Morgunblaðið - 06.04.2004, Qupperneq 42

42 ÞRIÐJUDAGUR 6. APRÍL 2004 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Erlendur ÓlafurJónsson fæddist í
Reykjavík 18. nóvem-
ber 1923. Hann lést á
líknardeild Landa-
kotsspítala 27. mars
síðastliðinn. Foreldr-
ar hans voru hjónin
Jón G. Ólafsson skip-
stjóri frá Skápadal í
Patreksfirði, f. 25.
apríl 1880, d. 20.
mars 1943, og Ólína
J. Erlendsdóttir frá
Hvallátrum í Rauða-
sandshreppi, f. 20.
desember 1887, d. 2.
mars 1973. Erlendur var yngstur
þriggja systkina. Hin eru: Stein-
grímur, læknir, f. 23. nóv. 1919,
látinn, og Hulda, f. 22. ágúst 1922,
lifir hún bræður sína.
Erlendur kvæntist 12. júlí 1947
Ástu M. Jensdóttur, f. 30. maí
1927. Hún er dóttir hjónanna Jens
Péturs Thomsen Stefánssonar,
stýrimanns, f. 13. janúar 1897, d.
25. mars 1982, og Guðmundu Jóns-
dóttur, f. 1. janúar 1897, d. 19.
ágúst 1974. Erlendur og Ásta eiga
tvær dætur. Þær eru: 1) Edda, f.
25. september 1947, var gift Einar
Páli Einarssyni, rafvirkja, og eru
börn þeirra Erlendur, f. 4. mars
1971, og Steingrímur, f. 23. mars
1973. Sambýliskona Steingríms er
Birna Dís Björnsdóttir, þeirra
dóttir er Maríanna Mist, f. 4. apríl
2002. Einnig á Steingrímur soninn
Dag Snæ, f. 15. janúar 1993, móðir
hans er Þórunn Hild-
ur Þórisdóttir. 2) Ól-
ína, f. 24. febrúar
1955, gift Guðmundi
Erni Ragnarssyni,
kerfisfræðingi, og
eru þeirra börn Mar-
grét Ásta, f. 8. apríl
1978, í sambúð með
Grétari Magnúsi
Grétarssyni, Ragnar
Örn, f. 11. júlí 1980,
og Styrmir Örn, f. 6.
september 1984.
Erlendur hóf sjó-
mennsku á opnum
róðrarbátum frá
Hvallátrum vestra á árunum 1938
og 1939. Hann réðst til Eimskipa-
félags Íslands 1942 og var háseti á
ýmsum skipum félagsins. Erlend-
ur var háseti á es. Dettifossi, sem
þýskur kafbátur skaut niður í
stríðinu 1945. Hann lauk far-
manna- og stýrimannaprófi frá
Stýrimannaskólanum 1948. Er-
lendur var stýrimaður hjá Eim-
skip frá árinu 1951 og 1. stýrimað-
ur á Gullfoss (II) árin 1961 til 1965.
Þá var Erlendur skipstjóri í afleys-
ingum á Dettifossi og Gullfossi frá
1959. Árið 1965 var Erlendur fast-
ráðinn skipstjóri hjá Eimskip.
Hann var síðast skipstjóri á ekju-
skipinu Brúarfossi frá 1988 til
miðsumars 1991 er hann lét af
störfum vegna aldurs.
Útför Erlendar verður gerð frá
Dómkirkjunni í Reykjavík í dag og
hefst athöfnin klukkan 13.30.
Þú, Guð sem stýrir stjarna her
og stjórnar veröldinni,
í straumi lífsins stýr þú mér
með sterkri hendi þinni.
(V. Briem)
Mig langar að minnast föður míns
í örfáum orðum. Hann var hlýr og
yndislegur faðir sem annaðist fjöl-
skyldu sína af mikilli umhyggju, þó
að allan sinn langa starfsaldur hafi
hann stundað millilandasiglingar og
því oft verið fjarri heimilinu. En
þegar hann var heima þá var hann
heima og þá var alltaf hátíð. Mamma
hafði þá sérstaklega góðan mat á
borðum og frændfólk og vinir komu
í heimsókn.
