Pressan - 19.01.1989, Blaðsíða 25

t'c'§\mlTltfJMa9V r: O&ejBo Úarn1989
ÞS
25
sjúkdómar og fólk
Kona í flensuvanda
Vondir Svíar
Nú eru inflúensutímar og þá
færa fjölmiðlar okkur stöðugt
fréttir af framgangi einhverrar
inflúensu sem herjar á landsmenn.
Þessar flensur eru oft kenndar við
eitthvert landsvæði þar sem þær
eiga upptök sín (Texas-flensa, Asíu-
flensa, Spánska veikin). Sú nýjasta
er kölluð sænska inflúensan, svo
enn eru Svíar að gera okkur lífið
leitt. Þeir vinna okkur í handbolta,
eru með menningarmafíu og ákaf-
lega hrokafullir eins og kom fram i
þætti í Ríkissjónvarpinu um dag-
inn, þar sem nokkrir valinkunnir
gáfu- og alvörumenn skeggræddu
um ávirðingar Svía að fornu og
nýju. Nú síðast hafa þeir sent á
okkur þessa voðalegu flensu sem
alla Ieggur í rúmið. Kemur það því
engum á óvart að nú ber aftur á
Svíahatri eins og var í tísku á tímum
Víetnamstríðsins. Á flensutímum
aukast heimsóknir fólks til lækna
og allt er kallað flensa. Hor í nös og
hósti heitir ekki Iengur kvef heldur
flensa og allir eru logandi hræddir
við að veikjast. Islendingar mega
nefnilega ekki vera að því að vera
veikir og leggjast undir sæng á þess-
ari öld verðtryggðu lánanna.
Kona í ham
Þennan dag hafði verið óvenju-
mikið að gera á stofunni og flestir
kvartað undan „flensu“. Margir
báðu um fúkkalyf eða bóluefni,
sumir um veikindavottorð. Ég var
tekinn að þreytast og varð þeirri
stundu fegnastur, þegar aðeins einn
sjúklingur var eftir, Sæunn P. Ég
fór fram og náði í hana. Hún sat á
biðstofunni og breiddi úr sér á
tveimur stólum og las bók sem hét:
The conscious female in the niale
dominated world. Hún stóð upp
þegar ég nefndi nafn hennar.
Sæunn var lágvaxin, hárið litað
koparrautt og í því voru leifar gam-
ais permanents. Hún var með
gamalt Palestínusjal urn axlirnar, í
blárri vindúlpu og snjáðum græn-
OTTAR
um flauelsbuxum og gúmmístígvél-
um. — Komdu sæl, sagði ég og rétti
fram höndina. Hún mældi mig út
með augunum og sagði: — Ég var
að vona að þú værir kona, mér leið-
ast svo kalllæknar. Hún virti hönd-
ina að vettugi. — Ja, ég get nú lítið
gert í því, sagði ég og brosti og setti
upp fermingardrengssvipinn. Hún
horfði á mig köldum augum og það
var greinilegt, að þessi svipur hafði
ekki meiri áhrif á hana en grein í
Velvakanda um nauðsyn á kalla-
athvarfi í Reykjavík fyrir barða
eiginmenn. — Hvað get ég gert
fyrir þig? spurði ég, þegar við höfð-
um komið okkur fyrir. — Senni-
Iega ekkert, sagði konan, karlmenn
hafa ekkert gert mér um dagana
nema bölvun. En ég verð að tala við
einhvern, ég held að ég sé að fá
flensu. — Hvað hefurðu til merkis
um það? spurði ég og gætti min að
segja nú ekkert, sem hægt væri að
túlka sem kallrembu. — Ég er með
hósta og uppgang, svaraði Sæunn
hvasst og horfði á mig vatnsbláum
augunum, sem einhvern veginn
voru í engum takt við þetta litaða
koparrauða hár. — Það þarf nú
ekki að vera flensa, sagði ég var-
færnislega.
Hvað er flensa?
— Hvernig er þá þessi flensa?
spurði Sæunn og hagræddi sjalinu
á herðunum, lygndi aftur augunum
og sagði svo reiðilega: — Má hvergi
reykja á þesari hvelvítis stöð?
