nokkrar konur, og
er fólkið grunað um að hafa tekið
þátt í og skipulagt sprengjutilræði í
Casablanca í Marokkó í fyrra. Alls
dóu þá 45 manns. Fólkið var hand-
tekið í gær eftir skyndiáhlaup lög-
reglunnar á hús í úthverfi Parísar.
Um er að ræða hóp er kallar sig Ísl-
amska baráttuhópinn í Marokkó,
CICM, og er hann einnig grunaður
um að hafa staðið fyrir hryðjuverk-
unum í Madríd í mars.
Fréttir herma að lögreglan hafi
ráðist inn á heimili mannanna í
Aulnay-sous-Bois í París í tengslum
við rannsókn á dauða þriggja
Frakka sem fórust í sjálfsmorðs-
árásinni í Casablanca í fyrra. Einnig
var gert áhlaup á íbúðir í Mantes-la-
Jolie og Les Mureaux á bökkum
Signu ern þar búa margir innflytj-
endur frá Norður-Afríku. Einn var
handtekinn á Charles de Gaulle-flug-
velli er hann var að reyna að komast
úr landi.
Innanríkisráðherra Spánar, Angel
Acebes, sagði í síðustu viku að CICM
væri sá hópur sem grunur beindist
helst að í rannsókninni á tilræðinu í
Madríd en þar lét 191 lífið. Talið er
að samtökin hafi verið stofnuð seint
á tíunda áratugnum og hafi liðsmenn
þeirra fengið þjálfun í Afganistan.
Frakkland
Meintir
hryðju-
verkamenn
teknir
París. AFP.
♦♦♦