Pabbi var vandaður maður til orðs
og æðis, glaður í lund en þó alvöru-
maður, jafnlyndur og hækkaði aldr-
ei róminn en stóð fastur á sinni
sannfæringu. Hann var trygglynd-
ur, vinafastur og gestrisinn.
Það sem mér finnst lýsa honum
best er að hann var traustur, hann
gat leyst úr öllum málum og það var
alltaf hægt að reiða sig á hann. Fyr-
ir mig var ómetanlegt að geta ætíð
leitað til hans eins hjálpsamur og
nærgætinn sem hann var. Pabbi var
afar verklaginn og hafði mikla
ánægju af allskyns smíðavinnu,
hvort sem efniviðurinn var tré eða
járn, og fann oft ótrúlega hugvit-
samlegar lausnir sem hann útfærði
af mikilli vandvirkni. Við áttum
margar góðar stundir í sumarbú-
staðnum í Grímsnesi þar sem hann
naut sín vel við smíðar og ýmsar lag-
færingar. Pabbi hafði líka mjög
mikla ánægju af starfi sínu til sjós.
Ég fékk tækifæri til að fylgjast með
honum í vinnunni þegar ég fór í
nokkrar siglingar með honum, þar
sem við áttum góðar stundir saman.
Eftir að pabbi lét af störfum fyrir
aldurs sakir gat hann sinnt áhuga-
málum sínum enn betur, en fyrst og
fremst fékk hann kærkominn tíma
til meiri samvista við mömmu og
notuðu þau stundirnar vel. Þau voru
alltaf saman, keyrðu mikið um,
stunduðu gönguferðir og sund og
ræktuðu fjölskyldu og vini. Þessi
tími var okkur öllum mjög dýrmæt-
ur.
Síðastliðið ár fór þó að halla und-
an fæti með heilsu hans og mikið
hefur reynt á mömmu undanfarna
mánuði, en hún hefur sannarlega
staðið eins og klettur við hlið hans
eins og við var að búast.
Á kveðjustund er svo ótal margs
að minnast sem erfitt er að færa í
orð. Þakklæti er mér efst í huga fyr-
ir alla hans ást og hlýju, stuðning og
styrk sem ég fæ aldrei fullþakkað.
Elsku pabbi minn, Guð blessi þig
alla tíð.
Stýr mínu fari heilu heim
í höfn á friðarlandi,
þar mig í þinni gæzlu geym,
ó, Guð minn allsvaldandi.
(V. Briem)
Þín
Edda.
Það eru 28 ár liðin síðan ég hitti
Erlend tengdaföður minn fyrst á
heimili þeirra Ástu að Neshaga 13.
Hann kom mér fyrir sjónir sem lífs-
reyndur og kraftmikill sjómaður en
tilfinningaríkur, mildur og skiln-
ingsríkur persónuleiki. Erindi mitt
við þessi fyrstu kynni var að ná í
dóttur hans Ólínu því okkur hafði
verið boðið vestur í Hvalseyjar út af
Mýrum, að veiða lunda. Vestfirðing-
urinn Erlendur sýndi þessu strax
mikinn áhuga, þetta átti við hann,
þetta hafði hann fengið að reyna
sem ungur maður í átthögum for-
eldra sinna vestur á Látrum. Hann
gaf mér ráð og spurði spurninga,
sem ég hafði engin svör við því þetta
var í fyrsta sinn að ég reyndi slíka
veiðiferð. Ég reyndi að vera manna-
legur, lofaði að koma með afla til
baka og færa þeim. Þó ekki fari mik-
ið af minni veiðisögu þá kom ég með
nokkra lunda, sem dugðu í ljúffenga
máltíð sem Ásta eldaði af alkunnri
snilld. Þær hafa verið margar mat-
arveislurnar síðan hjá Ástu og Er-
lendi, sem ég og mitt fólk höfum not-
ið. Erlendur var höfðingi heim að
sækja og naut þess ævinlega að hafa
fólkið sitt hjá sér. Hann og Ásta
voru líka mjög ræktarsöm við fjöl-
skylduna og vini sína með heimsókn-
um og ekki síst var Erlendur dug-
legur að bjóða aðstoð sína ef
einhverjar framkvæmdir voru í
gangi, húsbyggingar eða slíkt.