— Nei, sagði ég, en flensa er sjúk-
dómur sem veirur valda. Veirur eru
örsmáar lífverur sem einungis lifa
inni í frumum. Þær valda fjölda
sjúkdóma eins og kvefpestum,
inflúensum og hálssárindum og eru
frábrugðnar bakteríum hvað það
varðar að fúkkalyf virka ekki á
þær. Veirustofnarnir sem sjúk-
dómnun valda eru ákaflega margir.
Inflúensuveirur ráðast til atlögu við
frumur í hálsi og nefi og gera þar
mikinn usla. Fólk veikist svo allt í
einu með köldu, þreytutilfinningu,
höfuðverkjum, verkjum í vöðvum
og sárindum við augnhreyfingar.
Þessu fylgir mjög hár hiti. Áfrani-
haldandi veikindi Iýsa sér með hita,
þurrum hósta, hæsi, nefrennsli og
sárindum í hálsi, Ijósfælni og bein-
verkjum. Svo þetta hóstakjöltur,
sem þú ert með, getur nú varla
flokkast til inflúensu, sagði ég var-
Iega. — Hóstakjöltur, sagði hún
hvasst, svona myndirðu aldrei þora
að segja við karlmann, konur verða
alls staðr að þola niðrandi tal af því
að þær eru konur. Hún saug upp í
nefið og horfði illskulega á mig.
Hún var alveg ómáluð en hafði
greinilega borið eitthvert krem á
húðina sem glansaði óeðlilegum
gljáa. — Ja, sagði ég og brosti aft-
ur, maður tekur nú bara svona til
orða. En þú ert sennilegast ekki
með flensu. — En gæti þetta verið
byrjunareinkenni? spurði Sæunn.
— Sennilega ekki, sagði ég. Þú ert
að öllum líkindum með venjulegt
kvef. — Þið eruð nú alltaf að gera
lítið úr einkennum kvenna, sagði
Sæunn, amma mín dó í spönsku
veikinni og ég er viss um að einhver
læknirinn kom til hennar svona rétt
áður en hún dó og sagði að hún
væri bara með kvef. — Já, sagði ég,
við breytum því ekki núna, en ein-
kennin þín eru sennilega ekki vegna
flensu.
Hversu lengi varir
flensan?
— Hvað er maður lengi með
flensu? spurði Sæunn og var eitt-
hvað blíðari á manninn. — Þetta
tekur nokkra daga með háum liita
og þessum einkennum frá öndunar-
vegi en gengur síðan yfir. Aðal-
atriðið er þá að hvíla sig vel, liggja
fyrir, fara ekki of snemma út að
vinna, taka magnyl við verkjunum
og hitanum. Yfirleitt er ekkert gagn
í fúkkalyfjunt þó svo ntargir taki
þau óspart við flensueinkennum.
Ég bað hana að fara úr að ofan svo
ég gæti hlustað hana. Hún fór úr
úlpunni og tók af sér sjalið. Það
gaus upp smáfúkkalykt þegar hún
fór úr úlpunni, enda var hún i
þykkri ullarpeysu undir sem greini-
iega mátti muna timana tvenna.
Undir peysunni var hún í gráleitum
bol sem á stóð Women unite. Hún
var í trosnuðum gráleitum brjósta-
haldara undir bolnum og ég hlust-
aði hana án þess að hreyfa við hon-
um, svo hún fengi engar hugmynd-
ir. Ég gat ekki heyrt neitt í lungun-
um nema smáblísturshljóð eins og
oft heyrast í reykingabronkíti.
Skoðunin var að öðru Ieyti eðlileg.
— Farðu aftur í, sagði ég. Hún
gerði það. — Þetta er að öllum lík-
indum kvef og reykingabronkít sem
að þér er, en engin flensa. Svo þú
getur andað rólegar. — Jæja, ég er
fegin því að þetta er ekki flensa, ef
þú segir það rétt. Gæti ég samt ekki
fengið bólusetningu, ég má nefni-
lega alls ekki vera að því að vera
veik? Það er svo mikið að gera. Við
erum nokkrar konur að setja upp
sýningu um raunasögu og stöðu ís-
lenskra kvenna á þessari öld, sem á
að heita Kúgaðar konur í fjötrum
kallaveldis. Það má kannski bjóða
þér að koma? — Nei takk, sama og
þegið, en þá sýningu ætla ég ekki að
sjá, sagði ég. Það þýðir ekkert að
grípa til bólusetningar eftir að
flensufaraldurinn er skollinn á og
raunar veitir bólusetningin tak-
markaða vernd. Svo við verðum
bara að bíða og sjá til. Vonandi
verður þetta ekki meira. Þú borgar
frammj og vertu sæl. Hún strunsaði
út án þess að kveðja en muldraði
eitthvað um karlrembu í dyrunum.