Hann var hagur á járn og tré, ein-
staklega vandvirkur til allra verka
og bar mikla virðingu fyrir hand-
verki hvers konar. Í upphafi sjó-
mannsferils hóf hann strax að safna
hinum ýmsu verkfærum af öllum
mögulegum gerðum. Aðeins valdi
hann það sterkasta og besta. Bíl-
skúrinn var hans uppáhald, þar
hafði hann haganlega fyrir komið
trésmíðaverkstæði, járnsmiðju, bif-
vélaverkstæði og mörgu fleiru. Það
kom sér líka heldur betur vel þegar
við Ólína lögðumst í húsbyggingu.
Þá var hann boðinn og búinn með
sín verkfæri að ég tali nú ekki um
viljann og löngunina til að leggja
okkur lið. Ég sagði stundum við
hann í gamni að það væri í raun
hann sem væri að byggja frekar en
við. Ýmissar haganlegrar hönnunar
og smíði, sem Erlendur fram-
kvæmdi njótum við nú á heimili okk-
ar.
Móðir Erlendar hafði ætlað hon-
um að læra klæðskeraiðn. Hún hef-
ur eflaust séð hið fína handbragð
hans. En hann fór ungur til sjós,
þangað stefndi hugur hans og þar
undi hann sér vel alla tíð. Á sjó-
mannsferli hans þurftu skipstjórn-
armenn oft að bregða sér í hlutverk
læknis ef slys urðu um borð langt úti
í sjó og engar þyrlur voru til taks.
Erlendur lenti oft í slíkum aðstæð-
um og heyrt hef ég eina sögu þar
sem hann saumaði saman sár á
áberandi stað á andliti ungs manns
sem lent hafði í slysi. Fórnarlambið
hafði mestar áhyggjur af kærust-
unni sinni þegar hann kæmi í land
með skurð yfir andlitið. Hann þurfti
ekki að örvænta, því frágangur
stýrimannsins Erlendar var slíkur
að læknir hefði ekki gert það betra.
Seinna þegar hann var kominn í
land lenti Erlendur í því að skerast á
hendi og þurfti að fá saumað á
Slysavarðstofunni, hann bað þá um
að sleppt yrði deyfingu því hann
hafði oft þurft að sauma félaga sína
úti í sjó án þess að geta deyft og vildi
fá að vita hversu sárt það væri. Það
má nærri geta að starfsfólk Slysa-
varðstofunnar varð hissa en lét
þetta eftir honum.
Erlendur var farsæll sjómaður og
skipstjóri, hann sigldi á skipum
Eimskipafélagsins í næstum 50 ár.
Var alla tíð áhugasamur um velferð
Eimskipa.
Erlendur var sjómaður af lífi og
sál, hann fylgdist vel með nýjungum
í siglingum, kynnti sér og tileinkaði
það sem til framfara horfði. Hann
var líka skipstjóri af gamla skólan-
um. Ásta sá um heimilishaldið. Allt-
af undirbjó hún hátíð þegar hann
kom að landi. Bakaðar voru pönnu-
kökur og Ásta ásamt allri fjölskyld-
unni fór niður á bryggju að taka á
móti okkar manni.
Eftir að Erlendur kom í land
sinnti hann sínum áhugamálum við
hvers konar smíðar í bílskúrnum,
sumarbústaðnum og fyrir börn og
barnabörn.
Það er komið að leiðarlokum. Er-
lendur var sáttur við lífið og sitt
hlutskipti í lífinu. Hann átti ham-
ingjurík ár með ástkærri eiginkonu í
fimmtíu og sjö ár og sínum nánustu.
Fyrir hönd fjölskyldunnar vil ég
þakka heimahlynningu Karitas og
starfsfólki á líknardeild Landakots-
spítala fyrir frábæra umönnun. Ég
kveð Erlend tengdaföður minn og
góðan vin með virðingu og þökk.
Megi góður Guð varðveita minningu
Erlendar Jónssonar.
Guðmundur Örn.