Ég hneig örmagna niður í stólinn
minn, tók um höfuð mér og sagði
spekingslega: Mikil er sú bölvun
sem mannkyni af besefuin stafar. ■
dagbókin
hennar
dúllu
J:J
Kœra clagbok.
Ofsalega öfunda ég Bcllu vin-
konu, maður. Hún liggur sko á
Borgarspítalanum og það er algjört
lúxuslíf. Það var sanit örugglega
ekkert þægilegt fyrir hana að lær-
brotna svona illa þarna á Hótel ís-
landi á gamlárskvöld, en henni var
nær að vera að fara á ball, sem hún
var ekki nógu göniul til að vera á.
Ég lield, að Guð hafi kannski ætlað
að hegna henni l'yrir að falsa nafn-
skírteinið og Ijúga að mömmu sinni
að hún væri með mér í partíinu hjá
ömmu á Einimelnum. Eii þetta varð
engin hegning að ráði, nema rétt á
meðan hún var að reyna að komast
út úr troðningnum og fá dyraverð-
ina til að trúa sér og hringja á
sjúkrabíl. Hún var víst voða kvalin
þá . . .
Þetta var hins vegar meira áfall
fyrir mömmu hennar. Ekki samt al'
þvi að Bella þurfti að fara i aðgerð
og svoleiðis, helduraf því að kallinn
(pabbi hcnnar Bellu, sem stakk af
með ungu stelpunni!) mætti líka
upp á spítala og þau neyddust til að
tala saman aftur. Bella sagðist frek-
ar vilja lærbrotna á hverjunt degi en
upplifa það aftur, maður . . . Hún
sagði, að mamma hennar hefði
l'yrst verið eins og freðýsa, en svo
hefði hún verið farin að grátbiðja
kallinn um aö koma aftur til sín og
allt . . . Glætan að vilja þetta gerpi
inn á heimilið eftir að hann gaf skít
í hana út af einhverri smágellu!
En núna koma mamman og
pabbinn bara í heimsóknartímana
til skiptis og Bella er orðin eins og
blónt í eggi. (Ferlega er þetta annars
hallærislegur málsháttur. Eins og
blóm vaxi í eggjum eða hvað!) Það
keppast allir við að heimsækja
liana, m.a.s. kennararnir úr MR,
strákarnir í bekknum okkar og ég
veit ekki livað. Hún er líka búin að
fá heilan helling af konfektkössum
og blómum, sem mér finnst rosa
fullorðinslegt og flott, og fullt af
svona samúðarkortum. Flottustu
gjafirnar fær hún samt frá kallinum
og kellingunni, því þau eru alltaf að
keppast um það hvort þeirra sé
betra við vesalings slösuðu dóttur-
ina.
Pabbinn kom með meiriháttar
slopp, eins og maður sér bara í
Dynasty-þáttunum í sjónvarpinu.
Þá kom mamman með náttföt úr
ekta, ckta, ekta silki! Þau eru svo
sleip, að Bella rennur öll til og frá í
rúminu og voru vist geðveikislega
dýr. (Ég held, að mamma hennar
hafi keypt þau i bleikmáluðu búð-
inni, þar sem er teppi upp tröppurn-
ar þó þær séu úti. Mamma mín fær
alltaf hroll, þegar við förum þar
framhjá, en ég ætla sko að versla í
þessari búð, þegar ég hef efni á því!)
Eftir silkináttfötin kom pabbinn
með átján rauðar rósir, sem setti
spítalan á annan endann af því að
þeir áttu ekki nógu stóra vasa. Það
varð að skipta vendinum i þrennt til
að þetta gengi, en mamma Bellu
mætti næsta dag með risastóran
kristalsvasa og svona gengur þetta,
fram og til baka.
Guð hvað ég vildi láta togast
svona á um mig, þó mamma segi að
Bella hljóti að vera óhamingjusöm
yfir því.
Bless, Diílla.