Við andlát náinna vina og ætt-
ingja grípur mann jafnan sú sam-
mannlega tilfinning að fram
streyma minningar liðinna ára. Ég á
auðvelt með að kalla fram mynd frá
bernskuárum mínum tengda Er-
lendi Jónssyni sem nú hefur kvatt
þennan heim. Það er myndin af far-
þegaskipinu Gullfossi sem hægt og
örugglega siglir inn hafnarmynnið í
Reykjavík og leggst lokst upp að
hafnarbakkanum. Ég stóð oft þarna
í nepjunni ásamt öðrum eftirvænt-
ingarfullum hópi fólks sem beið
sinna. Stundum var ég í för með
pabba mínum eða ömmu, en oftar en
ekki ein. Og hvað var það sem dró
barnið niður á höfn? Jú, það var
vissan um að sá sem var við stjórn-
völinn á þessum glæsilega farkosti
var úr fjölskyldunni minni. Í mínum
huga var Gullfoss tengingin við um-
heiminn og mig dreymdi um að vera
einhvern tíma sjálf innanborðs og
átti sá draumur eftir að rætast og þá
sá Erlendur til þess að ég naut þar
vistar langt umfram það sem ég
hafði til kostað og gleymi ég aldrei
þessari fyrstu utanlandsferð minni.
Erlendur var maðurinn hennar Ástu
föðursystur minnar og höfðu þau
ung gefist hvort öðru og voru sem
klæðskerasaumuð hvort fyrir annað.
Hann var þá þegar farinn til sjós og
þjónaði þar alla sína farsælu starfs-
ævi landi og þjóð til heilla. Stóran
hluta ævinnar voru þau hjónin því
aðskilin, en kunnu þá list manna
best að njóta samverustundanna til
hins ítrasta. Það eru ótal margar
aðrar myndir sem upp koma er hug-
urinn reikar yfir áratugina. Enn sé
ég til dæmis fyrir mér fermingar-
skóna sem hann Eddi keypti á mig í
útlöndum og má geta nærri að skip-
stjórinn hafi haft í ýmis önnur horn
að líta í erlendri höfn en að kaupa
skó á telpukrakka, en svona var
hann, alltaf einstaklega bóngóður.
Og ótal margt annað færði hann fjöl-
skyldu minni á þessum árum, áður
en Ísland varð það allsnægtasam-
félag sem það nú er. Það var að-
alsmerki þeirra hjóna að hafa gleði
af því að gleðja aðra og á æskuheim-
ili mínu voru jólin loksins komin er
Ásta frænka birtist með fullan
pappakassa af alls kyns góðgæti og
lifandi jólatré að auki skömmu fyrir
jól.
Erlendur var einstaklega traust-
ur maður í allri framgöngu sem
áreiðanlega hefur komið sér vel í
lífsins sjó og ljúfur og „lún“ var
hann og fólki leið vel í návist hans.
Hann var mikill hagleiksmaður og
allt lék í höndunum á honum og
besta vitnið um það er sumarhúsið
sem þau hjónin reistu sér í Gríms-
nesinu. Þar nutu þau margra sætra
langra sumardaga með dætrum sín-
um og fjölskyldum þeirra. Ég og
maðurinn minn verðum ævinlega
þakklát fyrir að hafa verið treyst
fyrir lyklinum að þeirri Vin og því
sem leyndist á kistubotninum þar.
Í hjarta mínu á ég fjársjóð frá-
sagna pabba mins og mömmu af
mörgum sjóferðum með Ástu og
Edda og fleirum úr Eiðstaðafamilí-
unni til margra Evrópulanda og veit
ég að það voru einhverjar bestu
stundir foreldra minna að vera með
þeim á sjó. Eftirvæntingin að taka á
móti þeim glaðbeitta hópi var ekki
síðri þeirri niðri á bryggju á árum
áður þó farkosturinn væri annar og
viðlegan væri komin inn við sundin
blá.
Ég kveð drenginn góða Erlend
Jónsson með virðingu og þakklæti
fyrir allt sem hann var mér og mín-
um og er þess fullviss að hönd Guðs
heldur utan um Ástu frænku, dætur
þeirra og ástvini alla á sorgarstund
og í framtíðinni.
Birna Þórisdóttir.
Árið 1946 hóf ég nám við far-
mannadeild Stýrimannaskólans í
Reykjavík. Námið í skólanum skipt-
ist í fiski- og farmannadeild. Þetta
var fyrsta kennsluárið í nýja skóla-
húsinu. Öll þjóðin gladdist yfir þess-
um áfanga og engum nemanda
þurfti lengur að vísa frá námi vegna
húsnæðisvandamála. Á þessum ár-
um var ekki þrautalaust að fá að
hefja nám við Stýrimannaskólann í
Reykjavík. Krafist var ákveðins
siglingatíma og tilskilins aldurs.
Venjulega byrjaði ferlið á kaup-
skipa- og varðskipaflotanum með
því að ungir menn voru skráðir
óvaningar og því næst viðvaningar,
áður en menn urðu fullgildir háset-
ar. Stjórnendur skólans voru mjög
strangir varðandi siglingatímann,
þar mátti engu muna, því sá tími var
sú reynsla sem menn komu með í
farteskinu er þeir settust á skóla-
bekk.
Þegar skólasetningunni lauk, var
mönnum skipað í kennslustofurnar
og síðan bauð siglingafræðikennar-
inn, Guðmundur B. Kristjánsson,
nemendunum að setjast, en nem-
endur sátu tveir og tveir saman.
Skyndilega stóð ég innan um hóp
manna, sem ég vissi engin deili á og
átti að velja mér sessunaut til
þriggja ára. Ég leit snöggt yfir hóp-
inn og mætti þá vinsamlegu augna-
ráði nemanda, sem síðar reyndist
vera Erlendur Ólafur Jónsson. Á
þessu augnabliki hófst ævilöng vin-
átta okkar í milli. Það var mikil gæfa
að kynnast jafn heilsteyptum manni
og Erlendur var, hann var reglu-
maður og frábær stjórnandi. Er-
lendur vann lengstan hluta ævi sinn-
ar hjá Eimskipafélagi Íslands.
Forstöðumenn félagins kunnu vel að
meta hæfileika hans og hollustu.
Hann sigldi sem skipstjóri á Detti-
fossi og Gullfossi. Erlendi voru feng-
in fjölmörg trúnaðarstörf hjá félag-
inu jafnvel eftir að hann komst á
aldur. Erlendur var hagleiksmaður
bæði á tré og járn. Allt lék í höndum
hans, hann var vandvirkur í öllu sem
hann tók sér fyrir hendur. Til hans
var gott að leita því greiðvikinn var
hann með afbrigðum.
Við Erlendur giftum okkur um
svipað leyti og stofnuðum heimili.
Alla tíð áttum við heima nálægt hvor
öðrum, fyrst inni í Norðurmýri og
síðan vestur í bæ, nánar tiltekið á
Högunum. Erlendur var traustur og
góður heimilisfaðir og hann og eig-
inkona hans, Ásta Margrét Jens-
dóttir, bjuggu börnum sínum unaðs-
legt heimili.
Með klökkum huga votta ég eig-
inkonu hans, börnum og öðrum
venslamönnum mína dýpstu samúð.
Garðar Pálsson.
Drottinn er minn hirðir, mig mun
ekkert bresta.
Á grænum grundum lætur hann mig
hvílast,
leiðir mig að vötnum,
þar sem ég má næðis njóta.
Hann hressir sál mína,
leiðir mig um rétta vegu
fyrir sakir nafns síns.
Jafnvel þótt ég fari um dimman dal,
óttast ég ekkert illt,
því að þú ert hjá mér,
sproti þinn og stafur hugga mig.
(Úr 23. Davíðssálmi.)
Að leiðarlokum viljum við þakka
ERLENDUR Ó.
JÓNSSON
MINNINGAR
REYNSLA • UMHYGGJA • TRAUST
Þegar andlát ber að höndum
Önnumst alla þætti útfararinnar
ÚTFARARSTOFA
KIRKJUGARÐANNA
Vesturhlíð 2 • Fossvogi • Sími 551 1266 • www.utfor.is
Minningarkort
Krabbameinsfélagsins
540 1990
krabb.is/minning